+ All Categories
Home > Documents > Zur Provenienz: Entstanden in der ... - Etat de Fribourg · im 17. Jh. ein Papierbl. geklebt (fol....

Zur Provenienz: Entstanden in der ... - Etat de Fribourg · im 17. Jh. ein Papierbl. geklebt (fol....

Date post: 14-May-2018
Category:
Upload: lekhuong
View: 215 times
Download: 2 times
Share this document with a friend
5
ETeiburg, Kantons- und Universitätsbibliothek L 14 27 Zur Provenienz: Entstanden in der Kartause La Lance (Kt. Waadt), weil im Sanctorale die Kirchweihe zwischen dem 4. und 23. April eingetragen ist (Kirch- weihe von La Lance am 18. April). Besitzervermerke um 1500 (Ir) Presens liber pertinet domui Lancee; (148v) von gleicher Hand Pertinet dornui Lancee. Domui Lancee pertinet. Nach der Aufhebung von La Lance 1538 kam der Codex an La Part-Dieu (Kt. Freiburg), wo verschiedene Marginalien angefügt wurden. z. B. (141v) die Kirchweihe von La Part-Dieu. Daß sich der Codex im Kloster Hauterive befand, wie die moderne RA und Bruckner angeben, ist durch kein Indiz belegt. Lit.: Catalogue Fribourg 1855, p. 604 Nr. 129; A. BRUCKNER, Scriptoria XI. p. 25. 44. 45; Taf. XXXI. COLLECTARIUM CARTUSIANUM 15. Jh. (La Lance, später La Part-Dieu) 1. (f. lr-12v) K a l e n d a r , Januar -Dezember, von gleicher Hand wie Codex Zu bemerken: (Ir) Jan. 22 rubriziert Vincencii mart. XI1 lect. CU$.; Jan. 24 Nachtrag 15. Jh., später wieder gestrichen Dedicacio ca@e22e sacristie; (3v) April 18 rubr. Dedicacio huius ecclesie sancti Loci CU$. cum cand. später gestrichen; (5r) Mai 2 später radiert Katharine virg. de Senis; (Sv) Juni 6 C2a~dius e$isc@us. Missa; (7r) Juli 2 Nachtrag 15. Jh. Visitatio b. Marie cuvn ca@itulo et cam!elis; Juli 9 Nachtrag 15. Jh. Oct. Visitacionis b. Marie; (9v) Okt. 6 Nachtrag Anf. 16. Jh. Solemnitas beatissimipatris nostri Brunolzis candel.; (llr) Nov. 21 Nachtrag 15. Jh. Presentatio 6. Marie cum cand. sol.; (llv) Dez. 4 Nachtrag 15. Jh. Barbare virg. et mart. Missa; Dez. 8 Korrektur auf Rasur, 15. Jh. In Conceptione b. Marie. Das Kalendar repräsentiert den Stand des Kartäuserkalendars im 15. Jh., cf. B. LAMBRES, Le calendrier car- tusien, in: Etudes Grdgoriennes 2 (1957) 153-161; H. BECKER, Die Respon- sorien des Kartäuserbreviers, p. 42 sqq. Nach dem tibergang der Handschrift an La Part-Dieu wurden im Kdendar von Händen des 17. Jhs. zahlreiche Nachträge angebracht, die die liturgischen Reformen am Ende des 16. Jhs. widerspiegeln, darunter bemerkenswert (7v) Aug. 25 Dedicatio ecclesiae Partis Dei. Die foll. 2, 4, 6, 8, 10, 12 sind eingeschobene Papierblätter, auf denen zu jedem Monat die Anniversarien von La Part-Dieu aus dem 17. Jahrhundert eingetragen sind; i. 12v Anniversaria quorum dies ignoran- t.ur von 1621-1648.
Transcript
Page 1: Zur Provenienz: Entstanden in der ... - Etat de Fribourg · im 17. Jh. ein Papierbl. geklebt (fol. 18, jetzt abgelöst) mit dem Incipit Incipiunt orationes Per anni ... de Paula;

ETeiburg, Kantons- und Universitätsbibliothek L 14 27

Zur Provenienz: Entstanden in der Kartause La Lance (Kt. Waadt), weil im Sanctorale die Kirchweihe zwischen dem 4. und 23. April eingetragen ist (Kirch- weihe von La Lance am 18. April). Besitzervermerke um 1500 (Ir) Presens liber pertinet domui Lancee; (148v) von gleicher Hand Pertinet dornui Lancee. Domui Lancee pertinet. Nach der Aufhebung von La Lance 1538 kam der Codex an La Part-Dieu (Kt. Freiburg), wo verschiedene Marginalien angefügt wurden. z. B. (141v) die Kirchweihe von La Part-Dieu. Daß sich der Codex im Kloster Hauterive befand, wie die moderne RA und Bruckner angeben, ist durch kein Indiz belegt.

Lit.: Catalogue Fribourg 1855, p. 604 Nr. 129; A. BRUCKNER, Scriptoria XI. p. 25. 44. 45; Taf. XXXI.

COLLECTARIUM CARTUSIANUM

15. Jh. (La Lance, später La Part-Dieu)

1. (f. lr-12v) Ka lenda r , Januar -Dezember, von gleicher Hand wie Codex

Zu bemerken: (Ir) Jan. 22 rubriziert Vincencii mart. X I 1 lect. CU$.; Jan. 24 Nachtrag 15. Jh., später wieder gestrichen Dedicacio ca@e22e sacristie; (3v) April 18 rubr. Dedicacio huius ecclesie sancti Loci CU$. cum cand. später gestrichen; (5r) Mai 2 später radiert Katharine virg. de Senis; (Sv) Juni 6 C2a~dius e$isc@us. Missa; (7r) Juli 2 Nachtrag 15. Jh. Visitatio b. Marie cuvn ca@itulo et cam!elis; Juli 9 Nachtrag 15. Jh. Oct. Visitacionis b. Marie; (9v) Okt. 6 Nachtrag Anf. 16. Jh. Solemnitas beatissimipatris nostri Brunolzis candel.; ( l l r ) Nov. 21 Nachtrag 15. Jh. Presentatio 6. Marie cum cand. sol.; ( l lv) Dez. 4 Nachtrag 15. Jh. Barbare virg. et mart. Missa; Dez. 8 Korrektur auf Rasur, 15. Jh. In Conceptione b. Marie. Das Kalendar repräsentiert den Stand des Kartäuserkalendars im 15. Jh., cf. B. LAMBRES, Le calendrier car- tusien, in: Etudes Grdgoriennes 2 (1957) 153-161; H. BECKER, Die Respon- sorien des Kartäuserbreviers, p. 42 sqq. Nach dem tibergang der Handschrift an La Part-Dieu wurden im Kdendar von Händen des 17. Jhs. zahlreiche Nachträge angebracht, die die liturgischen Reformen am Ende des 16. Jhs. widerspiegeln, darunter bemerkenswert (7v) Aug. 25 Dedicatio ecclesiae Partis Dei. Die foll. 2, 4, 6, 8, 10, 12 sind eingeschobene Papierblätter, auf denen zu jedem Monat die Anniversarien von La Part-Dieu aus dem 17. Jahrhundert eingetragen sind; i. 12v Anniversaria quorum dies ignoran- t.ur von 1621-1648.

Secteur Manuscrits, incunables et archives
Corrections et additions
Ajouter: Andrea Giovannini, Rapport de restauration, 1986, dactyl.
Page 2: Zur Provenienz: Entstanden in der ... - Etat de Fribourg · im 17. Jh. ein Papierbl. geklebt (fol. 18, jetzt abgelöst) mit dem Incipit Incipiunt orationes Per anni ... de Paula;

28 Freiburg, Kantons- und Universitätsbibliothek L 14

2. (f. 13ra-15va [l-31 Minor Benedict io sal is e t aquae

(13ra) Adizltorium nostrum in nomine dni . Exorcizo te creatwa salis ... (15ra) 'Post aque aspersionem' ... Oremus. Exaudi nos domine ... omnes habilantes in hoc habitaculo. Per. (W. von ARX, Klosterrituale Biburg, Nr. 1-9; A. FRANZ, Benediktionen I, p. 145). (f . 16-17) Papier, leer.

3. (f. 19ra-38rb [22-48]) Ora t iones Breviar i i , Temporale

Anfang (alte f. [4-211) fehlt. Auf die recto-Seite des Blattes 19 1221 wurde im 17. Jh. ein Papierbl. geklebt (fol. 18, jetzt abgelöst) mit dem Incipit Incipiunt orationes Per a n n i circulum ... (19ra) //lacione nostra. A d Comple- torium omnibus diebus' Tu in nobis es domine ... (19rb) ' Incipiunt orationes $er a n n i circulum. Sabbato in Adventu donzini ad Vesperas et in die ad Laudes, ad Terciam et ad Vesperas' Excita domine quesumus potenciam t u a m ... (38rb) 'Dominica X X I I I I pos t oct. Pent. oratio]' Excita domine quesumus tuorztm jidelium voluntates ... remedia maiora percipiant. Per.

Zu bemerken: Zwischen f. 32 und 33 fehlen 7 BI. (alte f. [36-421) mit Feria IV post Dom. Passionis - Ascensionis. An Octav von Pent. usicut in die)). Die Sonderorationen für Trinitatis (seit 1582) sind f. 34v/35r am unteren Rand nachgetragen. Weiterer Nachtrag des 17. Jhs. (25r) De S S . nomine Iesu. Spezialuntersuchungen zum Kollektar der Kartäuser liegen nicht vor, cf. H. BECKER, Die Responsorien des Kartäuserbreviers, p. 77 sqq.

4. (f. 38rb40rb [48-701) 0 r a t ione s Br ev iar i i , Sanctorale

(38rb) ' Incipiunt orationes sanctorum Per totum annum. In natali sancti Silvestri pupe et conf. ...' (60rb) 'Sancti Thome apost. oracio' D a nobis quesu- m u s domine beati apostoli ... congrua devocione sectemur. Per.

Zu bemerken : (41v) zwischen dem 14. und 23. April ' In Dedicatione ecclesie', cf. Kalendar zum 18. April. Die Heiligenreihe des Sanctorale stimmt mit dem Kartäuserkalendar überein. Nachträge des 16./17. Jhs. : (40v) S . Tho- mae de Aquino; (41r) S . Ioseph; S . Ioachim patriarchae; (41v) S . Francisci de Paula; (42v) S . Petri murt.; (43r) S . Catharine Senensis; (43v) S . Anton i i de Padua; (46v) I n V is i t . B . M . V . ; S . Bonaventure; (48v) S . Dominici conf.; (49r) Transjiguratio domini; (51v) Dedicatio ecclesie domus Partis Dei celebratur die 25. Aztgusti, cf. Kalendar; (52v) S . Nicolai de Tollentino; (55r) S . Frawcisci conf.; (55v) S . Brunonis conf.; (58r) S . Didaci conf.; (59v) S . Ambrosii.

--

I Die alte Foliierung in [ j Klammern.

Page 3: Zur Provenienz: Entstanden in der ... - Etat de Fribourg · im 17. Jh. ein Papierbl. geklebt (fol. 18, jetzt abgelöst) mit dem Incipit Incipiunt orationes Per anni ... de Paula;

Freiburg, Kantons- und Universitätsbibliothek L 14 29

5. (f. 60rb46vb [70-761) Orationes Breviarii, Commune Sanctorum, orationes communes per annum

(60rb) ' In nataliciis sanctorum trium lectionum hoc obsewatw ut si propria habetur d i o dicitur ad Vesperas ... (62va) Orationes communes 'In diebus festis X I I lect. et infra G C ~ . Nativitatis ...' (65va) 'Ad suflragia sartctorum. In matutinis Lazdibus de cruce oratio ... De s. Maria ... De s. Iohanne ... De omnibus sanctis ... (66vb) ' I tem ilz Adventu de omnibus sanctis' Consciencias nostras.

6. (f. 66vb48vb [76-781) Litanei mit Preces

(66vb) Kyrieleyson. Christeleyson ... Die Anrufungen S. Ioseph, S. Ieronime, S. Claudi, S. Hugo, S. Bruno, S. Anna sind von späterer Hand nachge- tragen. (68vb) Pro pastoribus nostris. Dominus consemret// Schluß unvoll- ständig. da nach f. 68 die alten Blätter [79-80] fehlen.

7. (f. 69ra-81va [81-931) Sterbe- und Bergräbnisri tus

Anfang fehlt. (69ra) //rOracio'] Deus qui f amdo tuo ... 'Oracio' Deus qui Per a$ostoZum tuum Iacoburn ... (71ra) 'Cumque iam mori $utabitur ...' Litanei mit den gleichen Anrufungen wie f. 66-68, jedoch o r a p o eo, libera ezlm etc.; (81rb) 'Et in ecclesia hac oracione totum complent oflc.izcm1 F ide lhm deus omnium// (81va) conditor ... su~~l icacionibus consequantur. Qui.

Zu bemerken: Ritus nach den Consuetudines Guigonis, PL 153, 657, Cap. XI1 nr. 2 - Cap. XIII, mit vollständigen Orationen und Rubriken.

8. (f. 81va-88va [93-1001) Officium Defunctorum

(81va) ' In agenda mortuorum ad Vesperas ant.' Placebo. 'PS.' Dilexi ... 'Lect. I' Parce mich; domine ... (88va) 'Oracio' Fidelium d e m omnium 'u t su@al . Zu bemerken: Zu Vesper, Nokturnen und Laudes je nur eine Psalmantiphon, cf. A. DEGAND, in: DACL 111 (Paris 1913) 1054. Die Responsorienreihe stimmt vollständig mit H. BECKER, Die Responsorien des Kartäuserbreviers, p.304 überein.

9. (f. 88va-89rb [100-1011 ) 'Lect iones in es t a t e. Feria 11' Consurge lauda in nocte ... 'Sabbato' Benefac iusto et invenies ... Zu bemerken: Für jeden Wochentag eine Lesung.

10. (f. 89rb49vb [101-1131) Cantica für Matutin

(89rb) 'Dominicis diebus canticum' Domirte miserere nostri ... (99vb) 'Canti- cum' Non vocaberis ... donec ponat Ierusalem laudem irt terra.

Page 4: Zur Provenienz: Entstanden in der ... - Etat de Fribourg · im 17. Jh. ein Papierbl. geklebt (fol. 18, jetzt abgelöst) mit dem Incipit Incipiunt orationes Per anni ... de Paula;

30 Freiburg, Kantons- und Universitätsbibliothek L 14

Zu bemerken: Cantica-Reihe übereinstimmend mit der Liste von H. BEK- KER, Die Responsorien des Kartäuserbreviers, p. 72-73; nach f. 90 fehlen die alten foll. [103-1041 mit den Cantica für den Advent.

Daran (99vb) 'Sancte A n n e matris b. Marie oracio' Deus qu i beute A n n e ... u t quarum memoriam pio/ / bricht ab, altes f. [I141 herausgeschnitten. (99vb) unten Nachtrag 17. Jh. Ad Sextam et N o n a m [oratio] Deus qui beatam An- n a m ...

11. ( f . 100rlv [115]) Nacht räge 15. Jh. : Privilegien und Ablässe etc.

U ) (100ra) ' In articulo mortis absolutio a pena et culpa' Quod sequitur copiatum est super librztm Carthusiensem. Omnibus personis ordinis nostri zttriusque Sexus inclusis noviciis et donatis (?) a domzlzo Martino Papa V 0 est indul tum quod quilibet possit eligere confessorem qui e u m absolvat ... Sequitur forma absolutionis. Misereatur t u i .. . b) (100rb) Abschrift eines Ablaßbriefes des Lausanner Bischofs Aymo d e Cossona y (1355-1375) für La Lance, 1356 März 22. A y m o de Cossonay dei et apostolice sedis gracia episcopus Lausannensis dilectis nobis in Christo fratribus tam presentibus quam futwris domus sancti loci de Lancea ordinis Cartusiensis nostre Laus. diocesis ... Datum Adventhice sub [si]gillo nostro in testimonium veritatis. Die X X I I mensis marcii anno domini M o CCCO LmO quinto (Annuntiationsstil) . C) (100v) Eingeklebter Papierstreifen mit Abschrift betreffend Einführung liturgischer Neuerungen. A n n o domilzi 1394 circa festum apostolorum Petri et Paul i ad sufiplicacione~lz prioris et conventus huius domus Angionis et domini prioris Lancee rev. in Christo Pater dominus Cartusie concessit et sibi complacuit u t in hac domo in Matutinis et Vesperis j a t commemoracio per- petua beati Anthonii et s u u m festum cum candelis ... Prout est scriptum in collectaneo huius domus Angionis. Signiert Idem Prior prefate damus licet indignus vobisque semper ad omnia possibilia paratus.

d ) (100v) Chronikalische Notizen. A n n o dni . MO CCCO X V I I I O X I I I I O kal. m a i i fui t fundata ecclesia b. Marie sancti loci de Lancea ordinis Cartu- siensis . . . Spiegelblatt A: Urkundenfragment 1454. Ego Petrus Huginez de Bello- monte ... Spiegelblatt B : Urkundenfragment 15. Jh. Ego Johannes de Novocastro ...

100 B1. (+ 2 Spiegelb. + 1 Nachsatzbl.) aus mittelstarkem, weißlichem, gut geglättetem, an den unteren Ecken etwas abgegriffenem Pergament. f . 2, 4, 6, 8, 10, 12, 16-18 aus Papier. Gleichmäßiger Schnitt (grün gefärbt), vereinzelt eingeklebte Pergamentsignakel. Format 280 X 195-200 mm. Zusammenset- zung: (5 + 6), (3 + I), (2 + I ) , (2 + 4), IV, 1, 4 IV, 111, 2 IV, 111, (4 + 3). Am Schluß der vollständigen Lagen Reklamanten. Arabische Tintenfoliierung des

Page 5: Zur Provenienz: Entstanden in der ... - Etat de Fribourg · im 17. Jh. ein Papierbl. geklebt (fol. 18, jetzt abgelöst) mit dem Incipit Incipiunt orationes Per anni ... de Paula;

Freiburg, Kantons- und Universitätsbibliothek L 27 31

16. Jhs., beginnend auf modern f. 13, 1-115, wovon die Blätter 4-21, 36-42, 79-80, 103-104, 114 fehlen. Modeme Bleistiftfoliierung ohne Berücksichtigung der fehlenden Blätter 1-100.

Große, saubere, sorgfältige got. Textur von einer Hand (wie L 4) des 15. Jhs. Text in 2 Spalten zu 18 Zeilen. Spiegel 175 X 120 mni. Liniierung mit roter Tinte a//bc//d, wobei die oberste Horizontale und die Vertikalen von Rand zu Rand führen. Zirkellöcher am Rand meist sichtbar. Zahlreiche Nachträge des 16.1 17. Jhs. Schwarze Tinte. Rubriken und Uberschriften rubriziert. Satzmajuskeln gelegentlich gelb angetuscht. Ein- und zweizeilige rote und blaue Lombarden ohne Verzierung, auf der untersten Zeile gelegentlich mit Schnörkeln nach unten verlängert.

Einband des 16. Jhs. aus 2 Holzdeckeln (300 X 195 mm), Kanten außen ab- geschrägt, mit dunkelbraunem, blindverziertem, jetzt stark abgegriffenem und beschädigtem Leder überzogen. Spuren von zwei Schließen von der Vorderkante des RD zur Vorderkante des VD. 4 Bünde. Rücken beschädigt, Kapital verloren. Auf dem Rücken alte Signatur 330.

Zur Provenienz: Aufgrund des Kalendareintrages zum 18. April Dedicacio hztius ecclesie sancti Loci und des Kirchweihfestes im Sanctorale zwischen 14. und 23. April von erster Hand sicherlich in der Kartause La Lance (Kt. Waadt) entstanden. Vgl. auch die Nachträge f. 100 und den Besitzervermerk f . 15v (ca. 1500) Domui Lancee pertinet. Nach der Aufhebung von La Lance 1538 ging der Codex an die Kartause La Part-Dieu (Kt. Freiburg) über, wo die vielen Nachträge des 17. Jhs. eingetragen wurden.

Lit.: Catalogue Fribourg 1855, p. 606 Nr. 159; A. BRUCKNER, Scriptoria XI, p. 25 ; Taf. XLVII.

L 27

MISSALE SPECIALE LAUSANNENSE

15. Jh.2

f . lrlv leer.

1. (f. Zr-3v) 'Bevzediccio salis et aque' Adiutmium vzostrum ... 'Oratio' Exazcdi nos domine ... Per. (= Minor Benedictio salis et aquae; W. von ARX, Kloster- rituale Biburg, Nr. 1-9; A. FRANZ, Benediktionen I, p. 145).

2. (f. 3v) 'In Nativitate domini ad mlagnam Missam introit~s' Puer vzatus est ... mit 2 Lesungen.

3. (f. 6r) 'In Appariciovze donzini'

Secteur Manuscrits, incunables et archives
Corrections et additions
Ajouter: Restauriert in 1982.
JurotR
Note
Marked définie par JurotR
Secteur Manuscrits, incunables et archives
Corrections et additions
Ajouter: Otho RAYMANN, Rapport de restauration, 1982, dactyl.

Recommended