için

dek

iler

2

8

12

16

20

26

28

34

36

38

41

43

üniversiteden haberler

bir konu

Türkiye'de ‹ç Hat Uçufllar›

portre

Elektrik ve Elektronik Mühendisli¤i BölümüÖ¤retim Üyesi Prof. Dr. Ergin Atalar

finans

Bankac›l›k ve Finans Bölümü MezunuYi¤it Bulut

yap›m tasar›m›

‹ç Mimarl›k ve Çevre Tasar›m› BölümüMezunlar› Bora Batur ve Talat ‹çbilen

sa¤l›k

Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Bölümü MezunuNilüfer Gökflin

bilkent'ten sonra

bilkent senfoni'den haberler

bilkent senfoni orkestras›2006-2007 program›

mezunlardan haberler

s›n›f haberleri

B‹LMED'den haberler

Dergi BilkentSay› : 6ISSN 1305-5178Aral›k 2006

Bilkent Üniversitesi Ad›na Sahibi

Prof. Dr. Kürflat Aydo¤an

Sorumlu Yaz› ‹flleri Müdürü ve Editör

Prof. Dr. Orhan Aytür

Yay›n Yönetmenleri

Levent BaflaraBurak Tokcan

Kapak

Yrd. Doç. Dr. Marek Brzozowski

Bilkent Üniversitesi

Rektörlük 06800Bilkent, AnkaraTelefon : (312) 290 24 26Faks : (312) 266 41 91E-posta : dergi@bilkent.edu.tr‹nternet :www.bilkent.edu.tr

Tasar›m ve Bask›

A4 Ofset Matbaac›l›kSan. ve Tic. Ltd. fiti.Oto Sanayi Sitesi, Yeflilce Mah.Donanma Sok. No: 1634418 Ka¤›thane / ‹stanbulTelefon : (212) 281 64 48 pbxFaks : (212) 269 53 27E-posta : info@a4ofset.com

Dergi Bilkent y›lda iki kez yay›mlan›r.Bilkent Üniversitesi Mezun Kimlik Kart›sahiplerine ücretsiz olarak gönderilir.

üniv

ersi

teden

hab

erle

r

2

Ekmel Özbay Ergin Atalar Mehmet Bay›nd›r

Ö¤retim Üyelerimize Sayg›n ÖdüllerFizik ve Elektrik-Elektronik Mühendisli¤i bölümleri ö¤retim üyelerinden Prof. Dr. Ekmel Özbay, fizik ve optik alanlar›nda, metamalzemelerve fotonik kristaller konular›ndaki çal›flmalar›yla TÜB‹TAK 2006 Bilim Ödülü’nü Temel Bilimler dal›nda kazand›. Elektrik ve ElektronikMühendisli¤i Bölümü ö¤retim üyelerinden Prof. Dr. Ergin Atalar, biyomedikal mühendisli¤i alan›nda, giriflimsel manyetik rezonansgörüntülemesi hakk›ndaki çal›flmalar› sonucunda Mühendislik Bilimleri dal›nda TÜB‹TAK 2006 Bilim Ödülü’ne de¤er görüldü. FizikBölümü ö¤retim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Mehmet Bay›nd›r, yeni nesil fiberler ve fiber tabanl› ayg›tlar üzerine yapt›¤› çal›flmalarla TemelBilimler dal›nda teflvik ödülü ald›.

Akademik Y›la MerhabaBilkent Üniversitesi ö¤rencileri ve ö¤retim elemanlar›, 2006-2007 akademik y›l›na16 Eylül’de Bilkent Üniversitesi’nin Kurucusu ve Mütevelli Heyeti Baflkan› ‹hsan Do¤ramac›’n›nkonutundaki aç›k hava resepsiyonuyla merhaba dedi. Hocabey ve efli Sn. Ayser Do¤ramac›’n›nev sahipli¤i yapt›¤› ekinlikte, Müzik Bölümü ö¤retim görevlilerinden Janusz Szprot bircaz konseri verdi.

Üniversitemizin Ac› Kayb›Uluslararas› ‹liflkiler ve Tarih bölümleri ö¤retim üyesi Prof. Dr. Stanford Shaw, 15 Aral›k’tavefat etti. Orta Do¤u ve Türkiye tarihi üzerine önemli çal›flmalar yapm›fl olan ve kitaplar›birçok dile çevrilen Dr. Shaw, Türk Tarih Kurumu ve Türkiye Bilimler Akademisi’nin flerefüyesiydi. Bu dünyaca ünlü akademisyeni son yolculu¤una u¤urlarken, Bilkent Üniversitesiolarak sevenlerine baflsa¤l›¤› diliyoruz.

3

ÖSS Birincisi Bilkent’i Seçti2006 ÖSS’de Say›sal puan türünde ilk s›ray› alan Onur Tidin, Bilkent Üniversitesi Elektrik ve ElektronikMühendisli¤i Bölümü’ne kay›t yapt›rd›. Tidin, Bilkent'i seçme nedenlerini ve kampus hayat›n› flu sözlerledile getiriyor:

"ÖSS’deki baflar›m sonras›nda önemli bir karar vermem gerekiyordu. O da üniversite tercihiydi.Bilkent Üniversitesi, tercihlerimin bafl›ndayd›; çünkü e¤itime bak›fl aç›s›, güçlü akademik kadrosu,yurtd›fl› ba¤lant›lar›, sosyal koflullar› tam istedi¤im gibiydi. Bilkent’i seçmemde Hocabey ve rektörümüzProf. Dr. Ali Do¤ramac›’n›n e¤itime adanm›fl kiflilikleri de büyük rol oynad›. Ayr›ca, Bilkent’in lisansüstü

çal›flmalar için sayg›n bir referans olmas› ve mühendis adaylar› için çok önemli oldu¤unu düflündü¤üm ileri laboratuvar olanaklar› sunmas›,bu kampusa gelmemde pay sahibidir. fiu an ‹ngilizce Haz›rlama Program›’na devam ediyorum ve di¤er bölümlerden arkadafllarlakaynafl›yorum. Yurt ve burs olanaklar›ndan da çok memnunum. Üniversitemin sundu¤u her türlü olanaktan yararlanarak kendimigelifltirmeye devam edece¤im."

Genç Bir Lider, Parlak Bir Bilim ‹nsan›:Hilmi Volkan Demir

Fizik ve Elektrik-Elektronik Mühendisli¤i bölümleri ö¤retim üyelerindenYrd. Doç. Dr. Hilmi Volkan Demir, yeni optoelektronik kuvantum ayg›tlar›n›n icad› ve

deneysel gösterimi üzerine Bilkent Üniversitesi NanoteknolojiAraflt›rma Merkezi ve Fen Fakültesi ‹leri Araflt›rma Laboratuvar›’nda araflt›rma grubuyla

gerçeklefltirdi¤i çal›flmalar sonucunda, Junior Chamber International’›n (JCI)Bilimsel Liderlikte Üstün Baflar›l› Gençler Birincilik Ödülü’nü ald›. Küresel boyutta ilerleme

sa¤lamak için dünya çap›nda genç giriflimcileri ve liderleri destekleyenbir federasyon olan JCI, 124 üye ülkeden oluflmaktad›r.

SergilerBilkent Üniversitesi Kütüphanesi Sanat Galerisi, Grafik Tasar›m Bölümü ö¤retim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Marek Brzozowski’nin sergisine 28 Eylül - 31 Ekimtarihleri aras›nda ev sahipli¤i yapt›. Çal›flmalar›yla ‹talya, Almanya, Kore, Japonya, Türkiye ve Polonya’da birçok ödülalan sanatç›, sergisinde üstgerçekçi eserlereyer verdi. Ayn› galeride 2 - 29 Kas›m tarihleriaras›nda, tan›nm›fl ressamlar›m›zdan

Abdurrahman Kaplan’›n sergisi de yer ald›. Ülkemizin önemli heykelt›rafllar›ndan fiadiÇal›k’›n (1917 - 1979) sergisi ise 9 Ekim - 9 Kas›m tarihleri aras›nda Güzel Sanatlar,Tasar›m ve Mimarl›k Fakültesi Sergi Salonu’nda sanatseverlerle bulufltu.

4

Üç Boyutlu Televizyon Projesi BBC’de

Koordinatörlü¤ünü Bilkent Üniversitesi’nin yapt›¤› 3DTV Üç BoyutluTelevizyon Projesi, BBC radyosu ve BBC News internet sitesine haber oldu.Projenin yürütücüsü ve Elektrik-Elektronik Mühendisli¤i Bölümü ö¤retimüyesi Prof. Dr. Levent Onural’la gerçeklefltirilen röportajlar BBC radyosununyerel kanallar›nda canl› yay›nlan›rken, BBC News internet sitesi de Dr.Onural’la yap›lan bir röportaja yer verdi. Avrupa’n›n bu alanda önde gelen19 kurumunu bir araya getiren 3DTV Üç Boyutlu Televizyon Projesi’ndedünyaca tan›nm›fl 140 bilim insan›n›n yan› s›ra 60 doktora ö¤rencisi çal›fl›yor.

Yeni Hayata Konserli Bafllang›çÖ¤renci Konseyi’nin düzenledi¤i Bilkent’e Hofl Geldiniz konserinin konu¤u,ülkemizin ünlü rock gruplar›ndan Kargo’ydu. Bilkent Odeon’da 19 Eylül’de gerçekleflenetkinlikle yeni ö¤renciler, 2006-2007 akademik y›l›na müzikle bafllaman›nkeyfini yaflad›.

Müzikte Bilkent ‹mzas›Türkiye’nin ilk kad›n baflkemanc›s› Gülden Tural› ad›na düzenlenen ve seçici kuruluna Prof.Hazar Alap›nar’›n baflkanl›k etti¤i 2. Ulusal Gülden Tural› Keman Yar›flmas›’ndan Bilkentlilerbefl ödülle döndü. 1. Kategori’de (1995 ve öncesi do¤umlular) Müzik Haz›rl›k ‹lkö¤retimOkulu ö¤rencilerinden Elvin Hoca birincilik ödülü ve Türk Bestecisi Özel Ödülü’ne, SafuraAhundzade ise ikincilik ödülüne lay›k görüldü. 2. Kategori’de (1990-1994 do¤umlular)Müzik Haz›rl›k ‹lkö¤retim Okulu’ndan Aybek Alimov üçüncü oldu. 3. Kategori’de (1982-1989 do¤umlular) Müzik Haz›rl›k Lisesi mezunu Eren Kufltan birincilik ödülünü, MüzikBölümü ö¤rencisi Deniz Toygür ikincilik ödülünü kazand›.

Dans›n BüyüsüNike, profesyonel dansç›s› Kymberlee Jayyönetiminde Bilkent Üniversitesi’nde ilgiylekarfl›lanan bir dans atölyesi düzenledi.Atölyeye kat›lanlardan biri de ‹letiflim veTasar›m Bölümü 3. s›n›f ö¤rencisi EkinBernay’d›. Nike’›n Türkiye’deki dansyar›flmalar›nda birincilikleri bulunan Bernay,Nike’›n 2007 ilkbahar-yaz katalogçekimlerinde yer alm›flt›.

M. Teoman Alemdar’aBüyük OnurTurizm ve Otel ‹flletmecili¤i BölümleriBaflkan› M. Teoman Alemdar, EuroCHRIE’ninbaflkanl›¤›na seçildi. Alemdar, dünyan›n öndegelen turizm ve otel iflletmecili¤ie¤itimcilerinin üyesi oldu¤u InternationalCHRIE’nin Avrupa federasyonu olanEuroCHRIE’ye bir y›l boyunca baflkanl›kedecek.

5

KAY‹YEM’den Ö¤rencilere MüjdeBilkent Üniversitesi ö¤rencileri ifl dünyas›ve kiflisel geliflimle ilgili yay›nlara, KariyerYönlendirme ve ‹fle Yerlefltirme Merkezi’nin(KAY‹YEM) Ö¤renci Dekanl›¤› binas›ndaaçt›¤› Kariyer Kafe’den de ulaflabilecek.Ö¤renciler ifl görüflmeleri, etkin ifl aramayöntemleri, yurtd›fl›nda burs, staj, e¤itimolanaklar›, liderlik, zaman yönetimi, tak›mçal›flmas› ve bireysel kariyer yönetimi gibibirçok konuya dair kaynaklar›n yan› s›raMarketing Türkiye, Secretcv, Kariyer.Net,ITBusiness gibi süreli yay›nlara daeriflebilecek.

Talât Halman'dan ‹ki Yeni EserBilkent Üniversitesi ‹nsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Dekan›, Türk Edebiyat›Bölüm Baflkan› ve Türk Edebiyat› Merkezi Baflkan› Prof. Talât Halman’›n iki yeni kitab›,ABD’nin sayg›n üniversite yay›nevlerinden Syracuse University Press taraf›ndan yay›mland›.Prof. Halman, A Brave New Quest: 100 Modern Turkish Poems bafll›kl› ça¤dafl fliirantolojisinde, aralar›nda Ahmet Hamdi Tanp›nar, Nâz›m Hikmet, Necip Faz›l K›sakürek,Orhan Veli Kan›k, Faz›l Hüsnü Da¤larca, Melih Cevdet Anday, Oktay Rifat, Ahmet MuhipD›ranas, Cahit S›tk› Taranc›, Behçet Necatigil, ‹lhan Berk, Attilâ ‹lhan, Edip Cansever,Cemal Süreya, Ece Ayhan, Kemal Özer ve Ülkü Tamer’in de bulundu¤u 44 flairimizden100 seçme fliirin ‹ngilizcelerine yer verdi. The Turkish Muse: Views & Reviews bafll›¤›n›tafl›yan ve edebiyat›m›z›n 1960’lardan 1990’lara kadar olan geliflimini de¤iflik aç›lardaninceleyen eserinde ise Prof. Halman, 40 y›ld›r yaz› kurulu üyesi oldu¤u ünlü uluslararas›edebiyat dergisi Books Abroad / World Literature Today’in yan› s›ra The Middle EastJournal, Literature & West, Edebiyat: A Journal of Middle Eastern Literature,The World & I, The International Journal of Middle East Studies, Parabola ve Journalof the American Oriental Society gibi tan›nm›fl dergilerde 1961’den beri yay›mlanan toplam220 elefltirel yaz›s›n› derledi.

Rehn KampustaAvrupa Birli¤i’nin genifllemedensorumlu üyesi Olli Rehn, BilkentÜniversitesi’nde Avrupa’n›nGelecekteki S›n›rlar› bafll›kl› birkonferans verdi. 4 Ekim’dekikonferansa ö¤renciler ve ö¤retimelemanlar› büyük ilgi gösterdi.

Bilkentlilerin Eserleri ABD’deYrd. Doç. Dr. Ilg›m Veryeri’nin Bilkent Üniversitesi Güzel Sanatlar Bölümü’nde vermifloldu¤u Özgün Bask›ya Girifl dersinin ö¤rencilerine ait eserler, Bilkent ve Richmondüniversitelerinin iflbirli¤iyle Virginia’daki Uluslararas› Sanat Galerisi’nin aç›l›fl›nda sergilendi.Richmond Üniversitesi’nde ziyaretçi ö¤retim üyesi olarak bulunan Dr. Veryeri, ‹pek Yolu’ndan‹pek Bask›lar ad›n› tafl›yan serginin büyük be¤eni toplad›¤›n› belirtti.

6

Polonya’da Bilkent EsintisiGüzel Sanatlar Bölümü ö¤retim görevlilerinden Ahmet Özsalar’›n seramik eserleri, PolonyaSanatç›lar ve Tasar›mc›lar Derne¤i’nin galerisinde, Bilkent’ten Polonya’ya Yolculuk bafll›¤›ylasergilendi. Eserlerinden baz›lar› derne¤in müzesi taraf›ndan da sergilenecek olan Özsalar’›nürünleri ABD, Almanya, Hollanda, Polonya, M›s›r, Ürdün, Irak ve Gürcistan’daki sergilerinyan› s›ra ABD, Macaristan, Polonya, Ürdün, Irak ve Türkiye’deki çeflitli müzelerin kal›c›koleksiyonlar›nda yer alm›flt›r.

Emre Alper Y›ld›r›m’aINFORMS’dan ÖdülEndüstri Mühendisli¤i Bölümü ö¤retimüyelerinden Yrd. Doç. Dr. Emre AlperY›ld›r›m, The Institute for OperationsResearch and Management Sciences(INFORMS) taraf›ndan verilen GençAraflt›rmac› Ödülü’ne de¤er görüldü.SIAM Journal of Optimization dergisinin17. say›s›nda yay›mlanan ve ElipsleriKapsayan En Küçük Hacimli Elips Problemibafll›¤›n› tafl›yan makalesiyle bu ödülükazanan Dr. Y›ld›r›m, çal›flmas›nda sonlusay›daki elipsleri kapsayan en küçük hacimlielipsin yaklafl›k olarak hesaplanmas› içinözgün bir polinom zamanl› çözüm yöntemiöneriyor.

Ö¤rencimizinBaflar›s›Microsoft Türkiye’nin Microsoft yaz›l›mgelifltirme teknolojilerinin üniversitelerdedaha fazla tan›nmas› amac›yladüzenledi¤i Microsoft Ö¤renci Program›,Microsoft taraf›ndan çeflitli ülkelerdekibenzer etkinliklerle bir çat› alt›ndatoplanarak dünya genelinde MicrosoftStudent Partners ad›n› ald›. EndüstriMühendisli¤i Bölümü 4. s›n›fö¤rencilerinden Fevzi Ça¤r› Gökbayrak,Microsoft’un bu programa seçti¤i ilkBilkentli oldu. Gökbayrak, Microsoft’unakademik dünyaya yönelikçal›flmalar›n›n üniversite ö¤rencilerineaktar›lmas›nda, kendisi gibi bilgiteknolojilerine tutkun ve yetenekliö¤rencilerle birlikte etkin bir roloynayacak.

7

Abdullah Atalar'a Büyük OnurMühendislik kuram ve uygulamalar›n›n ilerlemesi için profesyonel çal›flmalarda bulunan dünyaca ünlü The Institute of Electrical and Electronics Engineers(IEEE) kuruluflu, Elektrik ve Elektronik Mühendisli¤i Bölümü ö¤retim üyesi Prof. Dr. Abdullah Atalar'a, akustik ve atomik kuvvet mikroskopisi teknolojileri alan›na

yapt›¤› katk›lardan dolay› Fellow (en üst düzey üyelik) unvan› verdi. Alan›nda üstünbaflar›lara imza atm›fl üyelerin lay›k görüldü¤ü IEEE'nin bu en prestijli payesi, üyesay›s›n›n en çok binde birine verilmektedir. 1912'den beri verilen Fellow unvan›naTürkiye'de dokuz bilim insan› sahiptir. Havac›l›k ve uzaydan bilgisayar vetelekomünikasyona, biyomedikal mühendisli¤inden elektrik enerjisi ve elektroniksistemlere yay›lan bir alanda faaliyet gösteren IEEE’nin 150 ülkede 68.000’i ö¤renciolmak üzere 365.000'i aflk›n üyesi bulunmaktad›r. 900'den fazla endüstri standard›gelifltiren ve her y›l dünyan›n çeflitli yerlerinde yaklafl›k 400 uluslararas› konferans›nsponsorlu¤unu üstlenen veya sponsorlar› aras›nda yer alan kurulufl, elektrik veelektronik mühendisli¤i, bilgisayar bilimi ve otomasyon teknolojileri üzerine dünyadakitüm yay›nlar›n %30'undan fazlas›n› yay›mlamaktad›r.

‹fl Alanlar› Tan›t›m Haftas›Bilkent Üniversitesi Kariyer Yönlendirme ve ‹fle Yerlefltirme Merkezi, 13 - 17 Kas›m tarihleriaras›nda Pazarlama ve Reklamc›l›k Kulübü, ‹flletme ve Ekonomi Toplulu¤u, Yeni UfuklarKulübü, Endüstri Mühendisli¤i Kulübü ve Radyo Bilkent’in destekleriyle ‹fl Alanlar› Tan›t›mHaftas›’n› gerçeklefltirdi. Türkiye ‹fl Bankas›, Sermaye Piyasas› Kurulu, Rekabet Kurumu,Arçelik, Unilever, Procter & Gamble, Intel, Hürriyet, RAM D›fl Ticaret, KPMG ve MeteksanSistem gibi tan›nm›fl kurulufllardan uzmanlar›n pazarlama, araflt›rma-gelifltirme, insankaynaklar›, denetim, yönetim dan›flmanl›¤›, bas›n, sat›fl, uluslararas› ticaret, hukuk, halklailiflkiler ve daha birçok ifl alan›n› tan›tt›¤›, sektörler ve kariyer f›rsatlar› hakk›nda bilgiverdi¤i seminerlere yaklafl›k 700 ö¤renci kat›ld›.

Bir Bilkent Eseri: Türk Edebiyat› TarihiBilkent Üniversitesi Türk Edebiyat› Merkezi, Kültür ve Turizm Bakanl›¤›’n›n kat›l›m› ve deste¤iyle Türk Edebiyat› Tarihi adl› dört ciltlik

bir eser yay›mlad›. 88 yazar ve uzman›n 127 yaz›s›n›n yer ald›¤› çal›flman›n genel editörlü¤ünü, ‹nsani Bilimler ve Edebiyat FakültesiDekan›, Türk Edebiyat› Bölüm Baflkan› ve Türk Edebiyat› Merkezi Baflkan› Prof. Talât Halman yapt›. Editörler kurulunda Türk Edebiyat›

Bölümü ö¤retim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Mehmet Kalpakl›’n›n da görev yapt›¤› esere bölümden 14 yüksek lisans vedoktora ö¤rencisi redaktör olarak destek verdi. fiimdiye kadar haz›rlanm›fl en genifl kapsaml› Türk edebiyat› tarihi çal›flmas› olan eser,

Türk edebiyat›n›n tarihsel geliflimini, türler ve problemler çerçevesinde, ayr›nt›lardan uzak, analitik bir yaklafl›mla ele al›yor.Türk edebiyat›n›n bütününü bilimsel bir yaklafl›mla de¤erlendirmesi aç›s›ndan bir ilk niteli¤i tafl›yan bu çal›flma,

Kültür ve Turizm Bakanl›¤›’n›n DÖS‹M sat›fl merkezlerinde bulunabilir.

Halil ‹nalc›k’afieref Doktoras›Bilkent Üniversitesi Tarih Bölümü’nünkurucusu ve Türkiye Bilimler Akademisifieref Üyesi Prof. Dr. Halil ‹nalc›k’a,Türk ve Osmanl› tarihi hakk›ndaki üstünbilimsel baflar›lar›, bu toplumlar› araflt›rankuflaklar yetifltirmesi ve dünya bar›fl›nakatk›lar› dolay›s›yla ‹nsan Bilimleri veTarih alan›nda Koç Üniversitesi taraf›ndanfleref doktoras› verildi.

8

bir

ko

nu

Türkiye'de iç hat uçufllar› ve bölgesel havac›l›¤›n tarihi1933'te Türk Hava Yollar›'n›n (THY) kurulmas›yla bafllar.THY'den sonra birçok özel hava yolu flirketi iç hatlardauçma girifliminde bulundu; ancak hiçbiri uzun ömürlüolmad›. Kötü yönetim politikalar›, ekonomik krizler,yanl›fl uçak ve rota seçimleri bu giriflimlerin baflar›s›zl›klasonuçlanmas›na neden oldu. 2003'ten itibaren iç hatuçufllar›n›n tekrar hareketlenmesiyle birlikte özel havayolu flirketleri önemli ad›mlar atmaya bafllad›.

M. Cemali Dinçer

Türkiye'de ‹ç Hat Uçufllar›

‹lk Giriflimler

3 fiubat 1933'te Ankara Güvercinlik’tenhavalanan 5 koltuk kapasiteli Curtiss yap›m›King Bird uça¤›, Eskiflehir'e uçarak THY'ninilk iç hat seferini gerçeklefltirdi. Her baca¤›1 saat 10 dakika süren Ankara-Eskiflehir-Ankara uçuflu, Türk havac›l›¤›na yeni bir sayfaaçt›. THY, tarifeli olarak Ankara ç›k›fll› ‹stanbulve ‹zmir aras›nda uçufllara 1936'da bafllad›.

Faaliyetleri ‹kinci Dünya Savafl› nedeniylesekteye u¤rayan THY, 1945 sonunda sat›nald›¤› kullan›lm›fl C-47/DC-3 Dakotauçaklar›yla modern bir filo yap›s›na kavufltu.Yeni uçufl noktalar› birbirini izledi. THY,filosundaki pervaneli uçaklar sayesinde toprakpistlere sahip meydanlar da dahil olmak üzereher türlü havaalan›na rahatl›kla uçabiliyordu.Birçok uçufl noktas›nda zaten askerihavaalanlar›n›n bulunmas› operasyonukolaylaflt›r›yordu. Böylece yurdun dört biryan›na hava ulafl›m› sa¤lanabiliyordu.1960'lar›n sonuna gelindi¤inde pervaneli uçaksay›s›n›n azalmas› ve yerlerini yavafl yavafl jetuçaklar›na b›rakmas›yla birlikte iç hatuçufllar›nda küçülmeye gidildi. Filoya girmeyebafllayan yeni nesil jet uçaklar› için emniyetleinip kalkabilecekleri uzun pistlere sahiphavaalanlar› gerekiyordu. Bu nedenle THYbaz› hava meydanlar›na seferlerini durdurdu.Ayr›ca, 1970'lerde bafllayan ve yüksek kârb›rakan iflçi uçufllar›, THY'nin yurtd›fl›na a¤›rl›kvermesine zemin haz›rlad›. THY, kuruluflunun50. y›l› olan 1983’te yurtiçinde yaln›zca 15noktaya sefer yap›yordu. ‹ç hat yolcu say›s›ysa3 milyonun biraz üzerindeydi.

Özel Giriflimler

Türkiye'de özel hava yolu flirketi konusundailk büyük giriflim, ünlü havac› Vecihi Hürkufl'un1952'de kurdu¤u Hürkufl Hava Yollar›’d›r.THY'nin hizmetten ç›kard›¤› iki motorluDH.89 Dragon Rapide ve dört motorluDH.90 Dragonfly uçaklar›yla ‹stanbul-Bursave ‹stanbul-‹zmir uçufllar› yapan Vecihi Hürkufl,günlük gazete tafl›yarak ilk özel hava kargoseferlerini de düzenledi. Ne var ki neredeysesabotaja varan baz› engellemeler nedeniyleHürkufl, 1959'da uçufllar›n› durdurmakzorunda kald›.

‹kinci özel giriflim 1977'deydi. Sönmez Grubu,Bursa Hava Yollar›'n› kurdu ve CASA C212Aviocar uçaklar›yla ‹stanbul-Bursa aras›ndauçufllar yapmaya bafllad›. 1984'te ad›n› SönmezHava Yollar› olarak de¤ifltiren flirket, 1990'lar›nsonuna kadar yaflad›; fakat artan maliyetlerikarfl›layamay›nca faaliyetlerine son verdi.

1983'te ç›kart›lan kanunla Türk sivil havac›l›¤›yeni bir geliflim sürecine girdi. Yeni kurulanflirketler tarifesiz (charter) seferler yap›yor,Avrupa ülkeleri ve Türkiye aras›nda yolcutafl›yordu. Bu dönemde Anadolu Hava Yollar›ve Mafl Hava Yollar› kuruldu. Mafl Hava Yollar›Türkiye'de flehir içi tafl›mac›l›¤›nda helikopterkullanarak bir ilke imza att›. Bu iki flirketinfaaliyetleri de uzun ömürlü olamad›.Bodrum'daki turizm ve havac›l›k potansiyelinigören madenci Fuat Ims›k'›n 1500 metrelikpiste sahip, küçük yolcu uçaklar›n›n inebilece¤iözel bir havaalan› infla ettirmesiyle birlikte içhat uçufllar›nda farkl› bir giriflim bafllat›ld›.Fuat Ims›k, kendi ad›n› verdi¤i Ims›k HavaYollar› ile 1987'de faaliyetlerine bafllad›.BN-2A ve Dornier Do228'lerle Bodrum'danseferler yapan Ims›k Hava Yollar›'n›n bumaceras› 1991'e kadar sürdü. Kriz nedeniyleuçufllara son verildi ve havaalan›n›n kap›s›nakilit vuruldu.

‹ç Hatlarda Devlet Eli

‹ç hat ve bölgesel uçufllarda flans›n› deneyenkurulufllar aras›nda Türk Hava Kurumu (THK)da vard›. THK 1987'de hava taksi iflletmeruhsat› ald› ve Do228 tipi uçaklarla Ankara-Samsun seferlerini bafllatt›. Farkl› uçaktiplerinin de filoya kat›lmas›yla yüksek dolulukoranlar› yakaland›. Bu arada iç hatlarda s›k›nt›yaflayan THY, THK ile ortak olarak Türk HavaTafl›mac›l›¤› adl› bir flirket kurdu. ‹lk seferleryeni uçaklarla 1989'da bafllad›. Daha sonraTHT'ye daha verimli uçak almak amac›ylabafllat›lan çal›flmalar sonucunda tercih edilen‹ngiliz ATP uçaklar› ne yaz›k ki THT'ninsonunu getirdi. Türkiye'nin zorlu koflullar›ndabeklenen performans› veremeyen ATPuçaklar›n›n yerine jet motorlu RJ100uçaklar›n›n al›nmas›na karar verildi; fakatjete geçiflle beraber gelen sorunlar› THTçözemedi. THY, THT'nin tüm zararlar›n›üstlendi ve RJ100 uçaklar› THY filosuna kat›ld›.

GerçeklefltirilemeyenProjeler

‹ç hat uçufllar›nda s›k›nt›lar yaflayan THY,1997’de Turkish Express ad›yla sadece iç hatuçufllar› yapacak özel bir flirket kurmaya kararverdi. Filodaki 12 adet RJ serisi uçaklayap›lacak bu uçufllarla THY, iç hat uçufllar›ndanayr›l›p enerjisini tamamen d›fl hat uçufllar›naverecekti; ama özellefltirmede yaflananbelirsizlikler nedeniyle proje rafa kald›r›ld›.

Bu giriflimden bir y›l sonra Turgay Ciner'insahibi oldu¤u Park Holding grubu, Park ExpressHava Yollar› adl› bir flirket kurarak bölgeseluçufllar yapmak için çal›flmalara bafllad›. Üçadet RJ100 uça¤› siparifl verildi; ancak RJ100'lerteslim aflamas›ndayken Sivil Havac›l›k GenelMüdürlü¤ü Park Express'e kurallar gere¤iüçüncü uça¤›n› getirmeden uçufllarabafllayamayaca¤›n› belirtti. Bu geliflmelerüzerine Park Grubu, hava yolu yat›r›m›ndançekildi¤ini aç›klad›.

9

Son Giriflimler

Kar fiirketler Grubu'na ait Top Air, uçufl okuluetkinliklerinin yan› s›ra filosuna katt›¤› Antonov24 tipi uçaklarla ‹stanbul-Bodrum seferleri deyapt›. Charter pazar›na girmek isteyen TopAir, filosuna Yak-42 ve B727'leri katmas›nara¤men uzun ömürlü olamad› ve 1999'dakapand›.

Türkiye'de bölgesel havac›l›k alan›nda yap›lanson giriflim Çanakkale merkezli, Niyazi Önen'insahip oldu¤u Dardanel Grubu taraf›ndanyap›ld›. ‹ki adet Beech 1900D ile kurulanDardanel Hava Yollar›, ‹stanbul-Çanakkaleuçufllar›na bafllad›ysa da bunu sadece 2 y›ldevam ettirebildi.

Türk Jet ve Sonras›ndaYaflananlar

Türkiye'de iç hat uçufllar› ve bölgesel havac›l›klailgili hareketlenmeler Ulaflt›rma Bakanl›¤›'n›nTürk Jet ile Pekflen Grubu'nun FlyAir projesiyle2002'de tekrar bafllad›. 2003'e gelindi¤indeTürkiye'de iç hat pazar›nda ciddi birk›p›rdanma yafland›. ABD’de 1978, Avrupa’da1986’da yaflanan gökyüzünde serbest rekabetdevrimi Türkiye’ye ancak 2003’te gelebildi.Ulaflt›rma Bakan› Binali Y›ld›r›m'›n "Herkesen az bir kere uça¤a binecek." sözünden sonraçok say›da flirket iç hat uçufllar›na bafllamaküzere Sivil Havac›l›k Genel Müdürlü¤ü'nebaflvurdu. THY'ye rakip olarak Fly Air ve OnurAir gibi özel hava yolu flirketleri iç hatlardasefer yapacaklar›n› aç›klad›lar.

Bu konuda ilk izni alan Fly Air oldu. fiirketilk seferini 20 Ekim 2003'te ‹stanbul’danTrabzon’a yapt›. Bunu Onur Air takip etti ve6 noktaya uçufllara bafllad›. Beklendi¤indendaha fazla ilgi gören iç hat uçufllar› h›zla artt›.Bu büyüme THY'ye de yarad›; THY'nin iç hatyolcu say›s›nda ciddi art›fl kaydedildi.Öger Grubu’na Atlasjet ile ortak olan ETS Tur,iç hat seferlerine 2004 yaz sezonunda bafllad›.

Hava yolu flirketleri rekabetle birlikteuçaklar›ndaki konforu art›rmaya, elektronikbilet ve online check-in (biletlenmiflrezervasyonu olan yolcular›n uçufllar›n›yapmak üzere havaalan›na gelmeden önceifllemlerini internet üzerinden yapabilmeleri)gibi teknolojik hizmetler vermeye bafllad›lar.

Bu arada Pegasus Hava Yollar›, 2005'te iç hatseferleri merkezi için ‹stanbul’un Asyayakas›nda yer alan Sabiha GökçenHavaliman›’n› seçerek sektöre yeni bir solukgetirdi. fiirket, buradan yurdun dört bir yan›nasefer yapmaya bafllad›.

‹ç hat ve özellikle bölgesel uçufllarda ‹zmirikinci bir ana üs haline geldi. Uzun y›llarAntalya merkezli turist tafl›yan ve tarifesizuçufllar gerçeklefltiren SunExpress, iç hatoperasyonuna ‹zmir’den bafllad›. SunExpressiç hat uçufllar›n› ‹zmir’den gerçeklefltirdi¤itarifeli Avrupa uçufllar›na ba¤lant› verdi.

Gelece¤e Bak›fl

Bugün Türkiye'de Sivil Havac›l›k GenelMüdürlü¤ü'nden onayl› THY dahil 20 havayolu flirketi var. Bunlar›n 15'i ‹stanbul, 4'üAntalya ve biri ‹zmir merkezli. Bu 20 flirketinbir k›sm› sadece kargo tafl›mac›l›¤› veya teknikhizmetler veriyor. Tarifeli ve tarifesiz yolcutafl›yan flirket say›s› 6.

Türkiye'deki hava yolu flirketlerine ait kay›tl›260 adet uçak bulunuyor. Çeflitli büyüklüktekibu uçaklar›n 110 adedi THY'nin. Geriye kalan150 uçak ise özel hava yolu flirketlerinin. Küçükjetler ve kargo uçaklar› ayr› tutuldu¤undayolcu tafl›yan uçak say›s›n›n 60 oldu¤ugörülüyor. 2005 verilerine göre Türkiye'detarifeli veya tarifesiz tafl›nan toplam yolcusay›s› 16 milyon civar›nda. Dünyada ayn› y›ltafl›nan toplam yolcu say›s› ise yaklafl›k 2,5milyar. Bu durum insanlar›n art›k hava yolunudaha fazla tercih etti¤ine bir iflaret. Dolay›s›ylaekonomik nedenlerle bir s›k›nt› olmad›kçayak›n gelecekte iç hat uçufllar›nda önemliat›l›mlar yaflanaca¤› tahmin ediliyor.

10

‹ç Hat Uçufllar›nda Yeni BirYüz: ‹Zair

Tarifeli iç hat uçufllar›n›n yeni üyesi ‹Zair(‹zmir Hava Yollar›), ‹zmir'i tekrar dünyayave Anadolu'ya ba¤lamak ve ‹zmir'i daha kolayulafl›labilir bir kent haline getirmek amac›ylaNisan 2005'te kuruldu. ‹zmir'in özellikle di¤erflehirlerle olan hava yolu ba¤lant›s›ndakis›k›nt›lar ve THY'nin artan taleplere karfl›l›kvermekte zorlanmas› nedeniyle ‹zmir TicaretOdas›'n›n giriflimleriyle bir araya gelen 114ortak ‹Zair'i kurdu.

Kuruluflunun ard›ndan Landor firmas› ilekurumsal kimlik, Seabury firmas› iledan›flmanl›k ve Alameti Farika firmas› ilepazarlama çal›flmalar› yapan ‹Zair, Nisan2006'da Alsancak, Göztepe ve Karfl›yaka isimliüç adet Airbus A319 tipi uça¤›n› teslim ald›.2005 üretimi A319'lar ‹zmir’den ‹zlanda veyaHindistan’a aktarmas›z uçufllar yapabilecekkapasitede. En yeni teknolojiyle donat›lm›fl buuçaklar 132 koltuklu.

‹Zair uçaklar›n› teslim ald›ktan sonra ilkuçuflunu 26 Haziran 2006'da gerçeklefltirdi.26 Haziran'dan bu yana toplam 220 bin yolcutafl›yan ‹Zair'in 2007 hedefi 500 bin yolcuyaulaflmak. fiu anda %64'lük genel dolulukoran›yla günde karfl›l›kl› ortalama 16 seferyap›l›yor ve 2007 yaz sezonunda bunu ikikat›na ç›karmak hedefleniyor. D›fl hatlarlaberaber günde 40'›n üzerinde sefer yap›lmas›için de çal›flmalara devam ediliyor.

K›fl tarifesine göre uçulan noktalar flunlar:‹stanbul, Ankara, Adana, Diyarbak›r, Erzurum,Gaziantep, Mardin, Samsun, Trabzon ve Van.Bunlara ek olarak Ankara'dan Bodrum’a,Adana'dan Antalya'ya ve Trabzon'dan Adana'yakarfl›l›kl› uçufllar yap›l›yor.

Türkiye'de sivil havac›l›¤› denetleyen SivilHavac›l›k Genel Müdürlü¤ü, Ulaflt›rma

Bakanl›¤›'na ba¤l› bir kamu kuruluflu.Mevzuata göre Türkiye'de yurtiçi ve yurtd›fl›tarifeli uçufl yapabilmek için filoda her biri enaz 100 yolcu kapasiteli en az 5 adet uçakbulunmas› gerekiyor. ‹Zair 3 uça¤a sahipoldu¤undan Pegasus Hava Yollar› ile birprotokol imzaland› ve Sivil Havac›l›k GenelMüdürlü¤ü'nün kurallar›na göre kendi filosunuoluflturana kadar tüm uçufllar›n› Pegasusiflbirli¤iyle gerçeklefltiriyor.

‹Zair, mevcut filosunu geniflletme çal›flmalar›ndason aflamada. Airbus A320 veya MD82/83tipindeki daha fazla yolcu kapasiteli uçaklararas›nda bir tercih yap›larak 2007 sezonuna2 veya 3 yeni uçakla, yani toplam 5 ya da 6uçakla girilmesi hedefleniyor. Mevcut uçaklar›nkoltuk kapasiteleri de 132'den 144'eç›kar›l›rken, 2007 yaz sezonunda kendi ad›ylayeni iç ve d›fl uçufl noktalar›na uçmay›amaçl›yor ‹Zair. 2008'de 10 uçakla, kademeliolarak 2014'e kadar da 15-16 uçakla ortabüyüklükte, tarifeli uçufl yapan bir özel havayolu flirketi olmak ‹Zair'in uzun vadedeki enönemli hedefi.

‹Zair’in 2007 yurtd›fl› uçufl noktalar› flunlarolacak: Londra, Paris, Amsterdam, Atina,Frankfurt, Köln, Milano, Zürih, Tel Aviv veKKTC Ercan Havaliman›. Yurtd›fl›n›n yan› s›rayurtiçindeki uçufl noktalar›na yap›lan sefersay›s›n› art›rmak isteyen flirket, ‹zmir-Ankarauçufllar›na özel bir önem veriyor ve karfl›l›kl›seferlerin art›r›lmas›n› planl›yor.

fiu an yolcular›na Pegasus’un kampanyalar›n›yans›tan ‹Zair, kendi tarifeli uçufllar›nabafllay›nca ‹Zair kartlar›n› devreye sokarakmüflterilerine avantaj sa¤lamak istiyor.

‹ç hat uçufllar›nda yeni bir heyecan katan ‹Zair,‹zmir’in büyüleyici denizi ve günbat›m›n›nrenkleriyle oluflturulan kurumsal kimli¤i,lezzetli yemekleri, kaliteli servisi ve güler yüzlüuçufl ekibiyle fark yaratmay› amaçl›yor.

11

Prof. Dr. M. Cemali Dinçer Kimdir?

Doktoras›n› 1986’da StanfordÜniversitesi’nde tamamlayan Prof. Dr.M. Cemali Dinçer, Bilkent ÜniversitesiMühendislik Fakültesi’nde dekanyard›mc›l›¤› yapm›flt›r. BilkentÜniversitesi Endüstri Mühendisli¤iBölümü'nde ö¤retim üyeli¤i yapan Dr.Dinçer daha sonra ‹zmir EkonomiÜniversitesi’nde ö¤renci dekanl›¤›,‹letiflim Fakültesi dekan vekilli¤i,Bilgisayar Bilimleri Fakültesi dekanl›¤›ve rektör yard›mc›l›¤› görevleriniyürütmüfltür. Yeni As›r Gazetesi’nin‹zmir genel müdürü olarak da çal›flm›fl,Petkim ve Aselsan'›n baz› projelerindeyöneticilik yapm›flt›r. Journal ofOperational Research Society, EuropeanJournal of Operational Research, NavalResearch Logistics ve Computers andOperations Research gibi dergilerdeyay›mlanan makalelerinin yan› s›raçeflitli kitap bölümleri de kalemealm›flt›r. Institute for OperationsResearch and Management Science veYöneylem Araflt›rmas› Derne¤i üyesiolan Dr. Dinçer, halen ‹Zair’de genelmüdürlük görevini sürdürmektedir.

12

po

rtre

Elektrik ve Elektronik Mühendisli¤i Bölümü ö¤retim üyesiProf. Dr. Ergin Atalar, biyomedikal mühendisli¤i alan›nda ve özelliklemanyetik rezonans görüntüleme teknolojilerinin gelifltirilmesi üzerine

önemli araflt›rmalar› bulunan bir bilim insan›.Kendisiyle bilimsel çal›flmalar› ve kariyeri hakk›nda konufltuk.

“Türkiye’deyeni teknolojiler gelifltiripbunlar› dünyaya yaymak vehasta insanlara faydal›olmak istiyorum.”

Özgeçmiflinizden söz edebilir misiniz?

1961 Ankara do¤umluyum. Bo¤aziçiÜniversitesi Elektrik ve ElektronikMühendisli¤i Bölümü’nden 1985’te mezunoldum. 1987’de Orta Do¤u TeknikÜniversitesi’nden yüksek lisans derecemi,1991’de Bilkent Üniversitesi’nden doktoram›ald›m. 1986-1991 aras›nda, lisansüstüçal›flmalar›m s›ras›nda BilkentÜniversitesi’nde önce asistan, sonra ö¤retimgörevlisi olarak çal›flt›m. Doktora sonras›çal›flmalar yapmak için 1991’de ABD’dekiJohns Hopkins Üniversitesi’ne gittim. ‹ki senesonra orada ö¤retim görevlisi oldum. 1994’teyard›mc› doçent, 1999’da doçent olduktansonra Elektrik ve Bilgisayar Mühendisli¤i,Biyomedikal Mühendisli¤i ve Radyolojibölümlerinde ö¤retim üyesi olarak bulundum.Center for Image Guided Interventions’›ndirektörüydüm. ‹ki y›l önce profesör oldumve yar› zamanl› olarak BilkentÜniversitesi’nde ö¤retim üyeli¤i yapt›m. Eylül2006’dan itibaren tam zamanl› olarak BilkentÜniversitesi’nde çal›flmaktay›m.

Elektrik ve elektronik mühendisli¤inenas›l yöneldiniz?

Uygulamaya yönelik bir alan olmas› en temelneden. Fizik ve matematik gibi temel bilimleride çok severim; ama elektrik ve elektronikmühendisli¤inin uygulamal› bir dal olmas›daha çok ilgimi çekti. Biyomedikalmühendisli¤ini hep istiyordum. Zatendoktoram› yapt›¤›m alan.

Doktoran›z› ald›¤›n›z kurumda olmaknas›l bir duygu?

Ben zaten Türkiye’ye dönmek istiyordum.Ülkemi seviyorum. Ailem de burada.Uzaklardayken hep yaln›zl›k var. Sadece bende¤il birçok bilim insan› ayn› fleyi yafl›yor.Y›llarca yurtd›fl›nda çal›fl›p geri dönmek okadar kolay de¤il asl›nda. Bu aç›dan kendimiflansl› görüyorum.

Bilkent sonras›ndaki on dört seneyi JohnsHopkins Üniversitesi’nde geçirdim. Farkl›bir insan olarak dönüyorsunuz. Bak›fl aç›n›zde¤ifliyor. Yüksek lisans›m› elektrikselemperyans tomografisi üzerine Prof. Dr. Ziya‹der, doktora çal›flmam› da biyomedikalmühendisli¤i üzerine Prof. Dr. LeventOnural’la yapm›flt›m. Ö¤renci-ö¤retmeniliflkisinin daha sonra çal›flma arkadafll›¤›nadönüflmesi de¤iflik bir his.

Bilkent Üniversitesi’ndeki çal›flmaortam›n› nas›l de¤erlendiriyorsunuz?

Johns Hopkins’de tenure ad› verilen vekimsenin sizi iflten ç›karamad›¤› güvenli birkonumum vard›. Bu pozisyonu b›rakm›flolmama ra¤men Bilkent Üniversitesi Elektrikve Elektronik Mühendisli¤i Bölümü’ndeoldu¤um için çok mutluyum. E¤itimvermekten büyük keyif al›yorum. Yükseklisans ve doktora dersleri veriyorum. Ö¤retimüyeleri ve ö¤renci kalitesi çok iyi burada.

Araflt›rma olanaklar› çok güzel. ABD’nin ilk20’sinde gösterilen Johns Hopkins ayar›nday›zdiyebilirim. Hatta akademik kadro olarakonlardan daha iyiyiz.

Akademik dünyan›n yan› s›ra sektördede görev yapt›n›z m›?

Üniversite birinci s›n›ftan sonra Petaflfirmas›nda alt› sene çal›flt›m. Doktorams›ras›nda ayr›lmak zorunda kald›m, çünküzaman›m yoktu. Biyomedikal uygulamalar›üzerine çal›fl›yorduk orada.Elektrokardiyogram (EKG) monitörüyap›yorduk. Kalp sinyalleriningörüntülenmesi ve çizilmesiyle ilgiliçal›flmalar›m›z vard›.

Patentini ald›¤›m bulufllar ve ana araflt›rmaalanlar›mdan olan giriflimsel manyetikrezonans görüntülemesi üzerine ABD’de birflirket kurduk. 1999’dan beri faaliyetinisürdürüyor. O flirkette doktorun operasyonyaparken manyetik rezonans cihaz›n›nçal›flmas› esnas›nda gerek duydu¤umalzemeler ve algoritmalar üzerineçal›flmalar›m ve patent ald›¤›m bulufllar›molmufltu.

Biyomedikal mühendisli¤ini ve manyetikrezonans görüntülemesi kavramlar›n›biraz açabilir misiniz?

Biyomedikal mühendisli¤i, t›p ve mühendislikdallar› aras›nda köprü vazifesi görüyor. JohnsHopkins’de Biyomedikal Mühendisli¤iBölümü’nde çal›flt›m. Çok büyük birbölümdür. Biyomedikal mühendisli¤indegenelde birçok de¤iflik daldan insanlar görevyapar ve bir sistem oluflturmaya çal›fl›r.Elektrik ve elektronik mühendisleri olarako problemlerin bizle ilgili k›s›mlar›n›çözüyoruz. ‹lgi alan›m manyetik rezonans(MR) görüntülemesi. MR görüntülerini nas›ldaha güzellefltirebiliriz, doktorlar›n baz›görüntülemelerdeki s›k›nt›lar›n› nas›lgideririz, gibi sorunlar benim alan›m›oluflturuyor. MR veya X ›fl›n›yla al›nangörüntüler gibi vücudun hemen her yerindengörüntü al›nabilir. X ›fl›n›ndan farkl› olarakkemiklerin de¤il yumuflak dokular›ngörüntüsünü daha iyi ç›kart›r. MR’nin esasifllevi vücuttaki suyun, suyun vücuda nas›lda¤›ld›¤›n›n görüntülenmesidir. Su miktar›az olan yerlerde sinyal azal›r ya da gelmez.Su oran› fazla olan yerler parlak görünür.MR en çok beyin, kollar ve bacaklarda

13

14

kullan›l›r. Bir yandan da kalp, gö¤üs,karaci¤er görüntülemelerinde kullan›lmayabaflland›. Di¤er görüntüleme yöntemlerinegöre pahal› olsa da görüntü kalitesi yüksekoldu¤u için tercih edilir.

Patentlerinizle ilgili bilgi verebilir misiniz?

On befl buluflum patentlendi. Bunlar›n ço¤uMR ile kullan›lacak donan›m üzerine.Algoritmalar da var aralar›nda. Bubulufllar›m› bilimsel makale fleklinde de yaz›pyay›nlamaya çal›fl›yorum. ‹lk akl›ma gelen,vücudun içine sokulabilecek küçük bir antenleilgili bulufluma ald›¤›m patent. MRgörüntüleme ifllemi s›ras›nda verilen birelektromanyetik radyasyona karfl› vücut bireko fleklinde elektromanyetik dalga yay›yor.Bu eko sinyali çok zay›f oldu¤u için özelantenlerle al›nmas› gerek. Genellikle vücudund›fl›na konulan bir anten bu sinyali al›yor.Anten vücudun d›fl›nda olursa al›nan businyal daha da zay›fl›yor. Ayr›ca hembüyüklü¤ü hem sinyalin ç›kt›¤› yere uzakl›¤›nedeni ile ve etraftan gürültü kapt›¤› içingörüntü kalitesi düflüyor. Bunu önlemekamac›yla vücudun içine yerlefltirilebilecekbir antenden daha iyi görüntü al›nabilece¤inidüflündüm. Anteni damarlar›n içine girecekincelikte yaparak damar cidarlar›n›n yüksekkalitede görüntüsünü alabildik. Asl›ndadamar görüntüsü benim araflt›rma grubumungelifltirdi¤i anten olmadan da elde edilebilir;fakat görüntü kalitesi birçok hastal›¤›ntan›s›nda yetersiz kalabilir. Ayr›ca bu anten,birçok hastal›¤›n tedavisinde kullan›lmaküzere k›lavuz ifllevi görebilir. Antenin flekliçok basit asl›nda. Bir tel düflünün radyoantenine benzeyen, ama daha ince, uzun veesnek. Yap›m maddesine dikkat edildi¤indedamarlar›n içinde damarlara zarar vermedenilerleyebiliyor. Bu antenle sadece büyükdamarlara de¤il küçüklerine de girmeyibaflard›k. Anteni kalp koroner damarlar›nasokmay› becerdik ve bu anten sayesindedamar anjioplasti denilen ifllemi MR alt›ndailk defa gerçeklefltirmeyi baflard›k.

Sadece elektrik ve elektronik mühendisli¤inide¤il, daha birçok alan› kapsayançal›flmalar›n›z var. Johns HopkinsÜniversitesi’nde Elektrik ve BilgisayarMühendisli¤i, Biyomedikal Mühendisli¤ive Radyoloji bölümlerinde de görevyapt›n›z. Sizin için zor olmad› m›?

Radyoloji temel bölümümdü JohnsHopkins’de. Doktorlarla ayn› bölümüniçindesiniz ve fikirlerinizi paylaflacak,beraber bir fleyler üretece¤iniz insanlarlayan yanas›n›z. Orada t›p konusunda dabirçok fley ö¤rendim. Radyoloji öncesiBiyomedikal Mühendisli¤i Bölümü’ndeydim.Biyomedikal zaten daha önce de anlatt›¤›mgibi bir köprü. Elektrik Mühendisli¤iBölümü’nde de çal›flt›m. Elektrik ve elektronikmühendisli¤ini uygulad›¤›m alanlargeniflledikçe araflt›rmalar›m makalelerdekalmas›n, doktorlara ulafls›n istedim. Heminsanl›¤a faydal› hem de zevk ald›¤›m fleyleryap›yordum. Bir baflka deyiflle zorluktan çokkeyif ön plandayd›.

Liseden mezun oldu¤umda biyomedikalüzerine çal›flmaya bafllam›flt›m ve çoksevmifltim. Hem elektrik ve elektronikmühendisli¤ini uyguluyordum hem deinsanlara hastalar›n rahats›zl›klar›n›anlamaya yard›mc› olan ve iyileflme flans›n›art›ran programlar yapman›n keyfi vard›.Bu çok tatmin edici bir duygu. Alt› y›l çal›flt›mPetafl’ta ve o süreçte biyomedikalmühendisli¤ine duydu¤um ilgi her geçen günartt›. fiu da var ki biyomedikal ile u¤rafl›rkensadece elektrik ve elektronik mühendisli¤iyapmak pek mümkün de¤il. Her fleyden birazanlamak gerekiyor. Çal›flt›¤›m sürece biraz

radyoloji, biraz kardiyoloji, biraz radyasyononkolojisi, biraz kimya mühendisli¤i ve birazda makine mühendisli¤iyle u¤raflt›m. Hergün yeni bir fley ö¤renmek çok zevkli.

Farkl› dallardan uzmanlarla ve biliminsanlar›yla çal›flmak nas›l bir duygu?

Çok e¤lenceli ve heyecan verici. De¤iflikbak›fl aç›lar›, farkl› bilgi altyap›lar›... Öncebirbirinizi tam olarak anlam›yorsunuz belki;ama zamanla ortak noktalar ç›kt›kça,zorluklar motivasyona dönüflüyor. Dahaö¤renecek çok fleyim var onlardan. ‹nan›lmazsand›¤›m fleyleri doktorlar bir andayap›veriyor. Bunda katk›m olmas› banabüyük haz veriyor.

Makalelerinizin yay›mland›¤› dergilerdenörnekler verebilir misiniz?

‹lk makalelerim IEEE Transactions onMedical Imaging’de yay›mland›. En çokyay›n›m, Magnetic Resonance in Medicineisimli, sadece MR konusunda çal›flmalar›nyay›nland›¤› dergide ç›km›flt›r. Sonzamanlarda Circulation isimli önemli birkardiyoloji dergisinde de yay›nlar›m oldu.

TÜB‹TAK 2006 Bilim Ödülü’nüMühendislik Bilimleri dal›nda kazand›n›z.Baflka ödülleriniz var m›?

TÜB‹TAK ödülünü MR görüntülemesihakk›nda gerçeklefltirdi¤im giriflimselyöntemlerle ald›m. ABD’de yapt›¤›mçal›flmalar›n buradakilerle bir bileflkesiydi.American Heart Institute’un verdi¤i MelvinJudkins Ödülü’nü üç sene arka arkaya benim

“Liseden mezun oldu¤umdabiyomedikal üzerineçal›flmaya bafllam›flt›m veçok sevmifltim. Hem elektrikve elektronik mühendisli¤iniuyguluyordum hem deinsanlara hastalar›nrahats›zl›klar›n› anlamayayard›mc› olan ve iyileflmeflans›n› art›ran programlaryapman›n keyfi vard›. Buçok tatmin edici bir duygu.”

yöneticisi oldu¤um projeler kazand›. Bunund›fl›nda Johns Hopkins’de verilen FrankMcClure Fellowship’i ald›m. Ayr›caTÜB‹TAK’a baflvurarak ald›¤›n›z projelerebenzer projeleri ABD’de ödül fleklindeveriyorlar. Yani yapt›¤›n›z araflt›rmayaparasal destek sa¤lan›yor. Bu ba¤lamdakiilk ödülüm Whitaker Foundation’dangelmiflti. Biyomedikal mühendisli¤i üzerineçal›flan bilim insanlar›na veriliyordu. Azönce bahsetti¤im anten projesiyle ilgiliydi.Üç senelikti. Buradan gelifltirdi¤im fikirlerleNational Institutes of Health’e (NIH)baflvurdum. NIH’›n en büyük ödülü olan R01’iald›m. Bu befl y›ll›k bir süreçti. Sonra ikiNIH R01 ödülü daha ald›m. Araflt›rmagrubum büyüdükçe daha baflka yerlerden deödüller geldi. Bunlardan ikisi ABD ordusununve US National Science Foundation’›nverdi¤i ödüller.

Bilimsel hedeflerinizden söz edebilirmisiniz?

Türkiye’de yeni teknolojiler gelifltirip bunlar›dünyaya yaymak ve hasta insanlara faydal›olmak istiyorum. ‹lk kez Türkiye’den ç›kacakbulufllar yapmay› hedefliyorum.

Manyetik Rezonans Uyumlu Kalp PiliTasar›m› adl› Avrupa Birli¤i projenizede¤inebilir misiniz? Projenin Türkiye vedünya bilim çevrelerine katk›s› nedir?

Bu projede Manyetik RezonansGörüntülemesi (MRG) ile uyumlu kalp pilleritasarl›yoruz. Kalp pilleri, kalp ritimleribozuk olan hastalar için kullan›lan ve yaflam

kurtaran cihazlard›r. Günümüzde kalppillerinin MRG ile uyumlu olmamas›nedeniyle her y›l on binlerce hasta MRG'ninüstün görüntüleme özelli¤indenyararlanam›yor. Bu projeyle BilkentÜniversitesi, kalp pili tafl›yan hastalar›n daher türlü t›bbi görüntüleme yöntemindenfaydalanmas›n› sa¤layacakt›r.

Üyesi oldu¤unuz dernekler var m›?

Lise ö¤rencili¤imden beri Institute ofElectrical and Electronics Engineersüyesiyim. O zamanlar ö¤renci üyeydim,flimdi yafll› üye s›fat›na sahibim!International Society for MagneticResonance in Medicine adl› uluslararas›manyetik rezonans toplulu¤unun veAmerican Association of Physicists inMedicine’›n da üyesiyim. Türk ManyetikRezonans Derne¤i’nin yönetimkurulunday›m.

Bu yo¤unluktan hobilerinize vakitkal›yor mu?

Klasik müzi¤i çok seviyorum. Kemankonçertolar›n›n benim için ayr› bir yeri var.‹ki k›z›m keman çal›yor. Onlar› teflvik etmekiçin ben de bafllad›m keman çalmaya. Hattaeflim 40. yafl günümde bir keman hediyeetmiflti; ama çocuklar›m tabii ki benden dahaiyiler bu konuda. Yaz›n her gün yüzüyordum.Zaman ay›r›p yeniden bafllamak istiyorum.F›rsat buldukça kitap da okuyorum. Bu aragenelde yolculuklarda, uçakta ya da otobüstevakit bulabiliyorum.

Prof. Dr. Ergin Atalar Kimdir?

Biyomedikal mühendisli¤i alan›ndave özellikle manyetik rezonansgörüntüleme teknolojileriningelifltirilmesi üzerine önemliaraflt›rmalar› bulunan Ergin Atalar,doktoras›n› 1991’de BilkentÜniversitesi’nden alm›flt›r. Dr. Atalar,Bilkent Üniversitesi’nde ö¤retim üyesiolmadan önce Johns HopkinsÜniversitesi’nin Elektrik ve BilgisayarMühendisli¤i, BiyomedikalMühendisli¤i ve Radyolojibölümlerinde ö¤retim üyeli¤iyapm›flt›r. Bilimsel makaleleriMagnetic Resonance in Medicine veIEEE Transactions on BME gibidergilerde yay›mlanan Dr. Atalar, onbefl uluslararas› patente sahiptir. ABDUlusal Bilim Vakf› Ödülü, WhitakerVakf› Ödülü ve Marie Curie IRGÖdülü sahibi olan Dr. Atalar, 2006’daTÜB‹TAK Bilim Ödülü'nüMühendislik Bilimleri dal›ndakazanm›flt›r. Çal›flmalar›na t›bbigörüntüleme, sinyaller ve sistemler,manyetik rezonans gibi konulardadevam etmektedir.

15