Grundlagen der Anatomie Schultergelenkmuskulatur O. Sievers -0-
ANATOMIE
SCHULTERGELENKMUSKULATUR
MODUL V
Grundlagen der Anatomie Schultergelenkmuskulatur O. Sievers -1-
SCHULTERGELENKMUSKULATUR Rotatorenmanschette
1. M. supraspinatus
2. M. infraspinatus
3. M. teres minor 4. M. subscapularis
1. M. supraspinatus
U: Fossa supraspinata der Scapula
A: Tuberculum majus des Humerus
F: Abduktion
I: N. suprascapularis C4 – C6
2. M. infraspinatus
U: Fossa infraspinata der Scapula
A: Tuberculum majus des Humerus
F: Außenrotation
I: N. suprascapularis C4 – C6
3. M. teres minor U: Margo lateralis der Scapula (mittleres Drittel)
A: Tuberculum majus des Humerus
F: Außenrotation
Adduktion
I: N. axillaris C5 – C6
4. M. subscapularis U: Fossa subscapularis der Scapula
A: Tuberculum minus des Humerus
F: Innenrotation
Adduktion
I: N. subscapularis C5 – C8
Gesamtübersicht Schultergürtelmuskulatur
1. M. supraspinatus 5. M. deltoideus
2. M. infraspinatus 6. M. latissimus dorsi
3. M. teres minor 7. M. teres major 4. M. subscapularis 8. M. pectoralis major
9. M. coracobrachialis
Grundlagen der Anatomie Schultergelenkmuskulatur O. Sievers -3-
GRUPPENNAME:
Abb. 02
Abb. 04
Abb. 05
Grundlagen der Anatomie Schultergelenkmuskulatur O. Sievers -6-
1. M. deltoideus
U: Pars clavicularis
laterales Drittel der Clavicula
Pars acromialis
Acromion
Pars spinalis
Spina scapulae
A: Tuberositas deltoidea am Humerus
F: Pars clavicularis
Flexion
Innenrotation
Adduktion
Pars acromialis
Abduktion
Pars spinalis
Extension
Außenrotation
Adduktion
Zwischen 60° und 90° Abduktion unterstützen der klavikuläre und
spinale Teil die Pars acromialis bei der Abduktion!
I: N. axillaris C5 – C6
GRUPPENNAME:
Schultergelenkmuskulatur
Abb. 09
Abb. 10
Grundlagen der Anatomie Schultergelenkmuskulatur O. Sievers -8-
1. M. latissimus dorsi
U: Pars vertebralis
Procc. spinosi der 7.-12. Brustwirbelkörper
über die Fascia thoracolumbalis von den Procc. spinosi der LWS
und der facies dorsalis ossis sacri
Pars iliaca
dorsales Drittel der
Christa iliaca
Pars costalis
9.-12. Rippe
Pars scapularis
Angulus inferior der
Scapula
A: Christa tuberculi minoris des Humerus
F: Innenrotation
Adduktion
Extension
Atemhilfsmuskel (Ausatmung => Hustenmuskel)
I: N. thoracodorsalis C6 – C8
2. M. teres major U: Angulus inferior der Scapula
A: Christa tuberculi minoris des Humerus
F: Innenrotation
Adduktion
Extension
I: N. subscapularis C5 – C8
GRUPPENNAME:
Schultergelenkmuskulatur
Abb. 14
Abb. 15
Grundlagen der Anatomie Schultergelenkmuskulatur O. Sievers -10-
1. M. pectoralis major
U: Pars calvicularis
mediale Hälfte der
clavicula
Pars sternocostalis
Sternum
2.-6. Rippenknorpel
Pars abdominalis
Lamina anterior der
Rectusscheide
A: Christa tuberculi majoris des Humerus
F: Gesamter Muskel
Adduktion
Innenrotation
Pars clavicularis und
Pars sternocostalis
Flexion
Zusätzlich
Atemhilfsmuskel bei
fixiertem Schultergürtel
I: N. pectorales mediales et lateralis C5 – Th1
2. M. coracobrachialis U: Processus coracoideus der Scapula
A: Verlängerung der Christa tuberculi minoris des Humerus
F: Flexion
Adduktion
Innenrotation
I: N. musculocutaneus C6 – C7
GRUPPENNAME:
Schultergelenkmuskulatur
Abb. 17
Grundlagen der Anatomie Schultergelenkmuskulatur O. Sievers -12-
Übungsgrafiken – zunächst mit Beschriftung
Abb. 19
Abb. 20
Grundlagen der Anatomie Schultergelenkmuskulatur O. Sievers -15-
Übungsgrafiken – ohne Beschriftung
Abb. 24