AUS DER DEUTSCHSPRACHIGEN POESIEDES XX. JAHRHUNDERTS
GEORG TRAKLHANS ARPERNST MEISTERPAUL CELANHANS MAGNUS ENZENSBERGER
AUS DEM DEUTSCHEN INS GEORGISCHE ÜBERSETZTVON
DATO BARBAKADSE
Umschlagabbildung:GIA BUGADSE: DIE SPIRALE (2003, Tbilissi)
Bindung: LEVAN KAVLELI
SELBSTVERLAG, Tbilissi 2012, MaiErste Auflage
TviTgamocema, Tbilisi 2012, maisi
pirveli gamocema
wigni gamodis sam egzemplarad, xelnaweris uflebiT.
ISBN 978-9941-0-4450-2
XX saukunis
germanulenovani poeziidan
georg Trakli
hans arpi
ernst maisteri
paul celani
hans magnus encensbergeri
germanulidan Targmna
daTo barbaqaZem
7
Semodgomaze
amonTebulan RoburebTan mzesumzirebi,
mzenaTels wynarad misxdomian avadmyofebi.
xnulebs damReren muyaiTad qalTa rigebi,
irgvliv iRvreba zarTa rekvis saamo xmebi.
mogiyvebian frinvelebi Soreul ambebs,
irgvliv iRvreba zarTa rekvis saamo xmebi.
ezo-karidan violinos hangebi aRwevs.
dRes Rvinomuqad iwureba yurZnis mtevnebi.
saxe kacisa aRsavsea laRi ferebiT.
dRes Rvinomuqad iwureba yurZnis mtevnebi.
farTod ganxvnili daSTenilan sacxedreebi,
mzis sxivTa mier naCuqurTmev-naalersevi.
8
Cemi guli saRamoobiT
saRamoJami Ramurebis Zaxils moucavs.
mindorze rokavs wyvili cxeni
da wiTeli nekerCxali gabmiT Srialebs.
mgzavrs gzad funduki auCndeba moulodnelad.
didebulia surneleba kaklisa da axali Rvinis.
didebulia: uRran tyeSi mTvrali kacis mimoxeteba.
Sav totebs miRma sneuli xmiT reken zarebi.
saxe cvariT dainameba.
9
glexebi
sarkmels simwvane da siwiTle moefineba.
Savad Sekvamlul da Werdabal darbazSi erTgan
moaxleebi da glexebi sadilad sxedan;
puri tydeba da gril kaTxebSi Rvino isxmeba.
SuadRis Jamia, micemuli uRrmes siCumes,
xanad da xanad Zunwi sityva Camovardeba.
sarkmelSi moCans savargulTa mwiri naTeba
da - Sori zeca, tyviasaviT mZime da mrume.
keraze cecxli iklakneba da igrixeba
da mimobzuis buzTa gundi erTxma bzuiliT.
gasusul qalebs moreviaT Clungi dumili
da Rvivis maTi safeTqeli, sisxliT ivseba.
xarbad mzirali, waawydeba zogjer Tvals Tvali,
Zroxis xviTqi rom moefrqveva oTaxs msubuqad.
msaxuri locvas wamoiwyebs monotonurad,
xolo kars miRma Tavis saTqmels ambobs mamali.
da kvlav - saTibSi, sadac xSirad Zrwola Seipyrobs
maT, TavTavebis foriaqSi gamoxveulebs,
da gamyinavad da Tanabrad moqneul celebs
xma aqvT im celis, erTaderTi aCrdili rom flobs.
10
sicocxlis suli
CaSla, foTleuls msubuqad rom Camoabnelebs, -
tyeSi binadrobs uSoresi misi dumili.
miinavleba, viT aCrdili, male sofeli.
daikos bage Sav totnarSi Cumad metyvelebs.
miefareba male mzeras kaci euli,
iqneb mwyemsia, Sav biliks rom daswrafebia.
gamoabijebs wynarad mxeci xeTa tevridan,
Tvali RvTaebrivs sadac xedavs gaocebuli.
lurji mdinare milivlivebs, koxtad marebi,
mwuxris ca Rrublis gamoCeniT aris moculi;
da iqve - sulis mdumareba angelozuri.
nadgurdebian warmavali suraT-xatebi.
11
tyispiri
karl minixs
mrume wablnari. xandazmulebi dasrialeben
frTxilad umSvides
Semwuxrebis Jams; koxta foTlebi irgvliv msubuqad
Wkneba da xmeba;
sasaflaoze SaSvi gardacvlil biZaSvils tkbilad
Seexumreba,
angelas qera maswavlebeli Tan axlavs axla da
gverds umSvenebs.
eklesiebis vitraJebidan imzers sikvdilis wminda
xateba;
Tumc sisxlisferi foni sarkmelTa qufria da suls
gloviT aRavsebs.
dRes daketili aris karibWe. mnaTe ganagebs taZris
gasaRebs.
moCvenebebs ki baRSi daiko Sinaurulad ebaaseba.
Zvel sardafebSi Rvino dgeba da oqrosferi da
kamkama xdeba,
vaSli surnelebs. da sixaruli cxra mTas iqidan
rodi anaTebs.
da mounusxavT umal bavSvebi xangrZliv mimwuxrze
naambob zRaprebs;
naz sigiJesac gamouCndeba xSirad es oqro -
WeSmariteba.
12
moedineba silurje, savse rezedebiT da oTaxebs
sanTlis
Suqi anaTebs. da morCilTaTvis ukve mzad aris
sasufeveli.
tyispirs srialiT eSveba Tavqve kaci mavani, bedi
euli;
dRe gailia da zRurblze Cndeba angelozuri
simSvide Ramis.
13
samaxsovro Canawerebis Zvel wignSi
damibrundebi, mwuxarebav, isev da isev,
o, myudroeba euli sulis.
dasasrulad iwvis oqros dRe.
keTilxmovani, daZiruli msubuq sigiJes,
Tvinierad miecema tkivils morCili.
mzera miapyar! binddeba ukve.
mogvibrundeba kvlavac Rame; moTqvams mokvdavi
da TanaugrZnobs msgavsi, mokvdavi.
mocaxcaxe Semodgomis varskvlavqveSeTSi,
JamTasvlis kvalad, Tavi miwyiv ufro mZimed
Caekideba.
14
gardasaxva
me-2 redaqcia
baRebi, wiTlad daferili, Semodgomuri:
sicocxle srulad warmoCndeba am siCumeSi.
kacs yavisferi lerwis Reri uWiravs xelSi,
misi mzera ki yru tkiviliT aris moculi.
mwuxrze: nabiji, Savma miwam romelic icis,
wiTel wifelTa mdumarebas uecrad arRvevs.
lurji nadiri cdilobs sikvdils muxlmoyriT
daxvdes,
SemaZrwuneblad ganileva samosi misi.
traqtiris irgvliv netareba sufevs namdvili,
mwvane balaxSi Cakargula ieri msmelis.
anwlis nayofi, RviniT Troba, fleita neli,
rezedis surnels mimoabnevs qali Cavlili.
15
kacobrioba
cecxlovan ufskruls SerCenili kacobrioba,
bnel, mebrZol SublTa mimoqceva, cema dafdafTa,
sisxlis burusSi mwyobrad svla da rkinis zeoba,
sasowarkveTa da wyvdiadi mgloviar TavTa:
wiTeli fuli, evas Crdili da nadiroba.
Rrubeli, SuqiT darRveuli, es ziareba.
puri da Rvino aRsavsea saTno dumiliT
da aq Tormeti mociqulis aris Sekreba.
zeTisxilis qveS, ismis ZilSi maTi yvirili;
Tomas xeli ki WrilobaSi CaiZireba.
16
DE PROFUNDIS
veli namkali, ai, sad wvims Savbneli wvima.
xe moJamuli, ai, ra dgas ganmartoebiT.
qari avsuli, ai, raa ukacuri qoxmaxebis baton-
patroni.
hoi, rarigad mwuxarea saRamo ese.
oboli gogo
soflis pirs Zunwad SemorCenil Tavels mSvidad
mimoagrovebs.
mwuxris bind-bundSi gavlebuli misi Tvalebi
oqrovani brwyinvalebiT aRivsebian,
zeciur saqmros mouTmenlad moelis saSo.
ukuqcevis Jams
ekal-bardSi mwyemsebma naxes
gaxrwnilebamorevnili tkbili sxeuli.
me var aCrdili, ukun soflebs moSorebuli.
RmerTis siCumes mivirTmevdi
tyis wiaRSi Sobili wylidan.
Cems saxeze civma rkinam gadaiara.
Cemi guli obobebma daisakuTres.
ai, sxivi, Cems bageze romelic gaqra.
RamiT, veran da ukacriel alagad STenils,
18
fsalmuni
me-2 redaqcia
eZRvneba karl krauss
ai, naTeli, qarma rom danTqa.
ai, triali vel-mindori, naSuadRevs rom datova
mTvralma.
ai, venaxi, xrioki da obobebiT savse xvrelebiT
gaSavebuli.
ai, sivrce, rZiT romelic gadaaTeTres.
ganuteva suli SeSlilma. ai, samxreTis zRvis
kunZuli,
mzis RvTaebasTan Sesaxvedrad gamzadebuli. ismis
dolis xma.
sabrZolo cekvebs asruleben mamakacebi.
xolo qalebi lianebSi da yayaCoebSi ganagrZoben
TeZoTa rxevas,
roca zRva imRers. o, dakargulo Cveno edemo.
nimfebma ukve miatoves oqros tyeebi.
sadRac ucxos asaflaveben. mere JuJuna wvima iwyeba.
miwis mTxrelad panis vaJi ganucxaddebaT,
SuadRisas rom aduRebul asfaltze sZinavs.
ai, ezoSi, cicqna kabebiT, gulisdamfleTi
siRaribiT savse, bavSvebi!
akordebiT da sonatebiT ganmsWvaluli oTaxebi.
19
ai, Crdilebi, TvalismomWrel sarkeebs rom
Seerevian.
hospitlis sarkmlebs aTbebian mokeTebuli
avadmyofebi.
CvenTvis TeTr gems arxiT moaqvs sisxlovani
epidemia.
viRacis borot sizmareulSi kvlav aRCndeba dai
ucnobi,
vinc mis varskvlavebs TxilnarSi mcxralad
eTamaSeba.
studenti vinme, SesaZloa oreuli, sarkmliT
mzirali, mas Tvals adevnebs.
xolo mis ukan gardacvlili misiv Zma dgas, an
daeSveba qvemoT Zveli, xveuli kibiT.
ruxi wablnaris sibneleSi gafiTrdeba axalgazrda
morCilis saxe.
baRi saRamos daenTqmeba. xolo monastris
galereaSi Ramurebi daSrialeben.
TamaSs Sewyveten kariskacis bavSvebi da zeciseul
oqros eZeben.
bolo akordi kvartetisa. yrma, Tvaldavsili,
xeivanSi caxcaxiT garbis;
mogvianebiT, civ kedlebTan, sacnauria aCrdili disa,
zRaprebiT da naTlieri legendebiT garemoculi.
ai, navi carieli, mimwuxrze rom Savi arxis dinebas
moaqvs.
20
ZvelisZveli TavSesafris yiameTSi bolovdeba
nangrevebi kacobriobis.
baRis kedelTan gardacvlili oblebi wvanan.
sibinZuriT dalaqavebulfrTebiani angelozebi
gamodian moJamuli oTaxebidan.
gadayviTlebul maT quTuToebs wveT-wveTad sdis
matli da Wia.
rogoric axsovT bavSvobis dReebs, eklesiasTan
moedani iseTive qufri da yrua.
sagubarTa vercxlovan fskerze odindeli
cxovrebani Caiqroleben
da mgloviare wylisken daZrulan aCrdilebi
SeCvenebulTa.
TeTri grZneuli samareSi Tavis gvelebs eTamaSeba.
ganixvnebian mdumared RmerTis oqros Tvalebi
sawamebel adgilTa zeda.
21
sikvdilis siaxlove
me-2 redaqcia
o, mwuxri, yrmobis ukun soflebs daSurebuli.
tirifebis qveS
mwuxarebis mowamluli amooxvriT ivseba tbori.
o, tye, romelic wynarad daxris Taflisfer
Tvalebs,
roca eulis daConCxil xelebs
aRtacebul dReTa Zowi Camoscvivdeba.
o, siaxlove sikvdilisa. vilocoT. roca
Rame moawevs, gril baliSze
sakmevlisgan gayviTlebul SeyvarebulTa galeuli
kidurebi moeSvebian.
22
amin
Zveli oTaxi - lpobis TareSs minebebuli;
yviTel kedlebze - aCrdilebi; bnel sarkeebSi
CvenTa xelTa spilosZvlisferi sevda-naRveli
moikrunCxeba.
mkvdar TiTebs Soris iRvrebian nacrisferi
margalitebi.
lurji yayaCos
Tvalebs ganxvnian siCumeSi angelozebi.
lurjia mwuxric;
Jami Cveni gadagebisa; kvalad - aCrdili azraelis,
ruxi baRis dambnelebeli.
23
mwuxris simRera
saRamoJami rom dgeba da daburuli bilikebiT
davemarTebiT,
Cvens win Cvenive gafiTrebuli saxeebi
warmosdgebian.
roca gvwyuria,
Cveni mwuxare yrmobis sitkbos -
tboris TeTr wylebs - davewafebiT.
davdumebulvarT, gardacvlilni, anwlis buCqebSi,
nacrisferi Toliebis Wvretad vqceulvarT.
mogrovdebian qufri qalaqis Tavs Rrublebi
gazafxulisa,
xolo qalaqi dums, viT ganTqmul droTa mowese.
Tvalebi dinjad aRaxile,
avadmyofur Sens xels xeli roca Sevaxe,
ege Jami gadavida didi xania.
magram ros hangi, keTili da bundovani, suls
estumreba,
megobris landSafts Semodgomurs kvlavac TeTrad
gamouCndebi.
24
Ramis simRera
uZravis sunTqva. nadiris saxes
gaaSeSebs silurje, lurji feris siwminde.
ZlierebiT aRsavsea dumili qvaSi;
Rameuli frTosnis niRabi. sami lbili xma
aJRerda erT xmad. elai! Seni ieria,
mdumared rom daixreba lurji wylis Tavze.
o! mismieri wynari sarke WeSmaritebis.
martosulis spilosZvlisfer safeTqelTan
dacemuli angelozis anarekli moisaxeba.
25
heliani
sulis euli dro rom dgeba,
mSvenieria mzeze gasvla
da zafxulis yviTel kedelTa gayolebiT
gaseirneba.
saTuTad ismis balaxebSi nabijebis xma; panis
vaJiSvils
samaradiso ZiliT sZinavs am nacrisfer
marmariloSi.
mwuxris terasze Taflisferi RviniT vTvrebodiT.
foTlebidan atami wiTlad SemogvRvioda;
neli sonata, sicili laRi.
saamoa Ramis siCume.
xolo bnel velze
daTqmuli gvaqvs paemani mwyemsebTan da TeTr
varskvlavebTan.
roca moawevs Semodgoma,
koromi Cvens win mTeli Tavisi sinaTliT da
brwyinvalebiT aimarTeba.
wiTel kedelTa gayolebiT vexetebiT mSvidobianni
da mwyurval mzeras gavadevnebT frinvelTa frenas.
mimwuxrze TeTri wyliT ivseba ferflis urnebi.
SiSvel totnarSi zeimobs zeca.
26
sufTa xelebiT moaqvs glexkacs puri da Rvino
da neba-neba mwifs nayofi mziT avsebul sakuWnaoSi.
o, rarigad mkacria da seriozuli Zvirfas mkvdarTa
saxe-ieri!
mxolod marTali mzeris ZaliT aRivsebian
sixaruliT maTi sulebi.
uZlevelia mdumareba ganZrcvili baRis,
sadac norC morCils Subli mourTavs yavisferi
foTlis gvirgviniT
daewafeba misi sunTqva yinulis oqros.
xelebi lurji wylis siZveles Seerevian
an daikoTa loyebs alersiT daicaven civi Ramisgan.
harmonia da sifaqize aRavsebs nabijs sikeTiT savse
oTaxebTan,
sadac nekerCxlis Srialia da simartove
da, SesaZloa, jerac ismis galoba SaSvis.
mSvenieri da diadia sibneleSi adamiani,
gakvirvebuli rom midis da Seerxeva nakvTi yoveli,
xolo alisfer budeebSi uxmaurod moZraoben misi
Tvalebi.
mwuxris locvis Jams viRac noembris Sav ngrevaSi
daetaneba,
27
Caikargeba keTriT sneul kedlebsa da Zvel totebs
Soris,
sadac moweses gauvlia,
danTqmuls Tavisi SeSlilobis simTa mier
gamocemul msubuq hangebSi,
hoi, rarigad eulia aRsasruli mwuxris qarisa.
momakvdavi Tavs Cahkidebs zeTisxilis xeTa
wyvdiadSi.
Semzaravia gadageba adamis modgmis.
maSin aRavsebs Tvalxilulis naTlier mzeras
oqro misiv varskvlavebisa.
zaris mimqrali xmovaneba saRamo Jams Seereva da
Caiqcevian moedanze Savi kedlebi,
gardacvlili jariskaci moiTxovs locvas.
vaJiSvili gafiTrebul angelozad Seabijebs
mama-papis cariel saxlSi.
jer kidev rodis Sors, TeTrTmian moxucebTan
wavidnen debi.
xolo mZinarem saxlis karselSi miyrilebi naxa isini:
dabrunebulan gloviT locvis Sori gzebidan.
o, debis myral da sibinZured Sesqelebul, matlian
TmaSi
28
daZirulan vercxlovani misi fexebi;
gardacvlilebi gamodian carieli senakebidan.
o, SuaRamis cecxlovani wvimebis Jams Tqmulno
fsalmunno,
moaxleebi saTno Tvalebs WinWriT roca
uswordebodnen;
anwlis bavSvuri nayofebi
carieli samarisken gancvifrebiT dadreken Tavebs.
nazad goraven gayviTlebuli mTvareebi
yrmis mduRare TeTreulis Tavs,
vidre bavSvs zamTris mdumareba Tan waiyvandes.
amaRlebuli bedi qedrons qvemiuZRveba,
iq, sad kedari, uwyinari qmnileba, xarobs
mamis lurj warbqveS.
RameJams faras saZovrisken midevnis mwyemsi.
adamians rom tyeSi rkinis angelozi uaxlovdeba,
xolo sxeuli wmindanisa gaxurebul cxaurze dneba,-
iqneb es mxolod yvirilia kacisa ZilSi?
Tixis qoxmaxTa gareSemo alisferi Rvino isxmeba,
gayviTlebuli Wvavis Znebi imReren da
zuzuneben futkrebi da gadaifrens mdumared wero.
xdeba: xvdebian saRamo xans, qvis bilikze, mkvdreTiT
aRmdgar micvalebulebs.
29
Sav wylebSi sWvreten keTrovanni TavianT saxes;
an vardisferi qedebis mxriT monaber, mxsnel qars
moTqma-vedrebiT agebeben gasvril tansacmels.
gafacicebiT moivlian Ramis Cixebs ymawvilqalebi,
isini Zvirfas mwyemss eZieben.
SabaTdReobiT qoxebidan are-midamos haerovani
simRerebi moefineba.
yrmasac simReriT moigonebdeT,
sigiJes misas, TeTr warbs misas, aRsasruls misas,
xrwnamorevnilma Tvali lurjad rom gaaxila.
hoi, rarigad mwuxarea es paemani.
Sav oTaxebSi - kvlav sigiJis safexurebi,
ZvelgardasulTa aCrdilebi - gaRebul karSi,
sadac vardisfer sarkeSi sWvrets Tavis Tavs suli
helianis da
Tovli da keTri edineba misi Sublidan.
cargvalze Caqrnen varskvlavebi
da sinaTlis TeTri xatebi.
saflavis Zvlebi amoarRveven safarvels da
borcvze duman CaSlili jvrebi.
sakmevlis surnels mimoabnevs alisferi qari Ramisa.
hoi, Tvalebo, damsxvreulebo da Sav xaxebSi
30
daZirulebo!
SviliSvilis gonebas rom mkrTali bindi
garemoicavs,
is mosasvleli, ubnelesi aRsasrulis Sesaxeb
fiqrobs;
mis Tavs zemoT, wynari RmerTi qve dazidavs lurj
quTuToebs.
31
bavSvoba
anwli, nayofiT daxunZluli; xolo bavSvoba
lurj mRvimeSi yuCad mkvidrobda. iq, sadac biliki
ganileva,
da moJamuli velis balaxis SariSuri mimoibneva,
fiqrs moucavs mSvidi totebi; Sriali foTlis,
kldeebs Soris rom lurji wylis xmas gamoscems,
swored imgvari.
subuqia SaSvis galoba. uxmod hmzers mwyemsi
mzes, Semodgomis gorakidan amogorebuls.
mxolod sulia lurji wami, sxva araferi.
tyispirs aRCndeba damfrTxali mxeci, mSvidobis
niSnad
dadumdebian ZvelisZveli zarebi da bneli soflebi.
mokrZalebiT sacnaurhyof bneli wlebis azrs,
martod STenili oTaxebis kvlav sigriles da
Semodgomas.
yrud ismis wminda silurjeSi manaTobeli nabijebis
xma.
gaRebuli sarkmlis wkaruni, Zlivsgasagoni;
borcvze CaSlili
sasaflao cremlebamde SeZravs damnaxvels;
erT dros mosmenil legendaTa kvlav gaxseneba;
32
gaciskrovndeba mainc suli, Jamidan Jamze,
odes mxiarul adamianebs da zafxulis bneloqrovan
dReebs aRidgens.
33
Jamni
erTurTis mimarT bneli mzera SeyvarebulTa,
qeraTa da manaTobelTa. danatrebuli maTi
mklavebi,
gamyinavi wyvdiadis wiaR, ususurad erTvian
erTurTs.
alisfer msxvrevas daetana kurTxeulT bage.
aireklaven
mrgvali Tvalebi gazafxulis naSuadRevis
dabindul oqros;
napirebs da siSaves tyisa; mwvaniTmosil Zrwolebs
mwuxrisa;
iqneb frTosanTa gamouTqmel frenas da - savals
arSobilisa, ukun sofelTa da martosul zafxulTa
piras,
da galeuli silurjidan, Jamidan Jamze,
gardacvlili gamoabijebs.
wynarad Srialebs puris yana gayviTlebuli.
mkacria kacis cxovreba da mocla ara aqvT soflad
glexTa foladis celebs,
didron dires imorCilebs xuro bejiTad.
alisfers ikrebs foTleuli Semodgomaze. mowesis
suli
mSvidad ganvlis mzenaTel dReebs; mwifobs yurZeni
34
da sazeimo aris haeri farTod gaSlil
karmidamoTa.
tkbilsurneleben dayviTluli nayofebi;
mxiarulebis
wynari sicili Cabnelebul sardafebSi, musika, cekva;
gardacvlili patara biWis nabiji da garindeba
dabindul baRSi.
35
gzad
maT mimwuxris Jams sacxedreSi miitanes ucnobi
mkvdari;
kupris suni; wiTel WadarTa neli Sriali;
Wkis bneli frena; saguSago Caibares jariskacebma.
mze miefara Sav TeTreuls; gardasuli es saRamo
CvenTanaa isev da isev.
gverdiT oTaxSi da Subertis sonatas ukravs.
Rimili misi erTob saTuTad iZireba daSretil WaSi,
romelic mimwuxrs egebeba lurji xmauriT. modgma
Cveni rarig Zvelia!
baRSi CurCuli ganibneva; gamoeTxova am yomral cas
ukve mavani.
xolo komodze surneleben mwife vaSlebi. bebia
oqros kelaptrebs anTebs.
rarig Tbilia Semodgoma! xanmoyril parkSi, maRal
xeebqveS,
nazia Cveni nabijebis xma. mkacria friad
sumbulisdari pirisaxe saRamoisa.
lurjia wyaro Sens fexebTan; idumalebiT aRsavsea
SenTa bageTa alisferi usazRvroeba,
mTvlemare foTlebs rom daCrdilavs, CamoSlili
mzesumzirebis dabindul oqros.
dagmZimebia yayaCosgan quTuToebi, Cems Subls
mikrulni miscemian saTuT ocnebas.
moawevs zaris saTno xma da mkerdi TrTolviT
36
ganimsWvaleba. Jams mimwuxrisas
CemSi lurj Rrublad CamoeSva Seni xateba.
damRerebuli gitaraze, Soreuli duqnidan rom
momeyureba;
veluri anwlis buCqebi da dRe noembris, didi xnis
win gadagebuli,
sando nabijTa xmovaneba mwuxris kibeze; garuxebul
direTa mzera,
Ria sarkmeli, romelsac tkbili imedi SerCa -
o, RmerTo Cemo, es yoveli aris ise gamouTqmeli,
rom muxls viyri gaognebisgan.
rarig bnelia, o, es Rame! Cems bageebze
Camoqreba ali brdRviala. sikvdiliT dumils
daenTqmeba
SiSneul sulis hangi euli.
binZur gubeSi Caekidos, dae, Tavi RviniT Zleuli!
37
sanaxi
me-2 redaqcia
seqtembris mwuxri; mgloviared aJRerdeba mwyemsTa
bneli moZaxili
dabindul soflad; naperwkali xltis samWedloSi.
yalyze dgeba daZagruli Savi qurani; sumbulisdari
kululebi glexis qalisa
misi brdRviala nestoebis mxurvalebas minebebia.
tyispirs siCume neba-neba enacvleba furirmis
yvirils.
xolo yviTeli yvavilebi Semodgomisa
utyvad midreken Tavebs tboris lurji mzerisken.
xe Cainacra mewamul cecxlSi; bnelsaxiani Ramurebi
iwyeben Srials.
38
yrma elisisadmi
elis, Sav tyeSi Savi SaSvi Tu ametyvelda,
niSania Seni sikvdilis.
ewafebian bageni Senni mTiT monadeni lurji wyaros
grilovanebas.
sisxlad sdiodes, dae, Sens Subls
legendebi ZvelTuZvelesi
da ubnelesi ganmarteba frinvelTa frenis.
xolo Sen frTxili nabijebiT Sexval RameSi,
daxunZlulia Rame igi alisferi yurZnis mtevnebiT,
mSvenieria mklavTa SenTa mimorxeva am silurjeSi.
hangs mimoiRvris ekal-bardi,
sad mTvarovani Seni Tvalebi dabudebulan.
o, ra xania, cocxalT Soris aRar xar, elis.
Seni sxeuli sumbulia,
romelSic beris cvilis TiTebi dainTqmebian.
Savi mRvimea siCume Cveni,
saidanac, Jamidan-Jam, Tvinieri gamodis mxeci
da damZimebul quTuToebs qve daxris dinjad,
mimoebneva Sens safeTqels Savi cvar-nami,
ukanaskneli oqro ukve CaSlil varskvlavTa.
39
elisi
me-3 redaqcia
1
srulyofilia mdumareba oqrovani dRis.
Zvel muxianSi
aRCndebi, elis, umSvidesi, mrgvali TvalebiT.
maTi silurje aireklavs Tvelemarebas
SeyvarebulTa.
Sens bageebTan
vardisferi maTi oxvra aResruleba.
saRamoJamze mZime badeebs ezideboda wylidan
meTevze.
keTili mwyemsi
tyispirisken midevnis faras.
marTal arian, hoi, rarig, elis, Seni yoveli dReni.
mSvidad eSveba
zeTisxilis gaSiSvlebul galavanTan lurji siCume.
Sors berikacis yru simRera miinavleba.
navi oqrosi
mimoarwevs, elis, Sens guls eul zecaSi.
40
2
nazad wkrialebs zanzalaki elisis mkerdSi,
mwuxris Jams,
roca Tavi misi Sav baliSSi CaiZireba.
askilis buCqebs Sexiznuli
lurji mxeci sisxlisgan mSvidad ganitvirTeba.
ganapirebiT dgas ruxi xe
da lurj nayofs mimoifantavs.
niSnebi da varskvlavebi
mwuxris tborSi uxmaurod dainTqmebian.
dazamTrebula gorakTa miRma.
lurji mtredebi
ukun RameSi svamen elisis brolis Sublidan
momdinare yinulovan ofls.
sacnauria dReniadag
Sav kedlebTan RvTis euli qaris wriali.
41
hohenburgi
me-2 redaqcia
saxlSi araa sulieri. oTaxebSi - Semodgoma;
mTvariTnaTeli sonata da
gamoRviZeba dabindul tyis pirs.
adamianis TeTri saxe moeZalvis Sens fiqrs niadag,
drois da Jamis aurzaurs moSorebuli;
meocnebis Tavs netarebiT dazidulan mwvane totebi,
jvari da mwuxri;
JRerads alisfer mklavebs moxvevs da gulSi ikravs
misiv varskvlavi,
upatrono sarkmlebTan rom dakidebula.
xolo TrTis bnelSi ucxo vinme,
mere ganxvnis quTuToebs da gadmoscqeris
adamianurs,
romelic erTob Soreulia; winkarSi qaris xma
vercxlovani.
42
sebastiane sizmrad
adolf looss
1
dedas, yrmiT xelSi, TeTri mTvare gzas unaTebda,
kaklis xisa da xanieri anwlis CrdilSi
gabrueba yayaCos siTxiT, SaSvis Civili;
da, neba-neba,
misi Tavisken TanagrZnobiT ixreboda wveriani da
mSvidi saxe,
sarkmlis wyvdiadSi; da nivTTa wesrigs,
winaprebisgan naanderZevs,
daqceva nTqavda; siyvaruli; ocnebebi Semodgomuri.
weliwadis aserigad ubnelesi dRe, mwuxare yrmoba,
bavSvi rom grili wylebisken da vercxlovani
Tevzebisken eSureboda,
simSvide, mzera;
roca SeSlili Savi cxenidan is qvasaviT Zirs
ecemoda,
Camodioda rux RameSi mis TavTan misiv bedis
varskvlavi;
an roca dedis gayinuli xelebidan saRamoJams Tavs
daixsnida
43
da wminda petres Semodgomuri sasaflaosken
mimaval gzas Seuyveboda,
sakuWnaos sibneleSi myife gvami mSvidad esvena
da quTuToebs gaxsnida da mzeras misken
gamoiwvdida.
is ki pawia Citi iyo, SiSvel totze daskupebuli,
noembris mwuxris xangrZlivi zari,
mamis simSvide, roca is, ZilSi, daeSveboda
ganaTebuli xveuli kibiT.
2
sulis mSvidoba. martosuli saRamo zamTris.
mwyemsebis bneli saxeebi ZvelisZvel tborTan;
yrma - Calis qoxSi; o, ra wynarad
iZireboda misi mzera Sav ciebaSi.
Ramis siwminde.
an roca igi, mamis Zlier mklavs mindobili,
dadumebuli adioda qufr golgoTaze
da Sebnelebul kldis niSebSi
misiv miTidan gadmosuli adamianis lurji saxe
ecxadeboda.
xolo gulis qveS, Wrilobidan mewamuli sisxli
dioda.
o, ra saTuTad amoimarTa bneliT mocul mis sulSi
jvari.
44
siyvaruli; xolo maSin Sav alagze Tovli dneboda,
Zvel anwlSi laRad grovdeboda lurji niavi,
kaklis CrdilSi Sekruli TaRi;
da yrmas Tavisi vardisferi angelozi wynarad
eCvena.
sixaruli; mwuxris sonata awkrialda gril
oTaxebSi,
rux ganivZelze
vercxlisferi Tojinidan gamococda lurji
farvana.
hoi, sikvdilis siaxlove. qvis galavnisken
ixreboda utyvad bavSvis yviTeli Tavi,
xolo maSin, martis TveSi, mTvare Caiqca.
3
TaRebqveS Ramis akldamisa vardisferi, saaRdgomo
zarebis rekva
da varskvlavebis vercxlovani xma, -
rom mZinaris Subls bneli sigiJe caxcaxiT moswyda.
o, ra siCumiT daeSveba, daviwyebulze mofiqrali,
qvemoT,
lurji nakadulis pirs, sadac, mwuxris Jams, mwvane
totebSi,
Savi SaSvi ucxos uxmobda.
45
roca moxuci ConCxadqceul xels Cahkidebda
da seirnobdnen qalaqis CaSlil galavanTan yovel
mimwuxrze,
xolo mavan Savsamosians vardisferi Cvili
mohyavda.
kaklis xis CrdilSi suli aRCnda boroteulis.
nabijebi zafxulis mwvane safexurebs Seexebian. o,
ra wynarad
Caiqca baRi Semodgomis rux siCumeSi,
Zveli anwlis surneleba da mwuxareba,
sebastianes CrdilSi roca angelozis vercxlovani
xma dasamarda.
46
WaobTan
me-3 redaqcia
mgzavri Sav qarSi; frTxilad ganfantavs xmeli
lelqaSis SariSuri
Waobis dumils. velur frinvelTa
gunds gamoaCens moJamuli ca;
ganivi ltolva qufri wylebis Tavs.
foriaqi. CaSlil qoxSi
lpoba Sav frTebs aaSrialebs;
qarSi oxraven saxiCari aryis xeebi.
mitovebul fundukSi - mwuxri. Sinmisaqcev gzas
uTvalTvalebs
mobalaxe faras Seyrili msubuqi sevda;
Ramis xateba: Jamidan Jamze amoyvinTaven gombeSoebi
vercxlis wylebidan.
47
gazafxulze
uCumrad Cawva Tovli bneli nabijebis qveS,
xis CrdilSi
frTxilad ixsnebian SeyvarebulTa vardisferi
quTuToebi.
menaveebis bnel daZaxils
varskvlavi da Rame mosdevs isev da isev;
wynaria da ritmulia niCbebis cema.
ayvavdebian Camoqceul galavanTan male
iebi,
da ase mSvidad ifareba martosulis safeTqeli
mwvane balaxiT.
48
saRamo lansSi
me-2 redaqcia
mogzauroba dabinduli zafxulis gavliT,
gayviTlebul TavTavTa miRma. TeTr TaRebqveS,
sadac mercxals mimofrena eameboda, alisferi
RviniT vTvrebodiT.
mSvenieria: o, sevda da wiTlad sicili.
mwuxri da mwvanis bneli surneli
mocaxcaxed gvigrileben aduRebul Subls.
Casdevnebian vercxlis wylebi tyis safexurebs,
RameJami da sicocxle, utyvad daviwyebuli.
megobari; soflis gzebze - foTlebi uxvad.
49
berTamTaze
me-2 redaqcia
Semodgomis Telebis CrdilSi, Caqceuli biliki rom
qvedamarTula,
sacnauria foTlovaniT Sekrul sadgomTa da
mZinare mwyemsTa siSore,
niadag Tan sdevs mgzavrs sigrilis bneli xateba.
ZvelisZveli xiduris Tavs - yrma sumbulis xmiT,
tyis daviwyebul legendaTa neli-nel mTqmeli,
xafi Civili Zmis, snebisgan Zalamixdilis.
aaSrialebs metyvel mwvanes muxli ucnobis,
qvovani Tavi;
qalebis Civils lurji wyaro xmauriT gaTqvams.
50
kaspar hauzeris simRera
besi looss
WeSmaritad Sehyvareboda mze, - gorakisken
mobrdRvialed daswrafebuli,
tyis bilikebi, mgalobeli Savi Citebi
da simwvanis mxiaruleba.
xis CrdilSi misi binadyofna savse iyo
mniSvnelovnebiT,
saxe - siwmindiT.
cecxls aRunTebda RmerTi gulSi:
o, Ze kacisa!
misma nabijma wynari hpova mwuxrze qalaqi;
bages momwydari bneli moTqma:
amas vnatrob, gavxde mxedari.
magram Tan sdevda buCqi da mxeci,
adamianTa, uTeTresTa, dabinduli baRi da saxli,
da eZiebda mas mkvleli misi.
gazafxuli da zafxuli da mSvenieri Semodgoma
marTlis, misi wynari nabiji
bnel oTaxebSi, kvlav da kvlav rom ocneba sZlevda.
marto rCeboda igi RamiT Tavis varskvlavTan;
51
ixila, Tovli acvioda SiSvel totnars da
bindiT moculi saxlis winkars da mkvlelis
aCrdils.
qve ixreboda arSobilis Tavi vercxlisfrad.
52
RamiT
silurje Cemi Tvalebisa am RameSi amoiwura,
Cemi gulis wiTeli oqro. o! naTlieri ra simSvidiT
iferfleboda.
gaxveuliyo, CaZirvadi, Sens lurj samosSi;
aRibeWdavda alisferi Seni bage megobris SeSlas.
53
simSvide da mdumareba
SiSvel tyeSi mwyemsebi mzes asaflavebdnen.
ezideboda daZenZili badiT meTevze
gayinuli tboridan mTvares.
lurj brolSi
saxlobs fermixdili adamiani, loyiT Tavis
varskvlavs mikvria,
anda Tavs sulac alisferi Zilisken daxris.
Tumca, frinvelTa Savi frena kvlav aaTrTolebs
mzirals, da - lurji yvavilis naTels,
fiqrs miscemia axlomyofi mdumareba daviwyebulis,
angelozi CamoSretili.
kvlav daiRamebs mTvarenaTel qvianSi Subli;
daiko ki manaTobel yrmad
gamouCndeba Semodgomas, kuprisfer lpobas.
54
anifi
gaxseneba: Toliebis Zaxils moucavs
kacTa sevdis bneli cis TaRi.
Semodgomis ifnis CrdilSi uCumrad mkvidrob,
gorakis marTal wesrigs SerTuli;
kvlav daeSvebi mwvane wylisken,
mwuxri rom dgeba,
siyvaruli aJRerebuli; mSvidobiT gxvdeba bneli
mxeci,
vardisferi adamiani. laJvardovani amindiT
mTvrali,
momakvdav mwvanes atokebs Subli
da dedis marTal mzeras aRidgens;
o, rarig erTvis bnels yvelaferi;
mamaTa
mkacri oTaxebi, Zveli aveji,
gadamTiels mkerds daumZimebs.
o, niSnebo da varskvlavebo.
didia brali dabadebulis. vai, sikvdilis
oqros niRbebo,
suls ugrilesi yvaviloba rom esizmreba.
mTvaris nabijis moTvalTvale, SiSvel totnarSi,
56
dabadeba
mTebi: siSave, dumili, Tovli.
nadiroba tyidan wiTlad moedineba;
o, xavsisferi Tvalebi mxecis.
dedis simSvide; Sav naZvnarSi
ganixvnebian mZinare mklavni,
Suqmileuli civi mTvare roca daCndeba.
o, dabadeba kacTaganis. kldis Zirs lurji wylis
Rameuli ismis CurCuli;
dacemuli angelozi mis xats mzeras oxvriT
miapyrobs,
yru oTaxSi sifermkrTale gamoiRviZebs.
or mTvared
brwyinavs qvadqceuli dedabris mzera.
vai, yvirili axalSobilis. Cvilis safeTqels
Savi frTebiT exeba Rame,
CamoeSveba alisferi Rrublebidan Tovli
mdumared.
57
aRsasruli
me-5 redaqcia
karl boromois hainrixs
TeTr tbors
velurma frinvelebma gadaufrines.
mimwuxrze Cveni varskvlavebi yinulovan qars
gvigzavnian.
gadmoixreba Cvens saflavebze
damsxvreuli Subli Ramisa.
vercxlis navi muxianSi msubuqad gvarwevs.
isev da isev reken qalaqis TeTri kedlebi.
ekalxlarTebSi,
o, Cemo Zmao, gzas mivikvalavT brma isrebi
SuaRamisken.
58
siyrmis Jams gardacvlilisadmi
o, kuprisferma angelozma xis gulidan ra simSvidiT
gamoabija,
mwuxris Jams, lurjad moWavlul WasTan,
TamaSi Cveni ucnauri simSvidiT rom aRivseboda.
mimovidodiT uxmaurod, Semodgomis lega sigriles
mivapyrobdiT dazafrul mzeras,
o, alisferi sitkboeba mwife varskvlavTa.
igi ki, lurjad moRimari, ukidegano mdumarebiT
savse bavSvobis idumal Wuprs gamomwyvdeuli,
igi berTamTis qvis safexurebs Cauyva da
gardaicvala;
xolo megobris vercxlovani da saTno saxe
grZneulma baRma, foTlovanma, Zvelma qvebma
Semoinaxes.
sikvdils da xorcis mwvaned gaxrwnas umRerda suli,
da tyis foriaqs daerTvoda
gulmodgine Civili mxecTa.
koSkT gamWvirvale simaRlidan uwyvet nakadad
iRvreboda xmovaneba lurji zarebis.
Jamma Camokra, yvela landi aRaCina cecxlovanma
mzem,
lpobis aCrdilebs daupyriaT miriadi SiSveli
toti;
mwuxri. galavnis bind-bundidan moawia SaSvis
galobam,
59
suli siyrmis Jams gardacvlilis Semovida Cumad
oTaxSi.
o, sisxli igi, yels, sasimRerod SemarTuls, rom
ganerineba,
lurji yvavili; o, Ramis wiaRs Serevnili
mduRare cremli.
oqrovani Rrublebi. Jami. xSirad mouxmob
micvalebuls marto STenili,
da, masTan tkbilad moubari, dauyvebi mwvaned
mCqefare nakadulisken mimaval biliks.
60
mwuxri sulisa
me-2 redaqcia
tyispirTan mSvidad gvegegeba
bneli nadiri;
gorakze mSvidad bolovdeba mimwuxris qari,
wydeba SaSvis xma,
lelianSi
Semodgomis unazesi fleitebi dadumebulan.
Sen ki Sav Rrubels daurwevixar,
yayaCos wveniT dabanguli mimoivli
Rameul tborebs,
varskvlavebiT moWedil zecas.
isev da isev, sulierebiT savse Rame
dis mTvarovani xmovanebiT ganimsWvaleba.
61
Camavali mxaris simRera
hoi, sulis frTebiscema bnelRameuli:
odes mwemsebi viyaviT da Camoburul tyeTa wiaR
vexetebodiT,
wiTeli mxeci, mwvane yvavili da modudune nakaduli
odes krZalviT
qeds moixrida. o, WriWinas pirvelqmnili
amonamReri,
samsxverplo qvaze moyvavile brdRviala sisxli
da tboris mwvane siCumis Tavs xmovaneba euli Citis.
o, jvarosnulo laSqrobano da mxurvale tanjvano
xorcis. alisferi nayofis cvenav
mimwuxris baRSi, sadac erT dros mimorbodnen
umanko yrmani,
xolo amJamad meomarni, WrilobaTagan da
varskvlavTa sizmarTagan TavdaRweulni.
hoi, naTeba ulbilesi, Ramis silurjis.
hoi, Tqven, Jamno mdumarebis da oqrovan
SemodgomaTa,
odes alisfer nayofs vkrebdiT moweseni
mSvidobianni;
xolo irgvliv tyeebi da mTis ferdobni
ganixarebdnen.
hoi, Tqven, cixe-simagreno, nadirobano;
simyudrovev mimwuxrisao,
62
odes dasazRvrul Tvis samyofSi marTlad bWobda
adamiani
da utyvi locviT RvTis cocxal Tavs moixelTebda.
hoi, miwurvis mware Jami,
odes Sav wylebSi gavarCieT qvovani mzera.
magram elvared ganixvnebian vercxlovani
quTuToebi SeyvarebulTa:
erTi modgmis. vardisferi sasTumlis piriT
moedineba gundruki da
mkvdreTiT aRmdgarTa utkbilesi sagalobeli.
63
feriscvaleba
saRamoJami roca dgeba,
lurji mzera uCumrad gtovebs.
Tamarindis totze galobs pawia Citi.
qvadqceul xelebs gulze ikrefs
saTno mowese.
mariams TeTri angelozi gamouCndeba.
sacnaurmyoflis Jami Tua
Ramis gvirgvini,
iiT, vaziT da TavTaviT wnuli.
Subls rom vercxlisfer xelebSi Cargav,
Sens fexebTan
gardacvlilTa kuboebi ganixsnebian.
uwyinrad mkvidrobs Sens bageze
bneli simReris yayaCos wveniT
mTvrali mTvare Semodgomisa;
yviTel qvianSi wynarad mJReri
lurji yvavili.
64
Tbili mSrali qari
mTvarenaTeli zamTris Rame, Tvaldavsili Civili
qarSi,
yrmoba, Sav sxltesTan nabijebi wynarad kvdebian.
mwuxriJamis xangrZlivi zari.
gviaxlovdeba TeTri Rame wynari xetebiT,
qvovani yofis tanjvas da tkivils
mobrdRviale sizmrebad aqcevs,
rom arasodes gaecalos dampal sxeuls mware ekali.
Rrmad oxravs Tvlemas micemuli suli moSiSi,
mimomsxvreul xeebs Soris Rrmad oxravs qari,
da dediseul Civilsaxes rweva moicavs
am mdumare mwuxarebis
martosul tyeSi; Rameebi,
savseni cremliT, cecxlovani angelozebiT.
ConCxi bavSvisa, vercxlisfrad rom miefSvneba
SiSvel galavans.
65
mgzavri
me-2 redaqcia
isev da isev, TeTri Rame im gorakze Camoisvenebs,
sadac alvis xe vercxlovani xmovanebiT
gamorCeula,
varskvlavni da qvani sufeven.
moeTaReba mTis nakaduls mTvlemare xidi,
asdevnebia yrmas mkvdris xati,
vardisferi uRranebis namgala mTvare
da locvad Semdgar mwyemsTa siSore. Zvel qanebs
Soris,
brolis TvalebiT gadmoimzers irgvliv gombeSo,
moyvavile qari iRviZebs, mkvdrismsgavsis frTosnur
xmas da nabijs
wynarad mosavs tyeSi simwvane.
mexsierebas xes da nadirs warmoudgens es yovelive.
xavsis neli svla;
da mgloviare wylebSi elvared danTqmuli mTvare,
elvared rom iZireba mwuxare wylebSi.
is brundeba da dawrialebs mwvane napirTan,
Savi gondolis rweva msWvalavs qalaqs Caqceuls.
66
karl krausi
WeSmaritebis diadi da TeTri mowese,
xma uwmindesi, romelSic uflis sunTqva sufevs
yinulovani,
ganrisxebuli jadosani,
xolo cecxlovan samoselqveS - meomris lurji
abjris JRriali.
67
dadumebulTadmi
o, sigiJe didi qalaqis, sadac mwuxris Jams
Sav kedelTan saxiCari xeebi sduman,
vercxlisfer niRabs Sexiznuli avi suli irgvliv
mzeras mimoatarebs;
naTels, magnitis maTraxians, ganaZevebs qvovani
Rame.
o, dasaZirad ganwiruli xmovaneba mwuxris zarebis.
ai, meZavi, yinulovani ZagZagiT rom dabadebs mkvdar
bavSvs.
eSmakeuliT pyrobili saxe uflis risxviT
gairozgeba;
damamsxvreveli mwvane TvalTa, - alisferi Wiri,
SimSili.
o, roca oqro sazari xmiT daiwyebs xarxars.
magram adamis yuCi modgma ukun mRvimeSi sisxlisgan
mSvidad Tavisufldeba,
da umtkicesi liTonisgan mxsnel Tavs aduRebs.
68
vneba
me-3 redaqcia
mwuxris baRSi rom orfeosi mkvdars daitirebs
da irgvliv hangi vercxlisferi mimoiRvreba,
vin xar Sen, maRal xeTa CrdilqveS gansvenebulo?
iglovs lerwami Semodgomis
da lurji tbori,
mwvane xeebqveS sulis mRafavi,
dis aCrdilis frTxili guSagi;
bneliT moculi siyvaruli
veluri modgmis,
dRis Zala oqros sacerSi rom aaCxrialebs.
simSvide Ramis.
iq, sad uRrani naZvnaria,
wyvili mgeli sisxls urevda
qvovan alersSi; bilikis Tavs
oqrovani gaqra Rrubeli,
moTmineba da mdumareba bavSvobis Jamis.
isev da isev daCndeba mkvdari
tritonis tborTan,
sinaziT savse, sumbulisebrkululiani.
de, sabolood Camoimsxvres es grili Tavi!
rameTu miwyiv Tanamdevia lurji mxeci,
momzirali mwuxris xeebqveS,
69
am bnel bilikTa
moTvalTvale, SeZruli mere Rameul
keTilxmovanebiT,
nazi sigiJiT;
an, sulac, isev xmovanebda
qvovan qalaqSi,
momnanieblis gril fexebTan,
sakravi, savse bneli eqstaziT.
70
sikvdilis Svidi sagalobeli
cisfrad binddeba gazafxuli; wyals daxarbebul
xeTa totebSi
wyvdiadi daZrwis daisis da dasasrulis Jams,
Savi SaSvis saTno Civils yurmipyrobili.
Rame - mdumared manaTobeli; mxeci, sisxlisgan
ganleuli,
gorakze rom nela ecema.
mimoirweva svel haerSi moyvavile vaSlis totnari,
gamoxlarTuli, Tavs vercxlisfrad iTavisuflebs,
Rameul Tvalebs neba-neba gardaecvleba; cas
momwydari varskvlavebi;
unazesi galoba yrmobis.
Savi tyisken moCvenebad daeSura Zilsmicemuli,
da lurji wyaro miwas gabmiT Cahbutbutebda,
rogor amaRldnen gafiTrebuli quTuToebi
TovliTfenili misi saxidan;
da bunagidan
wiTeli mxeci gandevna mTvarem;
qalebis bnel gvrins suli oxvriT amouvida.
TeTri ucxo
sakuTari varskvlavisken moelvared iwvdida
mklavebs;
71
mkvdarma dumiliT dauteva CaSlili saxli.
o, adamis Zis lpobadi saxe: gayinuli liTonisgan
CamonakvTuli:
Rame da SiSi daZirul tyeTa,
mxecis veluri samkvidreblis;
saamuri qari sulisa.
is Savi naviT mihyveboda
alisferi varskvlavebiT savse dinebas, da ixreboda
amwvanebuli totnari misken, mSvidobis niSnad,
vercxlovani Rrublis yayaCo.
72
zamTris Rame
Tovli movida. SuaRame roca gadava, alisferi Rvi-
niT gamomTvral adamianTa bnel garemocvas da maTi
keris wiTel cecxls toveb. o, ukuneTi!
Savi yinva. mkacria miwa, simwris suni moicavs ha-
ers. avs moaswavebs, roca Seni varskvlavebi ixure-
bian.
rkinisgzis yrilze qvadqceuli nabijebiT mZimed
mavali, mrgvali TvalebiT, hgavxar jariskacs, Sav
sangarze moieriSes. win!
umwaresi Tovli da mTvare!
wiTeli mgeli, angelozi romelsac axrCobs. Seni
fexebi ise, rogorc lurji yinuli, Cxrialeben sia-
rulisas, xolo saxeze Segyinvia gloviTa da qedmaR-
lobiT savse Rimili da Seni Subli fermixdila avx-
orci yinviT;
anda mdumared daixreba qoxs Sexiznuli daraj-
is Zilis mimarTulebiT.
bevrismzidav mxrebs cecxliT mosavs varskvlav-
Ta sfero da RmerTis Zerebs darCeniaT saZiZgnad
Seni liTonis guli.
o, qvis goraki. Cumad lRveba da aviwydebaT verc-
xlisfer TovlSi CarCenili grili sxeuli.
Savia Zili. yinulze yuri didxans misdevs varskv-
lavTa nagzevs.
gaRviZebasTan erTad soflad zarebi rekdnen. aR-
mosavleTis karibWidan vercxlovani nabijebiT mod-
ioda vardisferi dRe.
73
gansawmendeli
Semodgomis galavnebTan, aCrdilebi
gorakis Tavs mowkriale oqros eZeben,
gamxmar WadarTa siCumeSi
mgloviare mwuxris Rrublebi.
bnel cremlebs afrqvevs es dro,
wyevla, roca guli meocnebisa
wiTeli mwuxris sialisfred CamoRvarula,
akvamluli qalaqis sevda;
ucxos, gzad mavals,
oqros sigrile mieweva sasaflaodan,
asdevnebodes TiTqos CrdilSi myife cxedari.
wynarad Camoreks qvis Senoba;
obolTa baRi, hospitali bneliT moculi,
xolo arxSi - wiTeli navi.
wamodgebian meocnebed, wyvdiadi ki qve dascems
myisve
xrwnamorevnil adamianebs
da kuprisferi karibWidan
angelozebi gamodian civi SublebiT;
silurje, dedis sikvdilis zari.
mis grZel Tmebs Soris
cecxlovani migoravs Tvali, dRemrgvali da
miwis tanjva udasasrulo.
gril da uazro oTaxebSi
74
lpeba aveji, daConCxili xelebiT eZebs
silurjis wiaR
arawminda bavSvoba zRaprebs,
kars da zanduks qoniani virTxa SemoRrRnis,
guls
aSeSebs Tovlis siCume.
xolo SimSilis cecxlovani SeCvenebebi
eqoebad ibnevian mZaRe yomralSi,
kuprisferi xmlebi sicruis,
daixurao TiTqos mZimed rkinis WiSkari.
75
mze
yoveldRiurad goraks Tavze yviTeli mze
wamoadgeba.
mSvenieria tye, bneli mxeci,
adamiani; monadire an sulac mwyemsi.
mwvane tborSi gabrwyindeba Tevzi alisfrad.
wynarad micuravs lurji navi meTevzisa
cargvalqveSeTSi.
mwifs neba-neba vazi, xorbali.
kvlav SemarTulan sikeTe da boroteba,
dRe rom frTxilad miidrikeba.
roca Ramdeba,
zeawevs dinjad mgzavri mZime quTuToebs;
mze pirquSi xeobidan amoirRveva.
76
datyvevebuli SaSvis galoba
ludvig fon fikers
bneli sunTqva - mwvane totebSi.
lurji yvavili efineba eulis
saxes, oqrosfer nabijs,
sulismRafavs zeTisxilis qveS.
Rame mTvral frTebs aaSrialebs.
morCileba ki ra siwynariT iRvreba sisxlad,
nami, romelic nel-nela da wveT-wveTad sdis qacvs,
moyvaviles.
SemoWdobia damsxvreul guls
Tanalmoba elvare mklavTa.
77
zafxuli
mwuxris tyeSi miCumdeba
gugulis gvrini.
daizideba mZimed Taveli,
alisferi - iqve - yayaCo.
gorakis Tavs imuqreba
Savi avdari.
mindvrad
WriWinas Zveli simRera aResruleba.
aRar Srialebs
wablis foToli.
sacnauria Seni kabis SariSuri
xveul kibeze.
bnel oTaxSi -
oden sanTlis mkrTali ciali;
mas vercxlovani xeli
aqrobs;
uvarskvlavo, qarmSvidi Rame.
78
weliwadi
bavSvobis bneli mdumareba. amwvanebul ifnis
xeebqveS,
Zovs morCileba molurjo mzeris. oqros dumili.
sibneles iis surneleba aRafrTovanebs; daisis
pirze
TavTavis rweva, marcvlebi da oqrosferi Crdilebi
sevdis.
Zels Semokafavs xuro; mimqral aremareSi
iRvwis wisqvili; mwvane TxilnarSi alisferi bage
mrgvaldeba,
wiTlad ixreba kacTagani mdumare wylisken.
Semodgomas, da tyis suls, kvlavac mSvidoba
msWvalavs; martosuls Tan sdevs
oqros Rrubeli, SviliSvilis Savi aCrdili.
qvovan oTaxSi - daisis dro; JammoTeul
kviparosebqveS,
wyarosTan, cremlis Rameuli suraTebi
mogrovebulan;
amociskrebis oqros Tvali, dasasrulis bneli
gaZleba.
79
daisis mxare
me-4 redaqcia
elze lasker-Sulers, mokrZalebiT
1
lurji mRvimidan,
rogorc mkvdari, gamodis mTvare,
da qvovan biliks
miriadi yvavili awvims.
vercxlovania sneulebis tirilis xma
mwuxris tboris pirs.
Savi navi daugdiaT da
sikvdili wyalSi upovniaT Seyvarebulebs.
xolo koromze, sumbulTa Soris,
elisis fexis xma-wkriali iRvreba da
muxianSi ikargeba Jamidan Jamze.
hoi, yrmis saxe,
brolis cremlTagan
da Rameul aCrdilTagan CamonakvTuli!
maradcivi safeTqeli
kbilcecxlovani elvis ZaliT
inaTebs kvalad,
mwvane qedebs
gazafxulis avdari ros daeufleba.
80
2
savse arian raodeni haerovnebiT
Cveni samSoblois mwvane tyeebi,
da - Camoqceul kldeTa ferxTiT
damsxvreuli brolis talRebi;
Zili moTqmad gadagvqceoda;
eklovan sxlteTa gayolebiT
mgalobelni seirnoben
mwuxris zafxulJams,
venaxTa SoriT fenili naTlis
wminda simSvides aRuvsia nabiji maTi;
ai, Crdilebi - mgloviare arwivebi -
yinulovan stomaqSi Ramis.
nazad aSuSebs
sevdis alisfer Wrilobebs mTvare.
3
hoi, Tqven, dido qalaqebo,
qviT naSenno
vakemiwebze!
ase kaci usamSoblo
mdumared misdevs,
saxequfri, qaris dinebas,
beqs Sefenil SiSvel xeTa rigs.
Tqven, yovelgan momakvdavo mdinareebo!
odes daisis saSiS wiTels
81
aRmovaCenT avdris RrublebSi,
usaSvelo agvitans Zrwola.
dasaRupad ganwirulo, hoi, xalxebo!
uZlur talRebad mimsxvreuli
Ramis napirT,
varskvlavebi, Casaqcevad ganwirulebi.
82
sulis gazafxuli
amoyvireba ZilSi; qari exeteba Savbnel CixebSi,
gamefebula gazafxulis lurjferovneba msxvrevad
totnarSi
da alisfer namSi Ramisa, varskvlavebi qrebian
irgvliv.
mdinares mwvane bindi mosavs, vercxlisferi - Zvel
xeivnebs,
qalaqis koSkebs. o, nazad Troba
darweul navSi da Savi SaSvis bneli Zaxili
bavSvur baRebSi. saCinovdeba vardisferi marmaSi
ukve.
wylebis xmauri sazeimo. o, mindvriani napirebis
sveli Crdilebi,
mxecis nabiji; da simwvane, totnari sisxlad
Camomdinare
arxevs brolis Subls; manaTobel navs.
wynarad xmovanebs mze vardisfer RrublebSi,
borcvTan.
did ars siCume naZvnarisa, mdinaris napirs
mojaruli mkacri Crdilebi.
wmida ars! wmida! sad hgieben bilikebi sikvdilsaSiSi,
dumilis ruxi qviani da sipebi Ramis,
uamravi mSfoTvare Crdili? mzis ufskruli,
manaTobeli.
83
roca gpovebdi, dao, eul velobze
tyisa, da iyo SuadRe, didi iyo dumili mxecis;
siTeTre velur muxis ZirSi, da vercxlisfrad
yvaoda qacvi.
Zlevamosili sikvdili da - momRerali koconi
gulSi.
bnelad ganbanen wylebi TevzTa mSvenier TamaSs.
glovis saaTi, mzis utyvi mzera;
ucxoa suli dedamiwaze. rarig sulisad
Camobinddeba
CamoSlil tyeTa Tavze silurje da sofelSi
bneli zaris xangrZlivi rekva; procesia
dadumebulTa.
wynarad yvavilobs murti mkvdris TeTr
quTuToebze.
wynaria wylebis xmianoba mowurvili naSuadRevis
Jams
da mivardnili adgilebi bnelad mwvanobs napirebze,
aRsavsea vardisferi qari silaRiT.
mwuxris gorakze - Zmis galoba usaTuTesi.
84
bnelSi
me-2 redaqcia
dadumebula suli lurji gazafxulisa.
daisis Jamis svel totebqveS
moyvarulis Subli danTqa cieb-cxelebam.
o, roca jvari gamwvandeba. bnel saubarSi
erTurTi icnes kacma da qalma.
CamoSiSvlebul galavanTan
moxetiale euls misi varskvlavebi asdevnebian.
tyis mTvariTnaTel bilikTa Tavze
daviwyebuli nadirobis
ekal-bardi daidrika; CamoSlili kldeebidan
Caimsxvreva silurjis mzera.
85
micvalebulis galoba
karl boromois hainrixs
harmoniiT aRsavsea frTosanTa frena.
Segrovebulan mwvane tyeebi
dadumebul qoxTan mimwuxrze;
Svlis broliadi saZovrebi.
wyvdiadis ZaliT dacxrebian nakadulis duduni da
sveli Crdilebi,
yvavilebi, saamod rom xmovaneben qarSi zafxulJams.
fiqrsmicemuli kacis Subli ukve bindiT
garemocula.
xolo mis gulSi lampari krTis, didi sikeTe,
da - nadimi mSvidobiani; radgan wmindaa puri da
Rvino,
uflis xeliT mowodebuli; utyvad mogapyrobs
Ramesavse Tvalebs
Seniv Zma, ekliani yaribobiT Ronemixdili.
o, binadyofna, ganmsWvaluli Ramis silurjiT.
da mdumareba gardasulTa aCrdilebsac
siyvaruliT Caikravs gulSi,
im didi gvaris mobrdRviale tanjvebs da qviTins,
RvTismosavi, martodSTenil SviliSvils rom
Semkvidrebia.
86
qvadqceul zRurblze, wamebuli
sigiJis Savi wuTebidan kvlav elvared
gamofxizldeba,
da ZleviT msWvalavs silurje da Semodgomis
dasasruli, gabrwyinebuli,
mSvidi saxli da tyis legendebi,
mijna da wesi da mTvariani bilikebi gansvenebulTa.
87
helbrunSi
mimwuxrze kvlavac lurji moTqmis kvalSi CadgomiT
gorakTan, tborTan gazafxulisa -
roca mis Tavze irweodnen aCrdilebi didi xnis win
aRsrulebulTa,
aCrdilebi eklesiis winamZRolTa, Zvirfas dedaTa -
yvavilebs maTsas, marTal iebs
mwuxris miwa mourTavT ukve, da mirakrakebs lurji
wyaros
brolis nakadi. ase sulisad mwvandebian
muxebi mkvdrebis daviwyebul bilikTa Tavze,
tboris Tavze - oqros Rrublebi.
88
guli
TeTri iyo tyeTa wiaR veluri guli;
o, bneli SiSi
sikvdilisa, rux RrublebSi
oqro ase gardacvliliyo.
noembris mwuxri.
sasaklaos dafCenil karTan
idga Raribi qalebis grova;
kalaTebSi
iyreboda myrali xorci da Signeuli;
wyeuli xarki!
daisis lurj mtreds
mSvidoba ar moutania.
sayvirTa bneli xmovanebiT
iyo aRsavse Telebis
sveli oqros tanebi.
nakuwebad qceuli droSa,
axrColebuli sisxlis sunad,
rameTu sastik
mwuxarebaSi CaZirula kaci mavani.
o, rkinis droni
damarxulan siwiTleSi mimwuxris Jamis.
gafiTrebuli mTvariT mosili
ymawvilqalis
oqros saxe
89
daCnda bneli saxlis karselSi,
iqve - glexkacis kar-midamo Semodgomuri.
Ramis qariSxliT gadatexili Savi naZvebi,
modrekili maTi simtkice.
o, guli,
Tovlis sigrileSi minavluli misi cimcimi.
90
Zili
me-2 redaqcia
dawyevlilno bnelno Sxamno
da TeTro Zilo!
es uCveulod ucxo baRi
dabindul xeTa
aRsavse aris gvelebiT da farvanebiT,
obobebiT da RamurebiT.
araqauro! dakarguli Seni Crdili
mewamulSi mimwuxris Jamis,
bneli korsari
mlaSe zRvaSi ubedobisa.
mimoeSalnen Ramis qobas TeTri Citebi
foladiT nageb
da Caqceul qalaqTa Tavze.
91
avdari
veluro mTebo, amaRlebulo
mwuxarebav arwivebisa.
oqros Rrubeli
dafenia kldeTa udabnos.
yovlisdamTmeni simSvidea sacnauri sunTqvaSi
fiWvTa,
kuprisfer kravTa, ufskrulis Tavze,
meyvseulad sadac silurje
ucnaurad dadumebula,
ulbilesi zuili bazTa.
zurmuxtisferi, o, yvavili -
o, mdumareba.
mTis nakadulTa bneli sulebi
guls zRaprulad SeZraven da SeaSfoTeben,
sruli wyvdiadi,
xeobas rom Tavs daatydeba!
gzasacdenili
TeTri xmebi saSiS WiSkrebTan,
mimorRveul terasebTan,
Zalmosili risxva mamaTa, gvrini
dedaTa,
ymawvilkacis saomari oqros yiJina
da arSobilis
gauxelel TvalTa godeba.
92
hoi, tkivilo, cecxlovano gamoxedvav
diadi sulis!
cxenebis da sazidrebis
Sav jgleTaSi gabrwyindeba
sazareli elva vardisfrad
da aJRerebul fiWvnarSi qreba.
xolo amay Tavs
mimzidveli sigrile mosavs,
movarvare mwuxareba
gamwyrali RmerTis.
Zrwolav, Savo da Sxamiano
gvelo, mtvrad iqec sip qvianebSi!
mowydeba cremlTa
niaRvari da daqandeba,
qariSxali-TanagrZnoba,
sacnauri muqariT savse mexTatexaSi
TovliT mosil mwvervalTa irgvliv.
cecxli
naTelyofs dafleTil Rames.
93
saRamo
mdumare tyeebs
gardacvlil gmirTa saxeebiT
aRavseb, mTvarev;
SeyvarebulTa morcxvi alersiT,
xrwnadi kldeebis Semomjarvel
saxelovan droTa CrdilebiT
mimoavseb,
namgala mTvarev;
lurjad inaTebs qalaqis mxare,
sadac civi da avboroti sacxovrisi gaumarTavs
xrwnamorevnil gvars,
da TeTr SviliSvils
ganumzadebs ukun momavals.
mTvarisSTanmTqmelo, hoi, Crdilebo,
sunTqva Tqveni xom
mTis tbis mxolodRa
SiSvel kristals daewafeba.
94
Rame
me Sen mogiZRvni am simReras, o, napralo
pirvelyofilo,
Tqven, mTebo,
Ramis qariSxlebiT Tavmoyrilebo;
mrume koSkebo,
aRsavseno jojoxeTis gamoxedvebiT
da cecxlovani cxovelebiT
da uxeSi gvimriT, da naZviT,
brolis yvaviliT.
Sen, usasrulo wamebao,
RmerTs rom eZieb,
Sen, saTno sulo,
gamwyral fiWvnars da
CanCqers sunTqviT dawafebulo.
irgvliv oqrosfrad aenTeba
cecxli RrubelTa.
xolo Sav kldeebs
qariSxali,
SeSlili da sikvdilnasvami -
myinvaris
talRa ulurjesi -
Camoemxoba,
vels moedeba uZleveli zaris quxili:
CiraRdnebi da wyevla-krulva,
avxorcobis
96
naRveli
uZleveli xar, bnelo piro
Sinaganisa, Semodgomis Rrublebisgan
naZerwo saxev,
mwuxriJamis oqros simSvidis;
mwvaned kvdomadi mTis mdinare
damsxvreul fiWvTa
aCrdilebis sameufoSi;
sofeli,
lbilad ganlevadi lega xatebad.
Savi cxenebi jiriToben
danislul velze.
jariskacebo!
qedidan, sadac mze migoravs sulismRafavi,
sisxli siciliT Caiqceva -
utyv muxianSi! o, mrisxane naRveli
jaris; elvare zuCi
alisfer Subls zrialiT moswyda.
moawevs rarig civi Rame Semodgomisa,
varskvlavTa naTliT Semmosavi
mamakacTa damsxvreuli Zvlebis damyure
mSvidi monazvnis.
97
Sin dabruneba
me-2 redaqcia
ubnelesi wlebis sigrile,
tkivili da imedi
icavs gigantur lodebs,
ukacriel mTebs,
Semodgomis oqrovani sunTqva,
Rrublebi mimwuxrisa -
es sisufTave!
lurji TvalebiT mimoimzers
brolis bavSvoba;
bnel naZvnarSi
siyvaruli, imedi kvalad,
rom cecxlovani quTuToebis
cvari uwyvetad daecema
miuZrav balaxs!
o! iq biliki oqrovani,
Caqcevadi TovlSi
ufskrulis!
lurj sigriles
SeisunTqavs Ramis xeoba,
rwmena, imedi!
martosulo sasaflao, salami Senda!
98
gvrini
Zils da sikvdils, gulqva arwivebs,
am umTavresis garSemo aqvT Rameuli bWoba-gniasi:
adamianis oqros xati
maradisobis yinulovani talRis ZaliT
dasamardeba. Semzarav rifebs
miemsxvreva cecxlovani sxeuli da
zRvis Tavs
bneli xmis Civili mimoiqceva.
qariSxliani sevdis dao, mzera miapyar,
varskvlavqveSeTs
daenTqmeba mfrTxali navi,
Ramis utyv saxes.
99
grodeki
me-2 redaqcia
aJRerdebian sasikvdilo iaraRis ZaliT mimwuxrze
Semodgomis tyeebi da oqros velebi
da lurji tbebi, mze romelTa Tavze
mcxralad gadagordeba; Rame Caikravs
momakvdav mebrZolT, xaf Rrials
maTi damsxvreuli bageebisa.
magram ZewnaTa fesvebSi wynarad grovdeba
wiTel RrubelTa gundi, masSi gamwyrali RmerTi
saxlobs
daRvrili sisxli, sigrile mTvaris;
kuprisfer xrwnaSi iZireba yoveli quCa.
RameJamis da varskvlavebis oqros totnarqveS
mimoirweva dis aCrdili utyvi tyis wiaR,
misasalmeblad sisxlad denil TavebTan da gmirTa
sulebTan;
da wynarad JReren lerwamSi bneli fleitebi
Semodgomisa.
o, siamayiT aRsavse glova! maTi brinjaos
sakurTxevlebi!
sulis mxurvale cecxli kvebavs dRes Zlier
tkivils,
arSobil badiST.
103
Strasburguli konfiguracia
1
me bunebaSi davibade. me StrasburgSi davibade.
me RrubelSi davibade. me tumboSi davibade. me bol-
okabaSi davibade.
oTxi buneba maqvs. ori nivTi maqvs. xuTi grZnoba
maqvs. grZnoba univTobaa. buneba uazrobaa. adgili
da bunebisTvis da. buneba TeTri arwivia. adgili da-
da bunebisTvis dada.
me xuTRilian wigns vZerwav. xelovnebis kafva Sa-
vi Wkuasustobaa.
dada ciurixSi daibada. ciurixs rom Strasbur-
gi gamovakloT darCeba 1916.
2
nimfa sicocxlis kuTvnilebaa.
generals bunebaSi mniSvnelovani adgili uWir-
avs.
104
piramidul tumbos aqvs oTxi Rili ori xvreli.
piramiduli tumbo bunebaSi Sav frTosnebs tumbavs.
me vtumbav bunebas. Sen tumbav xelovnebas.
Strasburgi Rrubelze mdebareobs.
xuTi cocxi wevs. oTxi cocxi zis. ori cocxi
dgas.
ici buneba Rilia. ici buneba Savi xvrelia. ici xe-
lovneba Savi xvrelia. yvela xvrelSi Rrubelia. ga-
momiZerwe xvrelSi xvreli da am xvrelSi ori xvre-
li da TiToeul am or xvrelSi oTxi xvreli da TiT-
oeul am oTx xvrelSi xuTi xvreli.
sixarulTa Soris Rrublis tumbo bolokabian
Rrublebs tumbavs. Rrublis tumbo tumbavs nimfu-
ri xelovnebis bolokabis sapirispirod.
3
me StrasburgSi davibade.
me leqsebis xuTi wigni gamoveci. am wignTa saxe-
lebia sami frinveli - Rrublebis tumbo - piramideb-
is bolokaba - TeTrcodnob Savtuxob - oTxi Rili
ori xvreli oTxi cocxi.
1916-Si ciurixSi sixarulTa Soris dada vSobe.
dada aris uazrobisTvis es ar niSnavs sisuleles.
dada uazroa rogorc buneba da sicocxle. dada aris
bunebisTvis da xelovnebis sapirispirod. dadas ise
rogorc bunebas surs yovel nivTs misi arsebiTi ad-
gili mianiWos.
105
garda amisa nawilobriv mjdomare nawilobriv
fexzemdgomi qandakebas vekuTvni. veravin damimt-
kicebs rom odesme erTi nimfa erTi generali an er-
Ti arwivi mainc gamomiZerwavs.
4
ici veravin damimtkicebs rom me ar var arwivi.
arwivi sicocxles ekuTvnis. ici arwivs xuTi sicocx-
le da oTxi buneba aqvs. ici arwivs garda amisa saxe-
lwodebac aqvs. Sen Savtuxob generals xuTi saxelw-
odeba aqvs xuTi Rili Tavis or grZnobaze da oTxi
xvreli Tavis sixarulebSi. magram buneba da me sixa-
rulTa da Sobil nivTTa winaaRmdegi varT. buneba
wevs zis Tu dgas sicocxles ekuTvnis.
TeTrbolokabiani Savi Rrubeli sixarulTa Sor-
is frinvelnivTs badebs.
106
* * *
vai Cveni keTili kaspari mokvda.
vin unda ataros amis mere Savi xumrobiT Rrubl-
is kululSi gadamaluli mobrdRviale droSa.
vin dafqvavs amis mere yavas Zvel kasrSi.
vin daamzadebs amis mere gaqvavebuli parkisgan
idiliur Svels.
vin aurdaurevs amis mere gemebs zRvaSi misalmeb-
aSi qolgaSi xolo qarebs mefutkris ZaxilSi ozon-
is TiTistarSi Tqveno udidebulesobav-Si.
vai vai vai Cveni keTili kaspari mokvda. caowmid-
av kaspari mokvda.
misi saxeli roca CaesmiT zarTa beRlebSi mwuxa-
rebisgan gulsaklavad gruxuneben Calis gemebi. ami-
tomac ganvagrZob moTqmiT misi gvaris gameorebas
kaspar kaspar.
ratom dagvtove. ra saxiT mogzaurobs axla Seni
mSvenieri diadi suli. varskvlavad iqec Tu mxurva-
le qariSxalSi wylis jaWvad an iqneb Savi sinaTlis
jiqnad an kldovani arsis mkvnesare dafdafis gamW-
virvale agurad.
axla ki Sreba Cveni qoCori da fexisgulebi da
koconi aqvT SenTebuli naxevraddanaxSirebul fer-
iebs.
mzis ukan axla Savi kegelbani quxs da aRaravin
amuSavebs kompasebs da urikis Tvlebs.
107
vin miujdeba amis mere fosforizebul virTxas-
Tan erTad sadilad martosul fexSiSvel magidas.
vin gandevnis amis mere sirokos eSmaks roca mas
cxenebis Secdena surs.
vin gangvimartavs amis mere monogramebs varskv-
lavebze.
misi biusti daamSvenebs WeSmaritad keTilSobil
adamianTa buxrebs magram es ar aris Tavis qalasTvis
nugeSi da saynosi TuTuni.
108
* * *
varskvlavebidan Savi qarebi jaWvebiviT CamoSve-
bulan.
barjebi Savad galaqul kedlebs uteven.
gavarvarebulan qalaqTa gegmebi.
Svid badaxSze mimorbian saxlebi an cibrutiviT
brunaven brolebze.
farTo ezoebSi Weqa-quxili mimoqris da mwvel-
avi dedoflebi TavianTi skamebidan yiravdebian.
miwis yelTagan moqiravneebi da moqiravneTagan
moqiravneebi amodian TavianTi galvanizebuli obo-
bebiT.
satyuarebs minis ConCxuka da qaosis msgavsi xal-
xi mohyveba.
vin Caatarebs pawawina Cvens kuboebs civi ciskris
varskvlavqveSeTSi.
109
* * *
didgvarovani qalbatoni sazeimod tumbavs Rr-
ublebs gaTrimluli tyavisa da qvis tomrebSi.
giganturi amweebi uxmod ewevian morakrake tor-
olebs cisken.
bambis TojinebiT gamotenila qviSis koSkebi.
rabebSi amonitebi diskoebi da dolabebia gaguj-
uli.
gemebs hansi da greta hqviaT da curvas ise gana-
grZoben rom verafers xvdebian.
drakoni daRdasmulia warweriT kunigundula
da Tokzea gamobmuli.
qalaqebs fexebi moxerxili aqvT samrekloebisT-
vis ki mxolod sardafebSi gadaadgilebis sruli T-
avisufleba miuniWebiaT amitomac ar gvevaleba brW-
yalebis rqebis da flugerebis gasufTaveba.
110
* * *
gadaylapuli biWunebi jadosnur buks aJRere-
ben.
oqros fexsacmliani angelozebi wiTeli qvebiT
savse tomrebs acarieleben.
ukve isaxeba anZebi da Tanavarskvlavedebi.
mowyalebis debi sahaero cixe-darbazTa safule-
Ta migdebul bavSvTa oxSivrian Zroxis naWerTa dar-
axtul kurdRelTa da axlad gatikinebul lomTa na-
kvalevebs miuTiTeben.
cecxlovan manaze amxedrebuli frinvelebi zec-
as seraven.
cviliscxvira varskvlavebi Taigulebs acemin-
eben.
kaci da Tagvi damTvralan da rbil TiTebze mic-
uraven.
mocaxcaxe aryis xeebis Tavze almodebuli lom-
ebi mimoqrian.
visac kudi aqvs is am kudze farans imagrebs. mTe-
li Rame Tavdayira dganan da drakonze amxedrebu-
li cekvaven. latanze cocva da sportuli Widaoba
Rames vau-vauTi avsebs.
111
* * *
rkinis tolCebidan moxarxare mxecebi qafdebi-
an.
Rrublis sagoravebi mxecebs maTive Zval-rbili-
dan erekebian.
qvis xanis qvebze floqvebi SiSvlad damdgaran
da gatrunulan totebTan da Tevzis fxebTan.
irmis rqebi Tovlis gundebs Cxveren.
mefeebi skamebs mTebisken miaWeneben da dekembris
bukiT ase qadageben: dauSviT Calis xidebi moitaneT
rkinis werilebi uxmod da kargad gasagonad.
yinulis boTlSi gvritebi iyinebian.
112
* * *
foTlovan tyeebSi avariaSi moxvedril frinve-
lTa bewvaxerxebi JRurtuleben
singurisferi kaTxis cxovelebi erTmaneTSi Cin-
uri kolofebiviT lagdebian
marioneti varskvlavebi marioneti yvavilebi da
marioneti kacunebi samarTav Zafebs wyveten
kartezianeli myvinTavebi TavianTi tarsikonia-
ni karetebiT miqrian marilsaxdelebSi romlebic
ludoviko XIV-is baRebze ufro mSvenieria
niSnulian Woks nel-nela maRla mivuyvebi
Cems kvercxebs sagzao manZilis aRmniSvneli qvis
svetebis xvrelebSi vaTavseb
113
wammzomi
me rom roca
erTi ori
me rom roca
sami oTxi
me rom roca
romelia
me rom roca
wik-wik-wik-wik
me rom roca
xuTi eqvsi
me rom roca
Svidi da rva
me rom roca
SeCerda da
me rom roca
amoZravda
me rom roca
cxra da aTi
me rom roca
TerTmeti da
ai ukve
Tormetia.
114
saWiroeba
daiZine umokleso Sen pawiav Zin Zin Zin
waborZikda mamrobiTi
wiTelia mamrobiTi
wiTelia Sen da Sen
ra Tqma unda mamlayinwac
ra Tqma unda yvela verZic
ra Tqma unda viris Zexvic
vau vau glirrvirrli cir
waborZikda saSualo
wiTelia saSualo
wiTelia Sen da Sen
ra Tqma unda dadas cxenic
ra Tqma unda dadas saxlic
ra Tqma unda Caidanic
daiZine umokleso Sen pawiav Zin Zin Zin
waborZikda mdedrobiTi
wiTelia mdedrobiTi
wiTelia Sen da Sen
ra Tqma unda furiremic
ra Tqma unda Zuc da nezvic
ra Tqma unda CeCmis yelic
115
dabneuli angelozebis saqmeni da uxamsobani
dezertiri angelozebi TovliviT bzuian
keTili iyos Tqveni fexi axal samyaroSi
moelvareni erTmaneTSi sigrZiv Zvrebian
ise rogorc uZiro kasrSi
saxerx xarixaze naperwklebs akveseben
aTavisufleben mijaWvul yvavilebs
da qvebs zRvaSi gadauZaxeben
qvebi maT filtvebs iseTi sasowarkveTiT ebRauW-
ebian
rogorc dasaZirad ganwiruli bgerebi mwvane Se-
jamebis foTlebs
sagalobelTa krebulebisgan agebuli barikadeb-
is ukan angelozebi yvirian "koziri"
xelidan iZroben xelTaTmanebs
oTxfexa siTxeebze iZineben
da wriul sulissawmendad gardaisaxebian
romelic usasrulobaze odnav maRlaa dakideb-
uli
da aTeistur scenisTavze usaxelo sxeulad war-
mosdgeba
aseTia erT wels saqmis viTareba
meore wels droSebis monacvleoba wydeba
SeZaxili keTili iyos Tqveni faxi axal samyaro-
Si
mxolod fxriwfxrewis ritualis aRsrulebisas
gaismis
116
magaliTad roca droiT savse qoTans msoflios
quridan gadmodgamen
mesame wels axali samyaro ukve Zvelia
angelozebi frTebs inomraven
da tyavis larnakis msgavsi moxetiale qarebiv-
iT aqrolsurneleba mondomebiaT
Tumca am surnels raRac ufro mZafri surneli
ise mZlavrad axSobs
rom angelozebi am dros or Tanabrad didi zom-
is civ porciad mimoiSlebian
Sav fers aRiareben
saxeliTa-s amin-ad aqceven
galobis dasawyiss ki simReris dasasrulad
da es maSin roca ganubanel originalSi
bolosdabolos angelozebi varskvlavTa etlis
xelnaSi Caebmebian
da qimerebTan erTad samudamod uCinardebian
117
vardebi miabijeben faifuris quCebze
zRapris kideze Rame vardebs iqsovs.
iSleba Taiguli yaryatTa nayofTa faraonTa ar-
faTa.
sikvdili Tavis kapkapa Taiguls sicarielis fes-
vebqveS daatarebs.
sakvamurebze yaryatebi kapkapeben.
Rame CaliT gamotenili zRaparia.
vardebi miabijeben faifuris quCebze TavianTi
wlebis gorglisgan varskvlavs varskvlavze iqsoven.
varskvlavTa Soris nayofs sZinavs.
carieli qveynebi CaliT gamotenili wlebi moci-
nari Cemodnebi cekvaven.
yaryatebi faraonebs nTqaven.
sakvamurebidan vardebi izrdebian.
sikvdili erTmaneTis miyolebiT nTqavs weliwa-
debs.
faraonebi nTqaven yaryatebs.
nayofTa Soris varskvlavs sZinavs. zogjer Zil-
Si nazad icinis rogorc faifuris afra.
Wrialni zRaparni qsovani quCani SefuTulni ya-
ryatni cekvaven.
vardisani arian fesvni faraonTa.
yaryatebi alageben TavianT sakvamurebs TavianT
CemodnebSi da faraonTa qveyanaSi mifrinaven.
118
adamiani fleitistia
adamiani fleitistia.
adamiani qnarze damkvrelia.
adamiani taZris mSenebelia.
magram adamiani sikvdilis momtani xmlis mWede-
lic aris.
saqmis rogori codniT aris aRnusxuli homero-
sis simRerebSi xocva-Jletis Sedegebi.
adamiani mSvenierebiT gabruebuli obobaa.
adamiani daundobeli mgelia, romelic gugus iZ-
axis.
adamiani mSvildosania, romelic futkaras kl-
avs, uimedod gonebaSezRuduli mkvlelia, atomsok-
oebis momyvani mebaRea, Tavze rom mamapapuri CaCi
axuravs da yvelafers, risTvisac dRemde miuRwevia,
mimRwevebiTurT, samudamo CrdilSi gasariyad wi-
ravs.
adamiani vauvaus myefari mosamarTlea, arasak-
mao safuZvlis oTxmagi fesvia, romlis kenwerozec
uricxvi pawia flugeria damagrebuli, biZia Tomas
qoxia, kuTvnil fexebze mojiriTe sakoncerto roi-
alia.
magram adamiani, yovlis uwinares, gansaxierebaa
uzneo saqmis, romelmac mas, rogorc Cans, fiqri da
locva daaviwya. adamianis danaxvisTanave kisriste-
xiT gaqceva da dedamiwis uRrmes, ubneles napraleb-
Si gadaxvewa sjobs.
119
adamiani mimzidvelad moCarCoebuli Tavisi rva
Riobidan gamudmebiT uSvebs cisfer orTqls, yavis-
fer buruss, rux kvamls.
ugunuri, usastikesi, cofiT savsea misi swrafvis
mizani. adamians bunebrivi hgonia arabunebrivi moT-
xovnilebebi. raki frTebi ar gaaCnia, surs frTebi
hqondes da ifrinos. frTebi mas gansakuTrebiT izi-
davs. Tavi RmerTad warmoudgenia, trakqveS amodeb-
uli erTi kasri benzinis imedad caSi roca mihqris.
magram adamiani sulCadgmuli kvirtic aris.
magram adamiani poetic aris.
magram adamiani wmindanic aris, cisartyelasfe-
rebiani angelozi.
120
sibnele xdeba ufro bneli
ufro da ufro bneli xdeba miwis sibnele.
swored sibnelebi mravldebian parazitisebrni
xmauradamianebi
bombmzareulebi
manqansayvarlebi
kentavrebi, naxevrad adamiani naxevrad manqana
fexburTis burTis Taviani adamianebi
adamianebi romlebsac aRaraferi akavSirebT od-
indel gulTan
adamianebi, romlebic Tavdayira dganan da fiq-
roben, rom yvela sxvac Tavdayira dgas da dadis.
rac ufro moCvenebiTad uazrod mrisxaneben, xma-
uroben, feTqdebian, umavTulod vrceldebian, gani-
bnevian, zebgeriTi siCqariT frenen,
miT metad bneli xdeba sibnele Cvens miwaze.
rac ufro mZlavrad amoiqSenen adamianebi prog-
resis foladovani koSkebidan,
rac ufro abetoneben mTebs da velebs adamiane-
bi,
miT metad bneli xdeba sibnele Cvens miwaze.
rac ufro mondomebiT fuTfuTeben adamianebi
RmerTis samosis nakecebSi,
rac ufro zaratustroben da gauriSankaroben,
miT metad bneli xdeba sibnele Cvens miwaze.
121
vake
vakeze romelic cariel horizonts erwymoda sk-
amze vijeqi.
vake bejiTad iyo moasfaltebuli.
Cemsa da skams garda araferi ukeT TiTqmis araf-
eri moixileboda.
ca iyo ucvlelad mtredisferi.
mze ar matebda mas sicocxles.
amouxsneli gonebismieri naTeli asxivosnebda
ukidegano vakes.
sxva samyarodan xelovnurad proecirdeba meT-
qi es maradi dRe ase megona.
arc meZineboda arc mSioda arc mwyuroda arc
mcxeloda arc mcioda.
raki vakeze araferi xdeboda da araferi icvle-
boda
dro iyo mxolod moCvenebiTi.
mciredi dro mxolod CemSi cocxlobda isev
umTavresad skamis wyalobiT.
swored am skamze yuradRebis Sedegi iyo mTlad
rom jerac ar damekarga warsulis grZnoba.
drodadro ise vaxtebodi skams rogor cxeni.
xan pirdapir gavrbodi da xan skams irgvliv Cor-
TiT vuvlidi.
vfiqrob am saqmes vaxerxebdi
da an sulac ver vaxerxebdi
sivrceSi xom veraferi movixile
122
rasTan mimarTebiTac Cemi moZraobis dadgenas
SevZlebdi.
vijeqi skamze vfiqrobdi damwuxrebuli magram
ara sasowarkveTili
imis gamo rom samyaros guli aseT Sav naTels asx-
ivebda.
123
tyviis brtyeli Rrubeli
kaci
romelic bayays hgavs
zurgze axteba
meore kacs
romelic bayays hgavs.
gogona
romelic mtreds hgavs
natifi klanWiani TiTebiT
cis jiqnidan
jamSi mcireoden cisfer rZes wvelis.
adamianebi
romlebic bocvrebs hgvanan
moedanze skup-skupiT daxtian.
ra xania udarajebda
tyviis brtyeli Rrubeli
am bocvris msgavs adamianebs.
frTxilad da swrafad eSveba da
Wylets bocvris msgavs adamianebs.
roca Rrubeli cas ubrundeba
bocvris msgavsi adamianebi moedanze
wvanan brtylad da sufTad
da sul male Srebian mzeze.
isini gasresil yvavilebs hgvanan.
miminos msgavsi
fxiani vaWari
Wirisuflebisgan
124
yidulobs gabrtyelebul adamianebs
da didsulovnad ixdis solidur Tanxas
da aseTive didsulovnebiT maSinve yidis maT
umniSvnelo safasurad
oqros rasis warmomadgenel mogzaurze
romelic niangs hgavs.
125
Tojinebi
Cemi Tavi Tovlis gundaa.
Cemi xelebi da fexebi Savi sveli totebia.
Cemi guli kocnis ylupia.
me sawyali da naxevrad galeuli
magram mainc Zlier sayvareli var.
.
zogjer Tavi adamianebi gvgonia da ara Tojine-
bi iseTi sabraloa Cveni sulieri mdgomareoba.
yalb awmyoSia dakidebuli gaxunebuli Cveni ocn-
ebebi.
dRis cxadi musika Cvens Tvalwin camtverdeba.
varskvlavebis mTeli farac xom avismomaswavebl-
ad dagvnaTis.
.
me sasikvdilo Tojina var.
ZvaliviT magari var.
vidre adamiani mokvdebodes
Cems wvalebas bolo ar uCans.
.
isini mwovdnen
saxsrebs maglejdnen
da mkocnidnen da isev mwovdnen
da CemiT maimunobanas TamaSobdnen.
126
Cemi kocnebi nacartutad iqca.
Caqrnen Cemi yvavilnarebi.
erTmaneTis miyolebiT dadumdnen Cemi wyaroe-
bi.
ai ukve gamoRlili gaxunebuli da carieli var
carieli rogorc gamoclili kaTxa.
dedamiwac gamoclili kaTxaa da meti araferi.
.
me arc didi var da arc patara.
me gaurSemouwerlobidan movdivar.
iq ar surneleben bageebi.
iq ar cimcimeben namdvili varskvlavebi
tkbil zmanebaSi.
me yalbi cis qveS
SuSis xileuliT vTamaSob
da frTxilad vcdilob ormoSi maT Cayras.
.
roca isini CveniT TamaSoben
boroti TamaSisTvis sasiamovno iers virgebT.
Cven gvezizReba maTi xvevna-kocna.
Cven gvezizReba maTi alersi da xvneSa.
vin gagvaTavisuflebs am sazizRari arsebebisgan
romlebsac TamaSis araferi gaegebaT.
.
me ar var elva.
127
me Tojina var.
me ar var cecxli.
me Tojina var.
magram uwyvetad briali da elvareba msurs.
sulic uTuod damamSvenebda.
ratom ar var simRera?
ratom ar maqvs frTebi?
nuTu arvis surs vercxlisferi
Sleifi mainc misaxsovros?
vercxlisferi Sleifi
vercxlisferi nakaduli
Cems ukan rom miCuxCuxebs.
arc faifuris qudi iqneboda
Cemi TavisTvis zedmeti.
is xom iseve saWiroa
rogorc jvari samreklos Tavze.
me Raribi var.
me SiSveli var.
arada ras ar mpirdebodnen.
.
me momRerali Tojina var.
vmReri da davfren.
.
me adamianixorcSesxmuli Tojina var
kaciWamia batonebisTvis.
ZalRones ar viSureb
128
maTi boboqari mgluri madis dasacxrobad.
.
me comis Tojina var.
magram me Cems coms did mniSvnelobas ar vaniWeb.
Cemi Tvalebi gamxmari CamiCis marcvlebia.
ar vici roca gamovcxvebi
Cemgan xeiri Tu iqneba.
129
adamianebi
ruxad SeRebili Tavmdabali skamadamianebi
romlebsac ar surT sxva ramed yofna
Tu ara skamad romelzec sxvebi sxdebian.
.
Rrubeladamianebi romlebic Tavs TviTve iSo-
ben.
.
uWipo ara-adamianebi romlebsac gaumjobeseba
mondomebiaT
da brmebiviT frTxilad
isinjaven adamianis saWipe adgils.
.
xvreladamianebi romlebSic lariviT swori
gza midis progresuli jojoxeTisken.
xvreladamianebi romlebic fiWas awarmoeben
magram cota Tafls.
.
TeTri auwereli Zafisgan Semdgari
grZeli grZeli wvrili Zafadamianebi
koWze romelTa daxveva da
Sarvlis jibiT tareba mosaxerxebelia.
130
.
adamianebi romlebsac iseTi SegrZneba aqvT
rom male qvebi damwifdebian.
.
adamianebi romlebic fiqroben
rom azri ara aqvs
or wina fexTan erTad
ukan kidev ori fexi gamoisxan
da rom ufskrulSi gadasaxtomad
erTaderTi fexic sakmarisia.
.
maCvenebeladamianebi romlebic kedelze saWi-
roebisamebr mimagrebulebi
maSinve isariviT brunvas iwyeben
kukkuk kukkuk-s iZaxian
da dros aCveneben.
.
adamianebi romlebic sikvdilis mere manaTobe-
li mzeebi xdebian.
.
adamianebi romlebic arian zRva
romelic TaigulebiT kamaTels agorebs.
131
.
adamianebi romlebic nazad manaTobeli kvercx-
adqceuli mTvareebi arian.
.
adamianebi romlebic arabuli erTianiviT
adian matarebelSi
iqidan ki Camodian
romauli erTianiviT.
.
adamianebi TavianT Tavs eubnebian:
ganuwyvetliv davrgoT da davrgoT
sulerTia qolgebi iqneba Tu potiomkinis xiSte-
bi
Cexuri Tu espanuri soflebis ukan
mZvinvarebis gamomwvevi.
sjobs civi sazRvrebis daweseba.
sjobs sanam arsebobs
peridromi ar mivatovoT.
.
adamianebi romlebic kenWebs acxikineben.
.
kentavradamianebi naxevradadamiani naxevrad-
manqana.
132
.
Worikana adamianebi romlebic gauTaveblad lay-
boben.
.
adamianebi romlebic
sainteresos verafers xedaven pirvelmizezSi
da urCevniaT am cxovrebis dinebas mihyvnen
xolo cxvirwagvril maT saxeze
sami erTmaneTze mkacrad dalagebuli da movli-
li
heraldikurad stilizebuli ulvaSi
yovelTvis bejiTad ivarcxneba iqandeba da lak-
iT ifareba.
.
katisTaviani adamiani
katis uCveulod didTaviani adamiani
knaviliT amoxteba
Savmwvane Waobidan
da gauTaveblad moTqvams
am dros ki misi xaxa SemaSfoTeblad farTod iR-
eba.
mravali SiSveli arseba ixrCoba mis irgvliv
isini mwvane Slamian wyalSi
sasowarkveTili iqneven xelebs.
Cans sagangebod wyalSi dasaxrCobad
gaSiSvlebulan
133
ukanasknel samosamde.
grZeli Trevadi kudiT aRWurvili
ukanali ki
wyalze ise daabijebs
rogorc Cven miwis zedapirze.
ukve haerSi mimocuravs Tevzebis gundi
xolo frinvelTa gundi Rrma wyalSi frens.
Savmwvane napralebidan da xaxebidan orTqli am-
odis.
drodadro erTi buCqidan meore buCqisken
akivlebuli SiSveli qali garbis.
gaaupatiures
Tu kiviliT lamobs
Tavisi gaupatiurebis
survilis gamoTqmas?
raki sibnele Zlierdeba
klanWebSi CiraRdanmomarjvebuli didi frinve-
lebi Cndebian
landSafti rom odnav mainc gaanaTon.
dapatiJebuli stumrebi erTmaneTs ekiTxebian
sad movxvdiT
da ras niSnavs es yvelaferio.
ufro da ufro bneldeba haeri.
haerSi matulobs Tevzebis gundi.
wyali piriqiT ufro naTdeba
miuxedavad imisa rom frinvelebis gundi
wylis siRrmeSi sul ufro mravldeba.
134
.
adamians surs ifilosofosos
magram Cangali eubneba: an Sen da an me.
arc adamiania cudi oponenti.
igi moxerxebulad usxlteba Cangals.
Cangali ki mainc axerxebs
didi rkaliT
Tavis TavzemoT mis mosrolas.
adamiani TefSebis kolonis pirispir moadens
zRarTans.
TefSebi namsxvrevebad qcevamde xarxareben.
adamiani wamoxteba
da ylapavs Cangals.
ai maSin ki misi Tvalebi
SuSis Rilebad iqcevian
da Tavidan cvivian.
bavSvebi
romlebsac arc adamianebi adardebT
da arc Canglebi
am Tvalebs
saTamaSo kenWebiviT malaven jibeSi.
135
Tagvebi da katebi
katisTaviani Tagvebi
da Tagvistaniani katebi.
ruxi Rrublis didi Tagvebi.
kata romelsac kudad ezrdeba
cocxali Tevzi
da jer bolomde ar gazrdia
xolo kata mas ukve sanslavs
magram Tevzi isev da isev
zrdas ganagrZobs umal xelaxla.
kata romlis Sublzec
briliantis kocnebiT gawyobili diadema brwyi-
navs
ufskrulis
mRelvare mkerdze Camomjdara.
katebis Tvalebi elvared
elaven.
katebi romelTac
etyobaT
erTi mxriv omi swyuriaT
meore mxriv ki kargad xedaven
rom ufro momgebiania
136
gagujuli trombonebiT
savaWrod morCilad xetiali.
moedanze
Tagvistaniani katebi cekvaven
katistaniani Tagvebis
dakrulze.
137
sad
sad arian ocnebebi?
brolis gemebze.
sad arian brolis gemebi?
pirvel-iebis qveyanaSi.
sad aris pirveli iebis qveyana?
meocnebeTa gulebSi.
138
momzirali
saucxoo profesia aqvs
momzirals
kacs romelic mzerazea
TavdaviwyebiT Seyvarebuli.
mezRvauris profesia
anu im kacis profesia vinc zRvas miapobs
zRvaosnis profesia
dasawuni sulac ar aris
magram momzirlisas
cxra zRva aSorebs.
momzirali Tavisi mzeriT
ara marto zRvas miapobs
aramed haersac miwasac cecxlsac.
momzirlis mzera mzerebs apobs
igi caSi varskvlavebs kocnis.
dRisiT Tu RamiT
misi Tvalebi ocnebis siRrmeebs eamborebian.
is ar ibneva
roca zRapris kapitan mandilosnebs
TavianTi zRapruli gemebiT
naTlis Ruzebi naTlis Suqi naTlis wertilebi
da imedis sxivebi moaqvT.
139
samwuxarod ara
vin var me?
iqneb ugzo-ukvlod gamqrali guguli var
maradisobidan
sul raRac wamiT rom unda gaCndes
da gugu daiZaxos?
vin var me?
ratom jerac ar momxdara
rom erTxel mainc CemTvis
xeli gulianad CamomerTmios.
vin var me?
iqneb nagleji var
mamulis sisxlad momdinare wyeuli ferxulis?
iqneb qarsmicemuli uazrobis
zebgeriTi siCqaris Cqari fitulis
dafleTili urCi CanCqeris nafleTi var?
vin var me?
ara me ar var samwuxarod
qalTevzas rCeuli.
140
Who is who
Who is who.Where is where.vin aris vin.
Who is who.icis vin ra.
ra aris is.
iqneb qafia.
iqneb moCvenebaa.
iqneb livlivaa Sav haerSi.
sad aris is.
WipSi.
pirSi.
TvalSi.
is kbens nakbenebs da bzarebs
iolad misawvdom zedapirul wylebSi.
iqneb gadacmulia
da Tavis Tavs veRar cnobs
meduzisebr lorwovan melnebSi.
an iqneb sulac
Tvalis daxamxamebaSi Caiqrola.
gons male moegeba.
vin aris vin.
Who is who.is zuzunebs.
yaryumis bewviT Semosili boboqrobs.
swrafi vardniT Caezrdeba sakuTar Tavs.
141
sakuTar ablabudaSi quxs.
is yveba ambebs
magram urCevnia nazi Tvalebi hqondes
da dacinviT guli ijeros.
mas zRaprebi aRar gaaTbobs.
alisferi mkbenarebi sul kben-kbeniT ikbinebian.
142
adamians exeba saqme
ras exeba saqme?
saqme exeba adamians.
ra moxda?
moxda adamiani
romelsac guli aqvs
romelsac guli ara aqvs
romelic faifuris CeqmebiT
xteba brinjaos ufskrulSi
romelic SiSveli xelebiT
gars urbens miwas
romelic varskvlaveTis
ganvarskvlavebas cdilobs
romelic ganvarskvlaveTis
Sevarskvlavebas cdilobs.
mere ki brdRvinavs: maRla maRla maRla!
gaumarjos ajafsandlad qceul droSas.
gaumarjos vilhelm tels da mis vaSlebs.
Cven gvinda isev gvyavdes
Zlieri evas mklavebSi gamomwyvdeuli vilhelm
telebi.
ras exeba saqme?
ra moxda?
saqme exeba binZur garigebas.
saqme exeba
Zvelmodurad gadaqceul
maRal sferoebs.
143
nexvis goras
damZaRebul maRal sferoebs
moSTobil iSTars
uamrav wvers
papaCvenis wiTelwverebs
bolos rom isev
marmarilos magidebs Soris yvaviloba mosurve-
biaT.
144
locva
wmindao naTelo
gvixsen Cven uazrobisgan.
gvixsen Cven uazrobis
uazro avadmyofobisgan.
ar kmara
drodadro
cremlis wveTi
rom ecema
dedamiwis gaxurebul qvas.
gvixseni Cven
uazrobis suteniorebisgan
mozeime kaciWamiebisgan
motrabaxe myvirala maimunebisgan.
Tavgza agvbnevia uazro tanjvaSi.
Cven qviSis maradiuli mgzavrebi varT.
Cven gaxurebuli qviSis
qveSagebSi vbrunavT.
es sasaciloa
es satiralia
es yvelaferi Wkuidan SegvSlis.
vai Cven upovarT ugunurT.
ra SeSlilobas SevupyrivarT.
145
* * *
daiwyo
didi usasrulo dResaswauli.
Cven yvela
mbrwyinav angelozebad
gadaviqeciT.
Cveni Tvalebi
manaTobeli varskvlavebia.
eniT auwerelia
Cemi aTeisti megobrebis
gamometyveleba.
isini uxarisxod SeRebilebs
hgvanan.
gaupatiurebulebs gakvirvebulebs
Zveli CveulebiT
gemrieli mkrexelobebis amonTxeva mondomebiaT.
amaod
beraven isini
loyebs
radgan
maTi piridan amosul
erT aleluias
umal meore enacvleba.
146
ocnebis maradiuli yvavilebi
miwis sagiJeTidan
gaqceva mondomebia sawyal kacs.
amaod eZebs gamosavals
da amasTan mSieric aris.
diax sruliad araferi abadia
arc xiluli arc uxilavi.
.
Tumca moaxerxa
da mogzaur sulTa
Savi karidan
aqlemis saxiT
gaaRwia.
magram amiTve CamoerTva
samoTxeSi mosaxvedrad
nemsis yunwSi gaZvromis ufleba.
.
misi ukanaskneli puris marcvali
magidis qveS Cavarda.
misi bolo imedi
magidis qveS
ufskrulSi
Sav vardTan erTad aRmoCnda.
.
is dasrulebuli ovalis win
kedlis dacxrilul fardagze tiris.
.
is kvlav ganagrZobs
147
ocnebas
miwaze
apokalifsurad
moyvavile
baRnarze
.
iqidan ukve
kargad xedavs yvela im gzas
romelic Tavisi cxovrebis gzad
unda eqcia.
.
im Tavis nacvlad
mxrebze rom adgas
varskvlavs
isurvebda.
Tavis nacvlad
varskvlavebis
Taiguls
isurvebda.
.
SeSlilebi
da
gardacvlilebi
marad
norCebi
iqnebian
rogorc
ocnebis
maradiuli yvavilebi.
151
adamianTa monologi
Cven samyaros gaCveuli varT.
gviyvars samyaro Cveni TaviviT.
anazdad sxvad rom qceuliyo es samyaro,
avtirdebodiT.
araraSi SekiTxvebis samosaxloa.
araraSi diddebian Tvalis gugebi.
arara rom arsebuliyo,
o, gana axla daviZinebdiT,
da mosasvleli Cveni sizmaric
sasikvdilod daZiravda uazro da uSvelebel
lods.
152
L’HOME MACHINE BLEUE II
ajvaredinebs yviTel fexebs Zilsmicemuli
adamiani. pirSi muxli Rrmad Caumuxlavs.
dabnelebul Tvals esizmreba bneli sxeuli.
moigrixeba sizmrad Tavi Semogrexili.
esizmrebian usafuZvlod sizmrebs sizmrebi.
153
mokakvuli
is midis.
cudi sizmari hqonda.
is midis sulmTlad mokakvuli da aRar sunTqavs.
is midis.
Subli mucelze aqvs dakidebuli.
is midis.
xolo Camoyrili xelebi misTrevs.
is midis.
misi Subli misiv fexebs exleba.
is midis.
misi Tavi ukve mis win migoravs.
da misi Tavi litanias warmoTqvams aseTs:
me matlebma damisakuTres.
cudi iyo Cemi sizmari.
is mokakvuli xvdeba ganTiads.
154
sibnele
sibneles arvin ekiTxeba,
Tavs rogor grZnobo.
igi ar mReris.
mas Tvalebi ar gaaCnia.
sibnele mxolod mkvdari ZaRlia.
155
sigrile
mTvare yvavilobs.
ganuteva suli zafxulma.
Cemi palto egebeba pirvel sigriles:
wiTel sigriles,
muqwiTeli feris sigriles.
Cemi Tvalis gugebis miRma ukve pirveli
yinulovani arSiebi gamoisaxnen:
yviTeli, TeTri,
mwvane, mwvane, mwvane,
da Savi.
156
* * *
yvelaferi sakuTar Tavs dafuZnebia.
me Cemiv Tavs davfuZnebivar.
qalaqi quCa-quCa seirnobs.
mTa Seyolia sakuTari Tavisken aRmarTs.
gaqanebuli diriJabli-saqanela haerSi dgas
gaunZrevlad da gons egeba.
mdinare ambobs: saiT mivmarTo Cemi dineba?
ufali ambobs: deda, me meti aRar ZalmiZs. aq iseTi
simxurvalea.
Sose ambobs: me benzini gamomelia.
mwuxri gars akravs qveynierebas da - saRamo
mSvidobisa - ase mimarTavs.
dedebi erTxmad igaloben:
yvelaferi sakuTar Tavs dafuZnebia.
da icinian.
157
melanqolia
da aris gamomSvidobeba yoveli sityva,
gadagdebuli SesasvlelTan mkvdarTa samyofis,
CamoConCxili Tavi sadac amRerebula,
CamoConCxili TiTebi sadac asruleben
am Zvel simReras:
fiTrisferia Sida mxare alisferi vaSlis kanisa,
bavSvi ki qvovan safexurze - ufro metad
gafiTrebuli,
roca mimwuxri Camodgeba, is ki kankalebs,
ver gaugia, sad gaqra deda,
romelic mwared tiroda da ganuwyvetliv
romelic ambobs,
rom misi sisxli ganileva,
rom is ileva . . . daileva . . . gamoileva . . .
sada xarT, arsno, Cvenc rom gvicavT sityvebTan
erTad?
angelozebi? - kuboebSi wvanan ukve angelozebi,
moTqmaTa mtvriT daTovlilebi.
isini saxlis sxva darbazSi ganisveneben,
CamoConCxili TiTebi sadac asruleben
am Zvel simReras:
fiTrisferia Sida mxare alisferi vaSlis kanisa...
158
yvirilis pirveli galaReba
nadiris moTqma monadiris
dagrexil bukSi... magram am gvrinis monadires ra
gaegeba?
is buks kedelze Camokidebs.
xolo bukSi nadiri tiris,
yrua kedeli.
me ki, yvirili, moelvare bukidan gavsxlti
mwvane kedelze, gadavurbine
saxeze ZilSi jerac isev monadire kacs,
waviforxile misi colis Sav, gaSlil
Tmaze, ar Sevxebivar biWunebis jerac wiTlad
RaJRaJa loyebs; sasowarkveTiT ganveSore
dakoJrebul muStebs marekTa
da xeSeS xelebs ZilSi mborgavi
moxucebuli moaxle qalis.
ukan darCa ZaRlTa ymuili,
Ramis sarkmlidan gareT gavfrindi,
kuprisfer tyes Tavs gadavevle,
da roca zecis did sivrceSi waviborZike,
swored es iyo
sazari ram, sabolood gausaZlisi.
da me vinane,
labirinTul imav bukSi ukuviqeci,
RameSi rom kaSkaSebda, da Zils miveci,
160
didi xuTSabaTi
Weqas-quxils moklebuli sivrcis wiaRSi,
minawkriala arfebis irgvliv livliveben TeTri
Citebi.
sicocxlis mwvane wveni avsebs
gazafxulis xnulTa ornatebs;
dineba, ase Tavmoyrili, golgoTisken aRedineba,
raTa mosasvlel alionze - sisxladdaRvrili mzis
Caferflil wamwamTa Tvalwin -
Seerios usaSinles Zmars.
Txemi! sikvdilis xe! uflis xeliT darweuli zecis
saswori!
da ar viqnebi xval samoTxeSi,
aramed gavqni Zrwolebs, rogorc qva wisqvilisa,
da sagaloblebs vigalobeb miwis msaxuri.
SromadRis mere magdalenasTan erTad vseirnob
wisqvilis tboris modamoebSi.
moesurveba maSin cremli monanie mzes,
da im xorblis purs, me rom davfqvi, mocaxcaxe
piriT exeba!
Rame isea, viT samare! angelozebi, Cemi
Tanamosaxleebi, gminva-kvnesad uqceviaT saSinel
sizmrebs:
161
RvTismSobeli ver pasuxobs sfinqsis SekiTxvas;
zardamcemia, mas, ganawamebs da momakvdavs, iosebi
rogor dascinis.
optikosia mamaRmerTi, rogorc erT dros iyo
spinoza.
is, WaRara da Tvaldavsili, linzebs amzadebs.
RmerTo Cemo, RmerTo Cemo, rogor morTula
cionis nuSis yvavilebiT Cemi sizmari!
162
xelCarTuli Setakeba vardebis velze
sagani, yelSi moxvedrili,
cxlad sagemi Sokoladi rodi yofila,
nuSis namcecic ar iyo igi,
usayvarlesis tuCebs Soris
nazad nakocni.
mtris Tvalis skleras
qaliSvilis TeZoebi daviwyeboda,
sikvdilis iyo ca, romelsac Caemqlia Savi
kvercxebi,
da Cais vardic furcel-furcel gafantuliyo.
da mainc,
sisxliT SeiReba kaci vardebSi,
swored imaTSi,
es ixila gadaqceulma,
fuTfuTebdnen da maRla-maRla miiwevdnen
farajisfrad ruxi tilebi,
raTa vardebis yviTel kvalSi gamarjveba ezeimaT
amosrutvis am didostatebs.
da maRali ca ruxi iyo, rogorc tilebi.
163
boselSi b.-sTan
siTbo idga SenTan, boselSi.
mindvrad zamTari maTraxiT gvcemda.
wmindao Cvilo, gamomxltaro TovliviT TeTri
vardis gulidan,
CaliT Sekrul sagebelze manaTobelo,
Sens sanaxavad movediT da
ara imisTvis, rom Sen agkidoT
ekliani es Cveni Zrwola. -
da, ai, vdgavarT,
rogorc samxreTis msubuq qarSi,
oxSivarSi rZelbil cxovelTa.
zeTi iRvreba oqrovani zeTisxilis mTis
kalTebidan...
daviTis qnaris tkbili hangebic
Sen gestumrnen, viT naTliebi,
da es gana ise ar aris, TiTqos uriam inebao aq
dayovneba -
gulmarTalma meTaurma,
visac mefem coli waarTva, virsavi iyo misi saxeli,
da daorsulda ieRovas Rrublebze igi, -
swored uriam, yru butbutiT solomonis
sibrZneTa mTqmelma?
arada, Cveni basri Zrwola ra Sors gvirCeba,
roca SevyurebT, vardisferi Seni xeli
bagis Calidan mTvaris vercxlisfer
164
buks rom mieltvis...
mariamisgan nawinaswarmetyvelebi zecis qveS
dResac
Tovlis sudaragamovlili
gulkeTili stumrebi Sensken edinebian.
da amaswinaT iyo esec, moginaxula
tonokom, bavSvma, sasikvdilo WrilobebiT
dabadebulma,
gogonam kunZul hiroSimaze
gaelvebis wams Sxamiani sokos qveS myofma,
tonokom, v.-is yvela uflebaCamorTmeulTa
banakis mwared dadumebuli dumilis xels
minebebulma.
165
kurdRlebis zamTari
vaSa da vaSa, jariskacno velTa Zrwolisa!
Tqven, mwkrivebad da nawilebad dayofilno da
parkebSi TaviT Cayudebulno...
dakidebulno, swordiT, kurdRelno!
zamTris qaris miuxedavad.
ho, zamTris qari
mRrRneli kbiliviT molaplape vercxlis
Rrublebs mimofantavs
mosarkul caze.
zvavs aRvZrav
mTis Tavs,
umciresi biZgic ikmarebs, da ai, isic,
danaSauli Cemi, mamav uRrmesi cisa,
Tavqve mogoravs
da, xevisken daqanebuli,
gaizrdeba da pirisagan miwisa aRgvis
yinulovani arSiebiT morTul Cems sarkmels,
romlis winaSec
kurdRlebia dakidebuli.
gamoiRviZeT, jariskacno velTa Zrwolisa!
gainZeriT -
samyurebo, gamyinavad lurjebo, serze
amoyvavildiT!
166
modiT da CemTan amoskupdiT,
gemo moideT
zamTris qarbuqSi, CamoirecxeT
bewvidan sisxli,
brali Cemi,
da iCqareT CemTan erTad, bolosdabolos,
Tovlis am lurj ialaRebze.
167
Tevzis daqucmaceba
diax, qaosic es aris: Tevzad
gamoecxado sufras trapezad.
niSans aZlevdes gafufquli Tvali sxva sulebs.
axlaxans janmrTels, sisxlsavses da
Tvalmofafxures
gurmani ukve vnebiT savse mzeras gapkurebs,
wevxar narCevi, gaSifruli da daRdasmuli.
da roca ukve aqnilic xar, gamofatrulic,
Sens xorcs wre iyofs, romliTac xar Semoraguli.
wre rom iSleba, Sengan fxa da nakuwi rCeba.
eh, Se narCeno, bolos eg fxac gagefanteba.
gzaabneulo, migdebulo, ra gemarTeba? -
fxeks mzareuli kanis lorwos, qoTanze Semxmars.
168
Calis Taiguli
Ramisken martod miqceuli,
magram mainc ara euli,
radgan erTguli Sen damirCi,
aCrdilo Cemo!
samzareulos nacrisferi,
CamoSlili Spaleridan,
mesalmebi da, CemTan erTad, Tvals adevneb
simSvidismomgvrel sigaretis bols.
ai, misi wre Sens Tavs zemoT rogor ikvreba!
magram Sen am dros usmen Tu ara
maRviZaras, zurmuxtisfrad mominanqrebuls,
romelic erTma daSlilma xelma
aqve, Seminul karadaSi,
mZinare da carieli WurWlis qveS dadga,
usmen Tu ara mowikwikes,
nakuwebad gadamqcevs drois,
romelsac, TiTqos, rogorc kalos, ise lewavdes?
Ramis mindvrebze sad grZeldeba
kidev ufro Calis Rerebi?
brmad moizrdeba wveli Cemi saxis garSemo.
wiTlad kubokrul sufraze ki Cemi magidis -
brolis larnaki, oh, igi kravs
Calis Taiguls!
169
garmonis nakecebSi
o, qveynebs Soris sazRvris mkvidri es musikosi,
sabudariviT Tbili qoxis myudro mosaxle,
miuxedavad im saSinel arqtikasTan mezoblobisa,
ara erTi da ori miliT rom izomeba...
moxuci kaci, visi saxec, naoWebiT amoRaruli,
aRmosavleTis mzisebr didi da alisferi,
Tma-wverSi TiTqmis ikargeboda...
gafaSrebuli, nacrisferi visi piric
ganuyofliT iyo aRsavse
da uxeSi visi xelebic
Savad-vercxlisfer garmons Slidnen
da kecavdnen cxeli banis xmad...
erTxel -
ukve rom moeyola simRer-simRer bevri ambavi -
kacma Civili wamoiwyo,
Tu ras malavdnen am garmonis nakecebi sakuTar
TavSi.
da, ai, es damamaxsovrda:
dafnis Tesls da peplis sacecebs,
vardebis ferfls da baRlinjoebs,
gardacvlilTa saxlis nagavsac,
namsxvrevebs moSiS zarebisas,
da mtvers yvavilTa,
da lursmnebs, maTze Semxmar sisxls da
iqve tampons maradiuli Wrilobebidan...
170
o, qveynebs Soris sazRvris mkvidri es musikosi,
sabudariviT Tbili qoxis myudro mosaxle,
miuxedavad im saSinel arqtikasTan mezoblobisa,
ara erTi da ori miliT rom izomeba...
171
* * *
dadgeba dro da is kata SenSi,
azridan azrs rom uxmod awydeba,
aRmoCndeba nanadirevi.
"ganZni, romelnic elvareben
usargeblos naTebaSi", Sebneldebian,
odes sxva kata, sxva nadiri,
SenTa TvalTa usieridan
savse mzeriT gamocanas miswvdeba bolos.
im wams ki, Sen rom mogitacebs sunTqvisSemkvreli
gaelvebidan saunjisa,
verasodes ganWvret winaswar.
172
APRÈS APERÈSLUDE
gadaSlili mqonda Tvalwin
brandenburgis Tbili qviSa.
gaqra lxinic, gaqra Wiric
da Satzbau-c gailia.
rac mkvdradyofnad iwodeba,
me-sTvis Seucnobelia.
mSobliuri saxlis sunTqva
marad misandobelia.
es qveyana zars da risxvas
usaTuod imsaxurebs:
ra uxvia marSis xmebi!
vaSa dafdafs, vaSa tripers!
oh, nacnobi simRera da
xma ciuri, beni ZilSi
Cayolili, gmadlobT, aq ki...
es vardebis falangia.
173
warmoTqvams bavSvi
- me bneli var, - warmoTqvams bavSvi.
gazafxulia.
dedamiwa uxmobs mebaRes.
mzes -
miwa da zRva.
ganixvnebian karibWeni,
kuboebi daixSvebian.
me naTeli var?
Tovli cecxlSi daiZira
da iq axla furisula gamoyvavilda.
zRvaze kaci Cans,
bageebiT ia upyria.
- me bneli var, -
warmoTqvams bavSvi.
eha! Sen, qalo,
yelze kani SemogaWkneba.
eha! umanko ymawvilqalo,
xar rarigad xaverdovani.
xolo Cems Tvalebs
mwyemsi mwyemsavs - me mas ver vxedav.
- me bneli var, - warmoTqvams bavSvi.
174
sxva saxli damxvda
sxva saxli
damxvda.
magram vidre Sevabijebdi,
ase SevZaxe
myrali tanjviT CamoxunZlulma:
ar aJRerdebi
gamarjvebis yiJiniT, saxlo,
"wylisgan Sekruli" kacis Tavze, Seni eJvnebi
"TixiT Sekruli" kacis Tavze
arasodes axmiandeba.
da roca saxlSi fexi Sevdgi, ver gavigone
verc xarxari da
verc - eJvnebis qirqili; mxolod
siCume idga.
magram siCume
ganarisxa gangaSma; avlo
brinjaos bneli xveuli
kibe, da umal, TiTqos
iZulebiT gamorekili,
saxlis uricxvi binadari,
uTvalebo uricxvi eSma
kibe-kibe da sarTul-sarTul moiCqaroda,
me rom irgvliv Semomxveoda.
175
mere yurebTan damsiodnen,
CamCurCulebdnen:
aba, linkeos,
araraobis wamwamebi gviCvene Cqara! -
TqviT, roca ukve
am sizmarcxadis
yvela samxili warmovadgine:
nuTu es saxli udavod da
ueWvelad - da rogor,
SecdiT - vambob:
udavod, ueWvelad - da rogor,
SecdiT - aris nagebi,
ris gamoc ar msurs
gilgameSiviT movyve godebas,
saxli, romelSic
ar kidia zanzalakebi da arc boroti
sicilia Casafrebuli? vambob:
udavod, ueWvelad - da rogor,
SecdiT?
siyvaruli ar gamaCnia?
176
axla
axla.
mas mere didi droa ukve gasuli.
axla:
seqtembris
naSuadRevia.
Tbili ferflis
surneli:
TiTqos,
me, dRes damwvari,
es ferfli viyo.
es me var?
iqneb, es me ar var?
TefSiviT mrgvali
aris sinaTle,
damZimebuli vaSlebiT,
msxlebiT.
var.
yvavilebiT aRsavse, aq var.
wamwamni mzeTa,
birTvni
maTi gugebis wreSi:
Tvalni,
Cems Tvalebs aserigad moaxlebulni.
177
ukve aRar var?
dRe kacisa
brinjaosfer sibneleSi
gaelvebaa.
axla:
morigi seqtemberi,
naSuadRevi.
axla
mas mere didi droa ukve gasuli.
178
lurji feri
fiqri sxlteba, fiqri miqris
da miapobs wvimis Tavsxmas,
cisartyela rodi axlavs!
soflad mivel, iq ucvlelad
Cemze fiqri cialebda:
Tavwawyvetil mamals qari
Cemsken moafrialebda.
yiyli-yiyli! - SemovZaxeb -
SemozideT eg xorbali!
da eg xaric gamisuqeT,
mindorSi rom icoxneba,
Tanac gZuldeT samudamod:
me, mcelavi visac mqvia,
visac qusli gamiWria.
me, mcelavi visac mqvia,
visac qusli gamiWria,
visac erTgul Tanamgzavrad
Tavwaclili mamali myavs,
vinc gamarTul da swor gzebze
vkoWlob, Tanac am wyeul fers,
zecis lurj fers vaZlev niSans.
179
FERMATE
ekalbardiT dabrkolebuli:
Tvalebi
askils da msunTqav zRvas
gadaevleba.
eTerSi oqros amoanTxevs
Tevzi-mekobre.
Fermate: warbi,
danisluli horizonti, zeaziduli.
mze, rogorc fskerze margaliti,
qvemoT darCenil
siRrmis narCens mimoanaTebs.
dro uadresi da uSoresi
ra Zalian hgvanan erTmaneTs.
modi, sikvdilad wodebulo,
moelvare sanapiros Tavs daadeqi!
modi, askilis ferisao,
eklisaebr daburuli ferisav, modi!
gamoCndi, modi!
SenTan molaRe,
naTesavi var
uZvelesi angelozebis.
180
adgilobrivi
kldeze
meTevze Camomjdara
msubuqwaReba,
da Tevzs ityuebs.
qvemoT Rrma zRvaa.
mokled,
sikvdils rac Seexeba,
sikvdils, romelic yvelasaTvis
is adgilia,
sadac aris adgilobrivi
(aravin aris araqauri),
ratomac ara vacisfexeba,
visac Tavbru arasdros esxmis?
kldeze
meTevze Camomjdara
msubuqwaReba.
mis qvemoT ki
mRelvare zRvaa.
181
uceb
viT maRali da uSoresi
Savi TaRiT moCrdiluli,
Tavisave naTebaSi Sedis sinaTle.
metyveli xdeba
masTan yvela nivTi, arseba.
xe kidev ufro mwvane xdeba da wablisferi,
niadagic da ruxi kedlebic;
saxlebi TeTrad
gamJRavndebian.
erTi xanoba kidev dgas kravi
da bavSvebi rZes awoveben
am eTerul yvavilobaSi.
mere ki, uceb, rogorc Tavis mokveTisas,
Cndeba sibnele.
182
mwyemsi qali
mwyemsi qali,
maT romelic mouxmobs, kravebs,
isve ar aris, vinc patronobs
im cxvarTa Crdilebs,
romlebsac mere
yasbebs gadascems?
Tqvi,
romeli xmiT
milalavs igi Tavis cxovelebs
Sinisken
mwuxrze?
magram Sexede,
rarig mZimed miabijeben,
gverdigverd Tbili sawmisebisa,
SroSanisferi
mzis naTelSi,
cxvrebis CorCxebi.
183
me vnaxe
aranairi naazreviT moazrebuli,
da arc odesme nanaxi sizmrad,
Rawvebi vinme moxuci qalis,
mTlad alisferi vaSlebiviT RaJRaJebdnen da
ase erTvodnen mobutbute bageebis
damskdar alublebs.
me rogorc miTxres,
gemebisTvis ferebs arCevda.
diax, me vnaxe,
gemTsaSenis saxelosnoSi,
xomaldze rogor avida igi
sami katiT da
konservis Wreli qilebiT xelSi,
romlebic mere irgvliv koxtad Semoikriba.
rogor Sevida
igi saxesTan momarjvebul
sarkis natexSi.
184
mexsiereba
es svlaa, gzaa,
sxva araferi.
ielvebs gvrini,
mze zenitSia.
mtvers gapkureben quTuToze
RimiliT mkvdrebi.
es tvirTi
erTob mZime rodia.
eWvis gamxela
da mwuxareba
mwuxare wignTa, damwuxrebuli.
meordebian SekiTxvebi,
aris moTmena.
Sen, xelovnebav, unatifeso ...
gancda gancdas rom erTvis, ivseba,
es sinatife
Tavisave sinatifeSi jer isev frTxeba.
es tvirTi
erTob mZime rodia.
qarqceuls,
Sen rom farad egulvi,
fexdafex misdevs
lelSi mcelavi.
mtvers gapkureben quTuToze
186
andaza
Soreul mTvaris
naperwklebi elaven frTaSi,
andaza mokauWebul pirSi...
Rame janmrTelad axiTxiTda
buTa TvalebSi.
Svidi mizezi
cxra mizezs malavs.
Tu iqneboda marTebuli, meaTisTvis
pwkalis monaxva?
187
me
Rame iyo moTmineba,
moTminebis erTaderTi
xangrZlivi bgera.
me-s erTdroulad mwyemsad da ZaRlad
da momTabare jogad uCnda
Tavisi Tavi.
188
daculi da gamomwyvdeuli
TeTri mamlebi
ar iZvrodnen
uxmo frontonze.
mTvaris naTelSi
yavari da frTebi
elavdnen.
jvari
mekava mTvaris Suqze
da vabrunebdi.
misgan laqiviT
iRvenTeboda
yayaCosfradwiTeli sisxli.
TiTqos viyavi
mamlebiT da saxuravebiT,
jvriT da sisxliT da mTvaris naTebiT
zorba kakalSi
- viT misi guli -
daculi da gamomwyvdeuli.
189
Senamoqmedis zeca
Senamoqmedis
da winaswarmetyvelTa misTa
zecis Tavanze
uZlureba ganiv zols avlebs.
da saswauli
ar moaqvs mimwuxrs.
morCilad brwyinavs
misi varskvlavi.
190
sanapiro
Semoiqec
Cemi bagisken.
me wamwamebqveS
mezRvaurTa simReras
getyvi:
rom sanapiro
zolis gaswvriv
Cven afrebs vSliT
quTuToebiT,
Cvens saubars ki msWvalavs naTeli.
191
mwuxareba
mTvare
JangisferwiTelia,
TiTqos -
savse ukanasknelad,
TeTria Cemi wamwami da
sikvdilSi fxizlobs,
mas nislSi
kubo Caulivlivebs.
is aris CrCili
da zis WinWarze,
romelic swored am wams yvavilobs...
da sulac ara uwynares wams
gaielvebs kravis sawmisi,
xolo cani bnels izraxvian.
192
* * *
gadmoTqrialda koconidan
TeTri SigTavsi.
mere Tavcecxlas yvavilidan
gadmoenarcxa.
aSrialdnen mwvane milakni.
gadmoanTxies Riobidan marcvleuli
movarvare
pirebma sami mamakacisa.
ulvaSebma ki
bageTa irgvliv
moelvare brunva warmoqmnes.
193
* * *
icinodnen.
isxdnen
ruxad
cecxlis enebSi
da kiTxulobdnen
wigns,
romelic maT mouTxrobda,
Tu rogor
aris yvelaferi
dakarguli samaradisod.
194
* * *
sidample dasturyofilia.
me amgvarad
Semogxedav,
ase
Semicnob.
me jerac
qarvis burTSi
vcxovrob,
gareTken vcruob,
vxedav, SroSani rogor zeimobs,
narSavebi sinaTles Cxveren,
jerac isev qarvis burTSi
var.
magram sidample
dabeWdulia.
Tumca,
ase msurs Tvali Segavlo.
an Sen me rogor unda
gecani?
196
* * *
rac RmerTni iyvnen erT dros, isini
amJamad xedvis
naTlad cocxalni Tvalni arian,
lurjni irisni da gugani molaJvardeni,
mzera, zeciT nayvavilebi,
mzeris ornati.
ara, ar aris
ca carieli. ar daidriko,
mtvris WurWelo,
mZime sisxlisken, radgan
es guSagT, maRlidan fxizlad moTvalyureT
Seni sifxizlis, aforiaqebs.
ara, ar aris
ca carieli,
xom ganimarta.
197
viyavi samwyso
viyavi samwyso
da vkortnidi gamocdilebas.
mwyemsis argani,
varskvlavebTan Sexebadi
da - balaxebTan:
aha, isini
arian mwared rCeulebi,
umwvanesebi.
da Crdili
misi qudis farflebqveS
da Suqmosili xelebi
mwyemsis
da me, samwyso,
amomkortnavenebiani.
198
nayvinTaveb quxilTa mere
nayvinTaveb quxilTa mere
tborebi isev gadaswordnen,
elvis literni
ukve fskerze daZirulan
da
ubraloebas
azrovneba daewyos TiTqos, aw
wyalni, uwin
sulmTlad bnelni, ganmsWvalulan
Tevzebis vercxliT.
199
Cveneba
aq iyo,
ai, aq iyo meTqi,
mezRvauri,
talRebs Soris samudamod gamomwyvdeuli.
man,
talRebs Soris samudamod gamomwyvdeulma,
wyalTa sarke gamoamtvria
da Cven gviCvena,
Cven gviCvena, winmswraf mezRvaurT,
erTi muWa
siruxe fskeris.
200
dakiTxva
qva
dumiliT giwyobs
dakiTxvas.
aw
gamoxrwnili
ho da ara-dan
mkvdreTiT aRmdgars
ZalgiZs uSiSrad
gaZvre msgavsi Sesaqmis
yunwSi.
201
mTvare
an Sen,
uwyinrad xelCavlebuls majis saxsrebSi,
gatyvevebs mTvare
mbrwyinavi garsiT. - da
Sen ar iZvri
da msurveli xar
Rameuli simReris SeTxzvis,
viT - guSindelni,
ai, ase gardacvlilebi.
202
SesaZlod myudro
mcxovrebi swored im sferoze,
romelic mkvdrebma SesaZloa jerac uwyian.
masze namdvili, aTasferi yvavilebis
moelvare diadema dakidebula,
moWidebian mas msubuqad
kaklis totebic.
da wris SuagulSi,
mkvlelobis Tavze, mainc aris siesta baRSi,
sadme sxvagan ki cigurebiT srialic aris,
erToblivi,
daxanebuli, Tu ara
myudro
naTeba, erTob
gasaocari.
203
zamTriseuli
I
aq, sad nadiris
sisxliani kvali mTavrdeba,
sad gabawruli monadire wevs
da misi ZaRli, Savi ZaRli,
Tovls Seqcevia,
broli, haerSi arsebuli,
mzeris Zalas aniWebs Cems Tvals.
IV
cviva fanteli. da wamwamni,
gajarjlebul,
zeapyrobil TvalTa wamwamni,
TeTrni, mravalni,
Tavdaxsnilni, mimocvivian.
axali, Zveli,
ZiliT fxizeli,
siwminde, - eha,
daundoblad
zamTriseuli,
tanis gamlRobi...
bavSvTa pirebSi eqcevian
Tovlis fifqebi.
204
ubralo Sesaqme
Citis galoba
mimoarwevs
tots
uwinares,
da ubraloa
totisa da galobis
gegma.
igalobebde amas, am gegmas.
TvalTvals dauwyeb
imis TvalisWrils,
vinc sakuTar Tavs
aocebs friad,
Tumc,
amave TvalisWrilidan
damSeuli nadiri cviva,
mglebi cvivian,
da yoveli imaTgani,
roca garbis,
fleTs sakuTar Tavs.
amis mere ki, ai, ra rCeba:
bewvi, romelic frialebs da -
Sifrebis wyeba.
205
bavSvi
droiT savse garss
Tvals Seavlebs,
wrupavs da xedavs
veeberTela rux
pepelas,
bavSvi,
da midis,
wyvdiadSi
Savi cxvrebis
samwyemsad.
206
im harmoniaSi
herkulesi da sxvebi curaven
harmoniaSi, romelsac ukve
gamoacala sikvdilma Zalac,
mSvenierebac,
xolo is,
rasac es dReebi Tavs uyrian
nagavTan da nasulelevTan,
mavanTa mier
mzis SuagulSi
amoinTxeva.
erTxel
mtvris mTeli am buRidan
gamova bavSvi,
am jansaR
tvinebs
romelic Secvlis.
207
miwas ar ZaluZs metyveleba
is ar wers dRiurs,
miwa, romelic, mkvdrebs da totems dafuZnebia,
romelsac akravs wylis svetebi
da niadag
nadgurcemuli floti sityvebis...
is, daxunZluli lpobiT, sibneliT,
usaylapavod umarcvlebo,
mxofav lastebis, mogzauri gemebis qvemoT!
Cems qveS rames rom mivnarcxebodi?
vfiqrob, rom wyvdiads mivwvdebodi,
viT wamxdar abeds
finikieli bavSvis samosi,
aSvebuli saZiravi,
cdomili eqo,
barbiTis naSTi...
rom CameyvinTa?
moviZiebdi sanaTuriT da mivagnebdi
dRiurs gemisas, Tumc,
mkvdradyofnis garemoebas
is ar ganmartavs, mxolod -
daZirvis dasawyisisas:
Cven viZirebiT.
miwad viqceviT.
208
morieli
zedmiwevniT zustis winaSe
(SemecnebasTan erTadve da
sinamdvilis siyvaruliTac)
oxunjobs sarke
zRvisa, liTonis.
amRvrevamde ki, amasTanave,
nakvalevi moixileba.
rac gaqra, gaqra. morieli.
mesmoda,
Tevzs rom eubneboda:
Cven rac gvCxvlets, igi,
netav, raao.
me vxedav Relvas, saavdro Rrublebs;
me vxedav ferflis mi-da-mo trials.
is frTa, frinvels rom amoacales,
Caewoba svel
xrwnaSi. is wers,
rac Cvens merea.
209
Ramurebis stvena
TiToeuli Tmis Reri Tavze,
magram aseve mqrqali laqa,
SerCenili oTaxis kedels
da miriadi
nisli mtvrisa,
am oTaxebs moSorebuli...
mainc ras niSnavs
Ramurebis mimostvena,
mimwuxris Jami
horizonts zusti varskvlavebis
TvalebqveSeTSi
ferfls rom Seafrqvevs?
210
frinvelTRrubeli
daisis Jami,
SoSiebiT gaSavebuli...
da, dae, iyos
es sityvebis TamaSi, mainc
warmogvidgeba WeSmaritebad,
aseTia maTi Savi mimoWikWiki,
labirinTSi
gaugonari.
es Semodgoma
unda iyos. is
warbebs ikravs:
moswydeba
dasvril kenweroebs
frinvelTRrubeli
da gezs aiRebs
CrdiloeTis
auxsneli mimarTulebiT.
211
Calis sinaTle
naxevrad
srulad sazris-
mziani. visac WriWini
keTilad uCans,
nebismieri dRismieri
Calis sinaTlis
Reroebsac iman Cahberos...
nebismieri dReTagani, da
es dRe Cascqers
obobas
budes, da martooden
Sen
gaocebs namdvil-
CvenebiT
srul-
carieli
qitinebi,
ZafebiT Zruli,
roca
aserig Sors-
mosrolili
kaTxidan
bzari galavnisa
qars ewafeba.
212
SaSvi
rarig icinis
cis siruxe, aseT mimwuxrSi
balaxisa da siCumis zrda
xmamaRalia, farfatebs CrCili
da - furclebi yvavilebisa,
mcenaris Tesli moipneva bilikze! hoi,
SaSvis galoba - maSin, roca
zarmacobs fiqri. da foTol-
bneli wifeli! mZime
Cveneba, TiTqos amozrdila
balaxSi yeli,
da iqve - ybebi, momuSave, sazari
mxecis. zarmacobs
fiqri (da, SesaZloa,
Tavad RmerTi ablabudaSi
hkiTxavs Tavis Tavs,
Tu hgiebs igi, da Tu
amaSi darwmundeba, RmerTi yofila
igi aseve
pirveldrois). zarmacobs
fiqri, Cascqers
ufro da ufro usiers. - samSvinveli,
gvian, SenTvisve
214
Rameuli
Signivmbrunavi: mwvane
adgili Ramis, saiTac
oxrvis grZel Tokze
asxmul Tavebs veqaCebodi
(Tqven, siyvaruliT aRsavseno,
ukve daRupuldroindelno!) da
gareT: haeris
binadarni da bzemsubuqad
naTuris irgvliv Tavmoyrilni, cdomili gzebiT
morialeni Cems saxesTan,
Cemi yuris niJarasTan mofrialeni,
Cems quTuTos da
bages moxlilni.
Semoragvuli Ramis mier
(gamxsenebeli Tqveni,
Tqveni,
siyvaruliT savseno) - axla
mWaxe, da-
mwvari, gan-
naWuWebiT Signiv-
mbrunavi,
saiTac
216
Tqven, titebo, nargizebo
rakiRa vnanob
me Cems sizmars:
Tqven, titebo, nargizebo,
gimxelT am sizmars:
akldamebis Tavs,
Zveli
koSkis
kibeze videq,
mZarcveli zarTa,
rekviT drois mauwyeblTa;
da me maT qvemoT vubiZgebdi,
Tanxlebuli angelozTa mrisxanebiT
da demonTa SeZaxilebiT.
Tqven, titebo, nargizebo,
gimxelT
am sizmars.
217
Tanamdevi varskvlavi
erTi Rawvia Zowisferi, meore -
TeTri; saiT
gavwioT, mamano
Cemno, dedano Cemno,
ZaRls rom movuxmobT,
samiaTasi wlis win warcemuls
egviptis mtverSi?
gaiRe miwa dasarwyuleblad,
SesaZenad gaiRe wyali,
Semamkobeli eWvis varskvlavi,
varskvlavi rZis wil da sisxlis wil:
Tanamdevi varskvlavi igi!
ganmeorebul JamTa kvalad,
odes TiTqmis auTvleli
borcvi borcvad moikvalTeba,
amoyvirebac umrwemesi,
aRmomxdari gorakqveS wiaRs,
isic iswavlis,
rac uwinve iyo gancdili:
aRsrulebulan ukve RmerTni,
magram Tavad aCrdilni maTni
Surs anayreben?
218
me vityvi mosvlas
I
diax,sinaTle,
svetad mdgomi
ufskrulis Tavze.
mis sibrZnes
gana vin TamaSobs?
gana vin uwyis
sisavse misi SeSlilobisa?
me vityvi
mosvlas
aq, sinaTlis
namdvil lelqaSSi.
II
moweulia es formula
eklis
wveridan.
rac xels aqamde
msubuqad uCnda,
damZimdeba da
dauvardeba.
da fesvs gaidgams,
am adgilis
vardi iqneba.
219
ostatni ki ase ityvian
ostatni ki ase ityvian:
"gamrudebuli".
mec aseTi mesizmra
mxeci,
samyaros jiqi,
naxtomisken-nebaSive gaSeSebuli.
nadavls verasdros moipovebs
aseTi xaxa,
damnayrebel Casobas eSvis.
is mSvidad midis
sarwyuleblisken.
220
namdvili sufra
me namdvil sufras
movipoveb,
fiqalwnuli kedeli rom CamoiSleba,
da masze mTas vwer,
fiqalmTas vwer, aCxrialebuls.
mercxlebi moagviristeben
mTasac da vazsac, mTaze rom xarobs.
maTi budea:
vazianSi
uflis mxari,
maTxovris mxari.
221
qvaTa sunTqva
diax, sakuTar Tavs vinc iviwyebs,
qvis qvaburidan
grigali rom amovardeba.
boboqari, qarebis RmerTi;
ena igi: daviwyebuli.
gaflanguli da
mere isev namemkvidrevi,
metyvelebaSi sicocxlisa sizmarze, tanze...
xolo isini metyveleben:
midmoCxrialed,
qvebi - qvebTanve, literebi -
myife, Zlieri,
qvabur ufskrulSi.
da gatyorcnian gaocebulis
TavzemoT,
Tavad rac ar arian,
mosxletil sunTqvas.
222
droni
wvimis mere
vardebis cxims
wveT-wveTebi dahkunwuleben.
miyelyelaobs
lokokina:
aq iseTi moclilobaa,
viT akldamebSi.
naTlis wyalobiT
yvavilobs Tovli.
alisfer CrdiliT Tanxlebuli,
vzivar RartafSi.
damatyveva
SroSanis da astris
baasma.
Tovli
vaSliviT
gemrielia.
223
* * *
swored rom droa,
vardma TiTebi
mZinars qeCoSi Caavlos da
misi saxe
sizmris sazar
riJraJSi Cargos.
224
* * *
Sen, vinc ar gici, Seni iyos
es gamocana; ruxi vardi sakuTar Tavs
usasrulod aRemateba; me aRar veZeb
arc mignebas da arc - Ziebas (sivrceSi
burTi ganagrZobs vardnas); Seni iyos
mTvare, da, dae, anaTos iman, rac ar anaTebs ("Sen"
axla ukve Camqralia); ase rom, caSi
laqa kidia (es mzem
Tu icis? is qalRmerTi sulac ar aris), maSin,
ros bage, dadumebuli, SoreTidan
mcireoden swavlobs Cems bages... axlobeli
Sorebelad gadaiqceva; Sorebeli itanjeba
sityvaSi da ar itanjeba; saWiroeba
vidremdea da itanjeba.
mkvdrisTvis
sikvdili
mTvare rodia.
225
etiudebi
(amonaridi)
*
Rame, romelSic
almasis mTa gabrwyinebula,
yvavs da bulbuls ki
saqanelad uqceviT
axali mTvare.
*
Sens xelisgulze
rodi mTavrdeba
es ugrZesi
wvimis Zafebi.
*
sadac jvaria
qviSis saaTi,
fesvs idgams elva.
*
zrunva: qariviT
Semoevleba
226
is Tvalmokruli
zRvis dasaliers,
daudgeba
misiv fskers
afrad.
*
nakluli risad?
arc bavSvi getyvis
da arc - frinveli.
dro, sxvamxriv mizniT Sepyrobili,
uceb sivrcidan
gagesityveba.
gverdiT Cagivlis
goneba
lamazmuxlebiani.
*
zRvispirs -
sicili, maT
daiWires metyveli Tevzi.
magram is ambobs
imas, rasac yvela gulisxmobs.
227
*
mokvalTulia
es qva, romelsac
Cems xelSi vmalav
da me vici imavdroulad:
misi vardnis
savalze vdgavar.
*
Semosuli
mis Wors
Seavsebs.
aRweriT
Zveli
sivrce
izrdeba.
irgvliv ki yovlismomcvelia
ganumartavi,
TxemiT terfamde
aucileblis.
*
moulodnelad
gamocxaddnen,
dabadebulni,
228
raTa imas misalmebodnen,
vinc maT Sorisve
myofobda ukve
da binadrobda.
saWiroeba
Semoiqca
saWiroebis WeSmaritebad.
sikvdili rodi
movidoda mosili. Tumca,
is, mSvenieri,
gamoCndeboda.
229
magram es aris
magram es aris Tavis qala:
zeca; nagebi
saxli karTagan,
romelTa mcvelni
gamodian-Sedian miwyiv,
erTurTis sapirispirod:
tyupni.
erTi mcveli rom
Savi iyos, meore -
TeTri,
da erTi kari
iyos Cemi da
Seni sikvdili, yvela karibWe,
xolo meore -
Seni da Cemi sicocxle, yvela
karibWe: ai,
es wesrigi
mindobilia
uquTuTod ugono
ufals,
ara cecxlovan
maradiul
Tvals
mis RameSi,
gamoqvabulSi,
230
romelsac rZis da
ferflis suni aqvs, da sadac vsunTqav
mTeli arsebiT.
sivrce.
simSvide
da foriaqi.
sivrce ki aris cixedarbazi,
sivrce morigi
sivrcis karia,
gasaRebebis asxma Jrarunebs dausruleblad
mRelvarebis Tavs,
da Semovivleb
drois ueWvel
sizmrebSi
yelze
aRkazmulobas,
Zvirfasi qvebis bnel elvarebas,
sikvdils yvela CvenTaganisas,
rameTu aki mainc hgiebs
saxlSi malulad
xrwnac,
maTxovrobac,
darCenisTvis
siRaribiT da mxurvalebiT niSandebuli,
JReradoba
gaxvretil xorxSi.
231
am adgilebSi
Sors darCenila elevsisi, akvamluli,
mtvriT dafaruli,
gareadgili...
Tumc, am adgilebs swored iqidan
movlenodes TiTqosda igi,
Weqa-quxili,
imgvarad dahqSens
irgvliv aSenbergs,
da rogorc yinuls,
styorcnis Tavis
mWeqare isrebs,
da daaCenen elvarebani
alags modebul sarevela uferul balaxs,
romlis surnelic, umZafesi, tvinamde gwvdeba...
da zedmiwevniT giCveneben
cecxlni cisani
tyavs cxovelisas, mimoWmuWnuls,
gulisamrevad dabuwuwebuls,
vidre brZanebdes mexTatexa:
Semoiqec da
mistTa aCrdilni
gamoixme elevsisidan!
232
* * *
azrovneba, zurmuxtisferi
an uferuli: Zafi
Zvlebzea daxveuli,
es yoveli
Soridan modis.
magram xandaxan
Tavs davaRwev adamianebs
da,
gariJraJze uwinares,
mivayuradeb
xaf xmebs
pirveli dedamiwis
usasood ususuri
cxovelebisa.
msurs gavixseno
swored sawyisi
me, am dabneul,
nagvianev Jamze mosulma,
mcodnem imisa,
rom iq, sadac me vsaxlob axla,
erT dros zRva iyo.
233
Zveli motivi
fiTris feri aqvs
kubos ficars
savse mTvaris qveS,
SefoTlili xeebis irgvliv.
Cems oTaxSi ki darialebs
qaris surneli, da kmayofili
viqnebi, maRla,
auCqarebi burTebis irgvliv,
mqrqali naTebiT,
Tavazianad Tanamgzavri
Rrubeli rom gamoCndebodes.
235
metyveleba da dumili
sapirispirod
Cemda hgiebs dumili
qvisa: amitomac
vwer
Ramis win xmovans,
da erTi ambobs:
mZuls
metyveleba,
amitom vdumvar,
me aravisTan vlaparakob,
TviT Cemive TavTanac - ara,
mTvarem
anaTos
Zveli
figura
(romelmac icis,
aqedan
rodis gavemgzavrebi).
236
adamianTa simRera
raki ar ZalmiZs, samwuxarod,
aseTi davrCe,
msurs, siyvarulSi
gonivrulad gaverTiande.
me msurs, gavigo,
rac ukve moxda;
aba, Sexede: mnaTobic da
iersaxec sakmarisad moiZieba.
237
saimedooba
roca frinvelis
TiToeuli, zamTrismieri, bumbulis Rero
meores aris mindobili mTeli zamTari, -
kargad icnoben erTmaneTs frTebi,
gamarTulni frenis SegrZnebiT.
Cven wyvili frTiT da
bumbuliT da RinRliT gavfrindiT
sisustis miRma.
238
* * *
aq - rogor vcxovrob
aq ase didxans,
ciT dasazRvruli,
elvare garsiT,
ugunurebas
rom aRvivebs
mTel zedapirze.
ara adgili amaRlebuli.
miwieri,
ufskrulTufskrulSi
iRvwis varskvlavi.
rogor brunavs da
rogor trialebs,
damdgaran da Sescqerian
mcire xnis win mcireoden ganaoci
Cemi Tvalebi.
239
* * *
zeca
hgiebs ZiriTadad
(RmerTebi - ara),
magram, ai, es ubedoba -
SesaZleblis varskvlavi -
hgiebs.
240
* * *
gana Sen gadaevlebodi
lamazsaxela
am mTas,
morwmunev
amoucnobis (rogorc isini
uxmobdnen amas)?
mWvreti sisustis
Zvlebis Zala
nauwyebia
SenTvis namdvilis igivesgan,
yovelganve
ganu-
wyvetlisgan.
swored amitom,
Sen almacer sinaTleSi,
arsad wamsvlel
alagze
rCebi.
241
* * *
SuadRe, didi
midmoxmauri.
dae,
es dro ekuTvnodeT
WriWinobelebs.
maT aqvT
zRaprulad
Cumi Strixi,
TavisTavadi,
WriWinobelebs!
242
* * *
ial-kiali,
brwyenis TviTTxroba,
qariTrxeuli foTlis wyalobiT.
dgeba saRamo,
me ki am dros,
adamianTa Soris tanjuli,
mi-da-mo
daval.
243
* * *
movawesrigeb Cems sawols
droSi,
mis simwvaneSi,
misive TovlSi.
me madnobs
Tovli; meve mRebavs
simwvane
TeTrad.
244
* * *
Cemiv sawolSi,
RamiT,
varskvlavze,
romlis qrolvasac
ver vxedav TvaliT,
Cemi oTaxis
uwyinar bnelSi,
vergasagon
guliscemaze
xeldakrefili,
mainc mivqrivar -
saxlSi myofi -
am sisxlian siwyvdiadeSi.
245
* * *
cisartyela -
Camobinduli,
ai, siZvele
aRaxels Tvalebs,
mzeras Seavlebs
Tavisufal, usazRvro sivrces
da ggzavnis misi
SesaZlebeli kideganisken,
sadac
oxrvaa
yoveli sulis.
246
* * *
TaRSi,
waruval naTebaSi,
ufskruli, zeca
iSviaT miwas romliTac akravs,
SesaZloa Tavi iCinos
bzarma, Riobma, saidanac
miRmieri siSave
Jonavs: sazar-eTeri.
247
* * *
zecismieri:
gulwrfeloba,
menaki igi
urCxulebrivSi,
romlisganac ostatebi
floben ricxvis da
uricxvis codnas.
warmomavloba,
mauwye igi;
saidan aris
gulisguli,
Sen es mauwye...
es mauwye
sasrulobasTan
SemomkrTal kides.
248
* * *
marTlac da metad
mZime sizmari...
mkafioa
"uflis azrebi"...
vxedavdi
sxeuls,
momuSaves,
damamzadebels,
damzadebuls Tvisiv Tavisgan...
misi TiTi
fskersmoklebul silurjes
Cxverda.
249
* * *
araferia
SenTvis ufro metad cnobili,
vidre is azri,
rom gonebac
aris mokvdavi.
igi, sizmris
naTelmxilveli.
250
rameTu yvelaferi ase miedineba
miiqec
aucileblisken...
warmodgena
raTa Segeqmnas.
guli,
axlodan mfeTqavi da
Soridan
mkvdari.
wre,
sisxlis mier
aRniSnuli...
hoi, sagani!
251
* * *
xelmeored
Tavis aRar
gamogoneba.
brma niavSi
kvlavac svla
erT xans.
yvavilis
swrafi mzeris gverdiT
yofiereba saSinelia.
252
* * *
Sen, sikvdilze
Cemo fiqro,
tyeebmdidaro...
erTaderT trfobas
CurCuleben
foTolTenebi.
da tots Cemganve miecema
bulbuli,
ambad wodebuli,
raTa galobdes
ise didxans,
viT samudamod.
253
* * *
bolos
oridan
erTi dasZens:
me
SegeTvise
Senive mitovebulobaSi.
bolos
oridan
meore dasZens:
naxe, yoveli, rac axlos aris,
rarig Sors aris,
rarig Sors aris.
254
* * *
zRvis kideze,
horizontiT moxazuli -
"kidesTan", hgiebs
es sadRac sxvagan.
kidesTan:
bolo gaCereba TiToeulis.
oh, ase iTqmis!
Cems
Tvalwin aris
goraki da
monakveTi
gorakis irgvliv...
ai,
inebe
uazrobis es yvavili
kididan gzisa.
255
* * *
is, tani,
Sromas micemuli,
ara sizmari
da sizmaria.
Seavle Tvali,
araqaurs,
rom
Seakavo
da gagaCndes,
axlobeli,
aq,
usazRvrosTan siaxloveSi.
* * *
aq,
mokakvuli,
or ararss Soris,
vambob siyvaruls.
aq,
bzrialaze SemTxveviTobis,
vambob siyvaruls.
aq, daTrgunuli
futuro cebiT,
dedamiwis
Calis Rerebs moWidebuli,
aq, gaCenili
tanjva-wamebiT,
xramTa
da xramTa Casaxuli,
vambob siyvaruls.
* * *
mexsiereba, dawerili
ganmeorebiT:
aki, giTxari
mravali wlis win,
rom SevxvdebodiT
isev erTmaneTs
gauriTmavSi,
sadac tkivili,
miwis qerqze arsebuli,
iqceoda bednierebad.
es, siyvaruli
kidev erTxel, xolo mere,
rogorc wesi,
aRarasodes.
bagemdumared
droTa mere
upirobo
aRiareba.
258
* * *
kerZi
mzad iyo;
mze da mTvare
ewyo langarze.
Sen -
sinaTleSi CemTan pirispir.
mtveri
Cvens irgvliv faqizad qroda.
259
* * *
Cven siSoreTa wyalobiT
vcocxlobT.
sikvdili
CvenTvis sacnobia
ise Sors, rogorc
umaRlesi varskvlavi caze.
CvenSi bunebis sibejiTe
adgens sazomebs.
260
* * *
maradisoba -
is TiTqmis sagnad
warmoudgeba
uvargis aRqmas.
arada, is xom
ara, arasdros dasrulebadi
gaqceva da mdinarebaa.
kargad ifiqre am yvelaferze.
dro Tu
STanTqavda Tavis Tavs viT dro,
mkvdari sxeuli
am kiTxvas ar svams.
261
* * *
Txroba
Sesaxeb imis, rac iyo,
mxolod xrwnaSi
moipoveba.
mkvdrebi saxeldobr,
maTi TviTobis
amomwuravi arakisTvis
aRar varganan.
arada, am dros
swored saflavi iqneboda
mosaTxrobad
zusti adgili.
262
* * *
me ver gavigeb,
Tu raa miwa,
roca miwad
gadaviqcevi.
maS, sicocxlea
yvelaferi,
sferoebSi
Semecnebis xmovanebaa.
263
* * *
yofierebad wodebul
am xats
mamad uvis
ufskrulTufskruli.
dedas ki,
erTob gabrwyinebuls,
gvrini hqvia,
aqac da iqac.
gamoxsnilni varT
araras mier,
da araraa
is, rac Cven gvrCeba.
264
* * *
Sen, miwao, aRsavseo TavisqalebiT,
ras vambob me da es - Tqma -
ra aris?
swored sikvdilis angariSia,
rac uflebebis Ziebas xdis
aucilebels.
ucnauria es yvelaferi,
da arsebobs
madliereba.
269
Savi fifqebi
Tovli movida, usinaTlo. Tvea ukve erTi Tu
ori, beris kabaSi gaxveulma Semodgomam,
ukrainis ferdobebidan, mec momitana furcliT
uwyeba:
"warmoidgine, aqac zamTrdeba, es - meaTased,
mxareSi, sadac ufarToesi dineba modis:
sisxli, nakurTxi najaxebiT, iakobis ciuri sisxli...
o, sialisfris yinuli araamqveyniuri - hetmani
rom gadalaxavs
Tavis aRaliT, dabnelebul mzeTaqveSeTSi... oh,
Svilo, vnatrob mxolod Tavsafars,
gavexveodi, CaCqanebi roca elaven,
roca Camesmis vardisferi xorgis Wriali, Tovlis
mtveriviT gaifanteba roca ConCxi
mamaSenisa, floqviT Telili
mRera kedarze...
Tavsafari, mxolod cicqna Tavsafari, rom
gavufrTxilde
270
amieridan, rakiRa ukve tirils swavlob, Cemive
gverdiT
siviwroves am samyarosas, romelic aRar
amwvandeba, Cemo Svilo, Seni SvilisTvis!"
sisxlad mdioda Semodgoma, dedaCemo, da Tovli
mwvavda:
Cems guls veZebdi, rom etira... vpovebdi sunTqvas,
oh, zafxulisas,
is sul Sen ggavda.
me avtirdi. vqsovdi Tavsafars.
271
* * *
amaod xatav sarkmelze gulebs:
iq, qvemoT, ukve sasaxlis ezo jariskacebiT mouvsia
siCumis hercogs.
xeze aRmarTavs Tavis alams - foTols, romelic
ulurjdeba Semodgomaze;
is Tavis laSqars unawilebs sevdis wvels da drois
yvavilebs;
TmamoCituli, qarqaSSi xmlebis Casagebad
miemarTeba.
amaod xatav sarkmelze gulebs: aRar Cans RmerTi,
jariskacebs Soris Camdgara,
im mazaraSi gaxveula, erT dros, RamiT, kibeze rom
Camoswyda Sens mxrebs,
erT dros, sasaxle rom abrialda, roca
warmosTqvi, rogorc yvelam: Cemo Zvirfaso...
aRar ecnoba ukve mazara da varskvlavebsac aRar
mouxmobs
da mofriale foTlisaken aCqarebula.
"o, wveli", natrobs gaigonos, "drois yvavili".
272
mariana
uiasamnod daSTa Seni Tma da sarkesaviT gaiyina
Seni ieri.
TvaliT Tvalamde Rrubelia gawelili, rogorc
sodomi babilonamde:
is koSks CamoSlis, rogorc foTleuls, gogirdis
buCqis irgvliv boboqrobs.
elva acxreba mere Sens bages - qvaburs, romelic
violinos narCenebiT amovsebula.
xemze srialebs TovliT fenili kbili mavanis: o,
lerwmis Rero ra tkbilad JRerda!
Zvirfaso, Senc xom lerwami xar, Cven ki - wvimebi;
Rvinos - Sens sxeuls Seudarebels - vewafebiT
daurwyulebliv;
puris yanaSi navs - Sens guls - Ramis mimarTulebiT
mivasrialebT;
Sen, lurji tolCa, Tavs msubuqad gadagvevlebi,
da Zils veZleviT...
mere karvis win aseuli wamoiSleba, da samarisken
migasvenebT smiT da molxeniT.
sizmrebis mtkice taleria, am samyaros
qvafilebze rom wkrialebs amieridan.
273
qonis sanTeli
berebma wigni gadaSales Tmian TiTebiT:
seqtemberia.
aw iazoni moweul naTess Tovlis safars
gadaafarebs.
Sen tyem xelebis yelsabami gamogiwoda, da
miabijeb bagirze, mkvdari.
bneli silurje ergeba wilad Sens Tmas, xolo me
siyvarulis Sesaxeb vyvebi.
niJarebs vyvebi, msubuq Rrublebs, da wvimaSi
yvavilobs navi.
gadauqrolebs mfurclav TiTebs kvici-ulayi -
Savad iReba kari, me vimRer:
Cven aq dRemde rogor vicxovreT?
274
* * *
dro-JamiT xelebmovsebuli, ai, rogori moxvedi
CemTan -
me vTqvi: Sen ar gaqvs wablisferi Tma.
Sen is msubuqad aasvene dardis sasworze, sadac is
Cemze mZime aRmoCnda...
isini Sensken gemebiT dian, tvirTaven Sens Tmas da
survilis bazrobebze savaWrod miaqvT -
Sen me qvevidan amomRimeb, me pinidan Camogtireb,
msubuqad rom atacebula.
me vtiri: ar gaqvs wablisferi Tma, isini zRvis wyals
gTavazoben, Sen ki maT Seniv kululebs aZlev...
Sen CurCuleb: isini ukve am samyaros CemiT avseben,
da me Sens gulSi vrCebi Rartafad.
ambob: saSenod miiTvale foTleuli weliwadebis -
moxvide da meamboro, sworedac droa!
wablisferia foTleuli weliwadebis, Seni Tma - ara.
275
SuaRame
SuaRame. sizmris xanjlebiT SekinZuli mkvesav
TvalebSi.
ar daiyviro tkivilisgan: Rrublebi, rogorc
Tavsafrebi, mifarfareben.
bneliT bnelamde cekvis JiniT, is Cvens Soris
ganefina abreSumis xaliCasaviT.
Savi fleita gamogviWres cocxali xisgan, da, ai,
ukve mocekvave qalic gamoCnda.
zRvis qafiT darTul TiTebs Ziravs igi Cvens
TvalSi:
aq vinmes kidev surs, rom itiros?
aravis. ase bzrialebs igi, galaRebuli, da
cecxlovani dafdafia, xmas rom imaRlebs.
rgolebsac gvigdebs, Cven xanjlebze vacvamT am
rgolebs.
nuTu, is ase SegvauRlebs? namsxvrevebiviT
gaiJRerebs, da kvlav vici amieridan:
ar mouklixar
balbisfer sikvdils.
276
* * *
TeTrad mogiCans bnelSi tani, xeo verxvisa.
dedaCemis Tma TeTrad aRar Seifereba.
xarobs sinaTle, ukraina amwvanebula.
Sindabrunebas veRar SeZlebs mzisferi deda.
ratom yovndebi wyarosTvalTan, wvimis Rrubelo?
Cumad rom tiris iq yvelasTvis, dedaCemia.
oqrovan maryuJs Semoiqsov, mrgvalo varskvlavo.
dedaCemis guls mosaklavad estumra tyvia.
vin amogagdo, muxis karo, anjamebidan?
sandomiani deda aRar damibrundeba.
277
qviSa urnebidan
obiviT mwvane feri mosavs daviwyebis saxls.
qarsSetovebul yvela karTan Selurjdeba
TavwaWrili Seni medole.
is xavsisgan da sarcxvinelis mware Tmisgan
damzadebul dafdafs SenTvis aaxmianebs;
daCirqebuli fexisTiTiT Sens warbs xatavs igi
qviSaze.
ufro grZels xatavs, vidre iyo, da - siwiTles Seni
tuCebis.
aq urnebs avseb da guls inayreb.
278
* * *
RrWiali rkinis qalamnebisa, sabralobeli -
alublis xeze.
Cafxutebidan SenTvis zafxuli amoqafdeba.
guguli, Savad Seferili,
mis suraTs xatavs cis karebze almasis deziT.
SiSveli Tavi gamouCans foTleulSi Sekidul
mxedars.
mtris foladovan sudaraze milursmuli Seni
Rimili
mas bundovnad Tavis gerbze gamousaxavs.
aRTqmuli iyo misTvis baRi meocnebeTa,
da mzad upyria orolebi, vinZlo vardi
gadaifurCqnos...
TumcaRa haers gamomsWvalavs Seumosavi, vinc
umetes Seni msgavsia:
gamxmar xelebze miaTasmavs rkinis qalamnebs,
gamoiZinebs brZolas da zafxuls. alubali
sisxlad swored misTvis iRvreba.
279
bneli Tvali seqtemberSi
qvamosxmuli dro. da tkivilis dalalkavebi
nakadulebad evlebian irgvliv mzeras dedamiwisa,
mTvrali vaSlisa, codviani Segonebis monaberiT
garujulisa: lamazia da armowyale im TamaSisa,
rasac isini TamaSoben yalbadCenil
anareklSi misi mermisis.
ukve meored yvavilobs wabli:
orionis maliadi ukuqcevis
mwiradelvare
imedis niSnad: mas maRliT uxmobs
cis Tvaldavsili megobrebis
varskvlavuxvi gulmodgineba.
sizmris karebTan, SeuniRbavi,
uciloblobs euli Tvali.
savsebiT hyofnis sacodnelad,
rac ram xdeba yoveldRiurad:
aRmosavleTis sarkmelTan RamiT
mas gancdis susti
mogzauri gamouCndeba.
Sen awob maxvils sisveleSi misi Tvalisa.
280
qva zRvidan
Cveni samyaros TeTri guli, Cvenive nebiT rom
davkargeT dRes, simindis CenCos Wknobis Jams:
Cagvigordeba xelebidan ise msubuqad, rogorc
gorgali.
ase dagvirCa dasarTavad Zilis axali, mwiTuri
matyli qviSiani samarxidan Cveni sizmrisa:
guli aw aRar, samagierod - Tavis Tma siRrmiseuli
qvisa,
uRaribesi morTuloba misi Sublisa, romelic
talRebs da niJarebs Cafiqrebia.
is, SesaZloa, romelime qalaqis bWesTan,
Ramiseulma aitacos haerSi nebam,
aRmosavlurma misma Tvalma mouTxros saxlze,
sadac Cven vwevarT,
Cvens bageebze, dafarulze zRviur siSaviT,
holandiuri titebiT morTul Cvenive Tmaze.
ise upyriaT maT laxvrebi, rogorc Cven gvepyra
Cveni sizmari, TeTri
guli Cveneuli samyarosi ase Cagorda da daiSala.
ase daexva
mis Tavs irgvliv kulula narTi: matyli sruliad
ucnauri,
nacvlad gulisa.
o, Zgera, raic gaCnda da gaqra! sasruleTSi
saburvelni qardaqar frenen.
281
safrangeTis gaxseneba
Senc gaixsene CemTan erTad: parizis zeca, parizis
didi udrooba Semodgomuri...
sayvavileSi SeviZineT Cven gulebi saTovliisa:
lurjebi iyvnen, wyalSic lurjad gamoyvavildnen.
moulodnelad Cvens oTaxSi movida wvima.
gvestumra Cveni mezobeli, Monsieur Le Songe, Cia
kacuna.
banqos vusxediT, me wavage Tvalisgugebi;
Sen Tma masesxe, me wavage, man Cven mogvcela.
mere ki kari gaixura, Tan gahyva wvima.
mkvdrebi viyaviT, magram mainc SegveZlo sunTqva.
282
SeCrdiluli qalbatonis simRera
roca modis da titebs wyvets utyvi qali:
vin moigebs?
vin waagebs?
sarkmelSi vin gamoCndeba?
da mis saxels uwinares vin gamoTqvams, vin iqneba?
aris erTi, mas Cemi Tma xelT upyria.
mas Cemi Tma, rogorc mkvdari, xelT upyria.
xelT upyria, rogorc zecas epyra im wels,
siyvaruli rom mewvia.
mere rarig Tavmomwoned xelT upyria.
is moigebs.
ar waagebs.
arc sarkmelSi gamoCndeba.
im saxelis gamomTqmeli ar iqneba.
aris erTic, man Tvalebi gamomtaca.
mas mere aqvs, rac WiSkari irazeba.
Tavis TiTze beWdebiviT wamoucvams.
da upyria ise, rogorc namsxvrevebi survilis da
safironis:
is Zma iyo ukve Cemi, Semodgoma roca iyo;
igi dReebs da Rameebs iTvlis ukve.
is moigebs.
283
ar waagebs.
sarkmelSi ar gamoCndeba.
im saxelis sabolood gamomTqmelic is iqneba.
aris sul sxva, vinc imas flobs, rac gamovTqvi.
rogorc naskvi, iRliis qveS mas upyria.
xelT upyria, rogorc saaTs umZimesi Tavisi dro.
mas kardakar daatarebs, ar icilebs.
is waagebs.
ar moigebs.
is sarkmelSi gamoCndeba.
im saxelis uwinares gamomTqmelic is iqneba.
mas titebTan erTad Tavi waecleba.
284
elva Ramisa
sxivmokaSkaSed ekida cecxli Cemi daisis satrfos
kululebs:
axla ki me mas umsubuqesi xisgan SeWedil kubos
vugzavni.
rogorc sawoli romauli Cveni sizmrebis, isic
talRebs autaciaT;
isic CemsaviT TeTri parikiT aris mosili da
laparakobs xmis CaxleCamde:
ise metyvelebs, rogorc - me, roca gulebSi
Sesvlis neba meZleva.
man siyvarulze is franguli simRera icis,
Semodgomaze rom mimReria,
roca me mwuxris qveyanaSi vmogzaurobdi da dilis
mxares vwerdi werilebs.
grZnobis koromSi gamoTlili mSvenieri navia
kubo.
erT dros, Sens Tvalze axalgazrda, mec
davSvebulvar sisxlqvemdinared.
axla ki Sen xar iseTi norCi, rogorc aris martis
TovlSi mkvdari frinveli.
axla ki igi Sen gestumreba da Tavis frangul
simReras mReris.
Tqven msubuqi xarT: Cems gazafxuls Tqven
bolomde gamoiZinebT.
me gaxlavarT umsubuqesi:
me ucxoTa winaSe vimRer.
285
weliwadebi SeniT Cemamde
mogetalReba Tma kvlav da kvlav, roca me vtiri.
Seni Tvalebis silurjiT Sli
sufras Cveni siyvarulisa: zafxulsa da
Semodgomas Soris sagebels.
Cven vsvamT, rac iman aaqafqafa, vinc ar viyaviT
arc me, arc Sen an vinme mesame:
cariels da ukanasknels xarbad visrutavT.
erTmaneTs vumzerT sarkeebSi uRrmesi zRvisa da
umal sakvebs vuwvdiT erTmaneTs:
Rame Ramea, alioniT iwyeba da
me mawvens SenTan.
286
siSoris qeba
Seni Tvalebis TavwyaroSi
SeSlili zRvis meTevzeTa badeebi galaRebulan.
Seni Tvalebis TavwyaroSi
Tavis sityvas zRva ar Ralatobs.
aq ganviSoreb
guls, romelic kacTa Soris davanebula,
Cems Sesamosels da ficis cials:
ukunSi ukuns aRmatebuli, var uSiSvlesi.
me erTguli var mxolod maSin, roca vRalatob.
me Sen maSin var, roca me me var.
Seni Tvalebis TavwyaroSi
afrebs vSli da Zarcvas vocnebob.
bades badeve moibadebda:
ganviwvalebiT erTmaneTSi gadaxlarTulni.
Seni Tvalebis TavwyaroSi
CamomxrCvali Toks CamoaxrCobs.
287
mTeli cxovreba
lurji feri aqvT Zil-RviZilis mzeebs, viT Sens
Tmas Seciskrebisas.
iseve swrafad izrdebian, rogorc balaxi - Citis
saflavze.
maTac izidavs TamaSi, Cven rom vTamaSobdiT Cvens
sizmarSi vnebis gemebze.
maTac uxvdebaT satevrebi drois kldeebze.
xolo Rrma Zilis mzeebs feri ulurjesi aqvT: Seni
kululi erTxel iyo mxolod aseTi:
viT Ramis qari, vrCebodi Seni dis saSoSi,
gasayidad gamotanilSi;
CamoSliliyo Cvens TavzemoT, xeze, Seni Tma, Sen ki
am dros iq ar iyavi.
Cven mTlad samyaro viyaviT da Sen iyavi buCqi
WiSkarTan.
xolo mzeebi sikvdilisa TeTrni arian, rogoric
aris Tma Cveni bavSvis:
zRvis moqcevidan igi maSin amovida, diunebSi
karavs rom Slidi.
bednierebis dana iSiSvla man Cvens Tavze Camqrali
mzeriT.
288
gvian da Rrmad
avsuli, rogorc moqarguli metyveleba, iwyeba
Rame.
Cven mdumareTa vaSlebs mivirTmevT.
virjebiT saqmiT, nebierad rom andoben Tav-Tavis
varskvlavs;
Cveniv cacxvebis Semodgomas vaxlavarT, rogorc
mofiqrali siwiTle droSis,
cecxlovani samxreTeli stumrebi rogorc.
Cven axal adams - qristes - vificebT, rom
SevauRlebT mtvris misxals mtverTan,
frinvelebs - yarib fexsacmelTan,
wyalSi Casul kibesTan - Cvens guls.
vificebT qviSis wminda ficiT qveynierebas,
siamovnebiT vificebT Cven mas,
usizmro Zilis saxuravebze, maRali xmiT vificebT
Cven mas
da vafrialebT drois WaRaras...
xolo isini gahyvirian: sicrues ambobT!
didi xania, cnobilia CvenTvis es codna.
didi xania, Cven es viciT, magram gana ra xeiria?
Tqven aRTqmis TeTr fqvils fqvavT sikvdilis
TeTr wisqvilebSi,
Tqven is gamogaqvT Cveni debis da Zmebis Tvalwin -
289
Cven vafrialebT drois WaRaras.
Tqven Cven CagvZaxiT: sicrues ambobT!
Cven kargad viciT es yvelaferi,
dae, hgiebdes es brali Cvenze.
hgiebdes igi yvela Cvenganze, moxetiale yvela
niSanze,
dae, hgiebdes zRva moyaSyaSe,
ukuqcevis borgneuli qariskveTeba,
SuaRamis dRe,
dae, hgiebdes is, rac dRemde ar arsebula!
dae, hgiebdes samaridan aRmdgari kaci.
290
CORONA
Cemi xelidan agemovnebs Semodgoma Tavis
foTleuls: Cven davmegobrdiT.
dros naWuWisgan vasufTavebT da siaruls
SevaswavliT:
dro brundeba nigvzis naWuWSi.
sarkeSi - kvira,
sizmrad sZinavT,
bage ar cruobs.
Cemi mzera eSveba satrfos sarcxvinelisken:
erTmaneTs vumzerT,
Cven erTmaneTs bnels veubnebiT,
Cven erTmaneTi ise gviyvars, viT yayaCos da
mexsierebas,
Cven ise gvZinavs, rogorc Rvinos - niJarebSi,
rogorc zRvas - mTvaris sisxlis nakadSi.
sarkmelTan vdgavarT, erTmaneTs varT
gadaWdobili, quCidan ki gvacqerdebian:
droa, icodnen!
droa, danebdes qva yvavilobas,
foriaqma aiklos guli.
droa, dro dadges.
droa.
291
sikvdilis fuga
Savi rZe dilasisxamisa Cven vsvamT mwuxriJams
vsvamT mas SuadReJams da dilaJams vsvamT mas
RameJams
vsvamT da vsvamT Cven mas
Cven vTxriT samares haerTa Sin siviwroves sadac
ar grZnoben
saxlSi mavani kaci cxovrobs is gvelebTan
TamaSobs is wers
wers abneldeba roca germaneTs margaret Seni
oqrosferi Tma
wers da gamodis saxlidan da varskvlavebi
cimcimeben stveniT uxmobs Tavis nagazebs
stveniT gaixmobs igi Tavis ebraelebs da aiZulebs
maT miwaSi Txaron samare
axla ki rame sacekvao daukariT ase gvibrZanebs
dilasisxamis Savo rZeo Cven gsvamT RameJams
Cven gsvamT dilaJams da SuadReJams gsvamT Sen
mwuxriJams
Cven Sen gsvamT da gsvamT
saxlSi mavani kaci cxovrobs is gvelebTan
TamaSobs is wers
wers abneldeba roca germaneTs margaret Seni
oqrosferi Tma
sulamiT Seni ferflisferi Tma Cven vTxriT samares
haerTa Sin siviwroves sadac ar grZnoben
292
zogs niadagSi ufro Rrmad Casvlas sxvebs
simReras da cekvas ubrZanebs
waetaneba qamarze folads amoaSiSvlebs cisferia
misi Tvalebi
niCbebi ufro Rrmad CaaseT Tqven ki isev
sacekvavos dakvra ganagrZeT
dilasisxamis Savo rZeo Cven gsvamT RameJams
Cven gsvamT dilaJams da SuadReJams gsvamT Sen
mwuxriJams
Cven Sen gsvamT da gsvamT
saxlSi mavani kaci cxovrobs margaret Seni
oqrosferi Tma
sulamiT Seni ferflisferi Tma is gvelebTan
ganagrZobs TamaSs
yviris sikvdili ufro tkbilad daukariT
sikvdili xom ostatia germaneTidan
yviris SeexeT violinos meti sibneliT mere haerSi
kvamliviT axvalT
mere samares hpovebT RrublebSi siviwroves sadac
ar grZnoben
dilasisxamis Savo rZeo Cven gsvamT RameJams
Cven gsvamT SuadReJams sikvdili xom ostatia
germaneTidan
Cven gsvamT mwuxriJams da dilaJams Cven Sen gsvamT
da gsvamT
293
sikvdili xom ostatia misi Tvali aris cisferi
is Sen tyviasxmuls mogaxvedrebs is gesvris
zustad
saxlSi mavani kaci cxovrobs margaret Seni
oqrosferi Tma
Tavis nagazebs is Cven gviqsevs is haerSi gvCuqnis
samares
is gvelebTan ganagrZobs TamaSs sikvdili xom
ostatia germaneTidan
margaret Seni oqrosferi Tma
sulamiT Seni ferflisferi Tma
294
yaribobisas
es is Jamia, Tanamgzavrad mtvers rom agiCens,
Sens parizul saxls - Seniv xelTa
msxverplSesawirad,
Sens Sav Tvals - Seniv uSaves Tvalad.
es samkvidroa, rom upyria Seni gulis mosarTavebi.
gageSleboda Tma, daSurebuls - magram mas es
akrZaluli aqvs.
maT ar uwyian, damdgaran da xelebs giqneven.
295
egvipteSi
ucxo qalis Tvals unda uTxra: iyavi wyali.
isini, wyalSi vinc Seican, ucxos TvalSi unda eZio.
Sen wylidan unda gamoixmo: ruT! noemi! miriam!
Sen unda morTo igi, roca ucxosTan wvebi.
Sen unda morTo igi ucxos Rrubliani TmiT.
Sen unda uTxra miriams da noemis da ruTs:
SemomxedeT, me masTan vwevar!
Sen saucxood unda morTo Sens gverdiT ucxo.
Sen unda morTo igi ruTis, miriamis, noemis
tanjviT.
ucxo qals ase unda miugo:
Sexede, maTTan erTad viweqi!
296
nebelhornSi
bagiT sarkeSi, gamrudebulSi,
cxauris gisoss mikruli xeliT,
Caimuxlebde qedmaRlobis svetis winaSe:
moiaxloveT sibnele da
damasaxeleT,
warmadgineT me mis winaSe.
297
* * *
silurjes, jerac misi Tvalis maZiebels, vewafebi
upirvelesi.
Sens nafexurebs vewafebi da ase vxedav:
Sen, margaliti, gagordebi Cems TiTebs Soris, da
Sen izrdebi!
izrdebi ise, rogorc yvela, vinc daiviwyes.
migorav: sevdis kuprisferi setyvis marcvali
acviva TavSals, damSvidobebis xelisqneviT
erTianad gamoTeTrebuls.
298
* * *
vinc, SensaviT da yvela mtrediviT, bnelidan
xapavs dRis Suqs da mimwuxrs,
varskvlavs amomCxvlets Tvalebidan, ielvebs
vidre,
balaxs amomglejs warbebidan, iTeTrebs vidre,
gamomixuravs kars RrublebSi, SevaRwev vidre.
vinc, rogorc Sen da yvela mixaki, sisxls Tvlis
sargeblad da Rvinod sikvdils,
Cemi peSvidan gamoberavs sakuTari TasisTvis minas,
alisfrad feravs sityviT, me rom arasdros
miTqvams,
da namsxvrev-namsxvrev mimofantavs Sori cremlis
qviT.
299
cecxlis naWdevi
Cven Zils davxsnodiT, rakiRa ukve urvis saaTis
meqanizmSi vimyofebodiT
da, rogorc wnelebs, Cven vdrekdiT isrebs,
da umal ukusxltebodnen da dros rozgavdnen
sisxlisdenamde,
da mzardi mwuxris dasacavad xmas imaRlebdi,
da "Sen" Tormetjer vuTxar Seni sityvebis Rames,
da is ganixvna da ganxvnili darCa aseve,
da erTi Tvali mis kalTas vande, Sen Cagimagre
TmaSi meore
da me maT Soris cecxlsadeni davaxvie, arteria
gaSiSvlebuli -
da iqidan amoinTxa cincxali elva.
300
* * *
vinc guls mkerdidan Ramisaken aaswrafebs, vards
moipovebs.
misia vardis furcelic da ekalic - misi.
swored mis TefSze daasvenebs vardi Tavis Suqs,
aRivsebian surnelebiT misni sasmisni,
Tavbrus axveven mas Crdilebi siyvarulisa.
vinc guls mkerdidan Ramisaken mimarTavs da
maRla atyorcnis:
is ar aacdens,
is qvas qvas uwvdens,
saaTidan sisxli JRers misTvis,
is dro-Jams zomavs Tavisi droiT:
mas ufleba aqvs iTamaSos ulamazesi burTebiT da
isaubros Senze da Cemze.
301
broli
Cems bageebTan ar eZio Seni tuCebi,
arc karTan - ucxo,
arc TvalSi - cremli.
Svidi Ramis maRla alisferi alisfrisken
daSurebula,
Svid gulze ufro Rrmaa karze xelis kakuni,
wyaro xmaurobs Svid vardze gvian.
302
sudara
is, msubuqisgan Sen rac moqsove,
momisxams me qvis pativsacemad.
Seyvirebebs rom avSli wyvdiadSi,
maT kvlav wyvdiadi Seegebeba.
xSirad, ena rom borZiks daiwyebs,
is daviwyebul nakecebs aCens,
da miutevebs, vinc axla var,
imas, vinc viyav.
magram ferdobTa mamaRvTaeba
gamoyruebul dafdafs Semokravs,
da nakecebi rogorc Cndeboda,
sibnele Subls kravs.
303
Ria zRvaSi
parizi, gemi, CaSvebuli WiqaSi Ruza:
SemovsxdomivarT sufras orni, Sen gadRegrZeleb.
vsvam ise didxans, gibneldeba Cemi guli da
vsvam ise didxans, mis cremlebSi curavs parizi,
vsvam ise didxans, rom gezs iRebs Sori nislisken,
sadac samyaro gvebureba, sadac yvela "Sen" aris is
toti,
romelsac Cum da mofarfate foTlad vkidivar.
304
* * *
marto var, mwife siSavbneliT savse WiqaSi
me ferflis yvavils movaTavseb. bageo disa,
Sen ambob sityvas, sarkmlebis win rom xarobs mere,
da uxmod mekvris, rac odesme miocnebia.
ukve yvavilebmoTavebul droSi vyvavilob,
nagvianevi frinvelisTvis dRvirs vagrovebdi:
zafxulgamovlils, CemTvis moaqvs cocxalwiTeli
frTiT Tovlis fifqi, niskartiT ki - yinulis
Tesli.
305
tolCebi
klaus demuss
drois grZel sufrebs
moulxenen RmerTis tolCebi.
bolomde svamen xilulTa Tvalebs da
TvaldavsilTa Tvalebsac svamen,
gulebs mbrZanebel aCrdilebisa,
mwuxriJamis Cacvivnul loyebs.
momlxenTa Soris maTi Zala uZlevelia:
rogorc sisavse, ise miaqvT bageebTan sicariele;
ar iRvrebian, viT Sen an me, aqafebulni.
306
* * *
yovelTvis-sa da arasdros-s Soris
roca irweva siyvarulis qanqara, RamiT,
exleba maSin Seni sityva gulis mTvareebs
da saelWeqo Seni lurji
Tvali zecas Seuwvdens miwas.
Soreuli da sizmareulSavadnaferi
koromidan qars moaqvs Cvensken ukanaskneli
amonasunTqi,
da rac ganqarda, exeteba didi, rogorc momavlis
landi.
rac oden qvemoT eSveba da zeamaRldeba,
sulis siRrmeSi damarxuls uRirs:
is brmad, viT mzera, romelsac vumzerT,
dros bageze eamboreba.
307
* * *
ase viZineb, xolo Tvali mrCeba fxizeli.
bolomde vclidiT, wvima roca tolCas avsebda.
Ramea gulis madevari, guli ki - wvelis -
mcelavo qalo, Tibva ukve dagagvianda.
ase TovliviT TeTri Tma gaqvs, qaro Ramisa!
TeTri SemomrCa, TeTrs vkargav da mekargeboda!
is saaTebis TvliT dabmula, me ki - wlebisa.
Cven wvimas vsvamdiT. bage wvimas ewafeboda.
308
* * *
ise Secvlilxar, sxva xar iseTi,
rogorsac me Sen ver gcnob sruliad:
iq, WiswyaroTa ucxo mxareSi
yovelgan rom Zgers, Seni gulia,
sadac ar aris bage mwyurvali
da saxes Crdili ar ekareba,
sadac Tavwyarod Suqs hpovebs wyali
da Suqi, rogorc wyali, qafdeba.
yvela ciali SeniT cialebs,
Webis wylebs Seni Suqi hfenia,
srul daviwyebas unda mieces
TamaSi, Sen rom mogigonia.
309
saimedo cixesimagre
me vici yvela saxlis mimwuxri:
Sensaze bevrad Rrma Tvalia, iq rom mzeras
mimoatarebs.
frontonze glovis didi droSa aafrebula:
misi maudi wengosferi - ar ki ici, rom is Seni
moqsovilia.
maRlac ise frens, TiTqos Senve ar mogeqsovos.
salams mogiZRvnis WiSkarTan sityva, Sen romelsac
daemSvidobe,
da rac Segexo Sen aq, wvelic, gulic, yvavilic,
is, ra xania, iq stumrobs da Sen mas mere ar
Segxebia.
Tumca, im saxlSi Sen sarkidan gamoCindebi,
ase gixilavs Sen samive, yvavili da guli da wveli.
da is, uRrmesi is Tvalia, Sens Rrma Tvals rom
daswafebia.
310
* * *
wamoiSala uTeTresad mtredebis gundi: rom
miyvarde, momeca neba!
uxmo sarkmelSi, vxedav, uxmo kari irweva.
mdumar oTaxSi mdumare xe Semoisaxa.
ise axlos xar, TiTqos Sen aq sulac ar iyo.
me maRal yvavils gamogiwvdi, Sen gamomarTmev:
is arc TeTria, arc wiTeli, arc cisferi - magram
mainc daisakuTreb.
is iq darCeba samudamod, sadac ar iyo.
arc Cven vyofilvarT, maS, davrCebiT Cvenc masTan
erTad.
311
Zili da sakvebi
Ramis sunTqvaa Seni zewari, da ukuneTic Sen
mogiwveba.
mogialersebs safeTqelze, ZilisTvis da
sicocxlisTvis gamogafxizlebs,
gagnebs sityvaSi, survilSi, fiqrSi,
TiToeul maTganTan sZinavs, gamogityuebs.
is marils gvarcxnis wamwamebidan da Senve giwvdis,
Senve mogarTmevs qviSas, romelsac ayuradebs
Senive Jams yurmidebuli.
xolo radac is vardi iyo, Crdili da wyali,
Sen dagarwyulebs.
312
Tanamgzavri
dedaSenia, visi sulic Sens Tavs zemoT frens.
dedaSenia, visi sulic Rameul mgzavrs rifebs
Soris gagagnebinebs.
dedaSenia, visi sulic gifrTxobs zvigenebs.
ai, es sityva dedaSenis gamozrdilia.
vinc dedaSenma gamozarda, qvidan qvamde Sens
sarecels gaiziarebs.
vinc dedaSenma gamozarda, miemTxveva naTlis
namcecebs.
313
* * *
Tvalebi:
wvimis niaRvarSi gabrwyinebuli,
roca RmerTma Sesma mibrZana.
Tvalebi:
oqro, RameJamma peSvebSi rom CamiCxriala,
WinWars rom vkrefdi
da andazebs Crdilebs vuTxridi.
Tvalebi:
mwuxri, Cems Tavs zemoT gaelvebuli, WiSkarSi rom
gamoviWeri
da mere, Cemiv safeTqelTa yinuleTSi
gamozamTrebuls,
maradisobis saufloSi amxedrebuls mimixaroda.
314
maradisoba
Ramis xis qerqi, dana Jangaddabadebuli
Sen saxelebs da dros da gulebs CagCurCuleben.
sityva, romelic Tvlemda, roca Cven Cagvesmoda,
Casrialdeba foTlovanSi:
Semodgoma enamWevri iqneba albaT,
da kidev ufro enamWevri - xeli, misi
Semgrovebeli,
da daviwyebis yayaCosebr uWknobi - bage, am xels
rom kocnis.
315
zvirTcema
Jamo, frTas isxam diunebSi.
qviSis marcvliT Sekruli dro Cems mklavebSi
amRerebula:
me vwevar masSi, marjvenaSi dana mipyria.
aqafdi, talRav! gabede da gamodi, Tevzo!
sadac wyalia, kidev erTxel SeiZleba sicocxlis
Cena,
sikvdilTan erTxmad kidev erTxel am samyaros
gadmomRereba,
Rartafidan kidev erTxel amoxmoba: naxeT,
Cven gvergo TavSesafari,
naxeT, qveyana Cveni iyo, naxeT,
rogor vegzeT Cven varskvlavs!
316
* * *
gulebidan da Tavebidan
Ramis wvelni ganiSlebian,
da celTa mier naTqvam sityvas
sicocxlisken gadaxris Rame.
am RamesaviT mdumareni,
samyarosken davSurebulvarT:
mzerani Cvenni,
mimocvlilni, nugeSinis mosapoveblad,
gzas miikvleven cecebiT da
bnelad gvixmoben.
mzeradavsili
Seni Tvali Cems TvalSi dums amieridan,
me, moyaribe,
davwvdebi da Seni guli bagesTan mimaqvs,
Sen daswvdebi da Seni bagiT emTxvevi Cems guls:
is daarwyulebs JamTa wyurvils,
rasac axla vsvamT,
dros aRavseben Jamni imiT,
rac Cven axla varT.
Tu gvagemovnebs?
ara bgera, ara naTeli
sxlteba Cvens Soris, amis saTqmelad.
o, wvelno, wvelno.
wvelno Ramisa.
317
* * *
daucxromelo gulo, visTvisac, kelaptarTa da
JamTa Suagul,
kerpTa msaxuri aSenebs qalaqs,
Sen ze miiwev
tborebisken, alvebTan erTad:
sadac fleita RamiseulSi
misi dumilis megobars kveTs da
wylebs gamouCens.
napirze
azri, SeniRbuli, mimodis da smenad qceula:
rameTu arc ra
gamoxdeba kuTvnili saxiT,
da sityvas, Sen rom Tavze dagnaTis,
gvimris foTolSi mofusfuse xoWos rwmena aqvs.
318
* * *
TiTqos varcxnides qalis cxedars, Tmas ise
varcxnis
imas, vinc kvarTqveS daatarebs Tavis lurj
namsxvrevs.
is gamoTasmuls daatarebs samyaros namsxvrevs.
icis saTqmeli, magram sityvebs naz Rimils arCevs.
is Tavis Rimils amourevs erT Tas RvinoSi:
unda dalio, yofna Tu gsurs am samyaroSi.
yovelTvis, roca fiqrianad Cascqers cxovrebas,
Sen xar suraTi, romelSic is am namsxvrevs xedavs.
319
* * *
raki, sityvebiT dabrmavebuli,
aRmoaceneb Sen mas Ramidan,
xes, romlis Crdilic amav xeze uwin yvavilobs:
daexureba ferflisquTuTo, romlis qveS iyo,
Tvali disa
TovlSi fiqrs rom gamoaxvevda -
sruliad hyofnis foTleuli amieridan
qaris qrolvis da gamoTqmulis amosakiTxad,
da mojaruli varskvlavebi
axla drois sarkeSi Canan.
tafobSi fexi Caimyare, mozide TaRi:
iq is, Seni da, dagdevnebia,
xolo sikvdili, momdinare Tvalis Wrilidan,
purs giyofT Tbili miRebis niSnad,
isic TqvensaviT Tass etaneba.
da Tqven mas Rvinos SeuzavebT saneleblebiT.
320
landSafti
am miwis kacno - Tqven, maRalo alvis xeebo!
bednierebis Savo tborebo - sikvdilisken
dedamiwis amreklavebo!
am brwyinvalebiT garemoculs gxedavdi, dao.
321
siCumev!
siCumev! gulSi Cagasob ekals,
rakiRa vardi, rakiRa vardi
hgiebs sarkeSi CrdilTan erTad, sisxlad iRvreba!
sisxlad iRvreba im droidan, hos da aras
erTmaneTSi roca vurevdiT,
roca vwrupavdiT,
rakiRa Wiqa, magididan rom xteboda, zars
gamoscemda:
rekviT gvamcnobda Rames, romelic bnels
moidebda Cvenze xangrZlivad.
Cven vsvamdiT xarbi bageebiT:
naRveliviT gemo hqonda,
magram mainc qafdeboda, msgavsad Rvinisa -
xolo me Seni Tvalebis Wavls avdevnebodi,
da ena sitkbos CagvluRluRebda...
(ase luRluRebs, igi jerac ase luRluRebs.)
siCumev! ekals ganumsWvalavs Rrmad Seni guli:
vardTan erTad gamokonila.
322
wyali da cecxli
ra Jamsac koSkSi gamogamwyvdie da sityva warvTqvi
urTxelTa mimarT,
iqidan cecxlis alma iskupa da agizoma kaba
uecrad, saqorwilo Seni samosi:
naTel ars Rame,
naTel ars Rame, Cven rom gulebi aRmogviCina,
naTel ars Rame!
Tavis naTebas is zRvas gauwvdens,
srutis mTvareebs Zils SemourRvevs da aqafebul
sufrebze Sedgams,
is maTgan dro-Jams Camombans wmindad:
Sen, mkvdaro vercxlo, isev gacocxldi, Tasad da
jamad gadaiqec, rogorc niJara!
boboqrobs sufra JamiT Jamamde,
kaTxebi qariT amoivseba,
zRva mimoipyrobs, moqafavs xorags:
gzaabneul Tvals, Weqnakrav yurs,
Tevzsa da mcuravs.
boboqrobs sufra RamiT Ramemde,
da Cems Tavs zemoT micuraven droSebi xalxTa,
da Cems mxardamxar kacTa xeli napirisken kuboebs
xofavs,
323
xolo Cems qvemoT caobs, varskvlavobs, viT Cems
mxareSi ioanes dros!
da mzera Sensken momimarTavs,
mzececxlovano:
ifiqre droze, Rame mTis ferdobs CvenTan erTad
rom miuyveboda,
ifiqre droze,
ifiqre, swored is rom viyav, vinc amJamad var:
ostati koSkTa, sapyrobileTa,
qrolva urTxlebSi, zRvaSi momlxeni,
sityva, romelSic Seni tani Caiferfleba.
324
* * *
daTvale nuSi,
daTvale, mware rac iyo da fxizels gtovebda,
da mimaTvale:
Sens Tvals veZebdi, rom ganxven da arvin gimzerda,
im saidumlo Zafs vnaskvavdi,
romelzec cvari, Sengan nafiqri,
tolCebisken Casrialebda, daculebisken
jadosityviT, arvis guli romelmac hpova.
pirvelad srulad iq Sexvedi saxelSi, Seni
romelic aris,
Senskenve mtkice nabijebiT eSurebodi,
uroebi Tavisuflad irweodnen Seni dumilis
zarsakid RerZze,
Sen gawydeboda mosmenili,
gardacvlilma mogxvia mklavi,
da Tqven, samma, mimwuxri ganvleT.
gamamware,
mimaTvale nuSebs.
325
msmenoda
msmenoda,
wyalSi qva ariso da wrec ariso
da wylis Tavs - sityva,
qvis garSemo wris Semomweri.
me vnaxe wylisken daSvebuli Cemi alvis xe,
me vnaxe, siRrmes misi xeli rogor swvdeboda,
vnaxe RamisTvis cisken locvad aRvlenili misi
fesvebic.
me misken rodi avCqarebulvar,
oden purisguls vkrebdi fskeridan,
romelsac Seni Tvalis ieri da Seni Tvalis
sidiade aqvs,
me Sen yelidan Semogaxseni yelsabami SegonebaTa
da im magidas movavle qobad, romelzec puris
guli ido amieridan.
da Cemi alva veRar vixile.
326
najaxebiT moTamaSe
Ramismieri Svidi saaTi, da weliwadic sifxizlis -
Svidi:
Sen, najaxebiT moTamaSe,
wevxar aRmdgari cxedrebis CrdilSi
- o, xeebi, romlebsac ar Wri! -,
dadumebulTa brwyinvalebis TavebTan wevxar,
fexebTan sityvaT siRatakisa,
wevxar da isev najaxebiT TamaSs ganagrZob -
da bolos brwyinav, rogorc isini.
327
taxad saxuli
taxad saxuli,
nabijmZime Seni sizmari tyes Serevia
saRamospirze.
TeTrad elaven,
viT yinuli, saidanac amoirRva,
taxis eSvebi.
is mware kakals
amoCiCqnis balaxebidan,
romlebmac xeebs gamostaces Tavisi Crdili,
kakali,
Savi, rogorc guli, Senma fexma rom moiSora.
roca aq Senve mimodiodi.
is kakals dafqvavs
da moRrutune misi sve-bedi koroms aRavsebs,
mere gezs iRebs
zRvispirisken, Tavqve eSveba,
iqiTken, sadac
zRvis Zliereba
rifebs mrisxaned dafuZnebia.
da iqneb
swored am nayofma, misma nayofma,
elvare Tvali monusxa da
qvebs cremlebi daaRvrevina.
328
asizeli
umbriis Rame.
umbriis Rame zarisa da zeTisxilis foTolTa
vercxliT.
umbriis Rame qviT, romelic aqeT mogqonda.
umbriis Rame motanili qviT.
dadumebula, sicocxlisken rac amaRlda,
dadumebula.
xeladebi mi-da-moavse.
Tixis xelada.
Tixis xelada, romelsac mtkiced Seezarda
meTunis xeli.
Tixis xelada, aCrdilis xels rom samudamod
moumwyvdevia.
Tixis xelada, aCrdilis damRiT.
qva, qva, saiTac gaixedav.
SeuSvi viri.
moCaqCaqe es cxoveli.
moCaqCaqe cxoveli TovlSi, uSiSvlesi xeli rom
fantavs.
moCaqCaqe es cxoveli sasaxleSi Cavardnili
sityvis winaSe.
moCaqCaqe cxoveli, Zils rom RoRnis xelidan.
330
cvalebadi gasaRebiT
Sen cvalebadi gasaRebiT
aReb saxlis kars,
romelSic aRwevs mdumaris Tovli.
icvleba Seni gasaRebi,
Seni piridan an yuridan an Tvalidan
dadenili sisxlis mixedviT.
icvleba Seni gasaRebi da - Seni sityva,
fifqTan erTad rom SeiZleba SemoaRwios.
Sesabamisad im qarisa, Sen rom gaZevebs,
am sityvas Tovli moegragneba.
331
aq
aq - es gulisxmobs aq, alublis fers sadac surs,
ufro Savi iyos, vidre iq iyo.
aq - es gulisxmobs am xels, mas rom yofnaSi Svelis.
aq - es gulisxmobs gems, romliTac gadavurCi
qviSis mdinares:
misabluli wevs
is im ZilSi, Sen romelic mimoabnie.
aq - es gulisxmobs kacs, CemTvis nacnobs:
TeTria misi safeTqeli,
msgavsi xvatisa, is rom aqrobda.
SublSi mesrola Tavisi kaTxa,
magram dabrunda
erTi wlis mere,
naWrilobevi rom daekocna.
wyevlis da locvis sityvebs ambobda,
mere xma aRar amouRia.
aq - es gulisxmobs ai, am qalaqs,
romelsac Sen da Rrubeli marTavT,
romelsac misi mwuxrebi marTavs.
332
naturmorti
wyvili sanTeli, wyvili ali, wyvili naTeba.
da es aq, amis qvemore: Tvali,
dauwyvilebi da daxuruli,
saRamos momxaoebeli, romelic dadga
ise, rom mwuxrad ar qceuliyo.
win ki - is ucxo, Sen aq romlis stumaric gqvia:
narSavi, naTels moklebuli,
romliTac bneli asaCuqrebs yofierebebs,
SoreTidan,
raTa darCes dauviwyari.
da esec, yruSi dakarguli:
bage,
qvianSi gaqvavebul-ganmtkicebuli,
gamoxmobili im zRvis mier,
wlebs rom axvews sakuTar yinuls.
333
da mSvenieri
da mSvenieri, Sen romelsac CeCavdi, da Tma,
romelsac CeCav:
netav, romeli savarcxeli
varcxnis mas isev, am mSvenier Tmas?
netav, romeli savarcxeli
da visi xeliT?
da qvebi, Sen rom agrovebdi,
Sen rom agroveb:
saiT dascemen qvebi Crdilebs,
da ra siSoriT?
da igiv qari, sadRac zemoT mimoxlili,
da igiv qari:
krebs da Tavs uyris is am Crdilebs?
mas SenSi urevs?
334
tyiani
tyiani, monamyviralebi irmebis mier,
qveyniereba moejarvis ukve im sityvas,
zafxuliT - gaxangrZlivebuliT - gaxurebuli,
Sens tuCebze rom mondomebiT dayovnebula.
Sors gaitacebs mas samyaro, asdevnebixar,
misdev da savals veRar igneb - da Sen SeigrZnob,
rogor girkalavs mklavs ciuri mananas irgvliv
qari, romelsac endobodi utyvad, xangrZlivad.
imas, Zilidan vinc movida
da Zils mieca,
nebac mieca, daarwios grZnebiT Sekruli.
Sen mas miarwev Tavqve dinebiT,
romelSic Warli irekleba,
budeebis arsad-Tan axlos.
Sen mas miarwev qvemoT-qvemoT, nakafis gavliT,
romelsac Rrmad tyis xurvebaSi Tovli swadia,
da rweva-rweviT gardaiwvdi imav sityvisken,
iq rom saxeldebs imas, rac Sen gagTeTrebia.
335
mwuxri sityvaTa
mwuxri sityvaTa - siCumeSi jadojoxiT miwisqveSa
wyals rom eZeben!
erTi nabiji, da - meore,
iqve - mesame, romlis kvali
Seni CrdiliT ar waiSleba:
pirs ixsnis
drois naiarevi
da sisxlis tborSi daZiravs miwas -
qofakni sityvaRamis, qofakni
Sens SuagulSi
xmas imaRleben:
ras zeimoben? velur wyurvils
da velur SimSils...
ukanaskneli mTvare Cndeba, raTa giSvelos:
grZel vercxlisfer Zvals -
im gzasaviT SiSvels, Sen rom aq mogiyvana -
xrovas miugdebs,
magram mainc verafers gSvelis:
sxivi, romelic gaaRviZe,
aqve qafdeba,
tivtiv mocuravs is nayofi,
didi xnis win Sen rom CakbiCe.
336
ferdobi
Cems gverdiT cxovrob, Cemi msgavsi:
qvad mosuli
CaSvavebul loyaze Ramis.
o, es ferdobi, sayvarelo,
sadac vgoravT Seusvenebliv
Cven, qvani,
Rarak-Rarak mbrunavni.
jeridan jerze kidev ufro momrgvalebulni.
msgavsni. ucxoni.
monamTvralevi, o, es Tvali,
aq CvensaviT rom exeteba,
da, zogjer, Cven is
erTars gvxedavs gakvirvebuli.
337
vici
da Sen, Senc ase -:
daWuprebuli.
viT yovelive RamiTrweuli.
irgvliv es TrTolva-frTebiscemani:
rac Camesmis da rasac ver vxedav!
da Sen,
viT dRisgan Tavdaxsnili TiToeuli:
daWuprebuli.
da Tvalni, Sen rom geZieben.
Cemi Tvalic - am TvalTa Soris.
mzera:
sul erTi ZafiT meti, Sen romelic Semogevleba.
es gviani, gviani Suqi.
cimcimeben Zafebi: vici.
338
mindvrebi
yovelTvis erTi, xe alvisa
azris kideze.
yovelTvis TiTi, samanTan rom
amaRlebula.
xolo misgan Sors
mwuxrs ornati Seuyovndeba.
magram Rrubeli:
is ar yovndeba.
yovelTvis Tvali.
yovelTvis Tvali, romlis quTuTos
Sen gaaxel, roca SeniSnav
mis Camoxril dedmamiSvilebs.
miwyiv es Tvali.
miwyiv es Tvali, romlis mzera
im erTs, alvas, moexlarTeba.
339
xsovna
leRviTnayruli iyos guli,
masSi Jami gaixsenebs
nuSisTvals mkvdrisas.
leRviTnayruli.
zRvis sunTqvaSi ki - sipi,
CaSlili
Subli,
daiko frialo kldeTa.
da irgvliv Seni WaRarisa farTovdeba
samzeuri Rrublis
sawmisi.
340
RamiT daberili
hana da herman lencebs
tuCebi, RamiT daberili,
yvavilebisa;
tanebi naZvis xeebisa,
dajvaruli, mimoWdobili;
xavsi - gamxmari, qva - moryeuli,
Semzadebulan myinvaris Tavs
usasrulo frenisTvis Wkebi:
es modamoa, sadac isini
Sesvenebulan, visac vewieT:
maT mier Jami aRarasdros dasaxeldeba,
fifqs aRarasdros daiTvlian,
wylebs sagubramde aRarasdros auyvebian.
isini dganan ganridebiT am samyaroSi,
yoveli Tavis RamesTan erTad,
yoveli Tavis sikvdilTan erTad,
miukarebi, TavSiSveli, niSandebuli
axloeuliT da SoreuliT.
im vals ixdian, maT sawyiss rom suli Caudga,
vals im sityvisa,
am zafxuliviT ukanono romelic aris.
341
sityva - Sen ici:
micvalebuli.
Cven is ganvbanoT,
Cven is davvarcxnoT
da misi Tvali
cisken mivmarToT.
342
pol eluaris saxsovari
igiv sityvebi Causvene saflavSi cxedars,
romlebsac erT dros metyvelebda, raTa ecocxla.
Tavi maT Soris dauvane,
ganacdevine
ltolvis enebi,
marwuxenebi.
quTuToebze daasvene gardacvlils sityva,
romelsac igi ar etyvis imas,
vinc mas SenobiT esityveboda,
sityva,
romlis pir misi gulis sisxlma iCqefa,
roca SiSvelma xelma, msgavsma misiv xelisa,
imisma xelma, vinc SenobiT esityveboda,
mialursma xeebis mermiss.
Sen mas es sityva daasvene quTuToebze:
iqneb,
mis TvalSi, silurjes rom inaxavs jerac,
SeaRwios sul sxva silurjem,
da maSin is, vinc mas SenobiT esityveboda,
iocnebebs, rom mas "Cven" uTxras.
343
SiboleTi
Cems qvebTan erTad,
msxvil cremlebTan,
gisosebis miRma daRvrilTan,
bazris moednis SuagulSi
maT SemaTries,
iq,
sadac droSa aRemarTaT, romlis winaSec
fics ver davdebdi veranairad.
fleita,
mrCobli fleita Ramis:
ifiqre bnel
wyvil dafionze
venis, madridis.
aafriale Seni droSa anZaze,
xsovnav.
qimze anZisa,
sadReisod, samaradisod.
gulo:
aq, bazris moednis Suagul,
dae, iyav Sesacnobeli.
aRmoiZaxe es, SiboleTi, samSoblodan
Sors daSTenilma.
344
Tebervali. No pasarán.
martorqao:
Sen uwyi qvebi,
Sen uwyi wylebi,
gamomyevi da
estremaduras
xmebTan
migiyvan.
345
Cven gxedavT
Cven gxedavT, cao, diax, Cven gxedavT.
Sen gamodevni wyeba-wyeba
Cutyvavilebs,
Cirqovan wylulebs.
ase amravleb maradisobas.
gxedavT, miwao, diax, Cven gxedavT.
wyeba-wyeba ganasxviseb
sulebs,
aCrdilebs.
ase sunTqaven drois xanZrebi.
346
kenotafi
mimoabnie, ucxov, Seni yvavilebi, uSfoTvelad
mimoabnie:
Sen maT gauwvden qvedamarTul siRrmeebs:
baRebs.
vinc aq unda woliliyo, igi
arsad wevs. magram mis gverdiT samyaro wevs,
is samyaro, romelmac Tvali
mravalferadi yvavilobis winaSe ganxvna.
magram man, raki bevri naxa,
brmebi arCia:
is vidoda da bevrad mets krefda:
is krefda surnels -
da es maT, amis mnaxvelebma, ar apaties.
amis mere ki wavida da iSviaT wveTs daewafa -
man zRva dalia.
Tevzni zRvisani -
Tu SeerTvnen Tevzni zRvisani?
347
Tqvi Senc
Tqvi Senc,
Tqvi, rogorc ukanasknelma,
Tqvi Seni sityva.
Tqvi -
ara ar ki ganwvalo ho-sgan.
Sens sityvas azri mianiWe:
uboZe Crdili.
uboZe Crdili sakmarisad,
iseve mravlad,
rogorc Sens irgvliv Tvli saWirod anawilebde
SuaRamesa da SuadResa da SuaRames Soris.
mimoixede:
naxe, rarig mozRvavdeba sicocxle irgvliv -
sikvdilisas! sicocxle irgvliv!
marTals metyvelebs, vinc Crdils metyvelebs.
Tumca ki, ukve mWidrovdeba Seni sadgomi:
saiT awiRa, ganCrdilulo, awiRa saiT?
wamoimarTe. maRliT imarTe.
Sen gailevi da gaxdebi kidev ufro versacnobi,
ufaqizesi!
ufaqizesi: Zafi,
romliTac mas, varskvlavs, qvemoT daSveba nebavs:
348
qvemoT curavdes raTa, qvemoT,
sadac igi sakuTar Tavs Cahkvirvebia: moyaribe
sityvaTa msubuq talRaze mbrwyinavs.
349
JamwiTeli tuCebiT
zRvaSi damwifda bage, daisi
romlis sityvebsac aq imeorebs,
winaSe Tavis am qveynebisa.
is maT butbutiT imeorebs,
JamwiTeli tuCebiT ambobs.
bage, zRvis mier damwifebuli,
zRvis mier, sadac Tinuss curva eameboda
elvarebaSi,
kacTaken rom mimarTavs naTels.
vercxli Tinusis, sxivSemsWvaluli,
vercxlovani sarke Tinusis:
aRmouCvenebs Tvalebs
meore - moyaribe - didebas
SublTa.
vercxli da vercxli.
orjeradi vercxli siRrmisa.
eg navi iqiT mimarTe,
Zmao.
Seni bade ki amis mere Caagde,
Zmao.
aRmozide da
350
Cvens saxlebSi mimoabnie,
Cvens magidebze mimoyare,
Cvens TefSebze mimoabnie -
uyure, rogor sivdebian Cveni tuCebi,
isinic, msgavsad daisisa, JamwiTlulebi,
isinic misebr mobutbuteni -
da bage zRvidan
usasrulo kocnisaTvis
amoinTqmeba.
351
ARGUMENTUM E SILENTIO
rene Sars
misablulia
oqrosa da daviwyebas Soris:
siRame.
oriv mas aris Cafrenili.
oriv misgan sazrdoobda moqmedebis
TavisuflebiT.
dade,
amier Senc iqiT dade, amo-
naTeba rasac nebavs dReebTan erTad:
sityva, varskvlavze gadamfreni,
zRvis Tavs livliva.
sityva TviTeuls.
TviTeuls sityva, romelic maSin umRerda imas,
roca miparviT acxreboda zurgidan xrova -
TviTeuls sityva, romelic mas umReroda da
xevdeboda.
mas, Rames,
mfreni varskvlavis Tavs, zRvis Tavs livliva,
masve, uTqmeli,
sisxli rom ar gadmoaCqefa,
SxamiT aRsavse kbilma roca bgerebi CaWra.
352
mas sityva utyvi.
pirispir sxvaTa, romlebic male,
viT meZavebiT, moalyulni mtanjvelTa smeniT,
lamis drosac da droebebsac gadaswvdebian,
is daamowmebs bolo Jamze,
bolo Jamze, roca oden borkilebis JRaruni ismis,
is daamowmebs imas, vinc iq wevs
daviwyebasa da oqros Soris,
odiTganve Zmebad maTi damwyvilebeli -
rameTu, miTxar, sad
inaTebs, Tu ara masTan,
vinc Tavis cremlis niaRvarSi
daZirul mzeebs naTess uCvenebs
kvlavac da kvlavac?
353
mevenaxeni
nani da klaus demusebs
isini misi Tvalebis yurZens abinaveben
Semodgomaze,
mTel am natirals gamowuraven da dawuraven, amas
agreTve:
ase surs Rames,
Rames, romelsac ai, eseni, qvis kedlebi,
Camoyrdnobia,
amas moiTxovs qva,
qva, romelzec misi Wigo esityveba gauTaveblad
pasuxis dumils -
Wigo imisi, romelic erTxel,
romelic erTxel Semodgomaze,
ros weliwadi sasikvdilod Caivseba, rogorc
mtevani,
gamogonilis Saxts CasZaxebs, utyvis gavliT,
erTxel da gabmiT.
isini nayofs moisTvlian Semodgomaze, isini
yurZens dawuraven,
dros, viT mis Tvals, gamowuraven,
naJurs, natirals
ayuCeben mzis sacxedreSi,
RamesaviT mtkice xeliT rom amzadeben:
raTa swyurodes mere bages, mogvianebiT -
354
mas mimsgavsebul bagegvianurs:
brmis Sesaxvedrad morkalul da daTrgunul
bages,
sasmeli siRrmiv romliskenac Seqafqafdeba,
ros ca eSveba CaeSveba cvilisfer zRvaSi,
raTa Soridan, viT sinaTlis namwvi, brwyinavdes,
tuCebi roca sveldebian bolosdabolos.
355
TENEBRAE
aqve varT, RmerTo,
axlos varT da xeliT sawvdomni.
RmerTo, erTmaneTs
ukve ise veWidebiT, TiTqos
Seni sxeulia TiToeuli
CvenTaganis sxeuli, RmerTo.
iloce, RmerTo,
Cven aqve varT,
iloce CvenTvis.
qariTrxeulni viswrafodiT,
viswrafodiT, RartafTan da kraterTan rom
davxriliyaviT.
dasarwyuleblad vvidodiT, RmerTo.
sisxli iyo, sisxli,
Sen rom daRvare, RmerTo.
Tvals Wrida igi.
Sens xatebas areklavda Cvens TvalSi, RmerTo,
Tvali da bage ganxvnili da carieli dagvirCa,
RmerTo.
356
Cven SevsviT, RmerTo.
sisxli da xati, am sisxlSi rom hgiebda, RmerTo.
Cven aqve varT,
iloce, RmerTo.
357
yvavili
qva.
qva haerSi, me romelsac davedevne.
Seni Tvali, am qvasaviT brma.
Cven viyaviT
xelebi da
wyvdiads vxapavdiT, vpovebdiT
sityvas, romelic zafxuls maRla auyva:
igiv yvavili.
usinaTloTa sityva - yvavili.
Seni Tvali da Cemi Tvali:
wylisTvis
mzrunvelni.
zrda.
guliskedel-guliskedel
Camofurcvlili.
da erTi sityvac, amis msgavsi, da uroebi
daiwyeben sivrceSi rwevas.
358
siTeTre da simsubuqe
qviSis namgala diunebi, auracxeli.
qaris CrdilSi, aTasjeradi: Sen.
Sen da mklavi,
romliTac SiSvlad Segezarde, me,
dakarguli.
sxivebi. uxvad mogvefrqvevian.
Cven vflobT sinaTles, tkivils da saxels.
rac gvamoZravebs,
siTeTrea,
rasac Cven vcvliT,
uwonadia.
TeTria da msubuqia:
dae, miwyiv mogzaurobdes.
siSoreebi, mTvaresTan axlos, ise, rogorc Cven.
isini kldeebs aSeneben, romlebzec mere
mogzauri es siTeTre daileweba,
xolo isini aSeneben
isev da isev:
sinaTlis qafiT da SxefebiT savse talRebiT.
es mogzauri sinaTlea, kldeebidan maniSnebeli.
is uxmobs
359
Sublebs,
asareklad rom gvaTxoves,
swored im Sublebs.
Sublebi.
iqiT mivsrialebT Cven maTTan erTad.
da am SublTa sanapironi.
Sen gZinavs?
Zili.
kvlavac irjeba zRvis wisqvili,
yinuliviT naTeli da gaugonari,
Cveniv TvalebSi.
360
Tovlis sawoli
Tvalni, sinaTlewarTmeulni, Savi Wiris mTaTa
kalTebSi: ai, movdivar,
gulSi mtkiced amozrdili.
ai, movdivar.
kedeli mTvaris sarkis, iribi. daqanebuli.
(gaelvareba, dalaquli sunTqvis laqebiT. aqa-iq -
sisxli.
suli, RrublebSi gaxveuli, kidev erTxel TiTqmis
da forma.
Crdili, brWyalebSi moqceuli, aTive TiTis.)
Tvalni, qveyanawarTmeulni,
Savi Wiris mTaTa kalTebSi,
Tvalni da Tvalni, isev da isev:
Tovlis sawoli Cven ors qvemoT, Tovlis sawoli.
ulevi broli,
droRrmiv dagisosebuli, vvardebiT da
vvardebiT da vwevarT, vvardebiT.
da Cven vvardebiT:
viyaviT da varT.
Cven varT erTxorc RamesTan erTad.
gasasvlelebSi, gasasvlelebSi.
361
Rame
xreSi da CamonaxreSi da namsxvrevebis susti Cqami,
msgavsi JamTa nugeSinisa.
TvalTacvaleba, udroo dros, bolosdabolos,
xatSeucvleli,
gaxevebuli
Tvalis badura - :
niSania maradisobis.
moazrebadi:
Sor simaRleSi, samyaros marTvis berketebi,
varskvlavis msgavsi,
sialisfre orTa bageTa.
mosmenadi (alionze?): qva,
romelic meore qvas damizneboda.
362
xeli
magida, JamTaxisgan nakeTi,
brinji da Rvino.
Tanxlebuli
mdumarebiT, mirTmeviT, SesmiT.
xeli, romelsac veambore,
unaTebs pirebs.
363
landSaftis Canaxati
ovaluri saflavebi, qveviT. oTxtaqtSi
weliwadebis svlisa zemore
safexurdacerebulTa irgvliv.
lava, bazalti, samyarosgul-
ganmWolmxurvale qanebi mTisa.
Tavwyarostufi,
Suqi sadac gveSureboda, winmswrebi
sunTqvis.
zeTisxilisfrad, zRvamWolmtvriani igiv
Jami xelSeuxebi. mimarTuli
centrisken, lega,
qvisunagira, zemore misa,
danaxSirebul-dakopebuli,
niSaelvare
Subli mxecisa.
364
viwrodwarmarTva
*
monawevaria
alagsa Sin
imav utyuari nakvleviT:
balaxi, urTierTSoriSorCaweril. qvani, TeTrni,
ReroTa CrdilebiT:
arRa waikiTxo - moixile!
arRa moixilo - daemarTe!
vidode, Sensa Jams
ara hyavs debica. Sen myofob -
Sin myofob. borbali, nelinel,
Tavisa Tvisisgan ibrunvis, manani
cocvian,
cocvian moTalxo mindorze, Rame
varskvlavT ar moisaklisebs, arsad
aravin mogiZiebs.
*
arsad
aravin mogiZiebs -
adgils, isini sadac iwvnen, mas uvis
saxeli - arca ra
saxeli. isini iq arca wolilan. raRacve
365
maT Soris wolila. isini
ar ganmWoluWvretdnen.
ar Wvretdnen, ara,
metyvelebdnen
sityvebze. erTic
ar gamofxizlebula, igiv
Zili
maTzed gardmovida.
*
vidoda, vidoda. arsad
mogiZiebs -
me, me var,
me viweq Tqvens Soris, vmyofobdi
ganxvnili, vmyofobdi
smenadi, me SemogwikwikebdiT, Tqvens sunTqvas
mivayuradebdi, meve
var es jerac, Tqven
gZinavT diaxac.
*
var jerac Jamier -
wlebi.
wlebi, wlebi, eg TiTi
366
mimoCxvers ze-da-qve, mimoCxvers
mi-da-mo:
pirapirebi nawiburis, SegrZnobadi, aq
daSoriSordnen erTmaneTs, aq
Seezardnenca urTierTs kvaladve - vin
mimoafara?
*
mimoafara
vin?
vidoda, vidoda.
vidoda sityva, vidoda,
vidoda ganmWoli Ramisa,
hsuroda naTeba, hsuroda naTeba.
ferfli.
ferfli, ferfli.
Rame.
RamiT-Rame. - daemarTe
Tvalsa, cremliansa.
*
daemarTe
Tvalsa,
cremliansa -
grigalni.
367
grigalni, odiTgan,
nawevarnamqeri, sxva igi,
Sen
uwyi diaxac, Cven
wignSi amogvikiTxavs, myofobda
Tvalsazrisi.
myofobda, myofobda
Tvalsazrisi. rogor
wavetaneT urTierTs
sawvdomad - sawvdomad am
Cveni
xelebiT?
daweril iyo agreTve, rom.
sad? Cven
amas zeda dumils gavuwvdendiT,
Sxamnasvams, veebas,
igiv
mwvane
dumili, dumfara, kvlav
gamokideboda azri mcenareuls -
mwvane, diax,
gamokideboda, diax,
TvalTmaqci
zecis qveS.
imasve, diax,
368
mcenareuls.
diax.
grigalni, na-
wevarnamqeri, STeniliyo
Jami, STeniliyo
qviTurT mcdelobisa - is
stumarTmoyvare iyo, is
ar ametyvelebula. rarig
sasikeTod gviCnda yovelive:
marcvlovani,
marcvlovani da boWkoiani. Rerovani,
mkvrivi;
mtevnovani da sxivkonovani; Tirkmlovani,
gluvi da
koStovani; damTmobi, gan-
totvili -: igi, is
ar ametyvelebula, is
esityveboda,
esityveboda mSral Tvalebs nebisad, vidre ar
daxuWa imanve isini.
esityveboda, esityveboda.
myofobda, myofobda.
Cven
ar dagviTmia, videqiT
369
Suagul, igiv
forovanaRnagi, da
isic movida.
Cvenze gardmovida, movida
ganmWoli, kemsa
SeumCnevlad, miakemsa
apki saboloo,
da
umal samyarom, aTasbroliadma,
ixuvla, ixuvla.
*
ixuvla, ixuvla.
kvaladve -
Rameni, ganrevnil. wreebi,
mwvane an cisferi, wiTelni
kvadratni: agera,
samyaro Tavisav Sinagans CamoTess
TamaSSi axal
JamTa Tana. - wreebi,
wiTeli an Savi, naTelni
kvadratni, arca ra
frTosani aCrdili,
arca ra
sazomi magida, arca ra
kvamlisuli, aRfrenad da SeTanTamaSebad.
370
*
aRfrenad da
SeTanTamaSebad -
mwuxriJams, TanaerT
qvadqceul keTris,
TanaerT
Cveniv otebul xelTa,
norC gadmonafrqvevSi,
tyviawinaRis maxlobel
CaSlili kedlis
Tavs:
xilvadi, xel-
axlad: egeve
Rarakni, egeve
gundni, im droTani, egeve
fsalmunni. o, o-
sanna.
maS,
jerac mkvidroben taZrebi. erT
varskvlavs
jerac imedia STenia naTeli.
arca ra,
arca ra dakargula.
371
o-
sanna.
mwuxriJams, aq,
gasityvebani, dReisaruxisad,
imav miwisqveSawyalTnakvalevebad.
*
(- - dReisaruxisad,
imav
miwisqveSawyalTnakvalevebad -
monawevaria
alagsa Sin
imav
uSecdomo
nakvleviT:
balaxi.
balaxi,
urTierTSoriSorCaweril.)
mTargmnelis minaweri: am leqsis winamdebare Targmani
eZRvneba amave leqsis besik adeiSviliseul Targmans
(ix. misi wigni "bolo lirika", Tbilisi 2000, gv. 149-155).
372
* * *
miwa hgiebda maTSi, da
Txridnen.
Txridnen da Txridnen,da ileoda
ase dRe maTi, da Rame maTi. ar adidebdnen isini
ufals,
visac, smenodaT, nebavdao es yvelaferi,
vinac, smenodaT, uwyodao es yvelaferi.
Txridnen da ukve araferi aRar esmodaT;
arc brZenkacebad qceulan da arc simRera
mougoniaT,
ar SeuqmniaT axali ena.
martoden Txridnen.
modga siwynare, magram mere grigalic modga,
mozRvavebuli iyo yvela zRva.
vTxri, Txri, matlic Txris,
da, rac imRers, iq ambobs: Txrian.
o, vin, o, arc vin, o, arvin, o, Sen:
saiT vidoda is, arsaiT raic vidoda?
o, Sen Txri, mec vTxri, vimarxvi Sensken,
da eRviZeba Cvens TiTze beWeds.
373
* * *
sityva Sesaxeb siRrmis-ken-svlisa,
Cven romelic amovikiTxeT.
wlebs CauvliaT mas mere, sityvebs.
Cvenve varT isev.
ici, es sivrce usasruloa,
ici, frena sul ar gWirdeba,
ici, siRrmes gviRrmavebs Cven is,
rac Sens TvalSi ewereboda.
374
* * *
Rvinos da gauCinarebas, am
orives minebebuli:
mivaWenebdi TovlianSi, gesmis Tu ara,
mivaWenebdi RmerTs SoreTSi - axloeTSi, igi
mReroda,
es iyo
Cveni bolo jiriTi
adamian-barierTa Tavs.
ikakvebodnen, ros
TavzemoT Cven CavesmodiT, isini
werdnen,
maTgan mosaxul
erT-erT enaze
moCxibavdnen Cveneul Wixvins.
375
ciurixi, kafe "yaryati"
neli zaqss
mravalze iyo saubari, iyo
mciredze. iyo "Sen"-ze da
"magram-Sen"-ze,
dabindvaze naTlismieriT,
im ebraulze,
im Sens ufalze.
ama-
ze.
es dRe amaRlebis dRe iyo, mkvidrad
aRmarTuliyo gaRmiT taZari, wyalze
oqrod molivlivebda.
Sens RmerTze iyo saubari, me vmetyvelebdi
mis winaaRmdeg,
aRvavsebdi guls, romelic Cemi iyo,
imediT
misi
umaRlesi, naRaRadebi,
momCivani misi sityvisa -
mzera mesrola Senma Tvalma, mere migana,
Tvals gaesityva
Seni bage, me ki Camesma:
377
samidan mesame, oTxidan meoTxe
furCala pitna, pitna furCala,
mzem rom saxlis win frTa gauSala.
es dro, Seni dro, nasaTuTari,
Cems pirTan misi es saubari.
am utyv bagesTan, dumilTan bagis,
sityvaTa Tana, mTqmelTa uaris.
viwroTa Tana da SoreulTa,
am dasasrulTa - axloeulTa.
mxolod CemTan da mxolod Cven samTan,
wilad fskvnil, wilad TavisufalTan.
furCala pitna, pitna furCala,
mzem rom saxlis win frTa gauSala.
378
* * *
mere ramdeni varskvlaveTi,
gamowvdili rom aris CvenTvis. me viyav,
roca Semogxede - mereda, rodis? -,
gareT
sul sxva samyaroebTan.
galaqtikurni, o, es gzani,
o, es Jami, Cven romelmac
Rameebi Camogvivso
tvirTSi Cveni saxelebisa. gana rodia,
me es vici, marTali, TiTqos
Cven gvicxovria, brmad
ganvlo sunTqvam erTaderTma
iq-sa da ara-aq-sa da JamiT-Jamamde-s Soris,
Tvali, Camqralis mimarTulebiT, xeobebSi,
kometisebr wuiliT qroda,
iq, sadac igi Cainacra, idga
dro ZuZus kertebiviT manaTobeli,
romelsac ukve zemoT da qvemoT
da misgan Sorsac ezrdeboda igi, rac
aris an rac iyo an rac iqneba -,
me vici,
vici da Sen ici, da Cven vicodiT,
Cven ar vicodiT, Cven
viyaviT diaxac aq da sulac ara iq,
380
* * *
Seni
miRmeTSiyofna am RamiT.
sityvebiT isev dagabrune, Sen axla aq xar,
aris yoveli namdvili da - molodini
im namdvilisa.
Cveni sarkmlis win
lobio maRla-maRla micocavs: erTi ifiqre,
vin izrdeba Cvens gverdiT da
vin umzers amas.
RmerTi, Cven rogorc wagvikiTxavs, aris
nawili da is meore nawilic aris, mimofantuli:
sikvdilSi
yvela mocelilisa
Seezrdeba igi Tavis Tavs.
iqiT
migviZRvis swored mzera,
Cven vurTierTobT
am
naxevarTan.
381
* * *
oriv xelisken, mezrdebodnen
sadac varskvlavni, Sors
yvela cisgan da yvela cis
siaxloves:
ra
sifxizlea! rarig
gvexsneba Cven samyaro, rarig ganmsWvalavs
Cvenive Suaguls!
Sen iq xar,
sadac Seni Tvalia, Sen xar
zemoT da Sen xar
qvemoT, vpoveb
gasasvlels.
o, moyaribe carieli es
Suaguli, stumarTmoyvare. me vwydebi da
vecemi Sensken, ecemi
Cemsken, da erTmaneTs
mowyvetilni, Cven vxedavT
ganmWol:
Cven
davukargavT
swored
igives,
383
Tormeti weli
marTlad-
STenil da marTlad-
qceul striqonTa rigi: . . . da igiv Seni
saxli parizSi - Seni xelebis
msxverplSewirvis adgilad rom gadaqceula.
samjer CasunTqva,
mere samjer gamobrwyineba.
. . . . . . . . . . .
simunjea sacnauri, siyruvea sacnauri
am TvalTa miRma.
me vxedav Sxamis yvavilobas.
TiToeul sityvaSi, xatSi.
wadi. da modi.
siyvaruli Slis Tavis saxels: Sen
mogawers igi Tavis Tavs.
384
* * *
gavedi yvela Cemi fiqriT
samyaros gareT: iq Sen gpovebdi,
Cemo wynaro, Sen, Cemo xsnilo,
da - Sen migviRe.
vin
ityvis, rom Cven yvelaferi amogviqra,
maSin, roca Tvali Cagvemsxvra?
gamoiRviZa yovelivem, yovelive zeaimarTa.
veeberTela mze mocurda livliviT, naTlad
idgnen iq misi suli da - suli pirispir misda, da
ra mkafiod,
mimTiTeblurad gauCumdnen mas isini
misiv savalze.
cimcim
ganixvna Seni wiaRi,
da eTers mSvidad Seeria amonasunTqi,
da rac moRrublda, gana, es is ar iyo swored,
gana, es xati ar iyo da Cvengan ar iyo,
gana, ar iyo
es swored is, rac saxelia?
385
* * *
Semodgomis utyvi sunebi. igiv
astra, gadaumtydari,
samSoblosa da ufskruls Soris
Seniv xsovnis gavliT vidoda.
Seni Tanmxlebi iyo ucxo
dakarguloba, momxdariyo
TiTqmis -
gecxovra.
386
fsalmuni
aravin aris miwisgan da Tixisgan Cveni xelmeored
gamomZerwavi,
aravin gansjis Cvens ferfls.
aravin.
dideba iyos Seni, aravin.
Sens gasaxarad
yvaviloba mogvsurvebia.
Senskenve
swrafvad.
oden arara
viyaviT da varT da
viqnebiT, moyvavile:
arara da -
aravisvardi.
sulnaTlieri butkoTi CveniT
da zeciuradudaburi am mtvrianaTi,
gvirgviniT CveniT, wiTelqmniliT
alisfer sityviT, Cven rom vimRerdiT
o, ekalsa,
ekalsa zeda.
387
tiubingeni, ianvari
Tvalebi, gadmo-
birebuli sibrmavisaken.
maTi – “esera,
gamocana, aris wmindad-
gadmomxltomare”, maTmierni
mogonebani
holderlinis curvilTa koSkTa, Toliebis-
mimokivilSi.
damxrCval durgalTa stumrobani
am
daZirul sityvaTa Tana:
rom mosuliyo,
mosuliyo adamiani,
rom mosuliyo samyaroSi adamiani,
naTeli wveriT
uxucesTa: igi SeZlebda,
am droebaze
mometyvele, igi
SeZlebda
martoden luRluRs, oden luRluRs,
kvlav-da-kvlav-
luRluRs.
(“pallakS. pallakS”.)
388
qimiuri
mdumareba, rogorc oqro, moxarSuli
qvanaxSirad qceul
xelebSi.
veeba, ruxi,
axlobeli, msgavsad yovlisa, rac ganqarda,
xateba disa:
yvela saxeli, Tana-
damwvari
yvela saxeli. sakurTxeblad
ramdeni ferfli. ramdeni
miwa, mopovebuli
msubuq, ase msubuq
sulTa-
wreebis
Tavze.
veeba. ruxi. yovlad u-
wido.
Sen, maSin.
Senve, fiTrisferi,
Senve, kokriT, dafleTiliT.
Sen, Rvinis WavlSi.
389
(gana marTali ar aris, rom
am saaTma Cvenc gangviteva?
kargi,
keTili, rarig mokvda da miinavla aq Seni sityva.)
mdumareba, rogorc oqro, moxarSuli
qvanaxSirad, qvanaxSirad qceul
xelebSi.
TiTni, mxrColavni, viT gvirgvinni, maT garSemo
Saravandedni - -
veebani. ruxni. u-
kvloni. da
xel-
mwifurni.
390
manaTobeli xe
sityva,
romelsac migakarge siamovnebiT:
sityva
arasdros.
hgiebda,
da es Senc icodi xaniT-xanamde,
rom hgiebda
Tavisufleba.
Cven mivcuravdiT.
isic Tu ici, rom me vimRerdi?
me vimRerdi manaTobel xesTan erTad, saWesTan
erTad.
Cven mivcuravdiT.
isic Tu ici, rom Sen curavdi?
ganxvnili iweq Sen Cems winaSe,
Cems winaSe Sen iweq, iweq
winaSe
Cemi win-
mxltomi sulis.
me mivcuravdi SenTvis da CemTvis. ar mivcuravdi.
xe micuravda manaTobeli.
micuravda ki? aki, zanzara
391
hgiebda irgvliv. usasrulo tbori hgiebda.
kuprisferi da usasrulo. ase ekida,
ase ekida samyaros Tavqve.
isic Tu ici, rom me vimRerdi?
es dreifi -
o, es dreifi.
arasdros. Tavqve samyaroisa. me vimRerdi.
ganxvnili
iweq winaSe Cemi
mesaWe sulis.
392
kaWari
saRamoJamni daimarxnen Seni
Tvalis qveS. da, ase, bagiT Tav-
moyrili marcvlebi sityvis - mSvenieri,
uxmo simrgvale -
Tanaudganan varskvlavmcenares,
mcocavs maTi Suagulken. qva,
odesRac rom safeTqlebTan axlos iyo, aq
aRmoxdeba:
TanaerT yvela
afeTqebuli
mzisa, hgiebdi,
sulo, eTerSi.
393
* * *
es
aRar aris
SenTan erTad drodadro
droSi daZiruli
simZime. igi
sxva simZimea.
es aris wona, ukan momtani sicarielis,
Tana-
mgzavri rom iyo Seni.
ar gaaCnia mas saxeli, ise, rogorc Sen. SesaZloa,
Tqven iyoT erTi. SesaZloa,
rom Senc erTxel miwodo
ase.
394
MANDORLA
nuSSi - ra hgiebs nuSis gulSi?
arara hgiebs.
arara hgiebs nuSis gulSi.
hgiebs da hgiebs.
araraSi - masSi vin hgiebs? mefe igi.
iq mefe hgiebs, mefe igi.
igi iqve hgiebs da hgiebs.
kululo iudevelisa, ar gaTeTrdebi.
da Seni Tvali - Seni Tvali saiT hgiebs?
Seni Tvali hgiebs nuSis sapirispirod.
Seni Tvali, igi hgiebs ararais sapirispirod.
mefisken hgiebs.
hgiebs da hgiebs.
ar gaTeTrdebi, xalxis kululo,
mefuradlurjo, nuSisa gulo.
395
* * *
aravisad mikruli loyiT -
Senad, sicocxlev.
Senad, xelis narCenebiT
mignebulisad.
TiTebo.
SoriT, yaribobiT,
jvaredinebze, xanad da xanad,
sulismoTqma
Tavisuflad daSTenili asoebiTurT,
odesme mtvrian sasTumal-
zeda.
gaxevebuli maragi gulis: igiv
mxrColavi
msaxuri naTlis da siyvarulis.
ali naxevar
sicruis jerac
ara erT an or
RamemTevar im foraSi,
mas rom exeba.
maRliTken Cqami saketisa,
sunTqvis-
xeSi zemore Tqvenda:
396
ukanaskneli
sityva, Tvali romelmac gkidaT,
jerars, amier TavisSive iyos da daSTes.
. . . . . . . . . . . . . .
Senad mikruli,
sicocxleo,
mignebulo xelis narCeniT.
397
* * *
naTelni
qvani ganvlian haers, naTel-
TeTrni; naTlis-
momtanni.
surT
ar daeSvan, ar Caiqcnen,
da ar gaxdnen moxvdrilebi. da miiweven
maRla,
umcires
askilTa msgavsad, ganiSlebian,
molivliveben isini
Sensken, Cemo wynaro,
Cemo namdvilo -:
me gxedav, Sen maT agroveb Cemi
axali, Cemi
nebismierkacisxelebiT, Sen maT aTavseb
morig-naTelSi, romelsac arvin
arc satirlad da arc saxelis dasarqmevad ar
saWiroebs.
398
anabazisi
es
galavnebs Soris viwrod Cawerili
ugzod-WeSmariti
maRliv da ukanve
gulnaTel mermisSi.
iq.
marcval-
talRamWreli, zRvismier-
ferebi, Sor
moucurvelSi erTob.
mere:
tivtivebis-,
glovistivtivebis-meseri
TanaerT
wamiwamadlamazad mxltomare
sunTqvisrefleqsebis -: cimcim-
zanzalakTabgereba(dum,
dun-, un-,
unde suspiratcor),
da-
narCunebuli, Se-
narCunebuli, Cveni.
400
* * *
satyorcni joxi, sunTqvis gzebze,
ase yaribobs igi, frTa-
mZlavri, igiv
namdvili,
varskvlavT-
savalze, samyaroTa-
namsxvrevebiT naamborebi, drois-
marcvlebiT danaWdevi, droismtvriT, Tana-
daoblebuli TqvenTan erTad,
lavis namsxvrevno, gana-
wevrebi, ganmisxluli, gan-
qarwylebuli,
gatanili da ganagdebi,
gariTmuli sakuTar TavTan, -
ase brundeba
gafrenili, ase brundeba igi
kvlav da Sin,
sul raRac erTi guliscemiT, raRac erTi
aTaswleuliT
Signivdamdgari, viT
erTaderTi maCvenebeli isari im wris,
romelic sulma,
romelic misma
sulma aRwera,
romelic aris
imav
suliT
gadanomrili.
401
dRisiT
dabambuli ca. isev da isev
mkafio frTa irjeba werad.
mec, gaixsene,
mtvris-
feri, movel
viTarca wero.
402
* * *
ufleba gaqvs, TovliT
mSvidad gamimaspinZlde:
yovelTvis, roca TuTis mxardamxar
ganvvlidi zafxuls,
ismoda misi ukanaskneli
foTlis yvirili.
403
* * *
ardasizmrulis mier nadevni,
Txris dauZinrad gzisgamlevi purisqveyana
mTas sicocxlisas.
Sen misi puris rbilobidan
axlad gamosres Cvens saxelebs,
romlebsac me,
Seni
Tvalis ali-kvali TviTeul TiTze,
vusinjav
adgils, romlis gavliTac
SemiZlia vifxizlo Sensken
naTel
SimSilis kelaptriT pirSi.
404
* * *
karis RreCoSi
ornatebSi zeciuri monetisa
Sen teni sityvas,
romelic me movaSandake,
mocaxcaxe Cemi muStebiT
roca Cvens Tavze saxuravi
avamtvrie, kramit-kramit,
marcval-marcval, iq, maRliv, siRatakis-
naWuWis spilenZisebr-
cialis
gamo.
405
* * *
mdinareebSi CrdiloeTiT mermisisa
me vagdeb bades, Sen
dayovnebiT rom amZimeb
qvaTa mier weril
CrdilebiT.
406
* * *
Seni gviani saxis winaSe,
martodmarto-
moaruli Soris
Cemdac Semcvlel RameTa,
movida raRac dasarCenad,
rac erTxel ukve CvenTan iyo,
fiqris mier ar-
Sexebuli.
407
* * *
dardswrafni ganmWol,
WrilobaTa
moelvare sarkesTan CavliT:
aha, sicocxlis
ormoci xe dacurdeba, qerqSemoclili.
eulo aRma-
mcuravo qalo, Sen
iTvli yvelas, TiToeul maTgans
exebi.
408
* * *
ricxvebi, wnuli
xatebTan xvedris
da uku-
xvedris.
zed Segdebuli
Tavis qala, romlis
uZilo Zilispir mimo-
xlili CaquCi
msoflio ritmiT
ganadidebs am yovelives.
409
* * *
savalni Seni xelis mtevnis
CrdilT-namsxvrevebSi.
oTx-TiTiani-ornatidan
aRmovTxri CemTvis
gaqvavebul locva-kurTxevas.
410
* * *
idge, CrdilSi
Wrilobisa haersa Sina.
idge-arvis-Tvis-da-arafris-Tvis.
Seucnobi,
SenTvisve
mxolod.
yoveliveTi, sivrce raSic moipoveba,
Tundac
uenod.
411
* * *
sifxizlis mier daCxverili Seni sizmari.
Tormetjeradi xrax-
nuliT misiv
rqas CanaWdevi
sityvis beWedi.
ukanaskneli Sejaxeba, misgan marTuli.
fri-
alo, viwro
dRisxeobaSi biZgmicemuli
borani aRmiT:
is gamowvlilviTwakiTxulis
gadamtania.
412
* * *
ZafTamzeebi,
legaSavi udabnos Tavze.
xe-
maRali azri
ikrebs sinaTlis bgeras: hgieben
jerac simRerebi sasimRerod imier
kacTa.
413
* * *
sityvis natani, vulkanuri,
zRvis yaSyaSiT garemoculi.
zemore
masa moniaRvre
ubadrukTa naSierTa: man
alami aafriala - xatis da aslis
droebaSi qedmaRluri gadajvareba.
vidre Sen sityvis mTvares gare-
tyorcni, iqidan
miqcevas umzers saswauli
da gulis-
msgavsi krateri
Sobs da SiSvelia dasawyisTa,
mefur-
arsTa xilulsaqmnelad.
414
* * *
gzamoSanTuli
Seni enis elvare qariT
Wreli ubnoba da-
Tmenilis - as-
eniswvera Cemi-
leqsi, es araleqsi.
amo-
burRuli,
Tavisuflad
gza kacTaganis-
saxovan TovlSi,
monanieTovlSi, mimarT
stumarTmoyvare
oTaxTa da magidaTa, yinulovanTa.
Rrmad
JamTabzarSi,
fiWayinulis
TanaerT
icdis, sunTqvisbroli,
ueWveli Seni
samxili.
415
navsadguri
igiv iarapirmokruli: sad-,
Senc CemsaviT rom yofiliyav, sul-
amoxdili ocnebebiT
TavaSvebul sufraze Sedgmul
aryiTsavseboTlisyelebze
- Sen momisarTe,
zRvis kululo, xvedrad Cemi bedniereba,
Sen momixofe mravlad talRa, krulvayomralo,
gza gaikvlie
aduRebul wiaRSi gavliT,
yinulovanmwuxarkalamo -,
sad-
iT
ar iyav xetebuli Sen CemTan erTad,
merxebze Tundac
imav dedilo klauzenTan, man ki diaxac
uwyis, ra xSirad, viT CagmRerodi
me Sen yelamde, haidideldu,
mTeli Tavisi foTleuliT, samSoblos Txmela
rarig mocvlurji,
haidudeldi,
Sen, viT
fleita astraluri
miRmeTidan samyaroskidis - da esec iyo,
416
Cven vcuravdiT, dediSobila, vcuravdiT ase
imav ufskrulleqss,
xanZrisfradwiTel Sublze daWdeuls -
Cauqroblad miikvalavda
Tavis gzebs siRrmis-
wiaR momwydari oqro maRliTken -,
aq,
daberili ialqnebiT,
Caiqrolebda mogoneba agreTve amis, neba-neba
rokdnen xanZrebi, gan-
wvaluli, Sen,
ganwvaluli zemore
oriv Sav-
lurji xsovnis-
karWapze,
Tumca biZgmicemuli agerve axlac
aTasi-
mklaviT, romliTac me Sen gakavebdi,
gadajvaruli, varskvlavganatyorcn-bunagTa
miRma,
Cvenive jerac miwyiv mTvrali, dawafebuli,
samyaroskidis bageebi - saxelvdeb maTve mxolod
da mxolod -,
vidremde miRmeTs dromoxavsul saaTiskoSkze
Caicvlebodes uxmaurod budis da ricxvTa
eg safarveli - qimerdoki,
mimomcurveli,
417
gansamyaroul-TeTradqmnili
asoebi maRal amweTa
weren arsaxels, zemore romlis
sasikvdilo naxtomisken mibobRavs mainc igiv
cxovreba sazidavi,
amosaxapad
romelic ergoT SuaRamisad
sazrisad-
xarb winadadebebs,
miskenve
tyorcnis neptunis codva xorblis-
aryisfer sabuqsiro Tavis bagirsac,
garemocvaSi
Tormet-
tonian siyvarulisadmoxmianeqerqeWelebis
- xolo odesme Wisjalambris, da SenTan erTad
igi imRers aw aRar gundSi
zRvasmomwydari qveynierebis -
moirwevian rokviT Soridan,
odesidan, Suqurgemebi,
ai, niSnuli platformisa,
romelic, Cveni erTguli tvirTi, CvenTan erTad
CaiZireba,
sarkastobs yvelas da yvelafers
qvemo-zemore - ratomac ara? igiv
iarapirSekruli, an sad-, an rodis -
da vCndebiT, vqrebiT da isev vCndebiT.
418
COAGULA
agreTve Seni
Wriloba, vardo.
da rqebis Suqi imav Seni
ruminuli kameCebisa
varskvlavis nacvlad
qviSasageb-ze,
metyvel, alisfer-
ferflisamebrZlier
kolba-Si.
419
* * *
paseqis kvamli, maRlamsrboli, Sigan nagzeviT
asoTamsgavsad
klaknili RerZis.
(arasodes yofila zeca,
Tumca zRva aris jerac, cacxlovanmewamuli,
zRva.)
Cven aq varT, Cvenve,
gamoRweviT moxarulni, karvis winare,
sadac Sen Tanamoyaribe eniT acxobdi
purs udabnoTa.
mzeris kideze: cekva
ori orlesulis,
gulisCrdilis bagirsa zeda.
qveSiT ki bude, mownuli
azrTa-
boloebiT - romel
siRrmeSi?
iqve: groSebi maradisobis,
daxruli, Cvenda
yulfis gamnWol SemonTxeuli.
422
* * *
lixtenbergisgan namemkvidrevi
xelsaxoci Tormeti, sufra -
planetebisgan dRegrZeloba
enis koSkebis, irgvliv
mkvdriseburdadumebul niSanT-
zonaSi.
yofnisadmisda
- ara hgiebs zeca, arc
miwa, da oriv
xsovna Camqralia
vidremde imav
ifansmindobil sinegogamde -,
misadvemyofi,
qalaqyriliT Tavmoyrili
TeTri kometa.
naprali xmisa, misi
mfarveli,
yoveliveSi.
Zowisferaddakarguli
azrTa-
Zafisa. xmamaRliv-
423
qmnilni moTqmani
amis zemore, moTqma
qvemore amis - visi
xma igi?
amiTve - nuRa ikiTxav,
Tu sad -
rom vyofiliyav TiTqmis -
nu ityvi sad, rodis, kvlavac.
424
GIVE THE WORD
tvinSi nacemi - sanaxevrod? iqneb, sami meoTxediT? -,
gascem, bindidan Tavdaxsnili, parolebs - amaT:
"TaTarTisrebi".
"xelovnuri piure".
"sunTqva".
mecxadebian erTianad, ar moakldeba ara kaci da
ara qali.
(TviT sibmetyvelnic aq arian da winaswarbilebic -
aqve.)
mecxadeba adamiani.
cremli Sens gverdiT, dedamiwisvaSlissidide,
ganmWolnaxmaur, ganmWolnamgzavr
pasuxis mier,
pasuxisa,
pasuxisa.
gaxvretili ganmWol - vis mier?
"xdeba", Sen ambob,
"xdeba",
"xdeba".
Cumi keTri gwydeba sasidan
da Seni enis wveri naTels moikrebs,
naTels.
425
* * *
erTxel,
me viyav moyurade,
is, uxilavi,
simarTles vambob,
mTeli Rame samyaros banda.
erTi da dausrulebeli,
nacartutadSTenili,
STena.
iyo naTeli. da - gadarCena.
426
* * *
momoxmaurSi, msgavsad Cveni dasawyisisa,
RartafSi,
sadac Sen me merge,
me isev vqoqav, mas,
musikalur im zardaxSas - Sen
es ici: im uxilavs
da
gaugonars.
427
LYON, LES ARCHERS
rkinisisari, mowvarTuli,
aguris niSSi:
momijnave-aTaswleuli
gareSeqmnila, uZleveli,
uTvalTvalebs
Sens megzur Tvalebs,
amier,
wilnayari mzerebiT,
aRviZeb imas, momijnave vinc aris Seni,
igi xdeba umZimesi,
umZimesi,
da Senc, yvelafriT,
rac gareSed qceula SenSi,
xdebi gareSe,
siRrmiseuli,
is erTi
lari
Wimavs kuTvnil tkivils Tqvens qvemoT,
mizani, ukvlod ganmqvreuli,
elvarebs, mSvildi.
429
irlandiuri
momec ufleba, ganvvlo
xorblis safexurebi Seni Zilisken,
ufleba - ganvvlo
Zilis gzawvrili,
ufleba - torfis datexva SevZlo
cicaboze gulisa,
xvalve.
430
* * *
nami. xolo me SenTan viweq, Sen, nagavSi,
monamqruli mTvare
uxvad gvayrida pasuxs,
Cven erTurTs ganvenamcecebodiT,
kvlav erT koStad vikvrodiT mere.
RmerTma gatexa puri,
purma gatexa RmerTi.
431
* * *
Zalauflebis, Zlierebis sameufoni.
miRma, bambukSi:
myefavi keTri, simfoniuri.
vinsentisgan naCuqarma
yurma
mizans uwia ukve.
432
* * *
miaWenebda Rame, is ki gons mosuliyo,
xolo mis droSad qceuliyo oblis faraja,
araviTari mcdari gezi,
uSecdomo iyo ukve misi Weneba -
raRac iseTi, raRac iseTi, TiTqos kvidoSi
forToxlebi izrdebiano,
TiTqos ar cmoda araferi gaWenebuls,
gareSe misi,
dedis muclidan moyolili, sa-
idumloddaxaluli
pirveli
kanis.
433
* * *
CemSi Tavs rogor gadaiSeneb:
jerac isev ukanasknel,
gamocrecil
naskvSi sunTqvisa
raRac namsxvreviT
CaCri
sicocxles.
434
* * *
me jerac ZalmiZs Seni danaxva: eqosi,
moxelTebadisa grZnobad-
sityvebiT, swored rom damSvidobebis-
qimze.
wynarad frTxis Seni saxe,
anazdad
ganaTebuli, viT naTura,
CemSi, iq, sadac
amboben umtkivneules "ara"-s.
435
* * *
maradisobebs mis saxeSi
edoT savali da ufro
metic,
neba-neba Slida xanZari
yovelive amosanTlebuls,
simwvane, ara aqauri,
SeRinRlavda nikaps
im qvisa, oblebi rom
marxavdnen da isev
marxavdnen.
436
* * *
damSvidobebiTdafoTlili irlandieli
asuli Sens xels
uswrafesi
siswrafiT ganCxreks.
da Seezrdeba misi mzeris silurje Sens xels,
wageba da mogeba
erTxmad:
Sen,
siSore
TvalTaTiTuri.
441
utopia
ZlierebiT aRsavse dRe mxrebSi iSleba
da brWyalebiT mimofleTs Rrublebs.
merZeve Tavis sarZeve sonatebs
arakunebs: saqmroebi eqskalatorebiT
zecisken midian: velurad mZlavrad
daaqneven Sav da TeTr qudebs.
futkrebi gaficulan. rwmunebulebi
Rrublebis gavliT yiraze dgebian,
samercxulidan romis papebi JRurtuleben.
yvelgan gulaCuyeba da dacinva da
aRtaceba gamefebula. ialqnian gemebs
Sedgenili balansebiT kraven.
kancleri mawanwalasTan koWs agorebs
da fsonad saidumlo fonds Camodis. siyvaruli
policiis mier nebadarTulia,
gamocxadebulia amnistia
simarTlis mTqmelTaTvis.
xabazebi musikosebs funTuSebs
Cuqnian. mWedlebi
442
rkinis jvrebiT nalaven
virebs. rogorc amboxs,
uxuvlia bednierebas da lomiviT brdRvinavs.
mevaxSeni, vaSlis yvaviliT
da bolokiT Semkulni,
gaqvavebulan. xreSad mimofSvnilni,
isini Sadrevnebs da baRebs rTaven.
caSi yvelgan sahaero burTebi adian,
salaRobo floti gasasvlelad ukve mzad aris:
aba, adiT, merZeveebo,
sasiZoebo da mawanwalebo,
gaswiT! ZlierebiT aRsavse
dRe
mxrebSi iSleba.
443
HÔTEL FRATERNITÉ
visac ara aqvs fuli kunZulis SesaZenad
vinc kinos win darajobs zabas dedofals
vinc brazisgan da dardisgan fleTs Tavis bolo
perangs
vinc daxeul fexsacmelSi erT dublons malavs
vinc Tavis Tavs gamomZalvelis priala TvalSi
aTvalierebs
vinc karuselze kbilebs aRrWialebs
vinc wiTel Rvinos gadaisxams qvasaviT magar Tavis
sawolze
vinc werilebiT da fotosuraTebiT kocons anTebs
vinc sanapirosTan amweebis qveS zis
vinc ciyvs sakvebs uwvdis
vinc ufuloa
vinc Tavis Tavs ganWvrets
vinc kedlebze akakunebs
vinc yviris
vinc svams
vinc arafers akeTebs
Cemi mteri
gdia lelqaSSi
sawolze karadaze
yvelgan iatakze
gdia
Cemsken mzeramomarTuli
Cemi Zma.
444
SoTxvebis gamarjveba
Weqa-quxilic ki ayovnebs, imdenad TeTri,
cida muStebis mommuWveli da tkbobisTvis
gabedulebas armoklebuli, ganrisxebuli
patarZlebi
dganan alublis uTeTres baRSi. ise Savia
daRebuli maTi piri, rom daviwyebiaT sulac
Rrublebs
nayofis dayra. mrisxaneba gadaqceula
bednierebad. Rrmad Cafesvili
patarZlebis muqarac ismis. ayvavebulan ukve isini.
saSineli
simRerebiT elian avdars. sasaklaoze
mityuebul mqadageblebs saxeSi qviSas
ayrian da mbeWdavebTan agoreben Tanac kamaTels,
qurdebs totebiT daCxveren da Sors aZeveben.
imReren. tkipebs konduqtorebi ar ukrZalaven
mogzaurobas,
cecxlfareSebi naRvels, frTebis bardanebs da
niCbebs acxroben. da xurs qorwili.
patarZlebi saaTebs urcxvad anadgureben.
werilebs da droSebs cecxli wakidebia.
saketidan da anjamebidan xtian karebi.
qars rac moaqvs, saprocento danamatia. xevebs
dastvenen
patarZlebi. gamqrala SiSi.
umankoebis velur mzeras
yasbebi oxvriT emalebian.
445
ufrosklaselTa sakiTxav wignSi
odebs ki nu waikiTxav, Cemo Svilo, moZraobis
ganrigebs Caxede:
isini xom ufro zustia. sazRvao rukebi gadaSale,
vidre jerac ar aris gvian. ifxizle, ar imRero.
mova dRe, roca karebze uwyebebs
gaakraven da aras mTqmelebs mkerdze niSans
dausviringeben. amoucnoblad mimosvla iswavle,
Cemze ukeT iswavle es saqme:
gamocvla sacxovreblis, pasportis, saxis.
icode wvrilmani gamcemlobis,
yoveldRiuri binZuri gadarCenis gemo.
sasargebloa
cecxlze navTis damsxmeli enciklikebi da
manifestebi: daucvelTaTvis karaqis da marilis
Sesaxvevad. cofi da moTmineba gesaWiroeba
Zalauflebis filtvebSi momakvdinebeli,
uxilavi im mtvris Casaberad, romelic imaT
dafqves, vinc bevri iswavla,
vinc SensaviT mondomebulia.
446
mglebis dacva kravebisgan
Zeram kesane coxnos, ara?
turas ras sTxovT,
tyavi gaiZros, mgels? rom
kbili Tavad daiZros?
politrukebs da papebs
ras uwunebT?
briyvulad TvalebdaqaCulebi ras miSterebixarT
crupentela ekrans?
gana, vin ukerebs generals
Sarvalze sisxlian lampasebs? vin
umzadebs mevaxSes yveruls?
vin ikidebs Tavmomwoned Tunuqis jvars
mobuybuye faSvze? vin
iRebs xelis groSs, vercxlis fuls,
mayuTs, rom moketos? aki,
bevria gaqurduli, qurdi ki cota; gana, vin
ukravs maT taSs, vin
ibnevs samkerde niSnebs, an
tyuili gana vis swyuria?
sarkeSi CaixedeT: laCrebo,
simarTlis simZimiT dadedlebulebo,
swavlis uarmyoflebo, mglebisTvis
azrovnebis gadamlocvelebo,
Tqveni uZvirfasesi samkauli sacxvire rgolia,
447
yeyeCebze gaTvlili sicrue, iaffasiani
nugeSi, nebismieri gamomZalveloba
TqvenTvis jer cotaa.
Tqven, kravebo, debi arian,
TqvenTan SedarebiT, yrantala yvavebi:
Tvalebs TxriT erTmaneTs.
Zmoba sufevs,
Tu sufevs, mglebs Soris:
isini xrovebad dadian.
dideba yaCaRebs: Tqven ki,
Tqvenive gasaupatiureblad mimpatiJeblebo,
Tqvenve miegdebiT xolme morCilebis
Smorian sawolze. wkmutunebT da
am drosac cruobT. Tqven gsurT,
rom gjijgnon. Tqven
ver SecvliT qveynierebas.
448
qveynis ena
stendebat namque varium iracundum iniustuminconstantem, eundem exorabilem clementemmisericordem, gloriosum excelsum humilem,ferocem fugacemque et omnia pariter.
Plinius, Hist. nat. CCCV, CCCVI.
ra damikargavs aq,
qveyanaSi, sadac uwyinrad
momavlines Cemma mSoblebma?
var mkvidri, Tumca unugeSo,
mimokarguli,
adgilobrivi am saamo ubedobaSi,
TviTkmayofil, lamaz xaroSi.
ra gamaCnia me aq? anda, ra damkargvia
am sasaklao velze, zRaprul am saRoreSi,
sadac yvela da yvelaferi aRmavali, magram ara
winmavalia,
sad moyirWebas saimedod daudevs bina,
delikatesiT movaWreTa maRaziebSi carciviT
TeTri siRaribe
xrinwianad sadac xrialebs da SedRvebili
naRebidan amoibRavlebs:
yvelaferi aRmavalia!
sadac Raribi mdidrebisgan raRac erTi mogebis
iqiT sxvebi - mdidari Raribebi -
449
Tav-TavianT kinoskamebs aRtacebiT acamtvereben,
aq dacemidan dacemamde yvelaferi aRmavalia,
gadasaxadTa balansi sadac igalobebs osanas da
netar arian-s
da bRavis: ara, sakmarisi sulac ar aris
Tavisufali drois qrolva da gaqaneba
TvalSeuvlebi,
es umciresi zaralia, naxevaria,
arafers niSnavs, sakmarisi sulac ar aris,
yvelgan da yvelgan rom daZrwian satarife
partniorebi
da iRereben daberil muStebs da moilxenen
da mRerian da ase amboben:
aq yvelaferi aRmavalia,
Cinebulia marTlac aq yofna,
aq xom ukusvlac aRmavalia,
erTi mmarTveli aq meore mmarTvel batons
locvaniT bombavs,
msubuqad daSavebulebi awarmoeben oms mZimed
dazaralebulebTan,
rasac aq hqvia umowyalo saTnoeba erTurTis
mimarT,
da es mciredi borotebaa,
es ar makvirvebs,
muStrebi amas eguebian,
swored aq, sadac erTi xeli meores iZens,
gulze davidoT xeli, Cven aq Tavi qudSi gvaqvs,
450
aq davemkvidroT,
am ariul jarTis grovaze,
am moRrWiale manqansadgomze,
sadac nangrevebs nangrevebi amoezrdebaT,
axalTaxlebi, nangrevebi maragad da ganvadebiTac,
gamoweriTac, CamoweriTac:
didebulia marTlac aqyofna,
moxmarebul momxmarebels,
rac mciredi borotebaa,
sadac Tma scviva,
gofrirebuli muyaoTi da celofniT sadac
daufaravs warmatebuli Tavisi Tavi,
sadac igi, ararsebuli, ormodan yviris:
aq davemkvidroT,
mkvlelTa ormoSi,
aq, sadac kedlis kalendari, siCqarisgan da
umweobisgan, TviTve ifurcvlis
da sadac nagvis bunkerebSi namyo fuvdeba,
xolo mermisi akraWunebs proTezis kbilebs,
amis mizezi is aris, rom yvelaferi aRmavalia,
Cven yvelafrisTvis maTeTrebels viyenebT Warbad,
da es iseTi Cveulebrivi saqmea, rom sul ar
makvirvebs,
Cven oqros kveTis sizustiT vwevarT
aq, pozitivi sadac aRwevs umaRles niSnuls,
451
da is savaWro palatebis aris sudara,
mina-javSnis qveS moTavsebuls dasakrZalad
miasveneben,
sadac, brmebs Soris, Tavs kargad vgrZnobT,
sadac savaWro centrebi da morgebi da iaraRis
sawyobebi Cveni saxlia,
da es rodia yvelaferi, es xom mxolod naxevaria,
es ganzrax dakonservebuli udaburi adgilebia,
warmatebuli siSlegea, es aris cekva
gacrecili waulas qurqiT, damtvreuli muxlebiT
cekva,
amneziis maradiuli gazafxulis Jams,
es sxva qveynebze bevrad ufro sxva qveyanaa,
me amas vnanob, da rom vnanob,
umciresi borotebaa, radgan simarTle is aris
mxolod,
rasac am qveynis msxverplad qceuli, Cveulebrivi
mkvdari xalxi
qvesknelidan amoiyvirebs, raRac uxmos da
warumatebels,
rac xmagaumtar safars awveba qvemodan da
dafaravs da swrafad muqdeba,
dalaqavdeba, dasveldeba da guburad gadaiqceva,
da es savsebiT Cveulebrivi guburaa is, rac mas
tboravs,
452
saxlis sulebsac datboravs da
Zmebi grimebis lomCitasac, nairbewvasac
da maT mSvenier rapuncelsac, aq isini aRar arian,
arc qalaqebi arsebobs ukve, aRarc Tevzebi,
am gubeSi amoixrCo es yvelaferi,
samsaxursa da sacxovriss Soris xangrZliv savals
Setovebuli, muyaiTi da daucveli
Cemi ZmebiviT,
rarig ganvicdi maT beds, RvTismosav am
marTlmsajulTa bedsac ganvicdi,
gaziskacebis gamoc vwuxvar, mere rogor
daaboteben bevrni da bevrni,
dasaplombi xelsawyoebiT, mZime-mZime nabijebiT,
ararsebuli CeqmebiT da ufskrulis gavliT,
kefaSi mtkiced CaWedilidamRiT, Tanaxmad
ganawesisa:
rom yofiliyo es xalxi msgavsi sxva xalxebisa,
sul sxva, savsebiT Cveulebrivi iqneboda es
qveyanac
da ara - Ramis da nislis mxare,
ararsebuliT gadavsebuli,
maT ar ician, vin arian, arc surT icodnen,
am qveynad moxvdnen
am qveynidan gaqceulebi
da gaqceulni unda iyon kubos karamde:
453
rom yofiliyo sxvagvarad, maSin maTi Svelac
iqneboda SesaZlebeli,
iqneboda rCevebic da Sinagani kmayofilebac,
ar iqneboda es yamiri, mtruli qveyana!
ra damikargavs aq, ras veZieb
da viCiCqnebi am daumdgar da bnel gorgalSi
erTmaneTSi gaxlarTuli orTabrZolis iaraRebis,
tkbobis niSnebis,
qudSi gasarWob frTebisa da sezonuri
fasdaklebebis, gana ras vpoveb,
Tu ara isev qronikulad, qronologurad
mowesrigebul sportul darbazebs,
Tu ara saqmis mwarmoeblebs kacobrivisTvis
yazarmebSi yazarmebis yazarmebisTvis:
ra mesaqmeba aq? ra unda vTqva?
romel enaze? vis gasagonad?
aq arCevani danasaviT mesoba gulSi,
vnanob, da vici, es mciredi borotebaa,
da is yviris da aRar wyvets yvirils,
cisken miiwevs mcire-mcire Seyvirebebad,
unda, rom ufro didi Candes, vidre aris
sinamdvileSi,
magram es mTeli sulac ar aris;
mxolod d da mxolod Semzaravi naxevaria,
es sakmarisi ar aris jerac:
454
radgan SimSiliT cofSeyrili es qveyana
Tavad iTxris gamrjed samares,
es qveyana Tavis Tavs TviTve gamoyofia,
guli, Signidan ganwvaluli da darRveuli,
miwyiv uazrod mowikwike, bombi xorcisa,
Wriloba sveli, ararsebuli:
germaneTi, Cemi qveyana, uwminduri guli am xalxTa,
sakmaod saxelSelaxuli, JamiT Jamamde,
Cveulebrivi yvela xalxis warmodgenaSi:
me da Cemi ori qveyana, Cven varT erTurTs gayrili
xalxi,
da mainc aq var, Seupovrad, am yvelafris
miuxedavad
da, mgloviare, vekiTxebi Cems Tavs:
me aq ra damikargavs?
is damikargavs swored,
rac me enaze madgas,
raRac sxva, mTeli,
mTel msoflios gabedulad rac exumreba
da ar ixrCoba am guburaSi,
ucxo, ganwvalul am xrials rac dautania,
gazeT axali germaniis dapresil xrials,
"frankfurter algemaines" xrials
(rac mciredi borotebaa),
455
pirdamuwuli xrCoba, romelmac sul ar uwyis
sakuTari Tavis Sesaxeb,
romlis Sesaxeb araferi minda vicode, sanimuSo
qveyana da
mkvlelebis xaro, sadac suliT da guliT Caagdes
Cemi naxevrad cocxali xorci,
aq vrCebi axlac,
vmetoqeob, ukan ar vixev,
aq davrCebi erTi xanoba,
vidre aqedan sxva xalxisken gaveSurebi,
da davisveneb me savsebiT Cveulebriv qveyanaSi,
oRond aq ara,
oRond ara aq.
456
leqsi leqsebis armkiTxvelTaTvis
visi yvirili gamoismis nawyvet-nawyveti
nislis saknidan? es vin mocuravs
yelze rezinis rgolCamocmuli,
martis magari ludis da sisxlis
mduRare tbors gamoRweuli?
isaa swored,
visTvisac mtverSi vkawrav am sityvebs,
vinc maT verasdros amoikiTxavs.
vin Camarxula erTianad gazeTebsa da
qaqSi? visa aqvs urani SardSi?
an webovani furTxiT TaTbirebs
miwebebuli vin aris? an vin
amovlebula tyviaSi?
naxe,
anteniT kefadamSvenebuli,
utyvad icoxnis binZuri tviniT.
ra movuxerxoT dagmanul yurebs,
oden sarkalSi amovlebulebs,
gamoxveulebs birJis uricxv biuletenSi,
registraturis pirquS Sekvrebad
piradi nebiT CamoStampulebs?
virjebi
Clungi gamcemlebis yurTaTvis, da maT
mivmarTav civad, rogorc Rame, dabejiTebiT.
457
ra Rmuilia, Cems sityvebs rom
erTbaSad STanTqavs? es xom yefaa uwminduri
sauwyebo im arwivebis, romlebic
caSi, mTlad usulod datovebulSi,
Cven gvdarajoben.
RviZls,
Cemsas da Sensas kortnian,
mkiTxvelo, leqsebs rom ar kiTxulob.
458
viTomgardacvlilni
sakorporacio uwyebebTan icdian
viTomgardacvlilni,
icdian ase, umweoni, da orive filtviT mwevelni,
metrologiis uwyebebTan da samuSao birJebTan
mdgomni.
gafiTrebuli, uferuli aRtaceba am
viTommkvdarTa,
mravali dagisosebuli sarkmlis pirispir,
viT veeba gazeTi qarSi.
mere rarig aqicineben isini kefebs! rarig
gamrjeni arian da ra mxiarulni! ra ostaturad
scvivaT xelidan perfobaraTi,
Tundac codvaTa gantevebis mowmobebi, Tundac
Cekebi! saaqto CanTiT
yvela maTgani daatarebs Tavis SeWril Tmas,
da wyvil windaSi
yvela maTgans dazogili aTi TiTi aqvs.
da, ufro metic, isini Wamen, da Tav-Tavisi
moCvenebiTadmkvdari aTi TiTiT aTlian
mkvdar cxovelTa Zvlebs xorcs, xolo RamiT,
raTa daacxron is, rac glovobs maT fexebs Soris
da garemos yviriliT iklebs, farTovdebian,
sarkmlebi rom daixureba,
da CvenebaTa misacemad warsdgebian viTommkvdari
es mowmeebi,
459
diliT ki isev cxaddebian, isev mwevelni
mTlad ususuri bageebiT,
sapasporto biuroebTan,
gadaurCnen raTa damarxvas.
magram vin Cuqnis am sabraloT kocnebs da vaSlebs?
vin aRviZebs da vin uwvdis maT nego-
yvavilebs, vin iRebs niCbiT maTi mkerdidan
am mTebs kvamlisas, an vin axvevs maT
gazeTebSi, vin irjeba da amarilebs maT mWamel
pirebs, vin Camovarcxnis ferfls maTi Tmidan,
SiSs vin Camorecxs maT uferul-udReur Tvalebs,
vin asaCuqrebs, aTavisuflebs, ajadoebs, salbuns
scxebs da gamoaRviZebs
viTommkvdrebs mkvdarTa sameufodan,
maT vin amarTlebs?
bankis sarkmlebTan atuzulan, daTovlilni
gazeTebiT da saarCevno baraTebiT, da kvlav
icdian
cis qveS, romelic, rogorc kino gareubanSi,
xan ganaTdeba, xan Cabneldeba,
rogorc es xdeba mTavar filmsa da kinoJurnals
Soris SualedSi,
brZolis velsa da sacxedres Soris,
gardacvlilTa mesebis win, moelian, moelian
viTommkvdarni mkvdrobis mowmobebs,
da ewevian uferuli, gamrje filtvebiT,
fons gadian TavianT qufr aRtacebebSi,
da moelian gardacvlilni maTiv aRsasruls.
460
brmad
gamarjvebiT aRsavse
iqneba saqme TvalxilulTa
maT calTvalebi
moasxdnen kiserze
Zalaufleba xelT igdes
da brma gaamefes
Caketil sazRvarTan dganan
TvaldaxuWobanas moTamaSe policielebi
drodadro antisaxelmwifoebrivi
xrikebisTvis Zebnil
Tvalis eqims iWeren xolme
yvela mmarTvel batons
Savi salbuniT daufaravs
marjvena Tvali
brmaTa gamZRoli ZaRlebis mier napovn
upatrono madidebs da saTvaleebs
napovni nivTebis uwyebaSi ablabuda dapatronebia
bejiTma axalgazrda astronomebma
SuSis Tvalebi Caisves
SorsmWvreteli mSoblebi
TavianT Svilebs windawin aswavlian
daelmebis progresul xelovnebas
461
mteri Tavisi agentebis xeliT
boris wyals aparebs koniunqtivitis gamosawvevad
magram keTilgonieri moqalaqeebi
viTarebaTa gaTvaliswinebiT Tavs fxizlad icaven
da ar endobian TavianT Tvalebs
saxeSi iyrian pilpils da marils
acremlebulebi exebian RirSesaniSnaobebs
da brmebis anbans euflebian
cota xnis win mefes gamoucxadebia
rom is mtkice rwmeniT gahyurebs momavals
462
moZRvreba sityvaTwarmoebis Sesaxeb
Tvalebdavsili ZaRlebi ukve
mkvdar perangebSi ganisveneben
gars uvlis daWril mrecxavTa gundi
samedicino sneul dazRvevebs
saxlni obolni da aRsavseni
bevri SeSlili zedamxedveliT
mkvdar simRerebsac anaTxovreben
Tu Txoven ucxo TavSesafrebi
magram sneuli ZaRlebi umal
SeSlil mrecxavebs tanT Semoxdian
obol perangebs gatanils mkvdari
samedicino dazRvevebidan
da Tvalebdavsil simRerebs ucxo
zedamxedvelni kvlav gaurbian
bevri daWrili TavSesafridan
aw ukve bevri mkvdari saxlisken
samedicino sneul dazRvevebs
Sexiznul daWril mrecxavTa gundi
gansvenebula Tvalebdavsil da
mkvdarperangian ZaRlebTan erTad
samedicino mkvdar dazRvevebSi
464
tusaRi
gamomwyvdeula Cems xorcSi
kaci lomis torebiT
natifi da didi TvalebiT
Cems ZvlebSi sunTqavs
moxuci kaci
sikvdili rom bolos ver uRebs
jiuti bavSvi
arafris rom ar eSinia
Cems sisxlSi
tusaRs CauyvinTavs smenad qceula
gamomwyvdeuli Cemiv xorcSi
momTmenia da icis mocda
da mogugune Cems yurebSi
saTuTad mZlavrad
uwyebebs gzavnis kakun-kakuniT
gavarvarebul kaWarSi saxlobs
jiutad rogorc qvatexia
arafris rom ar eSinia
Tavs rom daaRwevs
lomis torebs
yinuliviT myari mkafio
da gamoCndeba ganaCeniviT
didi qariviT samarTliani
sikvdili rom bolos ver uRebs
Cemive ZvlebSi rom sunTqavs da
am Zvlebs daamsxvrevs
465
mZinare zeinkali
mZinare, jaWvis perangiani, fons gavdivar
yinulovan zRvaSi
iq sadac igi uRrmesia
sasamde mwvdeba
gayinuli marili
da vuxmob
mZinare
mZinare cecxlovan marxils mivaqroleb da
vnadirob
Tavqve mTaze
Ria sivrceSi
mquxare zeca
mkerds misvelebs
da me braziT aRsavse vuxmob
mZinare
mZinare sasikvdilo ufskrulSi veSvebi
sisxlian paraSutze
Camokidebuli
pirs Savad miRebavs
avardnili mtveri
da braziT aRsavse movuxmob zeinkals
466
movuxmob mZinare
SeaduRe meTqi sibnele!
aafeTqe meTqi yinulis goraxebi!
gaxsen meTqi Cemi moWriale guli!
467
meniu
erTxel, usaqmo naSuadRevs, am dRes
Cems saxlSi var da vxedav
SeRebulia samzareulos kari kars miRma moCans
xaxvis saWreli dafa sarZeve
iqve lambaqi katis.
magidaze ki telegrama devs.
ar wamikiTxavs me is.
amsterdams iyo erT muzeumSi
erT Zvel suraTze vnaxe
SeRebuliyo samzareulos kari kars miRma Canda
sarZeve iqve puris kalaTa
iqve lambaqi katis.
magidaze ki werili ido.
ar wamikiTxavs me is.
sul ramdenime kviris win vnaxe
moskvas erT agarakze
samzareulos SeRebul karSi
puris kalaTa xaxvis saWreli
dafa lambaqi katis.
magidaze ki gazeTi ido.
ar wamikiTxavs me is.
samzareulos SeRebul karSi
vxedav daRvril rZes, vxedav
468
ocdaaTwlian omebs da xaxvis
saWrel dafaze cremlebs
da anti-saraketo-raketebs
da swored iqve puris kalaTebs
iqve klasobriv brZolebs.
marcxniv ki qvemoT sulmTlad kuTxeSi
katis lambaqsac vxedav.
469
CAMERA OBSCURA
fiWvisgan Sekrul
Cems droebiT oTx kedelSi
oTxjer xuTi ornaxevari metris
am Cems cicqna oTaxSi
var martodmarto
martodmarto var Semwvar vaSlTan, sibnelesTan,
samoc-vatian-naTurasTan,
bundesverTan, Ramis guSagTan
marto
lurji SuSis prespapiesTan,
kibernetikasTan, sikvdilTan,
ornamentul rozetTan
marto
RmerTiarsCvenTan-Tan
da kaufboirenSi vaihervegTan
(ganek. SvabeTis reg.)
sakuTar elenTasTan marto
Cems naTlimama rabmiulerTan,
oci wlis win gaziT gagudulTan,
marto wiTel telefonTan,
da mraval iseT ramesTanac, risi SeniSnvac msurs.
470
marto "pirad mcvelebTan" erTad,
marto aTas vigindarasTan,
bargi-barxanasTan,
win da ukan Cemive uTavbolo mimosvlasTan erTad.
oTxjer xuTi ornaxevarze metris
usasrulo Cems oTaxSi
var marto moculi spiraluri burusiT
xilvaTa
xilvaTa xilvaTa
xilvaTa xilvaTa xilvaTa
enciklopediurTa da carielTa
da ueWvelTa
marto am Cems jerac isev SemorCenil tvinTan,
romelSic me amovikiTxav Semwvar vaSls,
sibneles, naTlimama rabmiulers,
da mravals, risi daviwyebac msurs.
471
qvis magidaze
I
iyo amqveynad Seni magida
Tvali hqonda da arteriebi
gaaCnda xsovna marmarilosi
ar mruddeboda da iyo mtkice
da magidaze Sen gedo xeli
savse niSnebiT arteriebiT
gaaCnda xsovna marmarilosi
amoucnobi ido da mtkice
Zvel wignebze da
axalTaxal gazeTebze
erTi Wiqa axali wyali
II
me vkiTxulobdi Sens magidaSi
me vkiTxulobdi Senive xelSi
(srialaSi da amoucnobSi)
da me vxedavdi sisxls gazeTebSi
da sisxls vxedavdi Senive xelSi
me sisxls vxedavdi marmariloSi
472
vkiTxulobdi da ar vwyvetdi kiTxvas
TiTqmis yvelafris rac ukve moxda
Sens magidaze iyo qveyana
da erTi Wiqa axali wyali
473
sxva
viRac icinis
zrunavs
TmiT da kaniT dafaruli Cemi saxe upyria zecis
qveS
sityvebs aiZulebs piridan mcviodnen
viRac visac fuli Zrwola da pasporti gaaCnia
viRac vinc kamaTobs da Seyvarebulia
viRac moZraobs
viRac farTxalebs
magram me ara
me sxva var
romelic ar icinis
romelsac ara aqvs saxe cisqveSeTSi
da arc sityvebi Tavis pirSi
romelic ucnobia sakuTari TavisTvis da CemTvis
me ara: sxva: yovelTvis sxva
romelic arc imarjvebs arc marcxdeba
romelic ar zrunavs
romelic ar moZraobs
sxva
romelic gulgrilia Tavisi Tavis mimarT
romelzec me araferi vici
romelic aravin uwyis vin aris
romelic me ar mexeba
swored rom me var
474
bibliografia
es SenTvis daiwera.
xis qerqqveSa klaknebi,
safeTqelTa miRma mocaxcaxe naweri,
gzani WianWvelaTa.
es ar aris xelovneba.
izolirebul firfitaze daStampuli meqanizmi,
komunizmi
polipeptidebis,
eleqtronuli furisulebi,
programulad marTuli torolebi.
aiRe da waikiTxe,
bebero TviTmkvlelo.
genetikuri manifestebi,
permutaciebi, RiRini.
TiToeuli kristali aris chef d’oeuvre.
WriWinaTa Tvalebis konstruireba
ar aris xelovneba,
magram msoflio imperiebi ufro martivad aris
agebuli.
es WinWari
SesaZloa prustisac iyos:
475
ukugebis sistema, meore safexuris,
ultrastabiluri.
vidre wigni Sens xelT moxvdebodes,
igi sakiTxavad
albaT ukve Zalian rTulia.
WriWinebi
uCvenod gaZleben Tu ara,
Cven es ar viciT.
gasaTvaliswinebelia.
ganagde wigni
da waikiTxe.
476
mSvidobiani kacis saflavze
ai, es kaci sulac ar yofila xalxis megobari,
gaurboda Tavyrilobebs, savaWro saxlebs, arenebs.
Tavis msgavsTa xorcs ar miirTmevda.
quCebSi daabijebda Zaladoba,
RimiliT, ara SiSvel-titveli.
zecaSi ki yvirilis xmebi gaismoda.
adamianTa saxeebi ar iyo mkafio.
isini daiSala
manam, sanam mexi iWeqebda.
erTaderTi, risTvisac is mTeli sicocxle
ibrZoda,
sityvebiT da kbilebiT, mZvinvared,
daundoblad, mxolod sakuTari ZalebiT:
iyo raRac, rasac is sakuTar simSvides eZaxda
da moipova kidec, Tumca piri aRar gaaCnia
mis ConCxs, raTa es raRac Seitkbos.
477
MIDDLE CLASS BLUES
araferi gvaqvs samduravi.
gvaqvs saqme.
varT maZRarni.
vWamT.
izrdeba balaxi,
erovnuli Semosavali,
frCxilebi TiTebze,
warsuli.
carielia quCebi.
Cinebulia xelSekrulebebi.
duman sirenebi.
es ukve daviwyebas eZleva.
gardacvlilebma datoves anderZi.
wvimam iklo.
omi jer ar gamocxadebula.
es araa saCqaro.
vikvebebiT balaxiT.
vikvebebiT erovnuli SemosavaliT.
vikvebebiT TiTis frCxilebiT.
vikvebebiT warsuliT.
araferi gvaqvs dasamali.
478
araferi gvaqvs wasayruebeli.
araferi gvaqvs saTqmeli.
gvaqvs.
saaTi momarTulia.
urTierTobebi mowesrigebulia.
TefSebi wyalSi gavlebulia.
bolo avtobusi Cavlilia.
is carielia.
araferi gvaqvs samduravi.
raRas moveliT?
479
eWvebi
aRiniSneba Tu ara fred, saerTod da mTlianad,
samudamod da yovelTvis, droiTi TamaSi
TeTri da Savi kamaTlebiT?
imavdroulad, aRiniSneba Tu ara: cota wagebuli
gamarjvebuli
da bevri wagebuli wamgebi?
diax, amboben Cemi mtrebi.
me vambob: TiTqmis yvelaferi, rasac vxedav,
SeiZleboda sul sxvagvari yofiliyo. magram ra
fasad?
progresis yvela nakvalevi sisxliania.
aris ki yvela es nakvalevi sworedac progresis?
Cemi survilebi ubraloa.
ubralod ausrulebadi?
diax, amboben Cemi mtrebi.
mdivani qalbatonebi cocxloben.
menagveebma araferi ician.
mkvlevarebi Tav-TavianT kvlevebSi Caflulan.
mWamelni Wamen. yvelaferi ra Cinebulia.
amasobaSi ki Cems Tavs vekiTxebi:
xval kidev erTi dRe dadgeba?
480
es sawoli sakacea?
marTalia Tu ara es kaci?
aris Tu ara nebadarTuli daeWvebebSi daeWvebac?
ara, Tqvens rCevas, rom Tavi CamovixrCo,
rarig keTili miznebiTac unda iyos nakarnaxevi,
yurad ver viReb.
xval kidev erTi dRe dadgeba (marTla?),
Tvalis gasaxelad da aRmosaCenad:
raRac kargis, saTqmelad: me usamarTlod
moviqeci.
tkbilia dRe, roca TavisTavadcxadi
TavisTavad cxadi xdeba, saerTod da mTlianad!
mere rarigi triumfia
im mermisis Setkboba, kasandra, romelmac uargyo!
raRac axali, rac kargi iqneboda.
(Zveli da kargi CvenTvis cnobilia...)
yuradRebiT vusmen Cems mtrebs.
vin arian Cemi mtrebi?
Savebi TeTrs meZaxian,
TeTrebi ki - Savs.
siamovnebiT vismen am yvelafers. es SeiZleba
niSnavdes, rom:
swor gzaze vdgavar.
(arsebobs swori gza?)
481
Cems Tavs ar vCivi. imaT vCivi,
visTvisac Cemi eWvi sulerTia.
sul sxvaa maTi sazrunavi.
Cemi mtrebi saxtad mtoveben.
maT xom CemTvis mxolod kargi surT.
yvelaferi mieteveboda imas, vinc kmayofili
iqneboda
sakuTari TaviT da maTiT.
cotaodeni gulmaviwyoba adamians popularuls
xdis.
erTaderTi "amin",
sulerTia romel kredoze dafuZnebuli,
da maTTan erTad myudrod vijdebodi
da SevZlebdi droiTis dalocvas,
Tavis CamoxrCobas, saerTod da mTlianad,
darwmunebuli, da - Serigebuli, ueWvelad,
mTel qveynierebasTan.
482
siyvarulis datireba
am av niSanSi
tualetis kedelze rom aRbeWdila
vin amoicnobs
simRerebs cremlebs
vnebis qariSxlebs
aTas erT Rames
adamianTa sqesi romelSic
zRvaSi anTebul SuqurasaviT
daixarja
Sesrulda da
daikarga uxsovrobaSi
gana ra mowmobs aq
gamxelils
da argamxelils
Tu ara isev avi niSani
tualetis CaSavebul am kedelze
amokawruli.
483
gauCinarebulni
neli zaqss
isini miwam rodi STanTqa. an iqneb - qarma?
qviSaa ricxviT maTi ricxvi, da mainc qviSad
ki ar qceulan, iqcnen arafrad. brbod
iqnen daviwyebulebi. miwyiv, TandaTan,
rogorc wuTebi. Cvenze metni arian,
magram ar axsovs xsovnas. arc aRiwera,
da arc mtverSi gamoicnoba, aramed srulad
gamqralia
saxelebi, kovzebi da lanCebi maTi.
ar vwuxvarT maTze. arc vinme hyavT
gamxsenebeli: daibadnen ki,
gaiqcnen ki, aResrulnen ki? ar iqcevian arasodes
ugzo-ukvlod dakargulebad. bzargareSea
qveyniereba, magram misi mTlianoba
imaTzea dafuZnebuli, vinc aq ar cxovrobs,
imaTze, vinc gauCinarda. isini yvelgan imyofebian.
ararsebulTa gareSe aq araferi ar iqneboda.
imaT gareSe, vinc ganqarda, ver daviTmendiT.
araferia daviwyebulTa gareSe rwmena.
marTal arian uCinarni.
Cvenc maTsaviT gvelis gaqroba.
484
Suqura
I
es kaSkaSi arafersac ar amtkicebs,
anaTebs, niSnavs:
iq aris Suqi.
samxili: yovel ocdaaT wamSi
sami TeTri gaelveba. radioSuqi:
avtomaturi; ukabelo sistemaa amis samxili.
sanisle gamaZlierebeli, momarTuli
eleqtronulad:
erTi dartyma wuTnaxevarSi.
II
zRvis donidan ormocdaaT metrs miwevnili
mweris Tvali,
kacis sididis:
frenelis linzebi da prizmebi,
hefrenis oTxi milioni sanaTuri,
xilvadoba - oci sazRvao milis manZilze,
maSinac ki, roca nislia.
III
es rkinis koSki wiTelia,
TeTri, wiTeli.
485
xolo kldovani es kunZuli carielia.
mxolod Suquris ostatTa da locmanTaTvis -
sami saxli, xiT Sekruli sami saTavso;
TeTri, wiTeli, TeTri. fosta -
TveSi erTxel; qarpira mxares -
aZagruli Rvia da, iqve,
gonji xurtkmeli.
IV
es amis mets arafers niSnavs.
arc moaswavebs rames amis mets.
araviTari amoxsna da xsna.
Suqi, romelic iq anaTebs,
Suqia da sxva araferi,
rac niSnavs imas, rom: iq Suqia,
iq adgilia, sadac Suqia,
sadac Suqia, aris adgili.
486
istoriuli procesi
yure gaiyina.
TevzsaWeri navebi veRar moZraoben.
es arafers niSnavs.
Sen Tavisufali xar.
SegiZlia sadme miegdo.
SegiZlia isev wamodge.
es Sens saxels arafers avnebs.
SegiZlia gauCinarde
da isev dabrunde.
es SesaZlebelia.
mas merec ki roca vinme kvdeba
mis saxelze werilebi modis.
bevric araferia sadardebeli.
SegiZlia daiZino.
es SesaZlebelia.
yinulmWreli erT RameSi aq iqneba.
hoda TevzsaWeri navebic amoZravdebian.
savali viwroa.
RamiT isev gaiyineba.
es arafers niSnavs.
es Sens saxels arafers avnebs.
487
liqenTuwyeba
I
qva rom metyvelebs,
gasakviri sulac ar aris.
magram liqeni?
II
sakuTar Tavs aRwers liqeni,
Caewereba, idumali
anbaniT wers
sityvauxv dumils:
raphis scripta.
III
is dedamiwis
neliadi uwyebaa,
es uwyeba arasdros modis:
is yvelgan ukve-mosulia,
Tundac cecxlovan miwaze da
saflavis qvebze.
IV
"vis SegiZliaT amis wakiTxva!"
488
am gamxmar filtvze
ufro iolad iSifreba
Zveli sibrZne, papirusi,
silueturi portreti, tvini.
V
uiaraRod
ibrZvis igi sicocxlisTvis
da ar marcxdeba.
(me mas Tqvenc gamCnevT:
arki gjeraT,
rasac me vambob.)
VI
ar moxdeba, liqerma rom waiborZikos.
ar cuddeba misi naRvawi.
gavige, ganasazogadova
man, xotbis Rirsma komunistma qalma,
Tavisi sawarmoo saSualebebi.
VII
am Cveni areulobebiT yelamde savses
xSirad mwyuria,
Tvali vkido liqenis iers.
damidgiT mTa da
489
daganaxebT, rasac vgulisxmob.
VIII
islandiuro xviflo, WaRarav,
Cvens saojaxo afTiaqSi
vin Semogagdo?
auRelveblad gvexmarebi,
sisxls rom vaxvelebT.
IX
ityviT, ra unda, ras mieltvis,
ra liqeni aixirao?
axla dadges da xvifli coxnos,
Cven dro ar gvaqvso.
X
ai, liqens ki
dro bevri aqvs,
aTaswlovani
Tqvens fexqveS rom wevs,
barbarosas quslmac
tkepna, magram liqens
misi qusli saTvalavSic ar Caugdia.
490
XI
mxedarTa sastik
brZolebs rodi SeuRebavT
Zowisferi xvifli Zowisfrad,
is maSinac aseTi iyo.
XII
usisxlo filtvi, Jangisferi,
zafranisferi, marjnisferi, forToxlisferi,
wiTlad ferili iisferi, atmisferi da
Warxlisferi,
da yvelaferi - rux niadagze,
Spitcbergenis kunZulebis
rux niadagze.
XIII
arc erTi Cveni WeSmariteba ar amJRavnebs aseT
simtkices.
swored liqeni faravs mkvdar merqans,
aguris RorRebs, kerpebs da lavas,
aris taZrebis daqcevis da nangrevebis
Wirisufali.
Crdilouri irmis xavsi,
TiTqmis TeTri, magram ara sruliad TeTri.
491
XIV
ar vici, kldes Tu SeuZlia
liqens aRudges.
rodi afeTqebs kldes liqeni,
masze saxldeba,
dasaxlebul adgilad aqcevs.
XV
rogorc viyaviT, niSnavda, rom arc ra yofila.
rogorc axla varT, niSnavs arafers.
uTqmeladac gasagebia. rogorc
viqnebiT samomavlod,
saucxoo iqneba isic,
eWvgareSea.
XVI
magram Tqven xom sul ar gjeraT,
rasac me vambob.
rao, bejiTad jerac isev ar mogiCxrikavT
Tqveni tvini da Tqveni wveri?
XVII
ho, marTla, Cveni es liqeni,
lamis aris,
492
gadagvaviwyda.
naTlisliqeno, mziuro xviflo,
darCiCvenTan,
Sen, diado mexsierebav.
XVIII
zeciTmovlenil mananaze vocnebobT yvela.
magram manana vin gaaCina?
es mciredTa codnaa mxolod.
swored liqenma.
XIX
saucxoo-meTqi, warmovTqvi.
jerjerobiT ki, naTelia,
Cveni mzadyofna liqenisas
ver Seedreba.
uTqmeladac gasagebia.
XX
me ar vici mananas gemo.
Tumc, saucxoo rom iqneba,
eWvgareSea.
493
qaris moxelTeba
zogi sityva
msubuqia
verxvis TesliviT
ze ava
qariT Seqceuli
qve daeSveba
Znelad Tu hkideb Tvals
Sors fenils
rogorc verxvis Tesls
zogi sityva
asustebs miwas
SesaZloa mogvianebiT
Crdils Sobs
fermkrTal Crdils
an sulac ar Sobs
494
Crdilsameufo
I
me aq kidev erT adgils vxedav,
Tavisufal adgils,
aq, CrdilSi.
II
da es Crdili
ar iyideba.
III
zRvac
mimoifens Crdils, SesaZloa,
droc mimoifens.
IV
CrdilTa omebi
TamaSebia:
arc erTi Crdili
meore Crdils naTelSi ar gamouCndeba.
V
CrdilSi mcxovrebis
mokvla Znelia.
495
VI
mcire xniT
Cems Crdils davuteveb,
mxolod mcire xniT.
VII
visac surs Suqi iseTi naxos
rogoric aris
ukan unda daixios
da Crdils Seudges.
IX
Crdili
am mzeze ufro naTeli:
grili Crdili Tavisuflebis.
X
Cemi Crdili
CrdilSi srulad uCinardeba.
XI
CrdilSi
jerac aris adgili.
496
silueti
vxatav Tovls.
vxatav daJinebiT
vxatav Sveulad
didi funjiT
Tovls
am TeTr gverdze.
da vxatav miwas.
vxatav miwis
Crdils, vxatav Rames.
ar mZinavs.
vxatav,
ase vxatav me mTeli Rame.
Tovli acviva
Sveulad da daJinebiT,
rasac me vxatav.
didi Crdili
daecema
Cemiv siluets.
am siluetze
vxatav
Ramis
didi funjiT
jiutad vxatav
Cems erT bewo Crdils.
497
yvavilebis dResaswauli
me vCuqni yvavilebs.
me yvavilis Tesls mimovabnev.
me vrgav yvavilebs.
me vagroveb yvavilebs.
me vkref yvavilebs.
me vkref ferad-ferad yvavilebs.
me maT vglej.
me vputav yvavilebs.
me maT vacamtvereb.
me vnaskvav yvavilebs.
me vkonav yvavilebs.
me gamomyavs yvavilebi.
me vigoneb yvavilebs.
me maT vaCen haeridan.
me vaxerxeb, rom yvavilebi Taigulebad iqcnen, aT-
asnair, wriul Taigulebad, sul ufro maRlebad da
maRlebad.
me vamzadeb yvavilebisgan yvavilwnuls, zewars, Ta-
iguls, yvavilebis sawols, xelis mtevans.
me maT vnaskvav.
me maT vkonav.
me maT balaxiT vrTav.
me maT foTlebiT vrTav.
me yvavilebisgan Wrel gvels vakeTeb.
me vynosav erT-erTs.
498
me maT vynosav.
me vzrunav, rom is erTi ynosavdes yvavilebs.
me im erTs vCuqni yvavilebs.
me mas vCuqni yvavilebs.
me vxunZlav im erTs yvavilebiT.
me mas Wreli gveliT, yvavilebisgan dawnuli yelsa-
bamiT vxunZlav.
me mas yvavilebis yelsabamiT vxunZlav.
me mas irgvliv yvavilwnuls vuwyob.
me vxunZlav mas yvavilwnuliT.
me vmosav im erTs yvavilebiT.
me mas yvavilebSi vxvev.
me mas erTianad yvavilebiT vfarav.
me vangrev im erTs yvavilebiT.
me mas vangrev yvavilebiT.
me Wrilobebs vayeneb im erTs, yvavilebiT vayeneb Wr-
ilobebs.
me vangrev im erTs yvavilebiT.
me mas vangrev.
me mas yvavilebiT vayeneb Wrilobebs.
sasmeliT, saWmliT, yvavilebiT, TuTuniT, tansacml-
iT, oqroTi.
me mas vnusxav, me mas aRvagzneb yvavilebiT, sityveb-
iT.
me mas vnusxav.
me vambob:
"me mas yvavilebiT vealersebi.
me im erTs vacduneb.
499
me mas didxans vebaasebi.
me SevZrav mas sityvebiT.
yvavilebiT".
me vxunZlav im erTs yvavilebiT, an vputav yvavilebs,
an gamomyavs yvavilebi, an vaCen yvavilebs haeridan
da vaZlev masve, ise, rom es dResaswaulia.
me im erTisTvis xelSi yvavilebis micemas ar vwyvet.
an me mas vxunZlav yelsabamiT, Wreli gveliT.
an me mas vxunZlav yvavilwnuliT, sityvebis wnuliT.
an me mas vnusxav.
aris raRac, rasac me mas vaZlev.
an me kvlavac sxvas aras vaZlev, Tu ara yvavilebs,
yvavilebs, yvavilebs.
500
carieli saxli
vai wylis laqas samzareuloSi
gaRunul wurwuras
da cigas sardafSi!
erTgul saskolo rveuls 1936 wlis
yvela dakawrul tangos gramfirfitas
sasiyvarulo werilebiT savse fexsacmlis yuTebs
vai! vai! vai!
araferi iZvris
warsulSi didi dabruneba
mxolod maSin roca matarebeli Caiqrolebs
ZagZageben am saxlis minebi
sarkmlidan
baRis cxaurs miRma gadavimzerT
mkvdrebi Tu cocxlebi
yavadani
moTuxTuxe qSeniT
Cven rodi mogvelis
wylis donis Sesaxeb uwyebebsa
da sportul mimoxilvas Soris
disko-Jokei
501
erT Zvel gramfirfitas aTavsebs
Cems TavSi
Cven aq aRar varT
boTli romelsac maRazia ar ibarebs
sityva romelic qvas xeTqs
mtverSi devs
uTo maSindeli
da iuwyeba
maradiul mSvidobas
buldozris mosvlamde
502
Sav-TeTri naxati
herman vailis mixedviT
TeTri carci, romelic me xelSi miWiravs,
batonebo, Sedgeba,
rogorc iciT, molekulebisgan.
molekulebi Sedgeba nawilakebisgan,
simZimisgan, moculobisgan, kvarkuli
ucnaurobisgan da brunvis impulsisgan:
nakvalevisgan, romelsac isini warmoqmnian
buStulovan kameraSi
da qrebian, Cems xelSi,
am usasrulo formulebSi,
romlebsac Tqven icnobT an ar icnobT,
batonebo, da romlebsac me am
Sav kedelze gamovxatav
carciT, carciT, carciT.
503
xelaxali aRzrdis sirTuleTa gamo
marTlac rom ubadloa
yvela es didi gegma:
oqros saukune
RvTaebrivi meufeba dedamiwaze
saxelmwifos gadaSeneba.
yvelaferi ra TvalsaCinoa.
oRond, xalxi rom ar arsebobdes!
xalxi yovelTvis da yvelgan xelisSemSlelia.
xalxia erTmaneTSi yvelafris amrevi.
saqme kacobriobis gaTavisuflebas exeba
isini ki dalaqTan garbian.
imis nacvlad rom STagonebulebi avangards
cunculiT aedevnon
amboben: kargi iqneboda axla kaTxa ludi.
imis nacvlad rom samarTliani saqmisTvis
ibrZolon
isini venebis gaganierebas da wiTelas ebrZvian.
gadamwyvet wams
isini safosto yuTs an sawols daeZeben.
aTaswliani meufebis dadgomamde cota xniT adre
isini Cvrebis gamoxarSviT dasaqmebulan.
yvelaferi imsxvreva xalxis gadamkide.
SeuZlebelia maTTan erTad saxelmwifos Seqmna.
504
erTi tomara rwyilic ki araferia maTTan
SedarebiT.
wvrilburJuaziuli meryeoba!
momxmarebel-idiotebi!
warsulis gadmonaSTebi!
arada, xom ver amoxocav!
xom ar SeiZleba mTeli dReebis ganmavlobaSi
arwmuno isini!
arada, xalxi rom ar arsebobdes
ukve yvelafers sxva saxe eqneboda.
ai, xalxi rom ar arsebobdes
yvelaferi TvalisdaxamxamebaSi Seicvleboda.
ai, xalxi rom ar arsebobdes!
ai, maSin!
(hoda, arc me SegawuxebdiT maSin am yvelafriT.)
505
samSvidobo kongresi
eSveba TviTmfrinavi, romlis bortzec asi
matyuara imyofeba.
yvavilebiT savse xelebiT egebeba maT qalaqi,
navTobis da oflis suniT,
aziis velebidan monaberi qariT.
proJeqtorebiT garemoculi matyuarebi TxuTmet
enaze
warmoTqvamen: ar gvinda omi.
mdumared veTanxmebi matyuarebs.
matyuarebi WeSmaritebas RaRadeben, magram
raSi sWirdebaT ormocdaaTi saaTi
am erTaderTi winadadebis saTqmelad?
roca isini qalaqs toveben, yvavilebi
garuxebulia.
saferfleebi pirTamdea savse
solidaruli namwvebiT,
sigarebis uryevi boloebiT
da daumarcxebeli narCenebiT.
safurTxeblebSi mSvidoba livlivebs.
TeTr saxlSi, proJeqtorebis Suqze,
patiosani adamianebi swored am dros acxadeben
sxva simarTles: omi mwifdeba.
mxolod matyuarebi arian uryevi.
506
TeTr saxlSi yvavilebi axalia,
safurTxeblebi - dezinficirebuli
da saferfleebi - bombebiviT sufTa.
qari swrafad gadauvlis qalaqs,
aziis velebidan mosuli qari. ase ustvens
damcirebuli qalic, romelic ibrZvis Tavisi
sicocxlis gadasarCenad.
507
sixaruli
mas ar surs masze vlaparakobde
is ar aris aRniSnuli SaviT TeTrze
is ver itans winaswarmetyvelT
is yvelafers rac gajirjvebula Tavidan iSorebs
is ar cruobs
is meamboxea
is erTaderTia vinc me gamamarTlebs
is Cemi gonebaa
is me ar mekuTvnis
is ucxoa da Seupovari
me mas vmalav
rogorc sircxvils
is devnilia
mas veravin gaiyofs
aravis ZaluZs misi floba
me arafers vflob
me mas yvelafers vuziareb
is wava Cemgan
mas sxva damalavs
gamarjvebiT aRsavse ltolvils
xangrZliv RameSi
508
Sinagani cxovreba
is CvenSi lRveba sisxlad iRvreba sxeulidan
gamogvcinis
gvadgas enaze
ganviferTxavT
haers vaylapebT
gadavcemT misgan danabareb mokiTxvas da
SeveqceviT Sezavebuls Zroxis sacivSi
aris qvovani aris rbili
oqrovani myife mwveli sakmazebiT Senelebuli
Rrma msubuqi kargi an mZime
moxrakuli damtvreuli ganvrcobili
qonmodebuli
Cven masze raRac dagvaqvs raRac dagvaqvs mis
qveSac
Cven masze xels vdebT
Cven raRacas vketavT masSi
Cven raRacas vwuravT masze
Cven mcire xniT vicliT misTvis
gvidevs kidec Cven masze raRac
Cven mas kidec vkidebT rameze
aqvs sarqvelebi aqvs foTlebi flobs qalbatonebs
aqvs Secdomebi dartymebi da mizezebi topraki da
ormoebi
509
Setevebi saknebi da bevri survili
aris raRac rasac masze vzrdiT
aris isic rasac masSi vWriT
aris raRac rasac masSi CavWidebivarT
Camovardeba misgan qva da Tavze gvecema
Cven misgan mkvlelTa ormos vamzadebT
iq gagvaCnia Cven is sadac unda gagvaCndes
510
erTi-meoris miyolebiT
jer Tovli.
bolo Tovlis mere
pirveli mSobiaroba.
bolo mSobiarobisSemdgomi tkivilebis mere
pirveli ziareba.
bolo WuWyis mere
pirveli siyvaruli.
bolo sityvis mere
pirveli vali.
bolo pfeningis mere
pirveli msoflio omi.
bolo gawvevis mere
pirveli prokurori.
bolo internacionalis mere
niurnbergis pirveli safexburTo klubi.
bolo perangis mere
pirveli daxmareba.
511
bolo sibriyvis mere
pirveli violino.
bolo Rirsebebis mere
mamlis pirveli dayivleba.
bolo qaqis mere
bolosdabolos
pirveli Tovli.
512
gaTanabreba
raxania sityva "brZola" gadavafaseT
Cveni mcire-mcire RalatebiT xom yvelaferi
ganuwyvetliv aRmavalia
TiTqmis winaaRmdegobebis gareSe
pirwminda gamarjvebebi
romlebic tkbil gamarjvebebad iRvreba
ramdeni sawolis gverdiTi bjeni!
vin moaxerxebs
erTbaSad yvela maTganis daxerxvas?
mere ramdeni muqTaxora!
vin daifrens maT
erT RameSi?
yvela es gansxvaveba
saZile saSualebebsa da safxizle saSualebebs
Soris
memarcxene da memarjvene meZavebs Soris
zogjer aWarbebs unars
diferenciaciis Cemeuli SesaZleblobisa
gaexvio Senive TavSi
sadac sinaTle ver SemoaRwevs
SesaZloa iyos kidec umaRlesi cdunebebs Soris
513
umciresi cduneba ki aris cduneba
waikiTxo uaryofiTi dialeqtika
da imavdroulad mxedvelobidan arc samuSao
bazari gamogrCes
swored aseT orTvalian arsebad
warmovidgen Cems Tavs didi Zalisxmevis fasad
zogjer mTeli Cemi mokrZalebiT vfiqrob
rom ciklopi var
mere ki ise gadis dReebi
rom yurmils ar viReb
514
simRera imaze rac yvelafers exeba
da rac ukve viciT
raRac rom unda viRonoT da Tanac axlave
Cven es ukve viciT
magram jerac rom adrea raRac rom viRonoT
magram ukve gvian rom aris raRac rom viRonoT
Cven es ukve viciT
da rom kargad varT
da rom yovelTvis kargad viqnebiT
da rom amas araviTari mizani ara aqvs
Cven es ukve viciT
da rom damnaSave varT
da rom arafer SuaSi varT damnaSave rom varT
da rom damnaSave varT imitom rom arafer SuaSi
varT
da rom Cven es gvakmayofilebs
Cven es ukve viciT
da rom iqneb ukeTesi yofiliyo piri dagvemuwa
da rom ver davmuwavT
Cven es ukve viciT
Cven es ukve viciT
da rom veravis davexmarebiT
da rom veravin dagvexmareba
515
Cven es ukve viciT
da rom Cven niWierni varT
da rom arCevani Cvenzea arafers da kvlav
arafers Soris
da rom Cven es problema safuZvlianad unda
gavaanalizoT
da rom Cven CaiSi ori natexi Saqari unda CavagdoT
Cven es ukve viciT
da rom Cven Cagvris winaaRmdegi varT
da sigareti rom Zvirdeba
Cven es ukve viciT
da rom Cven amas yovelTvis winaswar vWvretT
da rom Cven yovelTvis marTlebi aRmovCndebiT
da rom amas azri ar eqneba
Cven es ukve viciT
da rom es yvelaferi marTalia
Cven es ukve viciT
da rom es yvelaferi sicruea
Cven es ukve viciT
da rom aris es yvelaferi
Cven es ukve viciT
516
da rom daTmena araTu yvelaferi ar aris aramed
saerTodac araferia
Cven es ukve viciT
da rom Cven amas daviTmenT
Cven es ukve viciT
da rom es yvelaferi sulac ar aris axali
da rom cxovreba mSvenieria
Cven es ukve viciT
Cven es ukve viciT
Cven es ukve viciT
da rom Cven es ukve viciT
Cven es ukve viciT
517
rondo
metyveleba iolia.
magram sityvebs verasdros SeWam.
maS, puri gamoacxve.
puris cxoba Znelia.
maS, gaxdi xabazi.
magram purSi ver icxovreb.
maS, saxlebi aSene.
saxlebis Seneba Znelia.
maS, gaxdi mSenebeli.
magram mTaze saxlis aSeneba SeuZlebelia.
maS, mTa gadadgi.
mTebis gadadgma Znelia.
maS, gaxdi winaswarmetyveli.
magram fiqrebis wakiTxva SeuZlebelia.
maS, imetyvele.
metyveleba Znelia.
maS, gaxdi is, vinc xar
da ganagrZe butbuti,
usargeblo arsebav.
518
ori Secdoma
vaRiareb, rom Tavis droze
beRurebi vesrole zarbaznebs.
mizans verc erTi rom ver moxvda,
amas mec vxedav.
sapirispiro arc arasdros mimtkicebia,
ukeTesi iqneboda sruli dumili.
Zili, haeris CasunTqva da leqsebis wera:
es yvelaferi TiTqmis ar aris danaSauli.
xeTa Sesaxeb saxelganTqmul saubarze
sruli dumili.
beRurebisTvis zarbaznebis daSenas ki daerqmeoda
Sebrunebuli Secdoma da sxva araferi.
519
saymawvilo avadmyofobebi
es giganturi ZuZuTa bavSvi
Tavisi ormocdaaTi wlis asakSi
yvela kontinents rom
erTad saWiroebs sabavSvo maneJad
da jer kidev metyvelebis darRvevebiT
egzemiT da yivanaxvelaTi
WiebiT da sisxliani safenebiT.
ra gasakviria: mis mSoblebs xom
cda ar daukliaT
CanasaxSive mis mosaSoreblad
gadamRZvali misi eqimebi
yvela cxenis dozas erTmaneTis miyolebiT
uniSnaven
is ki mainc uwyvetad izrdeba
es aris mxolod: SeuZlia ki am Cvil goliaTs
mis mfarvelebs Tavi daaRwios?
ratom aris rom isini mas pirs umuwaven?
an vTqvaT xelebs ratomRa ubamen?
ratom ar aZleven sirbilis uflebas?
asi wlis rom moiyreba is kretini iqneba
an pirveli adamiani.
520
Cveulebis Zala
Cveuleba Secdomas mSveniers xdis.
qristian fiurxtegoT gelerTi
I
Cveulebriv adamianebs Cveulebrivi
araferi scxiaT Cveulebrivi adamianebis.
da piriqiT.
Cveulebrivi adamianebi uCveulod miiCneven imas,
rom isini uCveulod miaCniaT.
isini ukve aRar arian Cveulebrivi adamianebi.
da piriqiT.
II
eCvevian imas,
rom yvelafers eCvevian.
amas Cveulebriv
saswavlo process uwodeben.
III
mtkivneulia, roca
naCvevi tkivili aRar arsebobs.
rarig daRlilia misi sijansaRis
jansaRi suli!
521
Tu, magaliTad, erTi ubralo adamianisTvis Znelia
iyos ubralo adamiani,
sxva kompleqsuri pirovneba
Tavis siZneleebs ise amoiluRluRebs,
TiTqos fariseveli loculobdes.
yvelgan es maradiuli axalbedebi,
romlebic ra xania fons gasulan.
zizRic Zvirfasi Cveulebaa.
IV
iq jer-aryofnas
naCvevi varT.
iq-jeraryofna
dauwereli kanonia.
CveulebaTa mona
naCvev kuTxesTan xvdeba
danaSaulisCadenasmiCveuls.
gaugonari SemTxveva.
Cveulebrivi qaqi.
klasikosebi naCvevi iyvnen,
am yvelaferze novelebi ecxoT.
V
haerovnad dafuZnebia Zalis Cveuleba
Cveulebis Zalas.
522
HOMMAGE À GÖDEL
miunhauzenis Teorema, cxeni, Waobi da qoCori,
momxiblavia, magram nu dagaviwydeba:
miunhauzeni matyuara iyo.
giodelis Teorema erTi SexedviT
ramdenadme SeumCnevlad moqmedebs, magram
dafiqrdi:
giodeli marTalia.
"yovel sakmarisad momcvel sistemaSi
SesaZlebelia iseTi winadadebebis Camoyalibeba,
romlebic TviT am sistemaSi
arc dasabuTebadia da arc uaryofadi,
TiTqos TviT sistema
iyos inkonsistenturi."
Sen SegiZlia Seni sakuTari ena
Seni sakuTari eniTve aRwero:
magram ara amomwuravad.
Sen SegiZlia Seni sakuTari tvini
Seni sakuTari tviniTve ikvlio:
magram ara amomwuravad.
da a. S.
sakuTari Tavi rom gaamarTlos,
nebismieri moazrebadi sistema
523
sakuTari Tavisgan unda transcendirdes,
e. i. sakuTari Tavi daangrios.
"sakmarisad momcveli" an ara:
winaaRmdegobriobis Tavisufleba
aris naklis gamovlena
an winaaRmdegoba.
(sarwmunoba=inkonsistentoba.)
yoveli moazrebadi mxedari,
maSasadame, miunhauzenic,
maSasadame, Senc xar subsistema
sakmarisad tevadi Waobis.
da am subsistemis subsistemac
Tavadvea qoCori,
reformistebisa da matyuarebis
es sawevela.
yovel sakmarisad momcvel sistemaSi,
maSasadame, aqac, am WaobSi,
SesaZlebelia iseTi winadadebebis Camoyalibeba,
romlebic TviT sistemaSi
arc dasabuTebadia da arc uaryofadi.
am winadadebebs mokide xeli
da amoiRe!
524
avtoris SeniSvnebi Semdegi gamocemidan:
Hans Magnus Enzensberger, Gedichte 1955-1970. SuhrkampVerlag Frankfurt am Main 1971
qveynis ena. pliniusi wers erTi aTenelis dakargu-
li naSromis Sesaxeb, romelSic saubaria misi xalx-
is xasiaTze: "mas (anu paraziuss) surda isini (anu mi-
si qveynis xalxi) ise warmoedgina, rogorc is maT wa-
rmoudgeboda: kerZod Wreli, fxukiani, usamarTlo,
oportunizmisken midrekili; amasTanave, gavlenebs
iolad daqvemdebarebadi, gulCvili, guliTadi; maR-
lamxedi, ganaTlebuli, uxamsi, mZvinvare, mxdali -
da es yvelaferi erTbaSad da erTdroulad."
liqenTuwyeba. Graphis scripta: liqenwerili. "vis Segi-
ZliaT amis wakiTxva!": biuxneris voiceki-dan, eqimis
scenaSi. wiTlad ferili iisferi da atmisferi: saRe-
bavi ferebi, romlebic liqenidan iqna miRebuli. ma-
nana: "israelitelebis mier udabnoSi nagemi m. ar-a-
beTsa da ZiriTadad sinasTan gavrcelebuli buCqid-
an, Tamarix mannifera Ehrbg. (ix. Tamarix) unda warmomavlob-
des; magram savaraudoa isic, rom bibliaSi naxsene-
bi es m. samxreT afrikisa da wina aziis udabur adgi-
lebSi gavrcelebuli mananliqeni (ix. Spaerithallia) iyo."
(brokhauzi, meToTxmete gamocema.)
yvavilebis dResaswauli. leqsi erT actekur te-
qsts ubrundeba, romelic bernardino de sahagunis
525
Codex florentinus-Si moipoveba. mniSvnelovani gamocema
amerikelebma Arthur J. O. Anderson-ma da Charles E. Dibble-m
uzrunvelhyves (Santa Fe, New Mexiko 1951-1963).
Sav-TeTri naxati. herman vaili (1885-1955), germanu-
li warmoSobis maTematikosi, 1933 wlidan emigran-
ti amerikaSi.
Hommage à Gödel. didma maTematikosma kurt giodel-
ma, dabadebulma 1906 wels brunSi da 1953 wlidan pr-
instonSi moRvawem, Tavisi Teorema Semdeg statiaSi
gadmosca: Principia Mathematica-isa da monaTesave sisteme-bis formalurad gadauWreli winadadebebis Sesaxeb. Monatsheftefür Mathematik und Physik, tomi 38 (1931), gv. 173-198.
526
mTargmnelis miZRvnebi
georg Traklis leqsTa Targmanebi moride-
biT da pativiscemiT eZRvneba Cems megobars,
bela wifurias.
hans arpis leqsTa Targmanebi eZRvneba yve-
la im poets, romelsac leqsi arasdros da-
uweria da guli swydeba amis gamo.
ernst maisteris leqsTa Targmanebi eZRvne-
ba Cems megobars, Uli Rothfuss-s, misi vaJis -
Janmarc Rothfuss-is - daRupviT gamowveul
mis tkivilSi TanagrZnobis niSnad.
paul celanis leqsTa Targmanebi eZRvneba
Cems megobars, Elisabeth Chabuel-s.
h. m. emcensbergeris leqsTa Targmanebi eZ-
Rvneba Cems megobars, Magdalena Sprich-s.
527
cnobebi avtorTa Sesaxeb
anTologiaSi gaerTianebuli xuTive germanulenovani
poeti XX saukunis evropuli poeziis umniSvnelovane-
si warmomadgenelia da dainteresebul mkiTxvels TiT-
oeuli maTganis Sesaxeb mdidari informaciis mopove-
ba SeuZlia internetSi. amitom winamdebare gamocemaSi
avtorTa Sesaxeb mkiTxvelisTvis mxolod mwiri biog-
rafiuli cnobebis miwodebiT SemovifargleT.
georg Trakli 1887 wels daibada zalcburgSi. 1897
wels mSoblebma Seiyvanes gimnaziaSi. imis gamo, rom
cudad swavlobda, gimnaziis me-4 safexuris gameoreba
mouwia, magram swavla mainc ver daasrula da atesta-
tis gareSe darCa. gimnaziaSi swavlis wlebSive mieCvia
narkotikul nivTierebebs (morfiums, opiums, veron-
als). 1905 wels farmakologias eufleboda zalcburg-
is afTiaqSi "TeTri angelozi". aq mas narkotikuli niv-
Tierebebis mopoveba kidev ufro gauiolda. 1910 wels
samxedro samsaxurSi erTwlian moxalised Caewera da
sanitarul ganyofilebaSi aRmoCnda. momdevno wlebSi
Trakli amaod cdilobda stabiluri samsaxurebrivi
mdgomareobis mopovebas zalcburgSi, venasa da insb-
rukSi. 1914 wels, pirveli msoflio omis dawyebis-
Tanave, is, rogorc samxedro afTiaqari, frontze aR-
moCnda. omis saSinelebam, daWril da daxocil jariska-
cTa realobam da irgvliv gamefebulma unugeSobam misi
depresia kidev ufro gaaRrmava da Traklma Tavis mokv-
la scada. igi maSinve samxedro hospitalSi gadaiyvanes,
528
raTa mis sulier mgomareobas dakvirvebodnen. swored
iq, 1914 wlis 3 noembers, poeti kokainis zedmeti dozis
miRebis Sedegad gardaicvala. Traklma Tavisi pirve-
li leqsebi 1908 wels gamoaqveyna, misi pirveli poet-
uri krebuli 1913 wels gamoica, meore ki – 1914 wels,
misi gardacvalebis mere. Traklis poezia frangi sim-
bolistebis, pirvel rigSi rembosa da bodleris Zlier
gavlenas ganicdida, magram droTa ganmavlobaSi man sa-
kuTari poeturi esTetika Seqmna. Traklis poeturma
samyarom udidesi gavlena moaxdina mTel germanulen-
ovan poeziaze.
hans arpi 1886 wels daibada elzasSi, romelic im dros
germanelebis kuTvnileba iyo. mamamisi kileli Tam-
baqos mefabrike iyo, deda – elzaseli momRerali da
pianisti. miuxedavad imisa, rom arpis mSobliuri ena
germanuli iyo, is frangulenovan garemoSi izrdebo-
da da adreuli asakidan originalSi ecnoboda frangul
literaturas. is ar iyo bejiTi moswavle, magram gata-
cebiT kiTxulobda frang poetebs (misi esTetikis Camo-
yalibebaze didi gavlena iqonies rembom da lotrea-
monma), germanel romantikosebs. 1900 wels is Strasbu-
rgis gamoyenebiTi xelovnebis skolaSi Sevida, 1904-
1908 wlebSi ki vaimaris saqsonuri xelovnebis skolaSi
da parizis Jiulienis akademiaSi swavlobda. 1912 wels
miunxenSi gaicno vasili kandinski da Jurnal "lurji
mxedris" wevrebs dauaxlovda. gamoucxada Tu ara ger-
maniam omi safrangeTs, arpma protestis niSnad samSob-
lo datova da parizSi gadasaxlda. 1915 wels mas jaSuS-
obaSi dasdes brali da safrangeTi daatovebines. ger-
529
maniis armiaSi gamwesebas arpi SeSlilobis simulaciiT
gadaurCa. 1916 wels ciurixSi, hugo balTan, tristan
tcarasTan, rixard hiulzenbekTan da marsel iankosTan
erTad dadaisturi moZraoba daafuZna, romlisTvisac
arasdros uRalatia. 1922 wels man colad SeirTo mxa-
tvari sofia toiberi, romelsac 1915 wlidan icnobda.
1926 wels arpma safrangeTis moqalaqeoba miiRo da meu-
RlesTan erTad parizTan axlomdebare medonSi damk-
vidrda. 1943 wlis zamTarSi sofia qvanaxSiris Rumlidan
gamosuli kvamliT gaiguda, ramac arpis xangrZlivi de-
presia gamoiwvia. amis mere is kidev ufro CauRrmavda
misTvis Zvirfas Sua saukuneebis germanel mistikosebs,
maister ekhartsa da iakob biomes. 1959 wels, martoob-
iT daRlilma arpma colad SeirTo Tavisi didi xnis me-
gobari margaret hagenbaxi, romelsac is da sofia 30-
iani wlebidan icnobdnen. arpi 1966 wels, leqsis weris
dros gardaicvala bazelSi. misi leqsebi mxolod erTi
mxarea misi poeziis, romlis meore frTasac qandakeba
warmoadgens.
ernst maisteri 1911 wels daibada haspe-hagenSi. swav-
lobda haspes maTematikur-sabunebismetyvelo gimna-
ziaSi. 1930 wels maisteri, mamis daJinebuli moTxovniT,
marburgSi evangelisturi Teologiis Seswavlas Seud-
ga, magram male fakulteti Seicvala da filosofiisa
da germanistikis Seswavlas Seudga. misi maswavleble-
bi iyvnen karl loviTi da hans georg gadameri. Sery-
eulma janmrTelobam maisters disertacieze muSaobis
SesaZlebloba ar misca. 1934 wels man swavla ganagrZo
frankfurtSi, 1939 wels ki hagenSi dabrunda mamamisis
530
fabrikaSi samuSaod. 1940 wels savaldebulo samxedro
samsaxurSi gaiwvies, 1942 wels tyved Cavarda. gaTavisu-
flebis mere Sin dabrunda. 1950 wels swavla ganagrZo
haidelbergis universitetSi da scada nicSeze didi
xnis win dawyebuli disertaciis dasruleba, magram er-
Ti weli ar iyo gasuli, rom isev hagenSi dabrunda da ma-
mamisis fabrikaSi Seudga muSaobas. amis mere akademiu-
ri karieris gagrZelebaze aRar ufiqria. miuxedavad im-
isa, rom maisterma Tavisi pirveli poeturi krebuli
jer kidev 1992 wels gamosca, misi yvela umniSvnelova-
nesi krebuli 50-iani wlebis mere gamovida. is, aseve iyo
dramaturgi da mxatvari, periodulad ewyoboda misi
gamofenebi germaniis qalaqebSi. maisteri 1979 wels ga-
rdaicvala. am dros mas ukve miRebuli hqonda germani-
is araerTi mniSvnelovani premia. poetis Semoqmedeba-
ze didi gavlena iqonia nicSes da martin haidegeris na-
azrevma. maisteris filosofiuri lirika germanuli fi-
losofiuri poeziis gzas agrZelebs. 1981 wlidan ger-
maniaSi arsebobs misi saxelobis premia, romelic enis
winaSe gansakuTrebuli pasuxismgeblobisTvis or-sam
weliwadSi erTxel eniWebaT germanel poetebs.
paul celani 1920 wels daibada CernovicSi (maSin rumi-
neTis, amjerad ki ukrainis teritoriaze), germanule-
novani ebraelebis ojaxSi. is jer germanul, mere ki eb-
raul, ruminul da ukrainul gimnaziebSi swavlobda.
1938 wels medicinis Sesaswavlad safrangeTSi gaemgza-
vra, magram erT weliwadSi kvlav rumineTs daubrunda
da romanistikis swavlas Seudga. 1940 wels CernovicSi
sabWoTa jarebi Sevidnen, 1941 wels ki bukovina da misi
531
dedaqalaqi germanelebma daipyres. 1942 wels celanis
mSoblebi transnistriis sakoncentracio banakSi gada-
iyvanes, sadac mamamisi tifma imsxverpla, dedamisi ki
daxvrites. TviTon celani 1943 wlamde iZulebiT samu-
Saoebs asrulebda SromiT banakebSi. rusebis mier rumi-
neTis aRebis mere is CernovicSi dabrunda da iZulebiT
Sewyvetili swavla ganagrZo. maleve gadavida saswav-
leblad buqarestSi, 1947 wels ki avstriaSi gaiqca, said-
anac parizSi gadavida sacxovreblad. celani Tavs, Zir-
iTadad, TargmanebiT irCenda (igi rusuli, franguli
da ruminuli poeziis kongenialuri Targmanebis avto-
ria). poetis materialuri mdgomareobis stabiluroba-
Si didi rols asrulebda misi meuRle, ZirZveli frangi
aristokratebis Camomavali Jizel lestranJi. 60-iani
wlebis mere celanis sulieri mdgomareoba ukidures-
ad gamwvavda. man ramdenjerme scada Tavis mokvla, go-
nebis dabindvis momentebSi ki saSiSroebas uqmnida
col-Svilsis sicocxlesac. ramdenjerme iyo stacion-
irebuli fsiqiatriul klinikaSi. 1970 wels man Tavi da-
ixrCo senaSi. celanis Semoqmedeba frangi simboliste-
bis da georg Traklis esTetikidan amoizarda. misi poe-
turi azrovnebis wyobaze da, saerTod, fundamenturi
poeturi yofierebis mismier gagebaze gadamwyveti gav-
lena iqonia fridrix holderlinis da rainer maria ri-
lkes cxovrebam da Semoqmedebam, aseve – martin haide-
geris filosofiam.
hans magnus encensbergeri 1929 wels daibada kaufboi-
renSi. misi saskolo wlebi meore msoflio omis mimdi-
nareobas daemTxva. omis mere, roca simwifis atestati
532
aiRo, sakuTari Tavis da ojaxis (maT Soris - ori umcro-
si Zmis) sarCenad Sav bazarze vaWroba, barmenoba da Tar-
jimnoba uwevda. "germaneli xalxis saswavlo fondis"
stipendiis mopovebam SesaZlebloba misca, literatu-
raTmcodneoba da filosofia Seeswavla erlangenSi,
fraiburgSi, breslauSi, hamburgsa da parizSi (sorbon-
Si). 1955 wels daicva sadoqtoro disertacia, 1957 wels
gamoaqveyna Tavisi pirveli poeturi krebuli "mgleb-
is dacva", romelmac mas udidesi warmateba moupova jer
germaniaSi, mere ki – mTel evropaSi. amave wels,
rogorc Tavisufali mwerali, gaemgzavra norvegiaSi,
1959 wels ki – romSi. 1963 wels, 33 wlis asakSi, miiRo
germaniis umaRlesi literaturuli jildo – georg
biuxneris premia. 1968 wels, ueslianis universitetis
(koneqtikuti) stipendiatma encensbergerma, amerikis
sagareo politikis mimarT protestis niSnad, stipen-
diaze uari Tqva da kubaSi Cavida, sadac erTi weli
dahyo. 70-ian wlebSi man, frankfurtis kritikuli sko-
lis gavleniT, Camoayaliba mediis kritikuli Teoria,
romelsac dRemde ar daukargavs aqtualoba. miCneulia,
rom encensbergeris politikurma lirikam saukeTesod
gaagrZela brextis tradicia, misma esseisturma naaz-
revma ki germaniis inteleqtualur cxovrebaze arse-
biTi xasiaTis zegavlena moaxdina. encensbergeri aseve
cnobilia, rogorc gamomcemeli da mTargmneli, drama-
turgi da literaturul-saganmanaTleblo proeqteb-
is avtori.
533
sarCevi
georg Trakli
Semodgomaze 7Cemi guli saRamoobiT 8glexebi 9sicocxlis suli 10tyispiri 11samaxsovro Canawerebis Zvel wignSi 13gardasaxva 14kacobrioba 15De profundis 16fsalmuni 18sikvdilis siaxlove 21amin 22mwuxris simRera 23Ramis simRera 24heliani 25bavSvoba 31Jamni 33gzad 35sanaxi 37yrma elisisadmi 38elisi 39hohenburgi 41sebastiane sizmrad 42WaobTan 46
534
gazafxulze 47saRamo lansSi 48berTamTaze 49kaspar hauzeris simRera 50RamiT 52simSvide da mdumareba 53anifi 54dabadeba 56aRsasruli 57siyrmis Jams gardacvlilisadmi 58mwuxri sulisa 60Camavali mxaris simRera 61feriscvaleba 63Tbili mSrali qari 64mgzavri 65karl krausi 66dadumebulTadmi 67vneba 68sikvdilis Svidi sagalobeli 70zamTris Rame 72gansawmendeli 73mze 75datyvevebuli SaSvis galoba 76zafxuli 77weliwadi 78daisis mxare 79sulis gazafxuli 82bnelSi 84
535
micvalebulis galoba 85helbrunSi 87guli 88Zili 90avdari 91saRamo 93Rame 94naRveli 96Sin dabruneba 97gvrini 98grodeki 99
hans arpi
Strasburguli konfiguracia 103vai Cveni keTili kaspari mokvda... 106varskvlavebidan Savi qarebi jaWvebiviT... 108didgvarovani qalbatoni sazeimod tumbavs... 109gadaylapuli biWunebi... 110rkinis tolCebidan... 111foTlovan tyeebSi... 112wammzomi 113saWiroeba 114dabneuli angelozebis saqmeni da uxamsobani 115vardebi miabijeben faifuris quCebze 117adamiani fleitistia 118sibnele xdeba ufro bneli 120vake 121tyviis brtyeli Rrubeli 123
536
Tojinebi 125adamianebi 129Tagvebi da katebi 135sad 137momzirali 138samwuxarod ara 139Who is who 140adamians exeba saqme 142locva 144daiwyo... 145ocnebis maradiuli yvavilebi 146
ernst maisteri
adamianTa monologi 151L’HOME MACHINE BLEUE II 152mokakvuli 153sibnele 154sigrile 155yvelaferi sakuTar Tavs dafuZnebia... 156melanqolia 157yvirilis pirveli galaReba 158didi xuTSabaTi 160xelCarTuli Setakeba vardebis velze 162boselSi b.-sTan 163kurdRlebis zamTari 165Tevzis daqucmaceba 167Calis Taiguli 168garmonis nakecebSi 169
537
dadgeba dro da is kata SenSi... 171APRÈS APRÈSLUDE 172warmoTqvams bavSvi 173sxva saxli damxvda 174axla 176lurji feri 178FERMATE 179adgilobrivi 180uceb 181mwyemsi qali 182me vnaxe 183mexsiereba 184andaza 186me 187daculi da gamomwyvdeuli 188Senamoqmedis zeca 189sanapiro 190mwuxareba 191gadmoTqrialda koconidan... 192icinodnen... 193sidample dasturyofilia... 194zogjer... 195rac RmerTni iyvnen erT dros, isini... 196viyavi samwyso 197nayvinTaveb quxilTa mere 198Cveneba 199dakiTxva 200mTvare 201
538
SesaZlod myudro 202zamTriseuli 203ubralo Sesaqme 204bavSvi 205im harmoniaSi 206miwas ar ZaluZs metyveleba 207morieli 208Ramurebis stvena 209frinvelTRrubeli 210Calis sinaTle 211SaSvi 212Rameuli 214Tqven, titebo, nargizebo 216Tanamdevi varskvlavi 217me vityvi mosvlas 218ostatni ki ase ityvian 219namdvili sufra 220qvaTa sunTqva 221droni 222swored rom droa... 223Sen, vinc ar gici, Seni iyos... 224etiudebi (amonaridi) 225magram es aris 229am adgilebSi 231azrovneba, zurmuxtisferi... 232Zveli motivi 233etiudi 234metyveleba da dumili 235
539
adamianTa simRera 236saimedooba 237aq – rogor vcxovrob... 238zeca... 239gana Sen gadaevlebodi... 240SuadRe, didi... 241ial-kiali... 242movawesrigeb Cems sawols... 243Cemiv sawolSi... 244cisartyela... 245TaRSi... 246zecismieri... 247marTlac da metad... 248araferia... 249rameTu yvelaferi ase miedineba 250xelmeored... 251Sen, sikvdilze... 252bolos... 253zRvis kideze... 254is, tani... 255aq... 256mexsiereba, dawerili... 257kerZi... 258Cven siSoreTa wyalobiT... 259maradisoba... 260Txroba... 261me ver gavigeb... 262yofierebad wodebul... 263
540
Sen, miwao, aRsavseo TavisqalebiT... 264
paul celani
Savi fifqebi 269amaod xatav sarkmelze gulebs... 271mariana 272qonis sanTeli 273dro-JamiT xelebmovsebuli... 274SuaRame 275TeTrad mogiCans bnelSi tani, xeo verxvisa... 276qviSa urnebidan 277RrWiali rkinis qalamnebisa... 278bneli Tvali seqtemberSi 279qva zRvidan 280safrangeTis gaxseneba 281SeCrdiluli qalbatonis simRera 282elva Ramisa 284weliwadebi SeniT Cemamde 285siSoris qeba 286mTeli cxovreba 287gvian da Rrmad 288Corona 290sikvdilis fuga 291yaribobisas 294egvipteSi 295nebelhornSi 296silurjes, jerac misi Tvalis maZiebels... 297vinc, SensaviT da yvela mtrediviT... 298
541
cecxlis naWdevi 299vinc guls mkerdidan Ramisaken aaswrafebs... 300broli 301sudara 302Ria zRvaSi 303marto var, mwife siSavbneliT savse WiqaSi... 304tolCebi 305yovelTvis-sa da arasdros-s Soris... 306ase viZineb, xolo Tvali mrCeba fxizeli... 307ise Secvlilxar, sxva xar iseTi... 308saimedo cixesimagre 309wamoiSala uTeTresad mtredebis gundi... 310Zili da sakvebi 311Tanamgzavri 312Tvalebi... 313maradisoba 314zvirTcema 315gulebidan da Tavebidan... 316daucxromelo gulo, visTvisac... 317TiTqos varcxnides qalis cxedars... 318raki, sityvebiT dabrmavebuli... 319landSafti 320siCumev! 321wyali da cecxli 322daTvale nuSi... 324msmenoda 325najaxebiT moTamaSe 326taxad saxuli 327
542
asizeli 328cvalebadi gasaRebiT 330aq 331naturmorti 332da mSvenieri 333tyiani 334mwuxri sityvaTa 335ferdobi 336vici 337mindvrebi 338xsovna 339RamiT daberili 340pol eluaris saxsovari 342SiboleTi 343Cven gxedavT 345kenotafi 346Tqvi Senc 347JamwiTeli tuCebiT 349Argumentum e Silentio 351mevenaxeni 353TENEBRAE 355yvavili 357siTeTre da simsubuqe 358Tovlis sawoli 360Rame 361xeli 362landSaftis Canaxati 363viwrodwarmarTva 364
543
miwa hgiebda maTSi, da... 372sityva Sesaxeb siRrmis-ken-svlisa... 373Rvinos da gauCinarebas... 374ciurixi, kafe “yaryati” 375samidan mesame, oTxidan meoTxe 377mere ramdeni varskvlaveTi... 378Seni... 380oriv xelisken, mezrdebodnen... 381Tormeti weli 383gavedi yvela Cemi fiqriT... 384Semodgomis utyvi sunebi... 385fsalmuni 386tiubingeni, ianvari 387qimiuri 388manaTobeli xe 390kaWari 392es... 393MANDORLA 394aravisad mikruli loyiT... 395naTelni... 397anabazisi 398satyorcni joxi, sunTqvis gzebze... 400dRisiT 401ufleba gaqvs, TovliT... 402ardasizmrulis mier nadevni... 403karis RreCoSi... 404mdinareebSi CrdiloeTiT mermisisa... 405Seni gviani saxis winaSe... 406
544
dardswrafni ganmWol... 407ricxvebi, wnuli... 408savalni Seni xelis mtevnis... 409idge, CrdilSi... 410sifxizlis mier daCxverili Seni sizmari... 411ZafTamzeebi... 412sityvis natani, vulkanuri... 413gzamoSanTuli... 414navsadguri 415COAGULA 418paseqis kvamli, maRlamsrboli, Sigan nagzeviT... 419quxili: Tavad... 421lixtenbergisgan namemkvidrevi... 422Give The Word 424erTxel... 425momoxmaurSi, msgavsad Cveni dasawyisisa... 426Lyon, Les Archers 427Sen iyavi Cemi sikvdili... 428irlandiuri 429nami. xolo me SenTan viweq, Sen, nagavSi... 430Zalauflebis, Zlierebis sameufoni... 431miaWenebda Rame, is ki gons mosuliyo... 432CemSi Tavs rogor gadaiSeneb... 433me jerac ZalmiZs Seni danaxva: eqosi... 434maradisobebs mis saxeSi... 435damSvidobebiTdafoTlili irlandieli... 436damdgari weli... 437
545
hans magnus encensbergeri
utopia 441Hôtel Fraternité 443gamarjveba 444ufrosklaselTa sakiTxav wignSi 445mglebis dacva kravebisgan 446qveynis ena 448leqsi leqsebis armkiTxvelTaTvis 456viTomgardacvlilni 458brmad 460moZRvreba sityvaTwarmoebis Sesaxeb 462tusaRi 464mZinare zeinkali 465meniu 467Camera Obscura 469qvis magidaze 471sxva 473bibliografia 474mSvidobiani kacis saflavze 476Middle Class Blues 477eWvebi 479siyvarulis datireba 482gauCinarebulni 483Suqura 484istoriuli procesi 486liqenTuwyeba 487qaris moxelTeba 493Crdilsameufo 494
546
silueti 496yvavilebis dResaswauli 497carieli saxli 500Sav-TeTri naxati 502xelaxali aRzrdis sirTuleTa gamo 503samSvidobo kongresi 505sixaruli 507Sinagani cxovreba 508erTi-meoris miyolebiT 510gaTanabreba 512simRera imaze rac yvelafers exeba 514rondo 517ori Secdoma 518saymawvilo avadmyofobebi 519Cveulebis Zala 520Hommage à Gödel 522h. m. encensbergeris SeniSvnebi 524
mTargmnelis miZRvnebi 526cnobebi avtorTa Sesaxeb 527
547
INHALT
GEORG TRAKLIm Herbst 7Zu Abend mein Herz 8Die Bauern 9Seele des Lebens 10Winkel am Wald 11In ein altes Stammbuch 13Verwandlung 14Menschheit 15De profundis 16Psalm 18Nähe des Todes 21Amen 22Abendlied 23Nachtlied 24Helian 25Kindheit 31Stundenlied 33Unterwegs 35Landschaft 37An den Knaben Elis 38Elis 39Hohenburg 41Sebastian im Traum 42Am Moor 46Im Frühling 47Abend in Lans 48
548
Am Mönchsberg 49Kaspar Hauser Lied 50Nachts 52Ruh und Schweigen 53Anif 54Geburt 56Untergang 57An einen Frühverstorbenen 58Geistliche Dämmerung 60Abendländisches Lied 61Verklärung 63Föhn 64Der Wanderer 65Karl Kraus 66An die Verstummten 67Passion 68Siebengesang des Todes 70Winternacht 72Vorhölle 73Die Sonne 75Gesang einer gefangenen Amsel 76Sommer 77Jahr 78Abendland 79Frühling der Seele 82Im Dunkel 84Gesang des Abgeschiedenen 85In Hellbrunn 87Das Herz 88Der Schlaf 90
549
Das Gewitter 91Der Abend 93Die Nacht 94Die Schwermut 96Die Heimkehr 97Klage 98Grodek 99
HANS ARPstrassburgkonfiguration 103weh unser guter kaspar ist tot… 106schwarze winde hängen wie ketten von den sternen… 108verschlungene knaben blasen das wunderhorn… 109lachende tiere schäumen aus eisernen kannen… 110in den laubwäldern zirpen die laubsägen… 111Sekundenzeiger 113die notendurft 114unwesen und treiben verwirrter engel 115Rosen schreiten auf Straßen aus Porzellan 117Der Mensch ist ein Flötenbläser 118Dunkler wird das Dunkle 120Die Ebene 121Puppen 125Menschen 129Mäuse und Katzen 135Wo 137Der Sehmann 138Leider nein 139Who is who 140Um den Menschen handelt es sich 142
550
Gebet 144das große endlose fest… 145Ewige Traumblumen 146
ERNST MEISTERMonolog der Menschen 151L’HOMME MACHINE BLEUE II 152Der Gerückte 153Das Dunkel 154Die Kühle 155Alles beruht auf sich… 156Melancholie 157Ausflug des Schreis 158Gründonnerstag 160Nachkampf auf einem Rosenfeld 162Im Stalle zu B. 163Hasenwinter 165Streuung eines Fisches 167Aus Stroh ein Strauss 168In den Falten der Harmonika 169Einmal wird die Katze… 171APRÈS APERÈSLUDE 172Ein Kind sagt 173Es war da ein anderes Haus 174Jetzt 176Das Blau 178FERMATE 179Eingeboren 180Plötzlich 181Hirtin 182
551
Ich sah 183Gedächtnis 184Sprichwort 186Das Ich 187Geborgen und gefangen 188Himmel der Kreatur 189Küste 190Schwermut 191Weisses Markt… 192Sie lachten… 193Verbrieft ist Moder… 194Manchmal… 195Was Götter waren einst… 196Ich war eine Herde 197Nach tunkenden Donnern 198Zeigen 199Verhör 200Mond 201Womöglich wohnlich 202Winterlich 203Einfache Schöpfung 204Ein Kind 205Auf jenen Harmonien 206Der Grund kann nicht reden 207Skorpion 208Das Pfeifen der Fledermäuse 209Vogelwolke 210Strohernes Licht 211Drossel 212Nächtlich 214
552
Euch, Tulpen, Narzissen 216Stern der Reise 217Ich sage Ankunft 218Die Meister aber sagen 219Wirkliche Tafel 220Atem der Steine 221Zeiten 222Es ist die Stunde… 223Den ich nicht weiss, nimm du… 224Etüden (Auszug) 225Es ist aber 229Hierorts 231Denken, grün… 232Altes Motiv 233Etüde 234Reden und Schweigen 235Menschenlied 236Sicherheit 237Hier – wie… 238Himmel… 239Sprängest du denn… 240Mittag, großes… 241Das Geflimmer, das… 242Ich mache mein Bett… 243In meinem Bett… 244Regenbogen … 245In dem Gewölbe, dem… 246Das Himmlische… 247Wohl ein… 248Nichts… 249
553
Denn alles geht so 250Sich nicht… 251Du mein… 252Am Ende sagt… 253Am Rande des Meers… 254Er ist, der Leib… 255Hier… 256Wiederholend… 257Eine Mahlzeit… 258Wir leben… 259Ewigkeit… 260Die Erzählung… 261Was Erde sei… 262Die Gestalt, die… 263Du Erde voller Schädel… 264
PAUL CELANSchwarze Flocken 269Umsonst malst du Herzen ans Fenster... 271Marianne 272Talglicht 273Die Hand voller Stunden, so kamst du zu mir – ich sprach... 274Halbnacht 275Espenbaum, dein Laub blickt weiß ins Dunkel... 276Der Sand aus den Urnen 277Ein Knirschen von eisernen Schuhn ist im Kirschbaum... 278Dunkles Aug im September 279Der Stein aus dem Meer 280Erinnerung an Frankreich 281Chanson einer Dame im Schatten 282
554
Nachtstrahl 284Die Jahre von dir zu mir 285Lob der Ferne 286Das ganze Leben 287Spät und tief 288Corona 290Todesfuge 291Auf Reisen 294In Ägypten 295Ins Nebelhorn 296Vom Blau, das noch sein Auge sucht, trink ich als erster... 297Wer wie du und alle Tauben Tag und Abend... 298Brandmal 299Wer sein Herz aus der Brust reißt zur Nacht 300Kristall 301Totenhemd 302Auf hoher See 303Ich bin allein, ich stell die Aschenblume 304Die Krüge 305Nachts, wenn das Pendel der Liebe schwingt ... 306So schlafe, und mein Aug wird offen bleiben... 307So bist du denn geworden 308Die feste Burg 309Der Tauben weißeste flog auf: ich darf dich lieben!.. 310Schlaf und Speise 311Der Reisekamerad 312Augen... 313Die Ewigkeit 314Brandung 315Aus Herzen und Hirnen... 316
555
Unstetes Herz, dem die Heide die Stadt baut... 317Sie kämmt ihr Haar wie mans den Toten kämmt... 318Da du geblendet von Worten... 319Landschaft 320Stille! 321Wasser und Feuer 322Zähle die Mandeln... 324Ich hörte Sagen 325Mit Äxten spielend 326In Gestalt eines Ebers 327Assisi 328Mit wechselndem Schlüssel 330Hier 331Stilleben 332Und das Schöne 333Waldig 334Abend der Worte 335Die Halde 336Ich weiss 337Die Felder 338Andenken 339Nächtlich geschürzt 340In Memoriam Paul Eluard 342Schibboleth 343Wir sehen dich 345Kenotaph 346Sprich auch du 347Mit zeitroten Lippen 349Argumentum e Silentio 351Die Winzer 353
556
TENEBRAE 355Blume 357Weiss und leicht 358Schneebett 360Nacht 361Eine Hand 362Entwurf einer Landschaft 363Engführung 364Es war Erde in ihnen... 372Das Wort vom Zur-Tiefe-Gehen... 373Bei Wein und Verlorenheit, bei... 374Zürich, ZUM STORCHEN 375Selbdritt, selbviert 377Soviel Gestirne, die... 378Dein... 380Zu beiden Händen, da... 381Zwölf Jahre 383Mit allen Gedanken ging ich... 384Stumme Herbstgerüche... 385Psalm 386Tübingen, Jänner 387Chymisch 388Flimmerbaum 390Erratisch 392Es ist nicht mehr... 393MANDORLA 394An Niemand geschmiegt mit der Wange... 395Die hellen... 397Anabasis 398Ein Wurfholz, auf Atemwegen... 400
557
Bei Tag 401Du Darfst mich getrost... 402Von ungeträumten geätzt... 403In die Rillen... 404In den Flüssen nördlich der Zukunft... 405Vor dein spätes Gesicht... 406Die schwermutsschnellen hindurch... 407Die Zahlen, im Bund... 408Wege im Schatten-Gebräch... 409Stehen, im Schatten... 410Dein vom Wachen stößiger Traum... 411Fadensonnen 412Wortaufschüttung, vulkanisch... 413Weggebeizt vom... 414Hafen 415COAGULA 418Osterqualm, flutend, mit... 419Ein Dröhnen: es ist... 421Lichtenbergs Zwölf mit dem Tischtuch... 422Give The Word 424Einmal... 425In den Geräuschen, wie unser Anfang... 426Lyon, Les Archers 427Du warst mein Tod... 428Irisch 429Tau. Und ich lag mit dir, du, im Gemülle... 430Mächte, Gewalten… 431Ihn ritt die Nacht, er war zu sich gekommen... 432Wie du dich ausstirbst in mir… 433Ich kann dich noch sehn: ein Echo... 434
558
Die Ewigkeiten fuhren... 435Die Irin, die abschiedsgefleckte... 436Das angebrochene Jahr... 437
HANS MAGNUS ENZENSBERGERUtopia 441Hôtel Fraternité 443Sieg der Weichseln 444Ins Lesebuch für die Oberstufe 445Verteidigung der Wölfe gegen die Lämmer 446Landessprache 448Gedichte für die Gedichte nicht lesen 456Die Scheintoten 458Blindlings 460Wortbildungslehre 462Der Gefangene 464Der schlafende Schlosser 465Küchenzettel 467Camera Obscura 469Auf einen steinernen Tisch 471Der Andere 473Bibliographie 474Auf das Grab eines friedlichen Mannes 476Middle Class Blues 477Zweifel 479Nänie auf die Liebe 482Die Verschwundenen 483Leuchtfeuer 484Historischer Prozeß 486Flechtenkunde 487
559
Windgriff 493Schattenreich 494Schattenbild 496Das Blumenfest 497Das leere Haus 500Schwarz-Weiß-Zeichnung 502Über die Schwierigkeiten der Umerziehung 503Friedenskongreß 505Die Freude 507Innenleben 508Eins nach dem andern 510Ausgleich 512Lied von denen auf die alles zutrifft und die alles schon wissen 514Rondeau 517Zwei Fehler 518Kinderkrankheiten 519Die Macht der Gewohnheit 520Hommage à Gödel 522Bemerkungen von HME 524
WIDMUNGEN DES ÜBERSETZERS 526ÜBER DIE AUTOREN 527