REVERENDTSSIMO ET ILL V- ítnfsímo Principí ac Domino , Domino 1O-

H AN NI PH1LIPPO,EpifcopoBambergenU&c. Principé ac Domino fuo ele men tifiimer

NXrratio nes hiftorica? de novis Regionibtts & populis, meo judíelo, nontantumiucundar. íedetiam chriftianis ledu, ittceíTaríríunt. Sienim immenfa, & miranda Dci opera

ciuCq; inefFabilem mifericordiam confiderabimus.quam in nos miferosindignoFq; Chriftianosdeclaravit, quod nontantum fui nocida nos illuftuvir,íedetiam Adami culpa exicio deftina/

A A cea

ros preciofo 1) tro rfdemit;Contra vero , qnáinfinita pené mil» lia ho.rninuip íint, qui ut ferar beítiar, dcftituci omni veri Dei»& cius npandfl'toTiimcngniuone ,fíne vitst honeftate, Coniugio, difciplinajegibus, in horribili Idolatría, fordibus, turpibusli* bidinibus, ebrierate,& carnium humanarum plusquam barba- rica voracitatc educad vixerint, & adhuc vivaht:Quis chriftia* ñus non per fe ac Itimare poterit,quanta$ & quá multiplices ha* beamus caulas, toto vitjenoítrje tcmpore,C>co pro his benefí* cijs gratias agendi.

Ha: & aliar qtiícdam caufa?, Reverendifs. & clementifs: Prin» ceps,me íarpius incitarunt, ut percgrinarum nationum hilto- nas, ítudiofius inveltigarem, & nonnulloetiam meo labore in lucemederem: Quemadmodum cciam huius miranda & me morabilis hiltori® Huldcrici Schmidely Str^ub’Pgeníis ícri» ptum ejemplar ad manus meas petvenit,quam& dignam iu# dicavi, licet antea quoque editam, ut iterum forma meliore, & ordine concmniore publicé promulgarecur. Cumq; de Patro­no, cui ea dicaretur, cogitarcm, Voluieam tuac Reverendar & Clemcntiís: celfítudini, ad cuius obfequia me multis modis de* vinótumeífe agnofeo, poftquam & ante mea opera in quibus- dam profefsionis me< pardbus uti dignata eft, humili cum fub- le&ionetamquam propriam inferibere & dedicare: fubmille & certa cum fiducia fpepns , Veftram Reverendifs: clement: fí non laboremhunqmeum.ar certeipfíus Autoris,hiftoricam relationem,clementer approbaturam, V. R. & Ciernen: cclfu tudini humilima cumfubie&ione íecommendat.

v, C,

Addídfs:

Levinus Hulfíus.

3LE VIN1 HVLSII necefíaríaadrnonitío

ad Benevolum Ledorem*T/iNavigatio Hulderici Sihmidelij ante quoqyc hngua germánica, Francefurti typú edita futí, tame exemplar/crif>tum,quodnon itapridem ña­dí utfum,quod & pro tp/o Originalt babeo: cumin

ip/o Scbmidelij imago^alia quadamjigttr& dclincata & ex- pre/fa(int\ non (olummagna cumvoluptate &admtratiene legi, & cum imprejfo exemplari dthgenter contuli ,fedetiam omnia loca, quorum nominatim mentionem fecit, in multú Geographicú tabuhs/ludióse inqui/ivi, & par tim in h oc,par - tim in ali/s autor ib tu reperi; CMulta autem loca in hac bijlo- ria citan tur, quorum a nullo Geographo ullo in loco mentio fit, nec a quoquam obfirvata funt: ld/?,ut quidem ego opinor, hac de caujfa, quodhac admiranda Navigatio, quamtum ego fcio, tantum hngua Germánica, utdidlum, ate^ negligentes & incorredle, in lucem edita eft, ita ut difficulter ahquú ex eatnanuduclionem haberepoflit, ea toca in Geographicú ta- bulúinquirendi: Ham exemplicau/fa,pro Teneriffd, Gome­ra & Palma, qua tresfunt ex In fules Cañar/s, legtt illudim • pre/Jumexemplar , Demeriejfc, Rumero ¿r Palman , proS. Tiago^quauna efiexlnfulu viridibua,babet illud, fandie Au- go, pro CMexico, iJWechlcckheim: Pro Don Ptetro di CMen­do zz.a fupremo Capitaneo firmada, ponit Petrum ¡JWachof fam, &plura/imilla, Con/ultum igitur rm hivifm fuit, ad avertendaifta errata, hancdefcriptionem redigere tn bañe formamjCumdeprabendam^hoqutn hanc biflor iam cum Ht- jfanicis, ltalicú ó* Gallicu hiftoriographu probe conjentirei Tfam buius navigationu meminit Thevetusin fuá Cofmo- grapbia, Francifeus Lope^di Gomara , nclla fuá biftona delle nuove Indie.parte i, cap.%ptfignificat ,\_stnno Dcwint 757^.

A y Domi*

Domtnum Tetrum 'Jh'endozam. quibnius HuldticifúmtfiM PrafeElusfuit, duodec/m navibu:, Prafldio duoruw mtllium militum munitú > a d hunc loen ni Rio delta Via ta appuhfíe, Item t^Anno ¡S4t ♦i^/dvarum T^ugvc^ Cabezam di vaca, tan fe Capitaneum,cum 400. mihtibus,dr 46 equis,ab Imperatoria Mate [late,co mi/fu m efie: quodfe tliffani tn ea térra civitatem (A/fuwptionem ut ego opino?) duobus millibus Domictlys, pane 400 a man d/iantem militar ib tu, extruxerint, dr infiumine quodam navigqs tamprocul afeenderint, ut adipfos argenttmontes Potoflz &penttustnPeru,penetravcrint.

Pradiflus vero íopc^ nonindicat , quo modo velquando ab i^Affumptione Potofim ver fu* bac peregrinadofufiepta fit: guodnofter bic Autor, ut Comes drfot tus huiusprofcthonis, fatú luculenter deferibit, dihgenter etiam undtfe annotata locorum dtftantia, & itinertbtfá dturnú, dr adteffüflumi- tíum, & locorum nominibu¿> Ex qutbus, adiuvarttibus me 4- horum quo fe Autorum CofmogrApbtcis tabulis, adbiflort<t de- clarationem, bañe pr¿(entera Cbartam, ingratiamOrnato* rum huíus Profefítonu, delineare & proponerevolui, cuno sonfiat, abffedubio, tales tabulas Cofinographtcas lumen, atfe. oculum hifíoriarum cffe. Nomina etiam locorum, oppido- rum, ó*fíuminum, quorum in bac bifloria mentio fit, pro vinlt corre xi ac reftitui, totambiftoriam incerta espita di- fiributamydi(/ojuiiadditís etiam paucú, necejfarijs tam en,de ciarationibus,una cum Autor¿s cffigte,qua una cum alifs ima- gintbus, in manu feripto Uto exemplari tnveni, ad ornan daño bañe eius admtrandam bifloriam; quo honore ü mihiomntno dtgnus videtur, qui tampericulofum.dr rnemofabilciter con- fecerit, dr tam rara,drauditu peneincredtbilia exhaufirit.

boquíninvenio, hunc fluvtum Rio delía Plata Annotsei^ ab Amenco Vc/putio proRege Portugaliaprimum inventum> qui dr/eptem Gcmmarnm Infida nomina deditidpíonginquo

Jada

fítu ¡tiñere, rattufefioptatiim ad Me lluecas ínfulas tranfttií dnveniffe, irrito tatúen pene conatu, fumen iüudn aligando afeenderit. i^fnno i / / a Iohannes Solté, hocfumen,quod ipfe Argyreum vocat ,ttavigavit, Anno 1516. i tetunte opro­fe flus, ab Indúiuxta Cap,S, María,& cum co$a* Chriftani, interferí tu ett. \^fnnoi $2 s. etiam sebafltantu Gabato in bocfluvionavigavtt,fednulla re, memorabtli, at^multum eommoda expedita in Hijpaniam redije.

Benevolum atq? huitu laudata Artú Amatorem, aman- ter rogatum volo, ut tenuem huno labor em nofrum,aty¿ huic operi impenfaafuofavore approbet, & pr ofe qu atur. Vale.

fPrafatio Huidme i Sckfwdelif

Anno áb incarnatione D.omini & Saívatoris ’JefuChrifti Millefimo, Quíngentefimo, Trice- fimoquarto, Ego Vlrícus Schmídel, Scraubin- geníis has nat/ones & Regiones ex Antuerpia perMare,Hifpaniam , Indiam, & variaslnfulas., Militiaccaufa peragra vi non fine fingularibus pe- riculis* Hoc igíturitínere vniverfo ( quodá dido anno 54. ufepad annum) f f 4, quoDei o- mnipotentis auxilio in patriam redr,, duravit,) quid mihi & meis commílitionibus, contígerit, quae perpefsi fimus, hic, quámpotuibreviísime áefcripfi*

■Na vi-

Cáliz Itiful tkflatfupra

Navigatioex Antuerpia in Hifpanfam,Cap. I,

^sinno Chrifli \s i 4. cum primo Antuerpia in Hijpa* niam tterfufcepijjem, appuli elapjts dtebtes 14. Caliciam in Hi-

Jpania, e¡uoper mare numerantur miUiaria 4$q. ubi Balenam 3$>pa{]u4 longam, in litore iatentem vi di ,ex cutas adipe jo. Tbonnas (guales halacum ejfe dolía folent) replevcrunt.z^íd diclam ctvitatem 14* maiora ttavigia, omniapparatu armo- rum á* aharum rerum copia abunde tnjlrucfa Jleterunt, in

R¡odellariata Indiamad Rio de Ha Plataabitura. Fuerunteo temporctfthic zyoo. Htftani, ó* /50. 'Teutones exfupertore Germania, Bel- ?*,& Saxonei, una cum eorumfupremo Capitaneo, D. Petra

Ret.Mendoza ^Mendoza. Exhts navigijs unumSebaftiani T^eydhar* frafedtu chf. & Domini Iacobi Fveljen Noribergenftsfuit, qm Proxe-

netam fuum ( Fattorcm vocant) Henricum Peine mcrcibua üaru A ** *d Rio delta Platamiferant*. Huic igitur me ¡una cum qutbus-

dam Germanes > ¿r Belgas pitee mintee So. bombar dis & armit egregieinftruclts, adiunxt, Rio de/la Platanavigaturus. E- grefít igiturportum una cum i4.navibus. D.Capitanei Hifpa- lenfity infefto 5. Bartholomaizsfnno 1^34. adquandam HL.

lusae, [pañi*ctvitatemappultmuc,cuiaS.Lúea nomen, á* 20. ML liar ib. ab Htjpali di[lat,ad quamob marte & ventorumfavh tiam aliquandiu nos confiftcre oportuit.

Na vigatio ex Hifpania ad Infulas Canarias, Cap* I I*

Prima die Septcmbax Lucafelventes ,ad tres Tnfulao Tefteriffa, Go,nonproculd fe invicem difíitaeperventmus, quarum primee fuera. Palma Teneriffa, alteré Gomera, & tere i a Palma nomen fuit.Harum inful-, ^anauapi¡r€m4, dráter ¿ 00. nullsaria a civitate Lúea dtftah ln bae

Infula

7Clafíis divifia etf, & p¿vent ha Infula Cafare a Maieftat: quaa tantum Ilifian^cumfiuts^xorib.dr Itbertsincolunt >&mul- tumhtc (decari conficitun Nos tribus Ha vibus Palmamad- vettt quatuor Jeptimajtasillicmorati) navcmiterum v'tttu- altbus inftruximut. Poftmcdum Capitaneas nojler Peí roa ¡¿Mendoza, quiS. vel 9. militar ib>dnob¿saberat> mandatno- bis, iterut arripiamus, Habebamttsauteminnoftra navi Pe- tri Mondozaagnatum,Georgium Mendozam: IsJiliamcuiusf dam Civú Palmenps amabais Cum igiturpojlero dtefiub latís anchor ts iter ingrejfiuriejfiemfts, pradtttus D< GeorgtusMen­doza eanotfe área horam duodecimam, comitatus iz.fi da li­bas fiuú ad terram appulerat* Hi redientes ex Infula Palma clam adducuntficttmpraditti Civis filia una cum eitts ancil­la , vejhb. chnodijs & pecunia, ¿r latenter noftram naven» confiendunt',itau? nec prafetftts navú Henricus Peine, ncc quúquam in navi haiturei conficius effietprceter excubitorem, qui hac ( era? enimcirca médium nottu) videra?* Mane igi­tur cum di fie (fia ri ejfimus, ¿r i a m circtter dúo vel tria militas na aterra abejjemut, tanta vis forcellaJubito cooritur, ut nccejfiario nobisinportum.undeegrefiteramos, redeundum ejfiet. Ancores igitur navimpgimw. Seddrprafietfus naves Hcinricus Peinefiapha ad httus appellcfe & in terram egre- Pentium di volebat. lam igitur defienfiurtts videt adlittus fiare viros Hetnuít circtter30. bombardis & bipennibus ar matos, quieurn cape- re volebat. Pr a moni tus igitur d Juis nautisnein terram egre- deretur, converjaficapha , adnavemre direfiejli nabat, tam cito vero ad eam rever ti nonpoterat ,fed dr tllt e térra, navi- culu ad hoc praparatis, ipji imminebant, injequendo: Evajit tamen in aliarn quandam térra vicinam navim. Cum igitur Tumu¡tw> videftt, eum tam citocapi non pojfie, dato tn oppido PalmaJt- gno clafitco, dúos maiores bombardas adduci curant, & qua- ter in nofiramnavtm, quaetiam nonproculd térra aberat,

S ¿jacú*

s . .ejaculantur, & primo jafiu ollam teflaceamflantem in puppi,

Sl.mdes bom d^cl 5* urnas capientem,qua reccnti aqua repleta erat,in fru- bardtsM tacú- ft* comminuunt. altero ¡Afta malum tn navipofterierem* Itniur m na- conterunt <¿r confiingunt. Tertio jafiu navim mediar» to»~ w< ttnguntfifio ingentiforamine ,(ed&homincfimul ínterfi-

fio, ¿gu aritos ja fiut aberraveratj^Aderat autem ¿ralius,cu- jtssdam navio, nonprpcutnobic alaterefiantu Prafifius, qui México, in novam Hifeaniam navigare volebaf„ Isflansdn térra , una cum if o, virio,cum cognovijfet quid caufi ejfet, muttum conabatur intercivitatio incolas, &nos pacem con­ciliar e.hac tame conditione, ut Dominios Georgitos Mendoza, una cum filtacivio & eitso ancilla ipftsin mantos traderetur. Interes urbis Pr afe fino, & ludex, nofier etiam Prafifius, & ettam di fitso alter Prafifius confeenfe no [Ir a navi Domi*num Georgium Mendo^am,una cum fuá Amafia tn captivita- tem abducere volunt, qutb.illc rs[pondet,coniugem ejfe fuam, Ó* cum nec illa altudprafe ferret, ¡latir» ínter fe mutuo de- feonfeatifunt, non fine magno Par en tú lufiu, ¿r mterore. Sed & navú noflra, bombar dar um ifitb, malé traflata erat.

Na vigatio á Palma verfus Infulas virides veí Heíperides quas alíoquinCapo de

verde vocanu Cap, 11LPoli haeigitur, reltflo Domino Georgio Mendoza,quem

Pr afee flus nofier amptius in navim reetpere nolebat, una cum (onjuge in térra, & navi utcunque re fifia, contendimtos ad quandam Infestar», vel terram qua S. Iacob. velHifeanice S, Tiago vocabatur.CivitasRegi Portugaítafesbjefia efi, Ipfiau-

5. Tta# prach dEthtopes nigritaparent, ó* di fíat hac civitas, a Palma,pu ¡"fila a qua recens dtfeefferamtos zoo,Mfiliar ia. Hicper quin% dies,w r'wd^. cotnmorati, nofiram navim recenti commeatu vifiualibus,

pane,

fipane,carne, aqua>d- alfircbu^navigantibus in marinccejfrtftjs9denuoinflruximtsa.

Navigatíoab Infulis viridibusBrafiliam verfus» Cap< IIIL

7^/4 igitur clafiú 14, Navium collettaitetnm fi mari com$ C9V~mifit,drcontinuaduorum menfium navigationetandeadtn-5 ¿ fulamquandam appulit, in quapter aves nihilfiuit, dr earum tanta multtfudo,ut eos fufltbat cafa interfierepofimus,Htc ija„t0ptTtgttf tres dies c emmora tifiantes, Hac infula habitat oribus vacua in ¡e unam ex -fth longitudinem & latitudineftx militaría compicftitur, dtftat fi Btafi ab infria S,Tiago,unde difcejfcramus militaría $oo,In bocina- vietnú- riinveniuntur pifes velantes, Itemaltj grandes dr m ir i fie i fifi volantes pifies quos filenas & gran di a ce t evocan f, Item altetiwgene- r¿s quídam, quos Schaubhute, dicunt agrandi erbe,quem cir>. 'cbaubbut p'b ea capul habent, (fuomultum nocent altfispife tbus9cum qui bus fi. dimtcant, Ettcnimptfeu magnus, ingentis robortfidrmalus atfy irrit abilis, lnveniuntur etiam in hoc mari pifies qui in pefihe de file dorfo habent os inflar cultri, quos Hifrani fuá lingua pefihe de P’fi habent <t flade vocant, Item alij qui da magm pifices,qui in dorfo os ha- fifi™ cubrís bent inflar fierra, Htfpantea lingua pefihe de¡erre ditfi Item m^9: z alij varijgeneres magnitudine dr forma ingentes, quos hoc lo- S eJerrt*eo emires defirtbercnonpojfum.

De Fluvio Rio Ianiero dicto* Cap* V.Deindeprove£li,ad tnfulam quamdampervenimus, nomfi

ne Rio Ienea(proculdubio Rio Ianiero ctt, ubipoftea Gaüt anuo lauto*.adifesa extruxerunt,Tumcnim, ficut hoc etiam tempo-

retterü,Lufitanis(ubjeclafuit)diftathacaprioriioo.milita- ToupitwlT^, ria dr Regí Portugaliaparet, Hos Indos nominan! Toupin,Hic voup¡n.i„¿f *' comoratt(urnus i4,dtes,dr madatatum dabat Petrus Mendo­za, noflerjummus Prafetfus,1üba\ Ofioriojuratofuofrath,ut

fio loco, nobfi Imperiofififet, quodipfr mebris cotraclus ac de-R z bUit>

iOteáfíiduúpencconflitfareturrnorbis. CumautempaulopoH

tríannes ó/«» aeceptam gubernationem Iohannes O/Jortus.apudMendoTam juratumjratremfium falfi& per calumntam delatut ejftt, qttajt contra ipfumpopulumfedttiosc concitare vellet, manda- bat di Flus Mendoza alijsqu4tuor Capitaneét vtdehcct Iohan* ni Fyoídas, Johanni Salleifen, Georgto Lucbjam, ¿r Lasare

Mots Ojfirtj. Salvajcho, utpugione Ínterfeclum tn mediam plantciem tan- qtiam Proditorcm ómnibus fpeftandam exponerent. Serio etiam publice edtcijufótjubpcena capttis.ne Ojforij caufa quif quam fecommoveret, ahoqui non meliore loco habttumiri, quicun^aut cuiuscunq? conditionis is e¡Jet.Sed omnino ipfi in­furta falla efi. Fuit entmprobtu tnteger, & fortis bellator, & erga commtltfiones, ojfictofus>ltbe ralis, & multurn benejicus.

De Río delta Plata, quí 8¿ Pararía, deS, Ga- briele 8¿Zethurvas,

Cap. VU

^R^dU*** ^tnC nAVl^M difidentes,, & biodella Plata potentes ,per- VLaa ( venimusin dulcem Flu vium ,quem Patona Frafja nominan!.Sunt Hiftani- Proculiscft ab oftio.ubimarc rtlwquituri&latus 42jnillia- ca tnilliaria rú: Suntq? a Rio Iantero ufa ad hocfumen 21$. militaría. Hic iirattr ioou, pervenimusadPcrtum,cutnomenS.Gabriel, (Maneotas 14* vdgermant* naviumtn Fluvium Paranaeiectmus. ¿puta vero adjaFíum <4 $ o. glandu bombardees majoribua navtgqs tn oquis a térra nobú s* Ga^rí^ hsrendum erat, mandavit Prsfeclus noflcr Vetrus CMendo-

^4, utfcaphis minorib.quas Votten,vclpotellas nom'tnat ,iam turnad hocprsparatis, Poputus attj? Mtlcsin terramexpone- retur^ Jtaper Dei gratiam atfy benedtclionem Anno Chri-

Anntí 1; j 4. j¿iÍCffera^^i0^e^¡ata appuhmus, ibia? vicumfeuVaguen invenimos, lndicum, in quo ad dúo milita virorum

fuemnt

Jgfuerunt, quos Zechurvacnominant, quinutta altare ¿xoeptú Znbumú pifitbus ¿r car ni bus veji tintur* & omnes nudi incedunt > ntfi quod Mulleres hnteo goffjptne tenui, quodipfís abumbtltco »*/£ perttngtft verenda contcgunt. Hi igitur>adno-firum adventum vico reídlo , cum uxorib„ ¿r Itberú aufuge- tunt> Tum igitur mandaba t nofter Prafetfus Mendoza, ut poputus iterunt navtbus empofitus adalterum la tus fittmtnis Parana tranfveheretur, ubi latitudoFluvsj non amplina otfo milliaribuspatebat*

Deoppído Bonos Aeres & Carendíes,Cap, VII.

fíoc lococivitatemadificavimus^quamafilubritatea Bonos aeres, tris Buenas aeres appellavimu¿> Advexeramus etiam nobtfi cum ex fítfiania 72. dúos cquos&equasdn nojlris 14. navi- bus. Altumquoq^ vteumin Regione hac invenimus, quem ^z,ElJítt' Jndiinhabitant ,quos Carendíes vocant, quorum circitertria Carendíes milita virorum fuer ant yuna cum uxonbus ¿r liberis^Hiquo- que>ut Zechurva ab umbilteo tantum u/q¿ ¿idgenua tegttntur» ciadnos pifies ¿reames quibusveficeremur'attulerüt.Hi Ca­ten di¿snullaproprtay& fixa domicilia babent, fedtn regione bine inde vagantur3propemoduut noftrt Ctngartfive Ztgcu- ncri> guando aflate iterfactunt, fape ad trtginta ¿r amp lites militaría, conficiunt tn térra . ut neguttam aqua quarn btbero pojfint inventante Si in cervurn, autaltam feram inadunt, etuA malíata fanguinem potant \ Inter dum radiceminvcni- unt, quaw Cardes vocant,¿r hanc mandentes fittmpellunt. guodautemfitnguinembtbunt, tantum hac deeaulafit>quod ahopotucareant, ¿rfortajjeabsque bcctpfis (itimonendum effett fít Carendíes per dies quatuordectm [iberalitcrdcfita lenuitate impertiverunt, ¿r quotidté pifies ,¿r carnes tn no-

B 7 fra

Contñteátum in ca jira ad adftrunk

Cartndies ira, tt.

B Diego-Meto doza sdutit wüitem cen­tra Carendies

t*Jira eaflraesttuterunt amo die excepto que prorfus non vené- t untad nos. ideo nofter Pr¿feches Domtntu Petrtss Mendoza, luduem lan. Baban nomine, & dúos mthtesúdeos mtfttfquA- tuor cnim militaribur bipopuli Cartndies a noflrú caftru me- rabantur) verum hos, cum ad eos ventffenh ita traclarunt, set omnes tresplagú bene dedo latos domum remití erent .Cum antena hac, nofter Prafe&tts Pctrtsa CMendofy perfudtcium ¡udtcú, qui hocnominetumultum tn caftrú noflrú excitabais cognoviffet , mttttt contraeos germanum fratrem fuum Do- minum Diego iMendozam, cumjoo^mtlitíbus ,^o. óptima expeditos equitibus, ínter quos & ego eram.ferio mandans,ut düios índicos Careadles omnes occupato eorum Pago in­terfe eret & capera < Cum 'vero ad idos veniremus ¡jam ad 4ooo. virorum confluxerant, Omnes cnim amicos &famils<- *refibiadvocavcra»t.

Prxlíum cum indis Carendic?, Cap, VIII»

Cum tneos tmpetum facere ve de mus, ita pugnando no- frwinm praf bis refttterunf 5 ut eo dte (atú negocq nobúfacefferent. ]n+

terfccerúntenimnoftrum Capitaneum D. Diego Mendofy», fo^les^cnm & fexcume^°^lí(i » &ex equitibus & pcdttibus urciter 10‘nuliiibus 2°: Exforufníitt^mf,arttwatermidevtrtconciderunt.A- cñf nimose igitur &fortiter contra nos pugnar unt, quod & ex-i O c o Indi in. Perí f Jenfimtes. i^trmaborum Careadlesfunt arcue, & Tur- tecfeilt. des, quod Spicult gentes efl, inflar Haftilú media longitudtnú»Arma Inderu cuius cujfidemfthcepyrita , informamtrtfulti fulmines acu-

minata , armant. Habent drglobos faxeos, de langa reflipendentes , propemodum ut noflra plumbata funt: bosglo­bos pedibtís equorum aut corvar um sta circumfciunt,

uB

utlabicogantur* i^ddhunc modum noflrum Capitaneum?& nebiles,quod ipfe vidi,hó globo tnterfecerunt.Peditei ve­rofiuts Tardes oectderunt. Per Des tamengratiam cui la asfih Ci*rendui 4e eos debe liando fuperavimos ,&eorum Pagum occupavimos* htiafa tíorum vero Indorum nullum caperepet ¡timos, vxores quo%& Itberosjuos, antequamarmó eos aggredcrcmur,fuga ina- lium vicum tranflulerunt, In hoc autem íllorumpago nikil invenimos prater pe lies Lutrarum, ptjcium copiam, & fari- nam, atque adipem ex pifabas ■ Ce mmorati igitur triauum Prsfidio mu* hoc in loco, poftea in noftrA caflra reverfi Jumos , reliftú ibi muñí* scntum viró, qui Ínteres Indorum fageno ad alendum largi- os noflrum milttem pifiar entur: [unt enim aqua ibi mirabtli- ter ptfcojd, Difinbuebantur enim in dsurnum villumfin- guió tantum tres uncía fariña adore*, &pofl tertiumdiem únicos pifió, Duravit autem hacpifcatto dúos meafis ,J¡%, quts alioqui pifab, veja ve lie t, necejje erat,ut eos per quatuor mt/liaria^edesquareret.

DeaedificationeCivicatis Bouno Acres, & de fame, quam ibiperpefsi

£unt*

Cap. IX,

Cum reverfi e¡Jemos tn noflra caftr¿, Jiparan Junt t& populo, hi qui faciendo oper i idonet,ab hts, qut bello apt i e- rant, ut quúque muneriftbi convenienti adhtberetur. Ca­pí* ergs ibi adificart ctvttat-, & excitar i ctrcum eam muros ex térra, ad altitudmem ha fia, & in tp/a civttate demos fin maatfomunita pro nofiroprafe^ío^L^IurosCivitAtu latose* rat trespedes,Sedquod hodte adtficabatur, altero dietterum

cor-

íorruebat, Populas entmalimonia deftítutnsi» magnaegcflfr te vivebatjta uí multifame morerentur ?{equc equifuffnc- repot erante on parum ettam augebat, hanc egeflatem, atq? fament, quodnccgltrium, nec muriurn, necfcrpentum, aut a- liarum vi liuw bejliolarum copia ftppeteref, ad fedandam hanc triftifimaminediam, ¿rincffabilem paupertatem. Pfe calcei quidem &aliacorta, bañerabicm, quo minies edendo ab/umerentur, evitare potuerunt. ^sfccidit etiamtum ut

Tres Hifl>ani tres tíifpani equumfurí0(Matum clamcomederent ¿¡¡uod equumfu» ut palamfdttum ttt, gra vifubtettitortura, dchorfatto in- tantur. terrogati, & ettm td fater entur, adcrucem damnati [unt* Sufcenduntur, Cumergo fujpfndiopuniticjfent, coniunxerunt fe alijtres Hi-

Jpani^quieadem nottepatibuluw ¿deuntesfujpenfis crura am°Tattuminau- pntarunt, ¿r ingénita car niumfr afra ex corporibw corum ditum*. exficuerunt,utintugurifs fuu tofum paftu intolefabilem fa •

menfedarent* Quídam etiam HijeantesJr4tremfrum, qui incivitatc Buenas aeres mor tutes erat, obfamcmimmodicamcomcdit^.

Qiiomodoaliquiin fluvíoParana velRíodella Plata furfum na viga veri nu

• Cap» X,Cumergo P rafe fine nofter, Dominas Petrw CMendozf

Septem- nave: videret-, Popular# hoc loco diutius fujlentari ó* confervari infiruiait,. nor¡^ffe* mandar oeyus, quatuornavtgtaparva., quas Bre-

ganttnar>feu predatorias,vocant,j¿rrcmtsimpellu#tur, in- Jlrui, quarumftngulaaotvirorumcapaces,erant Item alia tria minora',pot,Jeupotelladttta, confettis ergo, at% expedi-

Georg-lucb^ fgptemnaviculis jufit Prafettusnofier convoearipo-famCapita* Georgium Luchfam, cumjfo. virts expedttu , flu-"eus- viumfurfum navegando afeendere, at% Indos envergare, ut

ton*

tíeommeatum atfaalimoniamconJequipoJJimW' Indi veri no- jlramprajentiam prajentientes¿ nonmeliusnos ludijriartpo- tucrunt,quamut eommeatum, ¿rquicquid ejtri aptumerat, una cumJuis pagú, incendie abjumerent ̂ipfipojlea fuga di- labor cntur. Inter im vero nos nihilaltmentorumconfeque- barnur^ drtndemenfumdiurnum Jtngulit tres tantumjemi* f4P*r*uncía parné dijlribuebantur, quofatfum esl, ut tn hoc ttinere A*** W9U Mtlitum dimidia parsfameperiret. Hecejfario igitur ad di- ttum Pagum , ubi Prafetftss nojler erat, reverjt fumus, qui, quod tam exiguas populi numeras fe diret»valdemirabatur* cum tantum quinqué menfet abfuijfemus, & a nejlro Capita* neo Georgto Luchjam poftulabat ut quid in hoc tt inere cfifiecifi- Jet, ip(¡ narrando exponeret, quiftgnijicabat, eos, qut de [i¿ri­far en tur , fame mortuos efifie,propterea quod Indi omnetn ali­mo nia m, incendio a bjumftjfent, JeJ infugampo¡lea conjecif Jent.

Qjiomodooppídum Buenas Aeres obfcíTum* oppugnacumatqueexuftuin fuerit*

Cap. XLH¿ ómnibus ita ut dixtJefe habentibus, tamen in oppido i; j f,

Buenas Aere i ,unum adhuemenjemunaperjeveravimus, in Jumma egeftatcexpeclantes doñee navtum apparattss abjolve- retur, Interim anno i S3S^ Indi nos noftramj Civitaiem Buenas Aeres-fumínri -viribas vigintt faltcet ytriummi/ltum z^oou. indi virorum robore tnvadunt, fuer uní in ecrum exerdtu qua~ advemunt op- tuor diftinffa nádenos, Carendiesjcilicetriforttnnü, Zechur- PMgfiattín ri­val, & Tiembus. Horum omniumpropojitum,atj(umma in- ViUtitn tentioerat, ut nosomnes epprejjos afijad internecionem ca- derent. Sed DeoJit laus & gloria, qutmajcrem exnobúpar- tem ab Ínteritu/ervavit tncolumem. 2{aw una cum Capíta-

C neis

ncúfigniferú, & reliquo milite, nofirortsmfispra triginta vi* rtnonfunt interfcftt.

Cum igitur initioadnofiram Civitatem Buenas res, perveniffint, irruebant aliqui eorum, hanc oppugnaturi9 alij Ígnita tela in no ftr a adtficia conijciebant, qua omnia (ex* cepta Prafeffs nofiridomo, qua fila tegulú lapideú conteHa

Cfritaí Bw- erat)tantum opería fucrunt* atque ita tota civitao mu Aeres exu- ómnibus domicilifi e fundamento flammúfia. abfumtaelh Horum Indorum tela ex arundinefatfafient,

qua cum emittuntur, in cufiideexardefeunt. Lignum ettam9Tela ardentía, habent exquofiicula conficiunt, quafiaccenfa emittuntur9

non extinguuntur, fid domos ftramine contritas incendunt, atque ita qua contingunt ,fimu£exurunt,

In hac pugna exuflerunt nobú hi Indi etiam quatuor ma*^^ves^4i9f firanavigia, a¿dimidium miüiare a nobú inaquúfta*?es exufia. , ^Milites vero qui in hú navibus erant, cum viderunt

illum ingentem Indorum tumultum, ex hu quatuor navi­bus in alias tres, nonprocul ab hú confidentes & bombardeó inftrufta erant, fuga fi rccipiebant. Hi igitur ,eum 4, na* ves jam ardere viderent, defenderé fifi atq? Indos acriter oppugnare incipiunt, machinarum glandes in Indos ejaets* lentes, Hoc cum viderent Indi, & Bombar darum violen* tiam pertlmeficerent ab oppugnatione defiftunt &Chriftia* nú quietem conce dente s difeedunt, Hac omnia in fefio lo*

•*' $ í 1 ♦ hannú Evange lifta gefia finí, ^Anno 1 fj q,

Habent Militum deleélus,aedifícant Na­ves ut ulterius profíci-

fcantur*

Cap, XILHú

tí¿ ómnibus ita elaffls atque confettis totas populas naves ingredicbatur, & nofterfummsst Prafettos Dominas Petras zMendeza, Legabat ftbi Iohannem Ey ollas , ereans Jibán: lyeRat eum Generalero Capitán eum tr adita eifimulium populiuni- creAtt*r Lega- verft gubernatione^ It delettut habens, ex zyoe. Virú,qui t* general*, ex Htjpania navibusfimulegrefli erant, reperit tantum jto,

Jiiperflites: reliqui omnes mortui erant >ques máxime ex par­tefumes int oler abilis abfumferat.

Potthac nofler Capit aneos Iohannes Eyollas, ette na • viadas quos Brigantinas & Pett vocant, oeyos fabrican pA^CAÍ **• mandat ¡Etexy6o. fuperflitibosafpsmitflbi vires 400. Re- ves* liquu r6o,cuftodiamquatuermaierumnavigiorum mandans, quibos praficit Iohannem Remero, addito commeato in an- Io^n- nunr, rtautpngults militibos in diurnum demenfsm ocio rocum,c°Jt

fémiunciapanu diftribuerentur. Si quts vero hd contentos ef *(S 9K*fe nollet, vsderet un de plusftbi comparares,

Quomodo cum 4 o o. Mifítibus fluvium Pa­raría vclR/o della Plata furfum

navígando aíccndante Cap. XIIL»

Pott hac notfer Legatos Iohannes Éyellas fuu cum 40 a. UMilitibus, quosfecum habebat, Ínter quos, & Petras Men­dozafummus nofler PrafePlus erat, Brigantina & Pottad hoc inftruttes fluvium Paranam furfum navigat, doñee ad Indos venim9>qüodjjacioduorümenflum, abexituneftro ex ctvitate Buenas Aeres fattum eslt itaut a ditta noflra yam exufla civitate, $4, milliarta abeffemus, Cum igiturabhts m^ar^ popules, (quosTiembos vocant, nos vero bonam-Speranza s¡fnt ** nominábamos) ultra quatuor milharia non abeffemus, & tpfi ■

C z “ nofirum

ünoftrum adventum praeegnoviffent,circiter quAdrtugentt ex eú viri, Cjmbú,quas Canoas vocant (quodinfalam quAndam tnhabitarent) in quorum fingulú fedecim perjono fedebant pací fice ad nos ventante Cum igitur influvto congrederemur, denabat nofter Prafeflus , Capttaneum horum IndorumTi-

Zcbeva Waf- embies, quem ipfiZchera Wafju vocant, interuU,rubropileo9 Ju Capitaneasftcuri,&atifs qutbufdamrebtts. ¿¡¡uibusmunu/culÚACCeptif,

tem ut. duxit nos di flus Zchera VZaffu, in eorumpagum,apponens depifa bus, & car ni bus copióse /uffitcientetn cibum & optime co- tenti eramos, 7{amfihoc iter noftrum adhuc decem diesdu$

<c> fame mort ra^etj ómnibus nob úfame moriendurnfuiffet ,ficut jamtum, tui. *in bsc profe flione, ex quadringentú > quifimulnavibuspro-

vcflifuerunt, fo, mortui erant,HipopitliTiembus gefiante* utraque nafipar te parvam

ftellamex albo &coruleo lapido fabrefaflam , funthominet torum fcerní* rnagni, ¿rproceroftaturo, faemino vero tam juvenculo, quA ua, ve tula, multum deformes,facieb. dt lama tú, at^femper cru-

entatú, ab umbilicoufique Ad genua linteo goftipine tetfa, co­lera nuda > Hic populus nihtl habet eduliorum proter ptfces & carnes, nec uHarealiaunquamviflitavit.Roburhuius na*

Ttein turo tionúcenfeturad xzooo+virorum, aut ampltus. Scaphovel i\QQo.v¡rorn i J , ' » , ' » ¡ rScapba eorum “tuntur,ex arbore Soleaes tonga, 3. lataja-ftu Canoas, bricata funt, qua,ficut Pifcatorum navícula in Germania,re­

ñí ú aguntur, ntfi quod illorum remi nullo fierro munito ¡int<

Dominus Petrus Mendoza ín Hifpaníam re- verfurus moritur in ¡tiñere.

Cap, XI UtEr^ Jnprodtflopago totos quatuorann os commorati fu mus,annom 9. vcfum noferfummus Profe flus feu Archttalaffus PetrusMen-

do^a,

wdoza, cbundique ajfli&am valetudiuenq, quodnecmanuno necpedem moveré poffct, &tn hoc stiñero defuoproprio, ad 40.milita ducatorumprafentis &parata pecunia cojumfijfct, ampltu* tn hoc pago nobtscum mañero non voluit ,Jcd duabta Brigantina Buenes Aeres, adquatuor majora navigia rever- p titur.illtc ̂affumptú duob. navigtjs majorib< & sc^Mtlitibus redit t„ Uifa, in HtJJaniam reaire ccntendit/ueruw medio vi* itinore con- niam. fe fio ttd invadir cum mantee Dci orqnipotentu, ttf mi(ere mo­ría tur. ^>ínte abitumverqoertonobu rcccperatjéquampri- ^tndozamo- mum veltpfi vel naves tn Hifianiam redirent, oferam datu$1itwr ♦ rum ut aliadua naves ad Rio deUa Plata rcmitterentur^ quod & teflamento itaordtnaverat, &fidelitcretiam prajlitum futt TSfam cum ha dua naves in Hijjania ad terram appuhf fent,& hoc Cafa. CMaiefi con faltar q per indicium acceptj]ent> flattm nomine CaflCMa. altas dúos navest'Milite, commea~ tu, merdbus, alijsfy robus ad talcm navigationcm neccjfartjt infiruffam ad Rio de lia Plata remtferunt.

Alfonfo Gabrero ex Hifpania verfus Río delía Plata ablegatur.

Cap. XV.

Pr afeito harum duarum navium n ornen futt^Alfonfo Gahrero,& quiJe cum 200. HiJJanos ,drcommeatumin bien- nium attuht. Appultt hic adoppidum Buonas Aeres ( ubi reli veít qua dúo navigiaund cum 16 o * virts dije edén tes rcliquerai mus) <^nno 1 $19. Pottquam vero htc Capitaneas alfonfo Cabrero, adtnfulam Tiembut navibtss appulijfit, <¿r adno^ fírum Prafellum lohannem Eyollas venijíet, fíatim navim ad hoc tnltrutfam tn Hifpaniam remtferunt (fie enim Confia venitn harij'JMaiejlattí mandaverant) & ditfis Conjtharqs ntam. *

C 3 ordtne

* rdtnc fr copioso, condittonem harum regionunt, & popule- rvw, altaaqus rerum circumfiantiaa expofuerunt. Potthae noíter fammus Prafeftus Iohannes Eyollaa, habite confilie

toban. fyoÜAt CUfn ^Ifonfi Gabrero, (JWarttno Dominico Eyollas, & reli- Pra, (jafitanetc, deccrnit. confultifitmum efie, ut CMilitum

detáhv c ¿eleffus babea tur. ¿fuo fatto ¡tnventebantur, una cum no- rirorum ' ft™ ’ f ex Hifioniaprimum advenerant 5/0. viri.Ex Tumbas muni h* ^oo.fibideliguut, i$Q.tn Tiembusrelittts (nam ut omnes ttntprafi&z ficum abducerent, paucitate navicular um prohibebantur) /ío nrsi¡wt quibus Capitaneum, & Gubernatercm, quiillúinterea domi-

naretur Carolum Deberá praficiunt, qui altquando unua e numero nobilium adolefientum in aula Cafa. CMaiefiatú fue*sar

Fluvium Parana amplíus navígando afeen- duni Curenda verfus*

Cap.XVI.

Ex hoc Capit ancor um decreto >cum bis ^00» vir¿, o ¿loPlttftutu afít, Brigantina impofitú, Tluvium Parana furfum navigamus, 4unt. ’ ‘ altudfumen , de quo nobts dtftum crat, P ar abol nomine,qua-

rentes3adquod Caries habitante Hamhifarre Turcico Po­nt ti t & radicibus, ex quibus vinum conficiant> Item pifetb tu carne, o vi bus, mulos magnitudine aquantes, Cervu etiam, pore¿s t Struthionibus, gatlinis & anfertbtos abundare dicea bantur. Dequecap. ío.plurAleges. Egrefítergo ofto diftú Srigantinú,portu BonaSpcranty,prime die ^.mt diaria navi •

4 miHiaria gantes ad nationem, Curenda nomine pervenimus, quapifei- cttrtmfalrtL bus & carne viftitat. Habtt bac Infularobur izo o o,vires fttU. rum,bello idone orum, & magnam copiam, Scapharum, quaawown, Canoas vetan/* HacnatioprioriTiembtssfimilúeft,lapi¿lis

inxu

diuxta nafim. Piri etiam procerafiaturafiwtfiemina atft/m, tam vetula quam juvencula deformes confrtttis & c ruentt f

faciebuo\ Nec aliter etiam,qaam Tiembus veftiuntur,confe­ti afcilicetLinteogofiipino abumbihco ufg? adgenua, utfupra ditfum, Habent ht Indtpedes lutrarumin magna copia. Cem- muntcabant nobis bi h omines libefaliter defuaegeflate, feu copióla,pifces ¡carnes,pedes, quibus céntranos, vitra,precum glóbulos feu Pater notter,fieeula,pellines, cubras, & hamos daba mué, & apud eos biduum hafimtu. K^ddjunxerunt aut Varii fiorttm tem nobis dúos Car ios, qui ipfirum capt ivi fueran^ ut viam prenda ho- monfirarunt ó* interpretes nofiri ejfenh

VcnimusadGuIgaifi & Macyctcndasft Cap. XVII.

Hiñe ulterius progrefo perveniebamus ad atiam natía- sulgaifirobus n¿m Galgaifi,nomine, qua +Q.milita virorumbeUoaptornm 40000. in aciemproducefepotesl, Habet etiam duoslapidosjuxtana-

fum*,dtfiabat 30. mtlliaria ab Ínfula Curen da, & cum hac,&$s Miariat incolis Ttembue , eddem clt lingua : Habitat ad lacumféx militaria longam, quatuor latum,fitum afiniftrapartefíuvy Par ana. cJVLorati fumas hic quatriduum , & imper-tiverunt hi homines nobis defuá tenuitate, quod & nos vtafi fimfecimus. Indeprogreft, fotos oHodectm dios in nudos ho$ minesincidtmus, poftea vero adfiuvium appulimus, in ipfim regionem influentem. In ida regione magnum numerum ho* mtnum, qui convenerantinvenimus, quos Macverendasdi', P{fpuü Macye* cunt, His nihil efiulentorum eft, prater pifies , &parum rend* f*<wt carnis,& robur habent it. midium virorum bedtcoforum> I^ooo'>& Scaphorum magnum numerum. Exceperunt nos hi homi­nes pro ipfirummorefittis benigne,deq, fuá tenuitate nobis Ib beraliter impertiveruntt Habitant auto» adalterampar tem

fu mi-

Jtitíníriú Pararía, ver fias dextram, utuntur diverja lingua, Junt h omines procera, & jujla proportionú ,Jcemin£ vero tllot rum etiam multum deformes» Diftantab hi tquos Gulgajidi-

S 4, miliaria. cunt circtter 64 militaría,. ^ípudhoscum quatrtduumma- n ere mus otiofi, invenimus in térra non procul a (ittere jacen-

Serpens iongtu tem, immanerñ&rnonfirofum ferpentem , 2 5.pedes longum, 1$,pedes» €a crajfttie, qir* virt eft, colore ntgro,fulvo interjferjb.

Huncnes bombarda occidimus ,quem& IndicutnViderent, cumfiupore mirabantnr» namhi ipji tam ingentem antea non viderant.

ifiejerpens Indis,ut quidemipji indicábante multum dam- ntdederat. l^am cumtnaquislaverunt , fcrpentes hominib* iflicdeprahenfis caudas circum voluerunt ̂fub aquas deíra- ¿losdevoraverunt>ttaut Indiftpeignorannt quoeorumplut

Jcuh pervenijfcnt. HuitctJérpentis tangir udinem & crafoti- em diügenter dirnenjitsfum quem Indtinfru/la concijum de- mum quisquefuam portarunt, atqgelixumcr ajjatum pofieu comederunta

V cnímus ad Zennais 3 Salvaifco, & Mepenes,

Cap. XVIII.Hiñe fluvial» Paraná ult entes navibusafcendentcsper-

venimut quator dierumitinere adnationem ZemiasSalv ai- fio dtttam. Huitss homines funt brevisJlatura corporecrajjo>

Indi tiudi. Trulla alta revivunt, quam carne, pifie,drmelle ̂^iiidtince » dura, viripartíer & formina ficut in mundum nafeendo pro-

ctrvi Apri, dterunt, ita ut neJilo, aut alia quacunq? re, corpas, ac ne verem, ftruthio»es da quidem openant Sellagerunt contra CMacvarendas, Car-«twcuit gU ■ nes qutbus vefcuntur. funt Cervorurn, aprorumjlruthtonum, r'tunt fundes. cunicuiorum>qui cauda excepta >ghrtum non multum djfimh

les

lesfunt. Difunta Ma ovaren dasi^^milliaria, quodflaciuquadndui ¡tiñere eonfecimus, & unicum tantum diem apud eos manfimui cum necipflcibo multumabundarent, Sunt h¡ bomines inflar noflrorum pradonum, habitant alias eirá-ter lo.milliaria remo ti afluminc, utco minusabhoftibus ex improvi/o obrui pofíint* Hoc vero tempere quin^ dies Ante noipi/candigratta hocflumen accefferantflmul ̂contra Mae- varcndas ad bcllumgcrcndum inflruiti* Habent robur 2000, i00u* virorum.

Hiñe di/cedentcs pervenimue adaliamnationem (Jifa penes nomine, io, milliumvirorumroburhabentem.HiJflar- MeP™9S flm atqueundig? habitant inilla repone ad^o, milliariain mtafftmr9^

longitudmem & latitndinempatcnte,fed intra biduum aqua terraja convenire omncspojfunt, ^Multitud# Cymbarum quas habent, ipfirum numerum fuperat, ficut apudeos vtdi- mus\&ciusmodiCymba,fcu Cañonead vigintiperfina ve- huntar. Hiepopulue hofliliter & be Ut mere nos mfluminc 500

fiaphú excepit ,}fedparvo fuo cum emolumento, nam multos p ex ijs noflrú bombarda interfecimus, Ipfivero nec bombardas 1 m Mnec Chttflianos ante viderant, Ad eorum vero do miaba ve jw¿ nientes^nihílcontraeosobtinerepotuimus, cumillapropcin- tegrum milliarcEfluvio Parana,ubi naves noflraer$nt,difla- cbnftiana rent, Erant etiam área eorum Pagum aqua valdeprofunda, viderant. qua ex lacu refiagnabant, ita ut adver fui hos, nihilquodope- Mepena mi­ra preáum ejfet, effuerepojjemus, nifi quod 2SO,fcaphas de- prahenfas exufltmus atque deflruximus^ l^ec etiam nobú, tamprocula navibus dijeedere, commodum videbatur, cum narti4ifai ' metuendum ejfet>neabaltero latero in has impctumfacerent.¡taque adnoftr as naves rever (iJumus. Hic populus CMcpcnet tántum aqua bellum gerit>& dtflatapriore, aquadifieffera^ W miUtaria,. mus, natione Zemats Salvaifco 95, mi diaria*

D De

iiO" De Flumine Parabol 8¿ populís Cuere-

magbas & Aygsis,Cap. XIX*

Parabol fa* fÍM.Cuére/uagb#

Ckrtftiani

Aer$s folíalo,

40. riútttArta.

lude ofendentes, & ft*cto eftidui ad quendamfl&vo- wtt appellentes,tnádtmu4 inpopulum vatdenumerofum, Cue-* fev>agba¿diclum,.qutd* ipfi tantum carne &ptfiibue vi- vit, Sed dr ceratía habet ( qua nofiri Iohanns brot, velBock- bornlein dicunt) ande vinum conficiunt, Hicpopulus omnia nobis [ua fiudiá'deferebat ,d*ea, qua nobú opys erant, beni- gne nobifium commumcabat. Hominesfunt ingentes & pret­iera fi asura, vjrspartter 3 d* mulleres- Pin i» nafi exiguum foramen habent, cui ornatosgratiapfittacipennaminfirunt* CMuise -Yf tongucxruieú linasfactespingunt, qua toto vita; tempere non abolentur. lerenda Linfeogefitpino ab umbilica ufquegenuategunt, Apradiftú popules Mepencsufqueadhoe Cueremagbas funt 40. militar ia; c o rumoratifyfumus hac loca tres día.

Indeprofeffi adaltamnatienem perventmue, i^dygaia nomine , qua etiam carne d* ptfitb,vivitz Piri foemtna^ procera ftatura , Mulleres > inflar pracedentium/factesptn- gunt, eodemque me do verenda tegunt* i^/íd hos igitur cuno appe/ler emularme acctpienees,fe nobis hoftihter opponebant* driter Ínter elúdete volebant, ¿tuodeum animadvertere- mus, nec altud médium, quam pugnara re fiare, rem Deocom- mendantes, aqua terraja aciem infiruximtet, & cum illú cono flige»tes,plurimos occidimus, Ex nofirts etiam j£♦ cafioccu- buerunt, Sunt hi Asgáis acerrimi bellatores aqua,Terra ve­ro non ítem, Pralla tur i contra no t,uxores & líber os jam an­tefuga alio tranftulerant, dr quicquidefiulentorum aliarum- quefimsltam rerum habuerant , oesulta verant, ita ut nihil ab

iUisimpetrart vel óbtincre potucrhnut< ¿fitdvero tándem Mú centigertt , paulo pj& accipietú^ Pague illorumfitus eft fixtafiume» lepidios nomine, babeóos ahaltera (atara fiuviuno Parabol, defccndeMemex montand Petu, juxtacwitatan» TuecbKamy». Dtfiant hi ^Aygaú d p? adiete Cueremagbas

militar tbtts* ■\/.

De popuíis Caries, Gap.X

Cum igitur necefiario ah hti populas difidendunt efiet* Carias jet pervenimus ad nationem Caries nomine $o> mtlliaribus ah *ú¡iiaria<, Apgaü di fian tem, apudquam, Deigratia, invenimus ,• ut di*¿tuno note fuerat, farra Turcicivcl CMaifij copiam, Ítem ra~ dicem Podados, ffeciem pomi, eundemfy cúm bocfaporem ha- bentem. Item Mandiocnpobior, cafantefaporem habentem*Ex Mandebo'ére conficiunt Indt fiuum vinum, Habent etiam fifies, carnes, apros firut bienes, oves Inditas, magnótudinc no¡Iros mulos aquantes, Item cuniculos, gallinas, copras, & cius generas: mel ex quovinum coquuntinfufficiente copia„Abundaretiam hac regiogofiypio. . ,

Inhabitant hi Caries amplifiimamregiotievn,ad¿oo> mil- Cartoibaria,in longitudincm, &latttudinemfifi extendentcm. lon^lát^ue Suni bomines brevúftatura, ó^rafi,pra% caterufibotum,^0'™1 as que oper uní palíente s\ CMafculitn labijs exiguumforamen habent ¿r i neofúlvum cryfiallum, quem fia Itngua Parabol edicunt, duarumfiithamarum longum, & pcnnafiucalami ° crafiítudtne. Fin fxminafy in ha c natione omnes nudi, ficut a De o condttifint ingt edtun tur, Ve ndit apud hos Indos Palor Ve , >-filia.m,Maritusuxonm. Inter dum etiam fi-aterforos em, rvtlmtltUQ^ * vendít, velpmutah Formina afitmant ,vel interula,velcul- v»ratores lw trojelfecuricula,vel aba re buius ge nerts.Péful ur bt Cari os manar um Utatarnc humana,fibuius ipfis copiafieripoteft. ¿fiado emm carniunh* -

D 2 in. '

20in bello, aliquos capiunt,five virifintfive fcemina, juvencs

mfwadma AUffineSl cohnonalitcr,atónos ponas,[aginan t. Faeminam fi^ríffoctn14’ vet° ***** &.firma comntenslabilcm atiquot annos retinent,

' fi vero interim non ómnibus corar» cupiditatibus fe fe accom- modat, maftatam devorant ,folenni epulo inftttuto, ut apud nos nuptia celebrari fblcnt* Ve tu lam verofirvant,donec ipfn.

Caños Jponte & por fe moriatur, Hi Caries longtnquiorafufenJtifcepiunt ni piunt profesiones quam nulla harum nationumad Rio deda

Plata> Sunt bello acres, & illorum pagi atque oppida adFlu- vium Par ana térra edttiore, atque fublimiorefitafunt+

De C¡ vítate Lampere, quomodo obfefla & expugnata fuent.

Cap. XXL

C'tvttas Lani‘ Horum Civitat, quam incola Lampere voeant, duplico porte propugnáculo ex lignü fabrefaSo, tanquam fapimento cir-

iumdatafuit, fíngulú vallú viri denfetatem feu crafíttiCm a- quantibus, diflatq? unum vallum feupropugnaculum ab alte­ro s^pajfuto Falli adorgya quantitatem tn terram defofi, tanta altitudtnefupra terram extiterunt, quantum quis gla*

fofa. ¿j0 extenfo per fingere pofeft. Fofifas etiam habucrunt, & fo-Torea. veas tf. paffus a moenibus diñantes, & adaltitudinem triuno

virorumfi atur a ege(las, in quarum medio infixa fuit hafiaCtl’i fitas In- non tamen fupra terram emtnens, inflar actcula acuta> Hat

fovetu flramtne cent (Has , tmpofitufarmentú, dr térra mo- dice inte Jper[a, ideo ita fecerant, ut nos Chrtfiiani eesinfe- quentes, veleorum oppidum oppugnaturi, incas labcremurt Sed has foveasfibiipfís egefferunt tándem in eos delapftfisnt. t^ofier enim fummua Gubernator Iohan Eyollaa, cum codéelo omni milite, qui ultrajo o^ non erant ( nam 6o. adcu­

fio diam

J?Jfodiam íregantinarum rcliquerat)injiru£tisatque expedita Aritos ttrflrui- or dinib, a dvcrfus eorum urbe m Lampero proficifccrctur, tpfi tur. noflrum advtntum adjattum glandú bombar dica una cum

fuo excrcitu y quatuor millium virorune, aren atquefagtttis* Q^tuor tuil^ pro moreinjlrutforum,pra(entientestnunciartnobisjubenttlt* C4r6ÍS ar‘ potentesut converjo ad noflras naves redeamtss, Je nobú de commeatu, ótalqsrebusnecejfarqsprojjeiíuros. ut bona cum pacequamprimumdifcedentes adnoflros redirepojfemus.Sed LegatteCarov uteorum petitiom ajfentircmur, ñeque Pr afeito noftro, neg? ad chrifltanos nobúintegrum eratt T^am hac regio atquegens ob coptam comeattos etiam nobúperquam idónea dr commoda eratypra- fettim cum etapfis annts quatuorconttnuis ne bucee Uam pañis vidtfemusy tantum pifcibu¿ dr carne >dr fltpe etiam inJumma penuria harum rerum vívente s.

Carios ergo'fliacceptú ar cubas drflagittú> bis nos cxci- piebant y drflalut abanta Nos vero eos ladere nondum voíus> musfedfignificarimandavimuSy ut quietiejfent, nosipfloru amicosfuturos. Sedhú acquiefcerenon voluer unt,nondum e$ nim bombardas, drgladios noflras experti erant. Jgiturcum panto propine adees accefiifjemus, tormentaaneain eosemtjp, pralsam como mus, GJuodcum audirenty dr viderent, tot homtnes mortuos wittttur. concidere, cúm nec globi necfagttta apparerent t Jedtantum

foramina in eorum corporibut conjpicercntur, cum ftatpore mis rabantur, dr paventesfummo cum terrorefe turmattm infts- gam conqciebanty fefe mutuo tanqua canes obruentes: dumq?Jumma cumfeflinationeJe in pagum fuum recipere properant, joo Carios piares300. in illa trepidatione inf oveaspradiitas , quas cvef (adunttn pro* (erant, cadunt. púas fofas.

Poftea nos ad eorum Civitatem accedentes y eamoppu- , r • gnavimus ytpfisfefeacriter> intertiumufy diemdefendenti- bus. Cum autem amplias feje tutari non pojjent, uxorriius tur & etiam et Itberis fúú,quos fteum in oppido habebat follicité me gnatur.

D 3 tuerenty

sf^?íq! kdiift fnerent, gratiamatfamifericordiam nofiram impíoraban?,

míz. factinn. rrowittentes, (e nobo&tn nofiram grattampr o arbitrio nos jbo omnia fa fiares, modo eorum vita par ceremnséln hoc tu» multu ex noftrú ihoecubueruntu Adduxerunt etianfad no*

*6,Chrtf¡ani jirt4m Capttaneum Eyollas, fex fatminas, ínter quos gran» dtor tantum 13. annos nata erar, Afferebant etiam ¡ex cere vos, & aliam ferinam, regantes ut apud eos maneremtu* tnfuper Milites binúnwítertculis donabant, yua letionibus* &4líftmtnt¡lertjs ipfisfirvtreniu Fifia ettam & altjs adalt- menta necejfirijs > no bis profincubant* tta Ínter tos &nospax confiitutafuit*

InLamperc caftelíum cxtruítur S¿ Aflumtía vocatur Chriltíaní Canos ipfis auxilia

fubminíftrantibus arma in Aygais convcrtunu .Qp- XXIL

** confe fiis Caries coafiifitnrnobú ex lapide, terreeextra ftum^* &lignomagnam domum extraere ,ut Chrifiiani^fi inpofiee

rumcontra eosfiditionemmoturiejfint, receptum haberenf> lampa' <- in que Mi ejjettt, fefce»»tr*i»j«rúm defender» ¡efíenK funttte roca Hurteeofampagumfiacivitatemí_>4nnoChnflii 9 > in je­tar. fio ^íffumtionñ (JMaria expugnando occupavtmtss, ei% hoecirios *°W„omt„atirtbuimw, utinhunc dtemita vocetur. cAtfyhtc.

mtratirnmu¡duetmen(e!. D^anthi Cartas abyiyzause. zaJíuTum”mitotru,atqueíitfula SenaSptranzaquamttembuttnhabt-

buua.mtll. taut.mi/fíariacirciter^*.¿bfiint. Fafio igitur federe cumhts Canos, pro mifir un t hi, fiFoedus cum bella gerentib.no bis auxilia laturot,&tfi expeditionem cen­ceños. ira \^Aygalsfufeepturifimus iHooo. virorum nobtfiummifiut3cio.chrtftia r3S> Cnm tgitur nofier Frafefitts hac ita decrevifiet, a¡fumt¿t^ tncjimSooo. ¿ao.*,

¿oo-Hifianu, cum b¿t Carias fecundoflumine Pardal defeca* Caños nutra dentes,jo. militar ia térra confecimus, doñeeadlocumperve- nimus,ubidtffi Aygaúhabitabant.Hosigitur, vetare loco,nt rehqueramus,ex tmprovtfo wjuú domicilijs, cumadhuc dor- wtrent, ( Caraos entm omnia exploraverant) mane entra ter- tiam & quartam horam opprefos ad internecionem fines pa- n&tM w fiter dr yuvenes,cecidimui Adarios entmhunc morem babent* ut vitfores tn bello,abf^uüaeommtferattoneiOmnej bomtnea énterfictant^

Pe ft hac circiter ¿oo.Canoatfiu cymbas aferentes, omnet ^wenscat vicos,adquos perventmua incendio delevtmns, injufermultú fttitjt exuflu damnidantcs. CMenfc elapfb, ventebant ad nos altqutex Ay oinntbtu pagú gais, quitumperegre abjentes, huic pugna non interfuerant, fidftn noftram poteftatem dedentes grattam veniam^ pete- bant. Hos Capitaneum noftrum infidem dedittonemq{ recipe- f ” re oportebat, idq? ex Cofa. CMaieftatú, mandato, z raiepten- tú, ut Indos vel tertium veniam pe ten tes in gratiam recipe- remas. Si veri quú tertio fidem falieret,u ut Mancipium per­petua captivitattaddiccrctur.

Manent Aflumptíone, exploran t fitum & condi- tionemregionís amplius Fluvium na-

viKafcendunt. Cap* XXIII*ln hactgtturcivitate Ajfumtionis D Otaria ó tJAenfet menfes uta*

perfevefantes quiete noi refcctmiujnquifivit interimnofter nent ¿furnia Capitaneo D.Eyollas apudbosnoftrosCartos,de nationePtem-Ane- bos dicta,a quib. refltonfum acceptt,dtfiare illa a Civitate Af Docent^de (umtionis centumprope militaria,fluvium% Parabolfurfum accolere, InterrogatiampUus>an a timetorum copia haberent, unde dr qbus re bus viverent, qui ipforum mores & conditio ejfet l rejfondet denuo], Hos rtembQs,nudum alium $ibum at%

:Qfü-

commeaíumhabere,pratercar»em ¿r pifies, ceratiaet/am, Ab ipfts Algor obo di fia ex quibutfariñas» conficerent, quam pi(cibui adfungentescomederent, <¡>uin &vinum indecon- fr iunt, qu od dulcedtne cum noftro mulfr certat,

inpruunt fe De kú tebue D, Eyollas nofter Prafeftus st4 e do Rut, da-4dtttr> &at mandata, ut /♦ Navigia Tur ció forre Jeu Mai fio onera-

r entur, a1que alijs robus necejfarijs mflruerentur, ita ut intra fiacium duotum menjium omnino ad iterfaciendum expedí* taeJfentxSetnterimfiibiquoque cum fau amni necejfario ap- patAtu provifrrum, acprimo Piembos, poftea etiam nationem Car achicarais difíam bello aggrejfrrum* ^yídbac omnia Ca­nos femper omnem fiudium & obedientiam prolixe defere- bantfrfymandatis Capitanei noftrii» omnib, punftis fideli- ter obtemperaturospromittebant, T(autas, etiamjubet Ca­pitaneas omnium rerum copia necesaria naves inftruete, quobac expeditio m ai ore cumfrece fiu perficipofíin

üis igitur ómnibus ita dtfiofitis atque expedítis , cumjam naves tommeatuó* alijs robus necejjarijs, onerataeffint,

Juersírtíetrek- con.vocat milites Capitancus, &ex quadringentts vins 300. ut t*u1virt.,quas pra c aterís armis ¿raljs reb+ bene inflrufíos videbat tenfum prafi deligit, reliquos cen/um incivitate ^djfrmptionis apuddi- ¿iarif Aflun* ff9s Car ios relinquens , Surfrm igitur fumen navigando a • úene rehn, Jiendebamue, &femper fiados, militar tu,ad vicum aliquem, quuntur* fiuvium Parabolfitum appellabamus, quorum Íncola omni

neceffrrio commeatu, pifabas videheet, carntbns >galltnts> Anferibus, Indias ovibus, ¿rflruthionibusnobts obvian ve- niebant, Ad ultimum igitur Pagum, Carias frbjeftumqui Weibingo dtcebatur,d Civitate Ajfrmptionis CMaria8o.mil- haria dtftantempervententcs, accepimus ab eis commeatum, atg? res Ahastquas adfublevandam nojlrano egeftatcm ab ipjiswnfequi pot eramos*

D.Mon-

31D, MonteS. Fernandi &dcPaiembos,

Cap, XX1III.lllinc difiedcntcs pervenimut ad montem nomine Per- f

nando,fimilemillit quem Bogenberg voeant^ Jftic incidí- mus in dittosPAtembes a Weibingo 12. militaría dtfiantes, p¿tetttbos IAo Hi nos amtce, & pacifico excipiebantfied animo infido & do- tniiliarta., lo fio, ut poftea tntclligetur- Hi igitur nos deducebant in fita do­micilia^fiubminiftrabantpifies.carnes, cera tía, feu paneno Johannú, ut qsveficcremur, atque ita totos novcm dies apud tilos hafimut< Interim nefter PrafeHut ab e¿s inquirí man­dabais num nota ipfis natío effict, Carcarfioditta? Refren­de ntilli, de hac amphwfibi nihil confiare, quam quodaudi- endo accepijfentfillam(cilicetproculhiñe habitare in regione» auro & argento abundante, verum horumfie nullumunquam vidiffe. Cdmpliusetiam addebant, hos Carcarijo homines ef-

fefiapientes* quemadmodumnos Chriftianifimw, & abunda* re cibarijsfiarrrc videhcet Tvrcico,MandcochfiManduú,P6~ tades, CMandeoch Wacbkeku, CWandeoch Purpy > ¡¿Mande* och A de, Mandeparea, &ahjsradicibw, carne ttem ovium In dicarum, fínate diHarum, aua animaliafunt, a finísfimi- lia, pedes infiar vaccarum habentia, cute fifia atj crajfia r, Cuniculorum etiam, cervorurn ,anferum, at^galltnarum co- piam habere: verum rtullum ex Paiembosfie quemadmodum commemorafifent vid fie * fied tantum ex aliorum relatu habe- re> Nos veropofiea, quomodo omnia fe haberent corto ex- pertifumttí.

Hac edottuspoftulabat nofier Supremw Prafetfus a Pafi iembu aliquot, qui nobifeum tn tllam regtonem proficifie eren- tur, ad quodpromtifie offerebant, ordtnabatqfillico ipfiorum besproficifitw fupremw Capitaneen,300. Paiembos,qui nobifeum cuntes, ci- tur cum Qbn- baria > at% alia nobú neceffaria geflarent, Mandat igitur no- jltanit»

E Jfcr

's¿fier Prafctfus hú hfoninibus, ut rebus ad hanc expeditionem necejfirijsfiittfiruant, nam/eintra quatriduum itertngrefi

Tres n.msde-/urutn eJfi* Detndeexquinfynavibus tres defiruicurabatxad jhruunt. reliquas dúos ordinabat ex nobú ckrifiiants so, viros, qui' ¿.najes bus pracipiebat , ut fiabfinte, Ulic* 4, menfes morar entur 9\dio so. vire, eurn expectantes, \quodfi tempore de finito ad nos non reverá Tummiírtiunt, teretur> uthisduabus jcaphis civitatem ^jfumptionis fo.jtrtó. cafaría repeterent. Cdccidtt verout totosfex menfesa-. menfes apud pudhos Paiembos mttnercmns, nec quicquam intertm de no-. Paiembos toa fir0 p raféelo Iobanne Eyollas exper ir emur: deficiebat ettam *tnt' nos commeatu* Necesario ergo cum Dominico Eyollas, qui

íntenmnobú Capitaneus datus erat, navigtjs nofirú ad pra-. t. n.tfes Af- dtclarn civitatem s^JJumptionú OMarta, quemadmodum ^eunt™’” U* nofier Prafcctui injunxerat redeundumfuit*

Summus Praefedus Dom Johannes Eyollas térra ad Naperus, & Peiíennos conten­

dí, fedinreditu cum ómnibusChri- ftianis interficitun

Cap, XXV,

¿gupyero eventu nofier fupremus Capitaneus Do mi ñus lohannes Eyollas hanc expedttionem fitfieperit, qutdque in ea ipficontigerit ex fequentib* breviterpatebit.

Digtejfut d dfilú Paiembosperventt adnationem Nape- í^aptrus, ditfam, fadere & amicitia Paiembos juntfam, cui prater

carnes & pifies nthtl, erat. Eli autem natío populofa> de iftú ’Nfperus nofier Supremus Prafctfus etiam quosdamfibtad- yungebat, qttt ipfi viam monftrarent, Nam per varias natto- nes magno labore, &fitmma omnium rerum penuria ipfispro- fififeendum erat> Expertebantur enim vim multorttm ho-

fiiliter

ftilifer ipjis refiftcnttum, Chriflianís ptopemodum dimtdia chriftianorS- parte morientibtss. Delatus igitur ad quandam nattonem , dwudia pan cui Pújennos nomenfuit, ultertus pergere nonpotutt, (id o* moritur. mnicumpopulo regredi coatfus eíi, exceptis tribus Hijfantst quos ob adverfam valettedtnem apud Pújennos reliquit. * ? úfennos.

Jgiturnofter Capitaneas Iobannes Eyotlasper (i quidem (atis commode valen s, una cum populo, & Juo milite rtgrejfas eJt> & adtertium ufque diem apud bes Traperas quiete fe cum Regrediuntuf. fuúrefecit, populas enitn ex i tiñere lajfas languebat-, Etmu~ tritio etiam, cum in¡frumento nos defictebat. Jguodtntelhgen- Defeftut ntu* fesT^aperas & Paiembos, Ínter fe conftñrant, ut Prafcffumnttionüfeutnr

pemodum médium iter confecijfet, dttta ha dua nat iones, in$ wvepretO'. & fylvulaper quam Cbrijliants eundum erat, (quem locuminfidtjs delegerant) eximprovifo in eos impresionefe- cerunt, Eridabiílú PrafeÚas, una cum Cues MíUttbos arrie vv„n........ .

Experti ipforum Pracfeííum oceifum Martí, num Dominícum Ey ollas fummuna

Gubernatorem creanteCap. XXVí.

. Inte?im dum nos$o. vír 't, Ajfumptwnemreverfi, noftruñth Trafetfumexpe¿lamustpcr wdicium cuisdam Jndt,quiDJoí bannis Ey ollas defuntti mancipium fuerat, a Púfcnnosipfi traditum, qui, ut linguagnarus bofltü manas cjfugerát,quid accidijjet exper tmur< h ab initioufifc ad finen?, omnem rem? ntgefta erat,expenebaf, verumnos tüifidempenitus adbibe-ren on vo luimos^ E a Cune

Vfe ad an» twm 1/41,

Patentur ca dem,

2. Paiembos txurunt.

Cum igitur annum integrum in ditta Civitate AJfumti* onis conftfteremus, nec quicquam explorad, dcnoftrúhomd mb>perciperepojfemw,praterquam, quod Cariosnoftro Capi­taneo Martirio Dominico Ey ollas indicabant,publica fama ya­cí ari, omnes Cbriftianos a Naperut, & Paiembos interfectos effc, tamcn h¿s etiam ajfentiri nolebamus, niftaliquem ex Pi- embos hac narrare>audiremus>

Elapfts igtturpropemodum duobut menfibus, acctdit, ut Carios ahqut dúos Paiembos, quos ceperant, adnojlrum Capi­taneum adducerent. Hos cum interrogar et nojter Capitaneua an ípfiin perpctrandanoftrorum cade adjutores fuijfent ? nc*

Per torturan gtbant omnino » ac dicebant, noftrum Prafetfum cum /iris examinantar. nondum has regiones egreffum ejfet Mandat igitur nofter Pr te­

fe cius ludid, atque latrunculatort ,ut quafttone adbibita,ve- tttatem ex eü cxprtmerend Indicant ergo hi, noftrum Capd taneum (ut fupracommemoravimus) cum omni populo > a Hat per tu, ¿r Paiembos in fylvaper tnpdias ex tmprovifooppref fom, atque interfe&umejfei Hos igitur dúos Paiembos, ar- borialltgari, & ingenti igneprocul circumpofitonofter Capi­tanea exurtjubete

Inter im nobri Chrtftiants confoltum videbatur, utfapt- u¿ nomtnatum iMartinum Dominicum Eyollas fupremum

MartinutDo, Prafeítum crear emut, praftrtim cum erga milites Jempera- minicut EyoL- quurn, atque bcnevolumfefepraftttiffet, doñee ab Imperato- las fitmmtu ría Maieftate aliud mandar etur.vrafeft tuerca*tw. Praefe&us praefidio Affumtionem munit 3 venit

ad Tiembus, ubi multa confuse cum homi-mínibus feris fiebant, imponit prae-

fidiumCorporiChrífti, navi'gat ad Buanas Aeres»

Cap,

Cap. XX VIL 3Í

Dabat igitur mandato d'ttfusnofler rrajcótus.ut qua- tusr Brigantina inftruerentur9aflumensque de populo ísosví- r o s,c aterís in urbe AjJumptio.Mariare¿i¿tú>praJefcrcbat> quod i so. vtrosapud Tiembus reliólos (utJupra diximus) I- tem tilos jó o Hiftanos, quiin civitate Buenas Aeres afud na­ves man(eran t, in jam diclaCtvitatem AJfismptionis congrci gare veliet* His igitur quatuor Brigantintsfluvtos Parabol 9 & Parana Jocundo flumine defcendebat 5 veniebatque adTi- ern btss, (quem lo cum primum appe liantes: Bona Speranza, ca- ftellum, vero inquo nojlri prafidiarij milites erant, Corpus chrifti nemtnaveramus

Nota. Corpus Chrifti idem iUelocus cfleputatur, quem vlantiutde lu- deú, Uondiut&alij infuú tabulú Geographicú S. Salvatorem vocant.Ham Situs&diftantia a Bonos teres conventunhPrius vero¡quam AJJumtioneadTtembus ventremus¡quidam ex chriftianú ,Jcilicet Capitaneus Franco Russ, Sacerdos lo- hanBaban nomine, ¿r quídam Secretar ius lohannes Ernán* dus, tanquamJubordinati gubernatores Chriflianorum, in.» fida atque fcelerata conjilta inierant, de interfiriendo Indo- rumTiembus Capitaneo, & alijs qutbusdam Indis cum eoz quod Jceleratumfarinus ¿r opere compleverunt, u¿ non fine federe ante noftrum & noftrt Prafecít MartiniDomintri Ey- ebriftianoru ollas adventum, (utdiólum) tollerent e medio eos Indos, a Tyramtú. quibus jam longo tempere non exigua acceperant beneficia, lllicergoapp olientes cum facinus tam t rifle experiremur ¡Ju­pra modum perterrefaóliJumus¡prajertim cumTiembus o» mnesaufugijjent,fedposlfaclum huic malo medert nonpote- ramus. Mandabat igitur nofter Prafeclus Antonio Men- AntonilG Men, do^a, quem tanquam Capitaneum cum 120. é noflrú^tnca-

ftello Corporu Chrifti,praftdio,reliquerat, addito ettam com- **

E í meatUf

rncatu fi chara ipfijaiusfita & vita ejfet, utab Indú ómnibus modúfibi caveret, atque nobledieq? diligenter excubtas ha- beri curare! t Sigfndt amtcitiam pra fe fer entes adeos veni- rent, ipfos ut vrcifitm benevolé traftarent, cmtoia humanita- fú officiapraftantcs, intenm tamen diligenter fibi proficien­tes i & per omnia cávenles, nevelipfis , vel alijs Chrifiiants damnum detur. His ita dijfiofitü, inftruitfe, adeontinuan- dum fufeeptum iter, ajfumtú tribus hú perfonú, qui cadúfa­sta autores fuerant> Francum[c'tl: de Ry o, lohannem Babón, & Ernandum. Cum jam iter ingreffuri effent, adventebat quidem e proeeribus T¡embus Zucbe Liemi nomine > Is quan*

Zaíhe l wii fummus Chrifiianorum Amtcus effet, tamen propter u-CjpKanetts xorem & líber os aliosque fiios cognatos & familiares, in cr- apud Tietnbtu fum confiha confenttre , cogebatur> Is igitur nofirum Pr¿) amietu Cbrt ficlum Ey ollasmonebat, ut omnes Chrifi tañosfecum devehi fianorum. fumen curar et, jam enim totam regionem omnem robttrari

morum expedivijfe, ut eos omnes vel penitus exctndcrentY?r am&nitto. <vtluniver(a regione pe Aeren t. Flutc ref onde t nofletfummur

Era fe ¿tus Martin tu Domintctts Eyollas, fe brevi, rediturum fuumque populumfatis virturnadfufiinendam Indorum im* prefiionem habcre,Addebat de in de'pe tere fe ut Zstche Liemi r

rrafefau $um ux6r(i Lberú.& ómnibus familiar ib. omni etiamjúopo- sendtt Cha ift taño f tranfiret, fe cum tllú conjungens,quod &J<rM’ fafturumfepremittebah Polihac nofter fummus Vrafetfue

fiuvium devehitur, & nos Cor por e Chrifii relinquit*

Tiembus Chriftranos ínfidíose 8¿ per pro* ditíonerti ínterficiunt, Chriftiani re-

lído Corp» Chrifti navibus Buenas Aeres defeen-

x dunt«.

Cap, XXVIII.

Poflofitduum velcirctter mittitprtdttfus Indus Zucbe Liemiunum exfuúfratribttíSuelapa nomine,ver um infidiose drprodttorie, dr pe te bat a no [ir o Capitaneo ¡Mendoza, ut ei ó* Cbrijiianos bombar dü ¿r alijs arrnü infirutfos conceder et9 fi entm omnem fuam fubftantiam, cum tota familia, ad nos tramlaturum, atque tn pofterum Ínter nos habitat urum : fi- gnificabat enim, quodfibi a Ttembus valde metueret, nec alio modo remJuamfamiliar em tuto ó*Jalvamad nos transfierre pojfit, dr in fitmmatalemfi exhtbebat, ut qui nofier amicue íjfiet, drvebementer noflrú commodü ftuderet’ipromittebat etiam, ficommeatus, dr aliamritrerum necefifiartarum ma~ ximam copiamfiecum ad nos allaturum. Hü perfit afies nofier 0 Vlrt pro$ * Capitaneus,non6.fedquinquaginta Hifianos, armis,dr bom- úfcuntur ad bardú cum omni tnfirumento, optiwe expeditos atque mum Tiembut. tos adjungit, fimul tamen diltgentifiime moneas ut cauto at- waiHimti# que folicite ubique fuü rebus attenderent, ne damno altquo ab Indü afificerentur. ^dberant autem a nobü bi Ttembus non multurnfiupra dtmidium militare. Cum tgitur no ¡ir i s o, viri veniffent inplanicie nt ante ipfiot itm domicilia, accedunt eos Tiembvs, & oficulo luda excipiunt > carnem dr ptfies affer- rentes,qutbus vefier entur: Dum itaque cibu Cbrjfítanttn- cipiuntfrui, irruunt tn illos viros amici, atque alij Tiembus apud illos coUefti, cum qs quoqf , quino domtciljs ¿r cam­po fi occultaverant, atque bu ita conficrant epulas , ut pra- ¡o. cftriftiaui- terunicumpuerum Caldero nomine, qui eorum manus clapfus ¡nierfettj erat, nemo falvut evaderet, De inde too o o, robore nos Cafttllumaggrediebantur, ó* continuos quatuordecim dies, vicurn , c°¡Tcbrtfh quem nos occupaveramus obfidebant, omnino in hoc int en ti e1ur**t nos opprejfos penitus delerent: Deus tamen hoc ciernen ter * ‘ ivertit, & eorum conatus impedtvit.

Vece-

Redeunt B, ¿eres *

Fecerantfibitonga hafiiliatex gladijs, quos 4 Chrifiianú in» terfetfis confecuti futrante quibuspunffim (fi cafim contra nos dimicabant, nocledieque noftrum vicum oppugnantes^ T^ihil tamen ejficere, & centra nes ebtinerepotuerunt, Pott diem decimum qualtum accidit, uthi Indi acérrimo nes Ím­petu oppugnarent,fummisque vtribos in nosimprefftonem fa­cer ent wcenfis etiam domtcilijs nofirú: Interim nofier Capi­taneen ^Antonios Mendoza romphaa ar matas , por tam egre- debatur,fuxta quam Indi aliquot tn infidijs la tebant, ita ut

Anton.Men confjñcerentur, EgreJJum ergoporta Indifitis hafithbos, doza ínter fi transfigunt^utfiatim mortuos in terram concidat. £uia ve- atar' re indis cibaria déficit bant, hic diutius fe fufttnere non petc- Tietnbifá ok/i* ranr » ftd intermifia obfidione dije estere cogebantur. Pott hac dionem (ol. dua Brigantina, commeatu atque a lijs re bus necejfarqs HJtUi vunt. fia ad nos appellcbant, quas nofier fummua P rafe el os ex oppi}Dua navícula do Buonas ¿dieres adnosmifierat, utbis nosufique adeios ad- veniuntaRuo ventum fiuflentaremus^ Quemadmodum igitur harum adi

ventu nos exhilar abamur, ita hi, qui cum Brtgantinis ad nos appulerant,proptsr cadera Chrifiian&rum incredibilimaerore afficiebantitr+ Communi igitur confilio fiatuebamus,id quod & confultifiimum nobis videbaturne diutisu in hec vicoCort poris Chrifit bareremue, apud hos Tiembles morantes ,jedut fiumen devetti. colletfis ómnibus copijs no ¡Iris B ounas Aeres ad nofirumfummumPrafettum Martinum Dominicum Eyt ollas reverteremur* ^utnofiro advento conterritua, vehe- mentorfie angebat propret cladem populi, incertos conftlij,

qutd agendum quidporro inciptendum, cum etiam vi flus (fi aliares neceji wfaunt. Jananos defie eren t.

Navis cumrecenti milite ex Hifpaniaadvenicns* S* Katharinam appellic, ad quam noftri

Bireme contendunt*

tus ¿era corpt ebrt..

Chri/ltani

Cap. XXIX.

Cum igitur in diem quintum Buenas Aeresperfiverare^ mus, venit ad nos navícula, quam caravellam vocant,ex Hi$Jfania, adfierensnova, appuliffe nimirum navem ad S. Katha­rinam, cuius Capaaneut^llun^o Gabrero ,/ecumcx Hifia- niaadveberet zo o * Milis es> ¿¡htod cum nofier Capis ancua compcriflct, ex minoñbut navigijs unam, quam Galeam vo- cant, infirui mandabas, ut eam quamprimum in Brafiliam,S< Katharinam mitteret, qua 3 o o. militaría a Búa nos \^Aéres difiab.it; datoctiam huic Capitaneo. qui navemgubernaret9 GonT^allo GMendova: additúetiam mandas¿s,fiS. Kathari­nam appe Ueos in illam navem incideret, ut altérame x navi* bus, ory&a, CMandeoch; (¡ralijs efiulentupro utipficommo- dum vi dere tur onerarent' Gon^allus igitur CMendoza, ac- ceptú hú mandatu petebat a/upremo Prafelio\Jttartino De~ minico Eyollas, ad iter hoc fibi adjungi fiptem ex m1liti bus Attior n^qui bus confiderepofifet, quodipfipromittebat, Me igitur, & vigat.6, Hifianos >cumaljs 20» Milttibus fibi delegit»

Solventes igitur bono sacres ,J]>acio unius menfis ad S, tíreme & fia- Katharinam appulimus ,ibique inventa navi, quaex Hijfia- pba S.Katha^ niaadvenerat, una cum Capitaneo Allunzo Gabrero, omni$ rinam ten- que milite , gaudio affecti fumus magno» Comm^rati ergo ¿unt, cum bis dúos menfispofiea noftram navem ory^a, Mandeach9 Ó*farrc[Turcico, quantumcaperepoterat >cneravimus, ita ut ambabus navibus nihilamplius , quodnobifcurn advthere^ turimponipoffet Cum igitur ambabus navibus ¡una cum Ca fitaneo ^Allun^o Gabrero, & omniipfius milite, S„ Katban- ¿m* návi^ na fie Ivente s •» bonos dieres navigaremus, ¿rpridie omnium £aní" Sanclorum adParanamfiuviunr, 20, milliariaadhuc a Bonos Aeres difiantemappulijfimus, conveniebat ea notfe ambo na- vigía*, quorum' ijavicularqfe mutuo interrogabant, Vtrum'

¿- san*

Mos isatiíaru.

Dtfcriptio rlu pij Parana.

tiautarumdifenfio.Hares/epa-rantur.

4°jam infiuvic Parana cffemns. idcurn affirmaret nofier, alter contra, not prope 20. adhuc abejfe conlendcbati Tgam quo* t tes 2 o velplttm naves una ttcrfaciuntiVe/fere /ole occiden­te conveniunt, drex Gubernatoribtee alter alterum interro­gar y quantum itinerúeo die confeti jfet, quo vento perno- ftem navigaturueeffet, neafeinvicem dtveller entur. Flu- vtus Parana vuajfu , adfinum velofitum, 2>o. militar tu m lati- tudtnem babet, durantem so* mi 11 tarta continua, ufa ad por- tuw S, Gabrielú , ubi Parana fluviue 18. milltaria tatué etf+ Poli hac nofier naviculariue alter itee navú gubernatoremin- terrogat, anfe navigando fequive[it,cut alter famvoftem immtnere refiendtt, ideo fe in mar i, ufqueadfolú ortumper) feveraturum, nec no fíe intempe fia ad terram apfellere vette* Erat que hú NavtcuUritee inJua navú gubernationefané no- firoctrcumjfefttor, quodeventue poftea declaravit. Contt- nuabat ergo nofierfifieptumiter> altero relifto>

/

Naufragíum facíunt,al¡qui in terram evadunt ad Se Gabrielem, inde Bonos Aeresconten-

dunt,& Aflumtionemnaviganu Gap. XXX*

T^aVigantibue igitur nobú no Ele, ingensprocelía mtare turbabat, tta ut circa horam 12, val pr imam ante folú ortum, ante quam nofirae ancor 44 in mere emitíeremtte, terram afbi- ceremue. T^avú igitur nofira vade allifa efi, cum quiaeno adhucmtlliare, vel amp titee a térra abejfemtea ̂“^utlum ergo huic maloremedium invenire poteramtea altud, quamut ad

- . Deum vota facientes, cites mifirtcordiam imploraremue> Ea-* ?*** * demhora navú nofira in plures mille partes refiluta^confra-

tfa efi eque nofirú tf & ex Indú 6.in a quú fuffocati pertcrüt- dhqut magnú trabtbtee adhar entes ettataruní^Ego cum quus

41quefociis malí adminiculo evaftmtss- gutndecim autem per- Scbmidel cuta fonarum cadáver nullum invenir epotutmtss- Deús ipfis,too^ slocijdnmalo buque ómnibus propitius fit\ Pojlea $o, milliaria ,pedejlri ¡* fov**' t tiñere, nobú confidencia erant, cum quidem veftintenta no- nr térra iter Jira, una cum univerfiaalimonia in navi amifijfiernus, itaut fACittiUSA(í tantum radiculú, alijf%frutfibus,quos per campes bine inde, s<invenirepeteramus, nosfajlentare cogeré mar, doñee ad Por- brff',f* turnS. Gabrieluporvenir emus^ in quo navimpradiftam cum fue Capitaneo invenimus, qui^o, dies ante nosappulerat.

Hofterverofammus Capitaneus Mar. Dom. Ey ollas, hoc no firum inforíuntum^uid ̂nobúfatfum fam ante per indi- dum acceperat.quiuna curto fias, rtocerorefammo afficiebatur, non aliter Jibt perfaadens,qua nos omnes extinéf os ejft. Man- VAP*9*** dabat igitur, ut pro noftrorum animarum fatuto aliquot mijfaT l< ge r entura

Buonos Aeres cum delati ejjemus ,nofter faprertout Pfafeff- us, Capitanear» noftr4 navú, ¿r eivs Gubernatorem ut Je co$ gnitionififtant, atan mandat, qui ¿rGubernatorem ,fivc Ptllotam ,fi non tanta tamque graves intercesiones ínter- cefiionc ferva^ veniffent,proculdubio (ujfiendiopunivijfet. Damnatusfuit tur„ lamen tn quadricntum ad Brigantinam,

Collé&aergo omnt nofira multitudine tn Aourini Acres 3 mandat nofterJupremua Prafedtss, Brigantinas expedirt, & in eos omnemmilitem congregan, reliquaverb navigia, coto* firvatú tamen ferreúvafis atfyi*ftTurncnttí,incendio deleri jabee. Rttrfam igitur fluv i um Paranamfitr/um navigaba- ttoñeti fir-. mus, adftpradtdamnojlram civitatem Ajfiumtionú <JWari¿ appeUentes biennium tbt commorati, ampltora Csfa» CMaie- rí¿eunr '& ffu mandat a expe da bamus*

Al^arusNugve^ ex Hiípanía aBiens^prímo San,K¿itharinaro,deinde AlFumtionem cuín $co Hiípams

•«£[>£hcnsftimmus Gubeinator creacur,F le- Cap?-

f.Carevela- ~um ñau fia, gtUW

Cap. XXXI.lnteñm hac dum itageruntur, adventat ex Hifiama

Capitana# quídam Alvart# Nugvez, Cabera de Pacha, quem ■Cafa. Olíate fias, Prafettum ereaverat, & cum 4.0 o vtrú, dr 30. Equis tn quatuer naves diftnbuerat , e quibus duamaio- res >reltqua dua Caravella fuerunt.Nota. Franítfcas López CaP- ^^fcrtbttdehoc Alvaro Nugvez, quod an­uo 41 una cum #00. milttib, & 4ó* equis a Cafa. Maiefiate Rio deüa Plata mi fiu fuertt. Fuit autem i. totas menfes in itinerc, Ergo primum ts 4 2. Ajjumtionem appulit¿Ha quatuer naves, in Br afilia adportum PPiefafj ,velSa\ Ka- tharinam appulerunt, commeatuminquifitura, Cum que Ca­pitana# dúos Car ¿vellos ottomtdiaria aportu ad commea» tum quarendum ablcgaffet, talú eos proceda obruit, ut in ma- ri con fraila peñerint, homintbns tamen qui in ijs fuerant,

í¿rra iter fa.ft™****• ^oc Á^VArw Capitanes# fummt# cum comper ijfet, '¿uní.' masar ibt# navigqs,fe amplit# aquis committere non aufi#

fuit, Prorfi# igitur ida defirui curabat, atque per terram facloitinereverfusRiodella Plata y tándem ^Jfumptionem

}od. vtri Afi. adnospervenit, adducensde 40 o* viró treeentes,reliquú (umptionem vel inedia >velmorborumfeviciaextinft¿s.veniunt, Hiñe Capitanes# ofte totas menfes tn it inerefueratfuñi­

que in Civitate ^jfumptionú, ufiqueadportum 5. Katharina 300. militarla, Hac deitineredireclifimo at%próximo ¡ntelligendum ett3 Natnab AJfumptione.fecundofiumineu/q ̂admare,funt^^.mi¡lia» riai& ufifc ad S. Katbarinam 700. i^ddferebat etiam ^dtvart#

Alvarus Nug- Tfugvez titulumfuá gubernationú ex Htfiama fibi a Cafa, Vczfuprcmus C^íaseflate concefiumfat^ ideopofiulabat >ut nofter Pra fifí t# Gubernator. CMartint# Dominio# Eyollt#, totam adminiftrationem ipfi

cederet , pepultaqueipfit# fufú par creí. Jdquod & Domtnf ct# Eyollaa, dr populutumverfi# fiumma cum volúntate fa­ceré paratierant > hac tamen condittonc, ut hanc fibi & a

Cafu

■#Cafi.LMateftate concejfim poteftatcm aliquo evidentidocu- mentó probareis Hoc autem tota congregatio extorquen non potuit> tantum Sacriftci, Atque unw & alter, ex Capitas, neis hocajferebant. Ferum quid huic Prafelio C9ntigcrit>cx

flqueutib, cognofeetur.

Hic Gubernator Deledummilítumhabet, míttit na vigía, utflumen furfum navigcnt, atép

ad Surucufis atfp Achkeris tendant, quorum Pracfedumfufpen-

derunt*Cap, XXX IL

DilÍMigituri^lvaruol^ugve^luftratomilite^depra [u(lratl9 mi hendit univerfi excrcitw numerum éjfeolío BuJliaun viro? ¡fum *runo, Inita etiam amienta cum CMartino Dominico Eyollat}*ltenaltenfraternamfidem atqueconjunliionemjurabatdta ut Eyollaa non minios quamanteapoteftatcmpopulo mandata dandi haberct* Gubernator igitur cum?. Brigantinas inflrui nawtú¿ mandat dnflumen, quantum pofíibilefit, naviganda ajeen- tnftruuntu?> dat. i^Mntequamvero navium apparatus akfilvebatur, pr&- mittit3, Brigantinas cum Milittbus ¡praúpienu utquam s- navícula proculpofíint, contenderentiac Indos far Tur eicumjeu Maif farfum navit um babentesinquirerent* Zant*

^yídjungebat etiam ets dúos Zapita neos Antonium Ga- Antón. Gab. berronem atque Diegum Tabellinum, Hi igitur tnitio ad na- et Dls^la^^- tionemSurucufis nomine veniunt * FarTurcicumjenCMaift- um, Mandoch,&altaeiusgenerúradículas ¡Mandues etiam* quainftar noftrarum avellanar um funt >pfces, atque carnes habentem* Viri in labijsgerunt ceruleum lapidern alen calcu«U inflar, Fceminte vero verenda contegu nt.

F 3 i^dpud

4*¡sfyud hanc nationem noftra navtgiarclinqueb smttt,

<& cum hú quosdam ex ficijs noftru, quibus horum cufiodiam mandabamus 3 n os vero quatuor dierum i tiñere, in ipfam re­gtonem ingrefti, perveniebamus ad Pagum , ad Carioi joo, viro rum robur habentes, pertoncntem, Ibitgtturftatum at­que conditionern tatitos regionis explorantes,accipiebamus,ab

HewtifTH& *fs»& placida refitonfi, Indeadncftras naves reverfi* acbkrc^ ó* jluvtumParabol dependentes ad nationem Achkeres pcr-

vtntebamtts ̂lbt tnveniebamus literas,ab Alear o Gubcrnato-Atf)k.errtwtjjas, qutbp praciptcbatur ,utfummum Capitaneumho- mtu irAot r/tm Indorum ^dchkere nomine fuftendio tofleremua^ Cui fu/penfusi mandat o nofter Capitaneas abfifo mora obtemperavit, verum •

hocfattum poftea ttiftiftmo bello caufimdedit, ut poftea co-gno/cctur,

His ita confettis, &pradttto Indo hoc genere mortisfub- lato 'fcfuxáo ftumine dependentes ad noftram civitaiem Af fumnonis iterum appelltmus, no ft roque Gubernator i, quid i»' hacppfettione- vtdijpmus efpcijfimuf^narrandoexponintus^

Dabero & Garios armane fe contra Chriftia- nos. Dabero expugnatur,

Cap. XXXIII,Poft’hacpetebat nofter Gubernator a Principe Indorunti

tn noftra civitate Aftumtionis Marta habitante, ut nobis 2000 fuorumconcederet, quicum noftrts Chrtfttanisfluvtumfur*

Inii pramo- fum navigandoafcenderent. Huic petitwni promtt ajftenttt- mnt afros, bantur Indi, ad omnia qua cuperemtssfuaftudiaat ̂obfequta

deferente ¡i Interino tamen & hoc addentes monebantjtt nos fter fummua Gubernator totamrem diligenter Je cum expen­der et atque examinar et, antequamin tllam regtonem profcifi ceretur.Namtotatn regtonem Dabero á* hartos tnarm/s efe*

45ut cenjunfitú viribus Chr¡fíanos invadant. T^am Xcgu-lum Dabere ¡fratrcm ejfe ilhua^íchkeres , qucm Chrifiani fufpendijfent, cuius mor tu vtnditfamfevcrtfetwé a Chnfiia- nú expctiturus effet. Huic confito obt emper ans nofier Cú­beme tor, omi (Ja hacprofefilione fe infere* contra hoflesjuos armat, ut in eos cxpcdittonewfufcipiat, Statuit igitur con-

fentiente/uojuratofeatre M, Domtnico Ey o lias 9 ut¿s Eyollas cum *oo, Chrifitanú&¿QOoJndú contra difilvm Dabero & nu& ZQQO Caráosproficrfeatuf, dr eos vel tota regtone pe Hat, vedfundí- jnju contra * tus extirparos deleat. Hoc mandatum difitus Eyollas fideli- Daberontm terfecutus drexerettum ex civitate /tjfumtione educir que profiáfittur. hofitoecutrens initio ex mandato Cafare. CMaiefiatú Dabe- ronemadpacem, dr quieta con filia hortatur* vtrum hactüe r¿xeffeTtUT vilt pendens nullam pacú trafilar toneadmitiere volurt, nu-' merofum enim coégerat exercitum fuospagos valles in térra defixú munierat, & qt**fi triphci palor um lorie a circunde de- rat ,egefiú etiam ingentibus dr profundúfoveú ydc quib? fu- pra ettam cap, ji. diximus, qua ontnia nos ante accurata in­dagóte exploran era mtu+

In quartum autem diem stfy? cum no (Ir o exeratu qui ete D^er9 conílittmtts.arrtequam bellumipfis denuncias emus, fedquar- * tX^ ' todte mane tribus horú ante ortumfotisfafilo Ímpetu in urbe** irruimos ¡cay? expugnata,quicquidtn ea deprahendimus}occi* dimiisfplurib.tamenfcemtnis captis, dr a cade fervatts, quod rwbú po/lea magno emolumente fuit. Inhacoppugnatiene i6< Chriftiani.ex Cbn/lianis occubueruntjnultis ex populo vulneratis dr l&-5000. ludoru fis. Indorum etiam exncfirapartenon pauct intener ant1 ex caft. CanibaLis vero $ooo<cafa fuere. Nonmulto tempore interce- dente9 venit ad nos D abero cum (ut r, dr petit admtfeoru venia drgratiam,rogansfibtjuísq:uxores dr líberos refiítui,polltces . er9 tn£r* tur y? pro fefuoy? populo obedtentia, dr debit amfubjefilionem. am rectPitur Hoc petentsCapitaneum nofirum juJfulmpcrat.Maieflatis con­ce dere^at que pr omití ere optrtuih csfffum-

Aflumptio prxfidio munítur, flüvium Parabol íurfum navigant, veníuntadMontem

Fernandi , Itemad Paiembos ,Ba- ícheropos & Surucuíis.

Cap. XXX1III.Hac pace ita confirmata, fluvium Paraboí devetti, ad

nofltum Summum Prafettum^lvarum Nugyez, Cabera de f'acba, rever tirnur, eiquequid egerimus, qutd%pafli fimus exponimu*. £>ui burebtu cognitü r omnino expedttionem quam antea meditatus fuerat, Jufitpereconfiituit. Petit igi?

*°°° tur^ Daba#: cum quo jampax concillara erar,ut auxilia dúo*rptanii^rofic^rummt^tttm ^oru nobifeum mittant,adquod Indi promt (cuntur, * pti erant perpetua nobü obfequia deferentes. A Carios etiam 'brigantina. novem Brigantina* inflrui popula?, quibu* rebus ómnibus joo.Cb^piat confetti*, deottinge-ntú.Qhrifitanü >$oo. affumit, norum ffidiñ Jumtione rehttü, quibus^apttaneum labannem Saleujfcr or- *>J[umttoner^ Amaba t.Itfiqtur quoru ¡joctgitur exercituquingentoruw ^hriflianorum, & ^n Saleo/ler ^uofttm Indorum,fluvium Parabolafiendimus: Ha*Tluviutn Para bebantque Carios fecum $3 ,Scapha¿, nosveroCbrifltanino- bolafcendunt, Brigantina* inquarurnfingulú dúo equt erant. Sedequi'fc'Scapba 9, per centum militaría térra traducebantur , nos vero flumtne brigantina vettifumus uJqueadCMontemS.Férnandi*.' lbitgitur,equis ¡$. Equi. rurfasin naves aflumtú,inde porro provettifumus, doñee perMons S. Fcr¿ wnimtss ad noftros boflés, Paiembot, vernrn hi non expe- nandi^ Flato noflro adventu, adificijspriu* incenfts 3 una cum uxori-vatemw 4 & Ubert*fefugaJubduxerant: Poflca i ter centum mih

liarium unaprofetti, ita utinnullum populum incidercmus> bajherepos pervenimus tándem ad nationem , cuiut populi Bajcherepos ím. mtlitarta nominantur, & carne acpfctbu* vivunt .̂ 2{atio eftpopulo•

4?Ja, centum mittiarium regiones* amplam inhabitant? Sea- pbarum rantum numerum pofidet, ut non fcrtbi pofitf Ece­rnina; horum verendo te gañí. Hicolloquia noftradetreftan* tcsaufugfebant. ^bhudigrefii, adaliam nationem perve» nimuo Surucufis nomine, a Bufe herepos po> milliarsadiftan» Su™cufis tem: buiuehomines benigne á* amice nos excipiebant'Ex hú mt tar,*‘ Surucuflsquilibet Paterfamilias ¡cum u§eto & Itberú feett lia­re ,\&proprium domicilium tnhabitat. Eiri habentorbicu» lum ligneum'inflar alea Calcuti , de aurícula pendentem* lMu Iter Mui chrjftallus'cafio colore 3 craflitúdtne digttt9 de la- bijs pendet, Spcciojajunt ,prorfuinude inceden tes. Hi b omi­ne sf arre Tvrcico ■, CMandeoch, (Manduú, palades, pifcibua & carne abundante Eft^natio valde populoja.

Ex hú nofler Capttanéua quart manáabatde naiione Car» chacarú nomine, ¡tem de Carias. Verum hi de Carchararú ni» htl indicare potara»? ¡ de Carias vero dtcebant, eos Jecum de- mijuacffe. Sedhocnon erat verum' Hú cognitút mandabas nofter P rafe titee, ut nos itiner? accingercmus > fe enim porro in regionem ingreflurum efe. Órdinobat igitur, út zra. Mili­tes apudnaves manerent, qúibus commcutum i» hienniutnaádebat> Reliquos ¿so. una cum iS. equis

Jeu Carios, qui \^4jjumtíone nobiftum dijceflerunt, affumens* in ipfam regionem porro ingrejfui eft3verum parvorfbftro cum commodo' 2{am Prafettue nofter ú vir non erat, qui tan­ta rei gerendapar ejfet, & oderant eum omnes Capttanei & milites, ficut etiam fatú morojum & immitemJe erga mili- tem prabebat. OHodecim ergo dierum iter emenfts netfo Cal ríos, ñeque quúquam alioruns bominum in confletiuni vene* rat, alimonia etiam deficiente, ita ut noftro Pr aféelo necejfa? Ioyin rio adnaves redeundum effet. Tfofter tamenPrafetius quen- ñ? pergutá. dam Hiflanum Francifcúm Riéjfere, cum io< alijs Hiflanú, ub terius progredi jubet, pracipiens, utfi poli 10. dierum iter

nullam*

4*'nulism invenir ent ntftonem. at ad naves abito? expefíatu- rteffent reverter entur. Ita que accidit at ht tnpopulofam in- eider ent nationem,qua farra Turdes, Mandeoch,& altaran» radtcularum copiam habebat, f'erum Htfianiin eorum con- fieftumprodirc non audebantftd reverfi adnosboefupremo

ItgrulttMtHY* noftro Cabernosorifignificabant, qui omntno tn hanc región?iterum sngredt volebaf, fe daquu quo minas procederes, im* ptdiefcíti?. ' ~~

Ernandus Ríefferc flu vium furfum navigat® ad Guebuecufis 8>CAchkeres.

Cap. XXXV,Ejuwnitetf Rtf 1* *terum ttavim inftrui man da t, cui So. milites fereto ri*í* imponte, & addito Capitaneo Ernande tiieffere tnjungit, ai flamen furia. flftviúm Parabol aftendat, nationem Scherves nomtnequst* 'nswigat. rens, rbtque bidui ttinere, amplias non, in peni t tora térra lo-

eaingr.ediatur, &pofted ad cum de regtone ,&citas habitare- ribas Inda referat. T^avibas igitur a noftro Capitaneo fum­ino digrefii, primo die ex altera regtonts partc,perventmus ad

Suebuecu/is quandam nattonem Guebuecufis nomine, cuites homines in*- abfunt colunt tnfitlam quandam ¿o. milliartum fjtacium somplcften*Itaru. t(W, quamflavina Parabel ctrcum dat, fefeuntur Mandeoch,

. .. A Mtifio,Mandad,padades, Mandepore,PorpeBachkeku, & yacun aíriiu at^sUúiiCibas, ítem carne dr pifie, CMares &fatminafiecie

prior ibas Surucufisfimtles funs* Islam diem apud eos morati io. Cymbti fimos , Pe fiero die cum dtfeedercmus,comit abantar nos ht In- tnonllrant di decetn Canaesfiu Cymbd .♦ bis etiam de die ferinam, dr pi-vtaw. fies venaban tur, quibtss nos honor ts, & rever entist estufa do-

nabant*acbk!reí dtr In hoc ttinere novem dies confumentes, appulimtts pofteaflant^6 •mt ^dchkcrci, ubi magna hosniitttotmulütudocoi-

U&d

tram mamittam aduritne ¿refiere ampliuspofitt, quodideofatciunt, ut adarme arcttsque traEÍAndoshabiltores fint. Suntenim mulleres belltcefa, be Ha cum fui hoftibus gerentes* In*babitant ha mulleres Infulamfati amplam > qua equis undiqfif^'1*** tosambitur, necnifi Cunees fiu Scaphú ad eos accedí potosí in>u^w*hac ínfula] uutem nec aurum, nec urgentumhabent \^dma%¡-nes, fedin térra firma, quam viri inbabitant , dicuntur hube*

ingentes Thefaures^ Tfatie ettvaldepopulofa ,Regemquc habere dicitur Jegnes nomine, & lecinomen Rex Scherves nsbis indicabais Capí tañe tes igitur Ernandtss Rieffere a Rege Cupttanewpe/ Scherves petebat ,utexfui quofdam viros nobi adjungcret,titln¿os Ctfa qui nofiranobi impedimenta gejlarent , tum nos penttiora™116^Regio ni leca ^ma'gonas illas quafitum, tngrcjfitros eJJe.Af

fintituriüelibenter, tnterimtamenmenens, tetam Regione nunc aquis inundare, diffieile igitur ó* per incommedum no- bi ad ipfaa tterfuturum, nec fací le ad eos, bec quidemtempo) reperventripoffc. Nesveroeiutdttfúfidcmadhibereneleba- seherveseum mus, fed Indos nebis adjungunfiabamus, Dabat igitur noftro cbrifitanú 4~ Capitanee pro fisaperfenaae^ vires ut etus impedimenta dranaiumei qua* cibariageftarent: nofirum vero fingu lis quinfa qui nobisJer-fition prsfi- viren i, reculas no fir as baiularcnt> Octidut enim itercon- <tyiw

fineisdumerat,quo nullum ¡ndum vifuneramtts,Poftea veropervenimsss ad^atienem quandam Stberi ^iberia

nomine, qua Itngua & alijs rebus Scherves ftmtli eratt Con - Milliarta,tinuum autern hoc eétiduum die drnofie nebi inaquieun-dum fuit, adgenua. veletiam ad cinftum ufique per! ingentebus .neculls modo ex hisemergerepoteramus^ Stqueignem i9nemr^^*excitarevolebamtss, necejfe erat, utillumJlrui ex magnis li-gnis compefita imponeremus ♦ /apoque accidit, ut ctbum to-tturis, ó* ella & ignis in aquam de labore tur, ita ut cibo poQeaneblí carendum fuerit. Cuíteos etiam Ínterdiu & nociu nos in* Culices*feJIMt, itautmhil noce/Jar tarum eperarumfacerepojfemits^

guare-

diffos Orthuefení. fraque adhtM''7idiesnobis maquis eundum 7- <¡lt> z-,., r ’ _ r . ... ;„„l..;rr..

gnarunrd't gnarebáttHV ergo ex Hits Stberis, utrum & in fofterumtítiitn refuto: aquas habiturie¡Jemas ? Ji>ui rejjondebant, no bis adhuc qua-

driduumin aquis ambulandum ejje, & pojlea dtes térra /-terfaciendum ,tandemque nes ad nationem per venturos Or- thnejen nomine, significabant etiam, noftrum nimis ejjepane tos, ideoque nos regredidebere. Verum Scherves hoc facere nolebant* 2fam hos potius }quihafíenus nos comit atieran* ad eorum Pagum remitiere coqttabamus, verum hoc illifacet re recufabant dicentes , Jibi a Rege fuo in/unffum eJe, ne nos defirebantjednobtfcumperfevcrarent,doñee regione ita rum egrederemur. Cddjunxerunt crga nobts hi Stberis /o*

viros, qui una cumScherves no bis vtam monjlrarent ad pra-

l t nCttltáto » «t/aauü^ fttam» cuw nulfám aliam haberemus biberecogebamur. Alt- inundan^ quesputem fortajjc cogitarepojftt, fluviátiles? hanc aquam

JutjJe', verum tum temperes tamtrebra ¿rJrequentespluvia fuerant\ut hat ótame cgionem,qu& plana proejasae aqualüejt aqutsreplevertt> & nos has aquas. ut dicetur pojlea magna' noftro malo Jenfimusí

T^eno ivifur die demum venientes ad quenddm PagunrQTibtíeftncir' nattontsprthuejen', tnterro. & n>horam* Duodécima au- ntet tem hora médium pagum-tngrefír ad'domictlium Principahuta. pervenimusi Tum temporúfeva luts ínter tpfes grajjabatur,

a i cuifames cauJamprabuerat.T^amduobusannúcicadafar9.'tiaerafTaiur' omnes arborum jruttut ita depa ¡la erant atque corrupe*triorthuefen.ut cjutejjet,propc relinqueretur. £hsod

Cicada, cum nos Chrtjltant cognejceremus , valde territijumtes, ¿r qutanec nos cibarijs abundabamusi dtuin hac regione manere nonpoteramWi

Jnterrogabat autem nofter Capitaneus huius natrones&egidum> quantum ttinerss nob¿ ad^íma^ontu reftaret ? d'

1""

fiquo reftonfum acctpit, lntegrum menftm nobis Adhuc iterfat ciendum ,pr¿terca Mam regionem aquu, quafitnundattone repletam efe, quod verum effe deprahendimtes ipfi.

Regulus horum Orthuefen donabat noflro CApitaneo qua- xtpiltu Or- tuorauri laminas, ¿r quatuor circuios argentos, quos brachi- tbuefenmunft sscircundant: aur't laminas autem Indi ornamenti loeo,in ™ dar Capita

fronte gerunt,ut apud nos Magnifct Doniini cátenosfeu mol11™* nilta áurea de eolio juJpcnfageftant>Prohis rebsst donabat nos fiar Capitaneus Indorum Regutuns, frcúricúla, cultrss,globtt' lisprecatorijs,feu Patcr\noftcr, forpicibus,alqsfa rebuse fa­ino di qua Iforiberga fabreftertfolent¿ Libenter plura ab qs petqftemfss,fidtentare hoc non audebeamtss,propterea, quod noftrum numer afamts paucitfleni, tía ut nobis abtpfts meti­ere cogeremur. Erat enim horum indorum multttudo vaidé , numero ft, & pagua niagnus, útmaiorem, atque popubfiór en* per totam Indiam non viderim. Pagua enim maiorem in mo> dum íongtu lattuque erat. Hac etiam lúes Ínter Indosgraf ftns procuídubio nobis bono fuit, cui, ut dixi, fames cauftam dederaf fatiequinos Chriftiani fatvi atque incólumes vivi non evafiflemtest

Regrefsiad fummum Praefeótum r'cvertuntur y quifpoíia, 8¿ quicquid in hac profeáio-

necomparfcrantipfís cripit3tu- muítiíantur íeditiosc.

Cap. XXXVIÍtRegrefti igitur, adpradiófotSiberu feverttbamur, era* RegreüuMW,

musque nos Chriftiani d commeatu & ¿lijs rebus male inftru- &i, necquicqttamcibariorum habebamutpraterfruHtu arbo- rñ, quam Palmidcs voeant, Item cardes, alfaque agreftes tai

’/&'• dkufa

Jt, diculas fib térra nofcentes. Cumque adStherves rediremue prope m<rdum dimtdia pars popult nofiri Iethaliter agrotahat taque propteraquarn, in qua, 30 Jotos dies nobú eundumfue- tat, ita út nunquam cxbacegredi & defleffereiiceret,Item ettam ób fummam egeftatem, ¿rfamem, qua nobú tnhoci- tiñere tolerandofuit í quam calamitatem non parum auxe- rat, quodfirdidam iüam atque impuram aquam bibere coge- bamur* C¿pud hos autem Scherves, cumquibus Rcgulutipfi habitabat, quadriduum manentes, ab cu valde amantes &

, benigne traftati atque curati fumus.Dederat enim Rexfuá fifyeftú mandatA, tit omnes res necejfarins nobú fubmintfira-'

^chrPhanoi rent* Pro fe etiam quúqucin hocitinerepecuítumpenezofr Ducatorum collegérat, tantum ex gofiypsnlfyatíú, ■& argén-

,to, qua elampexmutationecultrorum ,globorum predatorios rum jforptcum ftccuíorum, ab ipfis conficutifueramtu.

Poli hac omnia fumen deveftiad noflrum fúmmum plunteu dt ve- PrafetfuM rcdúmus, t^fd naves autem cumpcrvenijfcmus, btntrur» tnandabat prafe&usjub capitúpasna, ne quu naveegrederet

tur, Ipfi etiam in propria per fina ad nos veniens noflrumCAtIrnaudtuRttf p^ancum arreptum in vincula conifci mandabat, nobúque fere Captta. quicqutd tn hac pro fifi tone peculq coftcgeramus >

vím e*fPteifat* Hechú contentas, etiam Capitaneum, de bus (¡tta ex iei, arborefufienfitm, nec are volebat, Hac, cum tn Brigantina^reattuleraiadhuc mor antes,tntelligeremus, inito cumquibtss dam amio

cu, in térra verjantib> confilio > contra ditfum Prafcftum tu­multo?» atquefeditionem concitavimus, ctprafentesprafen- tiinfaciem dicent es A ntquamprimum Capitaneum Ernan- dum Riejfcrte líber um nobú fiflcret,nobúque ea>quapcr vino rapuijfet,reftitueret omnia, ttlioquin nos ex re tpfi cttetqpore

tares,.pitanetu refli- Hunc tumultum, Atque nfifiram tndignaúonem K.cumtuuntur ablat dlvartts vtderet tparatfo¿»tmo, quamfrimum Capitaneuno

44o ecaptt-

i comí vívate lrberabat,nob¿ tria omnia qua abflulérat rejti- tuelat formen ib «/ blandís animes noftros captans atque pa­cen? concikansl ut acquiefieremus. Sedquidpoftea eo faftum' fit> fi* tum tncommodo eXpert us eft) utexfiquenttbuspa- tebtt.

Hü tía transaftü ,(&•pace cenftituta, petebat fimmtss frafeftusa Capitanee Ernando Riefferre, ut fibi ordine, re- eenfiret de regióse illa* & quidineavelvidtjfimus, velex- fertiejfimus, curqye tam diu abfuijftmus* De bü ómnibus ea documenta atque rejfyonfa acctpiebat> ut hüacqutefceret.

^ued autem nos taminclementerexceperat, atque ea , quafrmmo cum ¿abore neftro, acquifiveramus, nobü eripere conatusfuerat, nuda alia erat taufa 5 quam quod eius manda­to non par vera mus. Exprefiü entm ver bes injunxerat: ultra Scherves pregrederemur, fidabijs, tantum bidut ¿ti­ñere in ipfam regioriemdngrefe, poftea ad eúm reverteré- mur, &deregisnih, quos tranfijfemus adeum ordine reftr- remusi Ttys vero a di&ü Scherves trtum dierum in tpfi re*' gionü penitiera loca tter fecetamus^ .

Praefe&us Alverus Nugvezá fuismilútb* oba niniielari faftum contemnitur, quiociam

Surucuíis abíque íufta caufa ¿n- terficíutit.

Cap, XXXIX,ftáfeÜtiu'iuk^

Hace umita narrando expofuijfimus, plañe csnftitue- tutUtes reduce Mt nojlcrfummusprafetfus, omni cum populo rurfusiterfu- reífiTtyMctt fiipere iteras regiones, in qutbus antea fueramus „ quos ante pe-

Vcwmnos miUtesipfi affintin ncleb&muS) prafirtim nalitecnolcnt ¡ tí ' hoc- v

./ítose tempore, cumregto undtque aquú p leñé erat♦ i^feeedébat etiam boc impcdtmentum; quod plarique ex tjsqui nobücum inida expe ditiene fuerantfpt opter aquam,inqua tam dtu no­to ¿s ambulandumfuerat, adhuc admodum Ungüentes agr otá­bante PrafeBi etiam aut oritas multum vile/cebat, nec popu­losa tus accept usque erat, Erat enim virexiruiconjilij, neo unqttam in vita fuá ^Magiflratum alicuius rnomenti gefferat,

frAfttnt t> ^Manfimw ergo dúos menjesapudpradttfos Surucufís, & in-wnfoapud terim nojler Prafetftst febrt car reptas gravtter decumbe- suracufii, Quanquamparumretulijfet ,etiamji tuncmortutssfut., rrtfsftiu tfr¡t * (nim iAf* Afque commendatio apud nos valde exi*

guaerat. • -Inhac regione Surucujtsnuduminveni lndum,quÍ40^

SurucuPir n» pannos vivendo attigiffet> t otoque vita mea tempere ¿to t-daiu ru< (Xperttoafum regtonem trunos falubrem, Sita cflfuto

tropecé Caprtcornt, ubifolaltifirnos eft. Conminasinfalo-„. brú ett, atque illa adS. Tbomant. *~Hpud bes Surucufts Plan-j /ícernr ** ftrum Ctve urfim maiorem vidi, Bañe enim ftedam tn cedo 4- ?r¿»w4í>- miferdmue „ cum Infulam S Tiago, &yirides,fraternaví wen ridsrñ, garemus,de quibm antea diximtss^

Nota. Sub Trópico Capricomifub <¡no Surttcufis fita tffe dicttur,poli bu­far ftic} tlevtfic eíl ¡.¿^graduum.lbt urfa matorjn fumma fui in talo ele- y atiene aliquot boraftonjpiitíur. Quod autem Autor, fe illa apud Infulam 5, Ttago amiftjfedtcit^cum rei vertíate non confentirevidetur. Ptam urfa maior,ab bac tn/itla, 0 o©, mdkaria rtr/ut meridtem, ubi eiut elevartefum- ma eff adhuc confitópoteff Snut tn glob o ceclcfti demonftraripoteft,

Inhac fuá autem adverfi:valetudine mandabqt nojler fummut Prafe clot, ut z$o, viri Chriftiani,fe fe armarent, at­que affumtis zoos, Car ios, etiam Brigantinas expedir ene. Hit injungebat ut ad±% mtlliarta ad Infulam Surucufts navi­bus accederent, Et pepea omnem t/lumpopuluminterficerent, & caperent, at^pracipue idos per fonos e medio toderent, qua

quadra-

&quadragtntaaut quinquagtntaannos nata erant'* guomodo Tyramiupra- vero dtifti Surucufii nos antefexceperint, dsclum eft. ¿jtuam xvó mereedem eu re ddtderinstes. & quam grati illú fue ti- faMaritufa mus, brevi mox cognofcttur* Et novit Deus, quodipfis ¿ no- bu jumma fit fafta injuria* Cum igitur ad sllorum Pagum ex improvtfi appulijfimus, prodtbant Mi ex fuú domtalijt eumfuú armú, arcubus atf¡uefagittú, pacifice tamen nobú cb- $urí¿Cfíj¡f vtam, verum mox Ínter Caries & Surucufis tumultu erarte, nos Cbrifiiani tormenta anea in eos emittebamus, vatdemul- tos occidentes: Cap tú etiamprope 2000 exvirú fownú, fuerú, pueüú, diripiebamus omnem eorum fupelleftiiem, & quicquid omnino eu eripi poterat ficut ineiusmeds smprefi

fienibusfierifolet. ¿guibus ita confettis revertebamur ad ne­rum Prafiftum, qui bis quafeceramus contení us erat, eaque approbabat. £>uta vero noftri milites, languidi, atque agreti ReJeunt efi erant magna ex parte, plurimi etiam ex ijs erga Prafiftum fumüontttk nofirum malé affecti, eum oderant,nibilhisporro. ejpwepo­ten mus fid una omnes fiuvium Parabol devefti, ad noftrano tivitatem Affumtionem reverfifumus\ ubi reliquosChriJlta­ños reliqueramus* Eo in loco nofler fummus Prafeftus iterum febri laboran sdecumbebat fique totes 14. dies domi confine- rr finta bat magis nequitiofa fimulatione atquefaftu, quam tnvale fattum tudtne impedir us ; nec milites amice comfellabat^fidomnú Untnttti> no tnofficiose &prater decorum fe erga silosgerebat* Decet G^ernatortt enim Principen», aut fúmmumprafeftum, qui regtonis alicut °$Cium' tusgubernaeulaadminifirare vult, ut erga fummos atque in­fimos , eomis atque bentgnusfitjnque dandis mandatis á* re- Jfonfis ,placidum man/uetum atque clejncntemfiprabcat.

Omnino enim eiusmodi perfina opera ¿anda eft,ut ta lem fer omnesfi pra fice, qualis ab alijs cen fer i atque coli veht,ut- que eos, in quos ftbiimperium fúmit, ettamprudentia* efi vir- tute antecédate Tnrpe enim etf, atque indeforum,henoribus

H i aliquem

1 aliquem eminere >non auternfiptentia anteceÜtrewcUa flfcr*-mo etiam honor* & dtgnitatufuá caujfa, intume[eere, atque fe efferre dcbet. Omn* enim Pr afeitas mili tum caujfa, non autern milites propter Prafe&um cenducuntur.

Alvarus Nugvcz cabera díe racha Hifpanonini’ Praefedus á (iris mílmbus capitur * adque

Gxíaream Máícftatem míttítur 31 n cuíus locum Dómímcus E y ol­

las eligrcpr»Cap* XL»

Cww» tgtor apudhunc nojirmn PrafeÜumnudusperfo ̂narumeffetrejfeltus9 ipfeqtte /oh* omnia>frofuofuperbo &- elato ingente dirigere vellet, Vmverfa communitas, T%or

¿fetam*. pariíeri ¿(que tgnohilesunanimi confito^Jlatuitarque decernitfehbncfuum Praft&umcapttvumad CafareamMa- sefatemmitterei etuify Mateftatt hutas egregias virtutes witr alia etia quakmfe inadminiftrandaguiarnatione >pra- fatrjjet, exponen vellc. Vigore crgtbutusdccrcti>Hitr¿sDoi minr, nempe^uaftóhScripturariu^fiu telonio ?tafefiusrAt- que Secretaria, a Cafe.Maieftatc ordtuatt, quorumnomina fueran t ^bnun^ñs Gabrtrmjransus Mendoza, & Gratna tíamicgM>ajfemtú Mótmilitibm, no¡lrumPraJeItum9 nthil minas quam hoc metueutem, ceperunt, fací um que hoc cft9

ta* dte S, CMarstrMenfe ^iprilt Deitnueeunt autemeum tapti- mtttitw vum integrumannum, doñee navi, quAmyCatavettam ve-

sw Kijpámanr commeatu>nautü9alijsqueaduavigattonem rebus ne-M 4 4» ^ejfarqs infiru^ái eum eum dueb. alijs Domin* inHfffoniam

ad Imperatoria» Maieftatem mitterent*Hd tu confeti*, »ecef(taepojlulabat,ut hutt* loeaahm

fefre

Oifipremus Prafefttu crearetur fqui Ínter imgubernattonipo^ púlipraejftt ,donec Cafirea Maieftas aliumfubftttueret. Vi. debatur igitur tot't communitati confultum, ut Mar tintes De- minicus EyolLu tltgcrctur PrafcEtus, qui <¡r anteagubernA- ^ertmui Dos tiont buttss Regionts prafuerat^rafirtim cum & milites cum amarent ; quameleElionem etiam potior parsapprobabat ,Etfi enim aliqui ejfint, Ínter quos prior isprafeilicognati atflfa "fgftw *miliares erant ,quib .di Eltts Ey ollas non admodum placertWa

, men eorum non fuitmagna ratio habita, fíoc ttmpore ego byi Aliíor bytrv* dropegfAvitcr laboransdccubui, quem morbum inttineread¡¡mu., Qrtbuefen eontraxeram, cum tam diu nobtein oquis ambts- landumfuerat ,¿r infiperegeftatem & famem pene int olerAt bilem perpefii eramtss\ Ex illoitinere nojlrum to.agretare

, caperunt at^ío.tantum valetudinem recuperarunh

JDifcordia ChriAíanorumCanos contra Chr¿~.Atanos coníiliajeperí tamen &Bathact

Chríítíanis opeiriferunuCap. XLL

\^4blegato igitur Alvaro Nugve'^Jn Hifpaniwh Chrh fitanata ínter fifytijftderc cceperunt bofttliter, ut nulltts alij quicquam boni velcuperet, vel optar et, atque diurna ¿r no*El urna Ínter eos pugna atque digladiationes effent. Dia bo > li dominio Ínter nos ita graffante, ut nutttu ab alto tutus efi fet. Ha dimicationes Ínter nes propemodum integrum an num durabant, caufam prdbente huic malo \^ibvari ablegati- c p ene. Hac cum Car ios qui bailen tu amici noftrifuerant, ani- r¡0¡ contr¿ madverteretfnosCbrtflianosfcilicet ínter nos ipfi t tam tnfidu cbrijlianetc animu effe, atqul tales digladiationes in nos mutuo exercere, per quamgratum iUu ómnibus hoc accidebata

Embasto

Átrnaiept-

tíInibant ergo interfe eonfilia ut nos Chrifi tonos omnes interfh cercnt. & tn regione tota delerent^erumpor Dci omnipoten­tegratiam,hae eorum confilia'tpfis nonfuccejferunt.

Ztáis & *y- Hoc igttur tcmpore totaregto Careos, ficut ó* alia qua- gait contra ¿am n aitones, Item ipfi K^fygtcis etiam contra nos Qhrtftta- Gbriftianot nosarmacapientes infurrexcrunt. Hoc cumintclligcrcmus r

necejfarto Ínter nos iterum concordia confittuta ,etiacum a- lys quibtssdam nationibtss , Iepertss atque Batbacis pacem fa-

leperutsBathA^bamtec^ Habent ha natsones robur$ooo, virorum ,vivunf cu chrifltat» tantum pifiibut dr carne ,fant homines térra marique bellico- rtimamsci. ft, {^írma eorum funt Tardes, media hafia longitudine, non

tamen itacrajfe3quarum cuffidibtss acutaftlicesprafxafitntl Sub cingulo etiam fufiem gerunt quatuorfiithamarum lon­gum, in extremitate antertoreglooum,feu no dum habent enr^ Habent hi Indici Milites ligeüato, vel sz, aut etiam plura pro arbitrio*ffithama longitudine, quorum cufftdcs armata ¡unt lato dente piféis, quem palme de voeant, dr noftra tenchafi- mittsefl. Hicdens inflar nov acula acutus eft, quo quomodo & tan tur, audietit.

Intfiopugnam incuntpradillis Tardes, fu os hoftes curfio iTtfttfantes, quorum pe dibus fufiem, ut labantur,obijciunt,

Xacte? tttiw ¿gaofaifa nonattendunt, an frojlis [emivivut aut mortusst &fuflc, fitfed dente pradifto tpficapur amputant,quam refelíionem

tanta celeritateperficiunt, utvix tamcito Corpus quú verte- re pofiit.'deinde pradillum dentem cingulo aut fi quid aliud huitssfecumhabet, infer üt: Nunc porro cogn ofeetú quid homt- numeapitibutagant xfi falla pugna, aut veUtatione contin- git,ut hominú caput conjequantur, huic cutem totam una

ifíminumea ■ detrahunt, atque arentemdr bene cxficcatam jon-wsibutaoant raperticaaffiguntyd^mtmori^caufa^perindeut noftri Capi- 1 tañes, aut Equttetfuatrophaa, intemplú ertgunt. Vt an-

*2conferamus > barum nattonum lepe rué (fi Bathacds mille viri bello apti ad nosvenerunt ¡quod omnino nobú gratum acce- ptumquefuit^

Chriftíaní, opcm ferentíbus Icpcrú 8¿ Bathacis,Carios vincunt, & Froetnidiere atque

Caraieba expugnante Cap, XLIt

Pctf bacigiturunacum noflrofammt Prafiedloy (fi350 > .Chriflianú, qutbusfi mtllc Indi conjunxerat,quos nofierpra- feclus ita dtftrtbuerat, utfimper tres uni Chrtfiianofitbfer- v trente ^dffumtione dtfeedentes eo ufque progrefíi fumus,Mt tantum tribu* milliaribut, abejfemtuab eo loco ubi Cortos Qaries royu, boflés noflri tcafha pofuerant ,qu¿ tqooo.virorumroburha- I OOCb bentes fim Aciem fuam inflruxerant- Etfi auternjam ab ets ^chí íantum dtmidium milliarcabe ¡fimus tornen eo dieeosarmú aggredt non voluimvs, quod ex itinere lafíi e¡fimus > crebr¿.atque larga pluvia nos moleflarent\occultavimu* ergo nos infifivd'tn qua-pratetit'a notte delitueramu*^

P o fier o dte mane horafixta egt efíi, (fi circa boramfipti- marrrineorum confieclumvenientes ,acie confiixftnts* , Pu- na' _

‘gna ufquc ad boramdeetmamproducía, Tándem vero infu- gam conjedli, properarunt ad quendam Pagum 4, militar ibu* tfhnc diflanti m Frcomidiere nomine, quemfirmúpropugna-

■ culi* munterant. Suwnto Capitaneo Carios CMachkartas no- .tnenerar, cectderuntque tn hocconflicía ex hofttbu* ¿QOQ. 2O^)- yirorttm, quorum capsta Ieperus fecum abftuleruní. Ex no- A flrú, prnterhosqui vulnérate lafique fuere quos ^Jffumtto- nemremifirnu*, decemChrtftiam interfeclt/unt. T^osvero Jo chnpiam úni verfe noflro exercitu boflés infecuti fumus, ufij¿ ad eorum mti-rficH

l Pagum*

Traite: vallo rum tráme ^natidatus.

J/aWar-

Vtt’strp t¡i, f??tKÍ¡Cr:.F ‘^tniiiíere ÍXptgftAiti. wtirt f.r Ca. r:pp ,a$.

Cartel’a.

P/?;» Vramt Pagum Freo midiere quo fe Pr ¿fe fitas Corsos emn'fuúlfuga re- ditretb^at. ceperat. tíunc vero Pagum tripliciv altor um ordinctonquam

muro circumfepferant. Fallí crafitudinemvtrt t qua medtua ¿si , ¿quabant, qui ad viri fi Aturara terram de fofo, tres or~ gy^s fupra terram ext antesemin¿bant^ Fovéós etiam cgeffe* rant, de qulbus ó* fupra difiurn, in quorum fingulas quinqué velfrxfudes s inflar acicularum aeuminatas defixerant. Erat ¿taque bic Pagut opere, virorumque fertiumprafidiooptime munitusjta ut tridui obfidtoneeum.fruftra premeremtu tt aña­de m tamen, De o auxiliante, eo potittfumus.

Fabrtcabamus etiam ingénita, ¿fr rotunda futa ex eo • rfis Indicarum oviam , quos Amaten , feu ódmidm vo~ ca nt. Eft boc animal fatts magnum, inflar mediocr ú muís»colore capo , pedibustqualetvaccarum funt, bifuteú, cutera afinofimiíe, gratum erbun? prabens. tísrum an/malium ma* gna copia efi in hac regione habent pe liem dimidiurpdigitunt

Caliditas mí» craffam. Hac igitur rotunda fruta Indú ieperus dabamtts, •Uiaru, fe tt¡ira q tribus dam (frfecurtm addentes \ atque Ínter dúos Indos frU~ tAoemi. petarium ordinabamua. Fecer anuos autem horum feutorum 4000. fruta, fupra 4^* tí/s ita dtffofitú> tribus diverfis íocú, pagum in»

vaáebamus, mine ante ortumfolú Ínter fecundan* ¿fr tertia, ■vs:?que tribus borúeiapfú ¡deftrufio eorum triplicifapimen-

■„ tn ipfam pagum Fr te midiere ,penetraveramm, atque edi­ta riteo magnaftrage homtnuw, nec virú, neefarminú,nee puerúpuetíúveparccbamus* tjrfaiortamen pars ex húfuga elapfa, in afinmquendam ipfbrum Pagum Carieha nomine» £ üy millar i bsta a Fice midiere fit flan tem fe re cap erat quem (fr spfusv, quam potsrant , vaíidtfíme r&uniebant, Convene- ¡wt áutem rurfiss Carlos magno numero, pofitúcaflrújun­ta ingen tem fylvam s utfi forte (fr hiepagtss a Chrifti anú expugnaet»?t i?ftjjiv¿pr¿fidto,adfui defenftonem utipof ftntfc^ex frqucnitbtssitstelfrgetur^

Gkriftiañt, una cumfummo nefiro Prqfe- Cariónfiftp 8oCMart\nQ dominico Eyollae-, reltquúquefocijs nofirúle- quiñi tur. per tu ó* Batbacú, hofies noftros Canos infequentcs , tanl dcm circa quintar» vefiertinam, ad dttfum Pagum perve- nimtee y pofitúque caftru trtbue eum dtverfii loen ctrcum- Caritbaobfi ftdimue* J^uosdam etiam ex noftrte infylva cocui? ave- ^íur> tamue >.ut ibi dibgenter excubiae agereut* < advenid- Iraní etiam nobú ex civitate ^fiumtione auxilia ¿ <?o» ChrijUanotum, ¿rsoo. ex leperue& Batbacú. CMulti R<femia;au^ enim ex noftrú ,cbrifltaniparitef> ai que Indi yin oppugna- uüiaadta tione pradtfiipagi, vtílneribue atque alijs modú lafi afflt* 5 tí i erant y ita ut necejjarnrrecentem militemin auxthum no­bú advocare cogeremur^ Erant igitur nünc univerfa no fjanoftra +yo\ íbrifiiani yleptrue autem & Batbacú 130b numero*

Hüne autem. Pagum no ¡Iri Mofles Carieba , multo vá' ftdiue, quam unquam ahum, valúe atque fofiú municranb

inftfúmirtiá etiam quadam y infiar deztpularumy qui- Gltrfafáifc:; •bú? glires' eapiuntur , fabticdveranV y qua’ fi pro tpfirwn ptíte eonfilió &'mente concídijftnt tfingu(a uno cajú ‘Lc^ant 3^ virosopprefiififenty illorum infirümentorurn multa arrapa gumbine inde di fie fuera »tl, jed Deo clementer nos prou* gente, etiam Ira íllorum molittonesJuccejfu canter unt>

^/dbitnc igitur pagum totuín quadriduüm confideba- dariebatiíb mué ;nec qutcqúam quod operapreciumefiit ef fie ere potera-pradttiontK mus, doñee proditto , qua ubique inmundo dominium obii- capitwt. net > intervenir et. Quídam enim índus ex bú Carios no- firts bofiibuty quiipforum Capitaneus fuerat y cuites etiam blcpagtteproprtus erat, notfu noflrum fummumCapitáneitm adtbaty vebementerpetens, ne bunc fuum Pagum, vafatum incendio dekremue, quodfi ipfipromitteremue9adfinclurum*

b 2~ (e mu* ‘

66finobáviroti rationem etiam atque rao dum tiw o ce upan di oftenfurum. £fitod cum nofier fimrnus Prafectos, cautiont etiam interpofita, quod nthtl damm ejfit ¿capturas, prOmit- teret, oftendebat /.< nobó injylvá dúos vtas tn tpfum Pagnm perveniendt , fique incendiara in eo excitatarum .dicebat que durante, in eom nos irrumpiré deber e, ♦

/Zer cum juxta confiliam & cónventioncm ínter nos fas íiam proceder en f, hac ratione pagum iñgrefit o ocuparnos, at ílue^°^ Cbriftianú magna populi crides falta cft* Quique

f*$>A íe etyfis potaban t, in mentes léperos sucidebant, d quí bus maxtmaex parte interficiebantur. Pxiresautem, atque Itberosfuot tamficum non habebant, fed tu filvam ingenteno 4. militar ia illinc dtftantem, abdtderant^

Populas autem qui ex hoc conflicto tvafirat , adaltum ¿1 - í<4f quendam Indorum Regulum Dabere nomine, eonfugerat, Pa-

4tí ' vero^ *tfi* feceptum Prabebat ,¡ufhteSabate vocaba-tur, dtflabatque á Carateba 40, militar ia* Eo autem eos infe» qui non poteramuspropterea, quodtp[i>quacunfa tranfterant, emnia longe lateque, incendio & dtrepttonibus vaflaverant, omnemque commeatus atque victos copiar* eripuerant,^ua» drtduum inpago Carateba morantes, vulneratos curábamos<*rnos etiam quiete refcttbamus'

AílumpHonem reverfi, expedítione fufeepra fluvium navigiis aícendunt, Iuberic Sa-

baic expugnant, Daberonc in gratiam recepto»

Cap. XLIIL

Poftbac ad noftram Csvitatem ^flunrpttouem rever*tsuour

tintur, deinde fuvtum navtgands afeen dere , & pradt-¿7«zw pagum lubertc Súbate in que lndorum Re guitas DaberO' domictltum habebat quarere pofitmtss. Reverfitgttur \^if Para»t fe ¿<lfumttonem, radiestbtper{evcravtmv*,omntsgenera arma pnfi&mcin. tura atque munitiene, alijs que rebtss bu te expcdttiont nc~(effarijs nos tnjlrutfurt, inprtmts vero, ut ele commeatu no- bdprofticcrcmtseS ?tjfter etiam fu m mus Prafcttusfuas co­fias recente mtltte t Cbrtjlsanoatque Indo injlaurareatfran­gote volebat' 7ftam multitn pjracedenttbtee oppugnattontb. &confli£tib.vulneribtss affiftiagrotabant,

Omni bies itaque rebut expeditis, p, Brivantinú & 200 ♦ f Csnaes Jeufcaphts, qatbttsi$oo Indi ex Ieperts vehebantur, t fluvtum Parabol bojlcs no/lros liberte Sabate quafitunfccn luberic Sabsie deba mus. Diflat autem Civitas ^(fumtionts CMaria, á ¡a- 46, militaría bericSabaiaftn quam bofes no (Ir i fe efuga receperant qójntl- ¿fffitntione <6, harta. ftat,

Inboc i tiñere etiam Capitaneusille Carias, qui Paeum „ .. . , . , ,r , r . ; 7 ivoo. CarunCar ate ba no bu prodtderat,je noPijcum 1 onjungebat adducens & ,nm Cfn^ nobú auxilio contra Daberonem loco. Curios. j};v¡u con»

Omnibus igitur coptjr, térra atque fiumine coatfúpro- gredimur, tamqueprope udhofles noftros lubertc Sabate ac­cedimos, ut tantum dúo abipfis militaría abfimos, EX cum ap- pultflemus, nofterfummus Capí tañeos Ey ollas dúos Indos ex Carias ad Hoftesin ipforumpagumallegabat, qui Chrtfttanot rum nomine eos hortarentur, ut une cum uxortb.&ltberú,& omuirefamiliariinfiampatrtamrever(t, Cbrtftianú de- chri/hamCa, bitafabjettione, utprius fecijfent, fervirent, quod(i facete „9Í pilí€fn detrefíarent, fe omnes tota illa regione pellcre ve Hespid hac a/firunt- D abero Reguíos Car ios refionft loco, noftro fummo Pr afeólo renunciar i fubet, Se ñeque ipfum ñeque Cbriftianos agnofe Superbum re­re; ventrentmodo ,velofibus ineos con jeitos fe eos o cajú ftonfnm,

l 3 ros,

res, Ditos etiam Indos Legatos fúfttbu* cafes, cutos hac Ínter- mwatione dimittunt, ut quam primum fe a caftrú proripsant} alioquiflore ,ut Ínterficiantur,

Hi igitur dúo Cariosa ad noftr um femmum Praflettum resverji, cum quidtpftt contigijflet^quale refeorfemdcceptfl- fent ,expoflutjflent, T^efter Capitaneus umverfumexercttum' expedir i jubet 3to/umquerobur in Dabcr onem> &C artos et

sluyituStuefei duqt, exercitu in quatuor agmina diftribvto. Pervenimns autem ad fiume nftndorumlingua Stuefia dichtm, latttudine propemodum Danubio parem, dimidia virifiatura profusa dum,aliqutb. etiam locú profundius< HocJlumen interdum inundattoneita crejcit, ut regioni multum damnidet, & oh Husmo di inundationem t tiñera terrafufcipt nortpoft/nt,

Hoc igitur fumen nobú tratjciendam erat ,&qttia ex alj tera parte Fluv y hofttscaftfapofuerant, nobú Ínter traijcieni

siaberoá Ca, dum multum damnidabant, acnififengularis Dei providcn- riot nocent tia&gratia interveniffer, & nos tormentorum ancor um Gtott/hanú. &pem adhibuiffemus, nema noftrum flalvtu atque incolunsit

tvafi[fet. Sed Deigratia» atqueprotctfioneflatfum eft} ur i raje Fio hoc flumine, ad alteram fluminis ripam navibus ap- pellei emus. Hofies vero, cum nos jam fiumen trafeciffe vi- üerent tftatim flugam arripientes, feinpagumfeum, dimi-

. f _ dium militare a flumtne dijtantem, rectptebant.. ¿juovife, hartos^giut. ptteramus celeritate , eos ita itsfequcbamur, ut'

propemodum eodem, quo ipfi, momento ac tempere ad-corum*- pagurn luberic Sabate perveniremus, quem & fiatino obfi- dione itacircumdabamus, ut nemoex eis vel egredi,vclin¿ gredipojjet. Scutis etiam ex v^fmidarum corqs faftis, fe- cutí bus, ut antea diftum eft, nos continuo arnsabamue.

\^iccidit autem, ut Deo nos adjuvante obfidionem tantum ¿<mancufq»c vefepram urgentes> jjs tandtm fuperatts, at-

que

ti#quein noftram poteflatem redatiis, pagum eorum occupare- íubmc Safan ww ¡multas ex boftibuainterfetiú. » oMpatur?

¡JMandaverat tamen nofier Prafetinatantequameos vi atque armü invaderemttt, nevel feminaa vel eorum libe­ro? intcrficeremua ¡fed tantum in captivitatem abducere- mus. cuitas mandato ettam paruimtaa; viria autem ómnibus quos deprahenderamua ¡moriendum fuit, Mnlti tamen fuga elapfi,fe confervarunt > confteutiquefunt noftrs Amtci lepe- per naex he fit bus too o* capít a.

Hú omntbua ita confeti ts vente bant i di Carios quifugd evaferant, una cum fuo Regulo ¡ & veniam a noftro fummt P rafe ti o potentes, orabant ¡fibtuxores & loberos reftttui» tumfenobú omnia (ubjetitonis obfequta praftituros >atquti ut ante.fideliter fervtturos e(fe<

Rece fit ergo eos nofter Prafetitaa ¡ingratiam, quietpo- Daban &C&" ftea conftanter tn noftra amicitta perfeverarunt, quam diu Msteripiuu-

Í ni de m ego in idts región ib tas moratusfum^ Duravit autem Mt*£f4t***' oc beflumftsqutannum, fatiumque hoc 1546* i^Anno>

Rcvcríi Aflumt/oncm, poftea aurum quaofi tum ulcerius in Regíonemín-

orediuncur* , •O ICap.XLIIlL

Re ver ft igitur navibus noftris ad noftram Crvt tótem Anttiijqí,, Affiamtionem, Íntegros dúos annos ibt motutifumua. Cum vero interim nec naves ex Hi fiama ad venir en t, nec quicqud ettaper nuncios ftgnificaretur ¡nefterfummusP rafe ti tea coto- vocatts mili ti búajndtcarijufitt>quodfi ipfis bonum confuto#' que videretur,fi ajfumtú de populo aliqua manu porro in re- Cwfultatt*., gioneingreffurum, atq^anauru argén tumvt invenir ipojfet

>oinqÁtfeturhm: aquibw réfeoúdetur, p¿ratosfeeffe , ipfumin n omine Domini, ttinert fe acangerc dtbcre* ConvocAt ergo 33 o* Hijfanos, eúque fignificat fe fecum bañe expedttionem jufeipere veltnf, tum fe ipfis Indos adjunlfurum, & de vefli-

chispan bus ¡equis, alijs que re bus od talem profecftionem necejfearijs, üoo.c.was pwffetcburum > J¡ui omnefee adhanc expeditionem cumeofus

feipiendam ,promtos offerunt* Capitanas etiam Carias ad fe vocat is, interrogan mandat, utrum & ipfe dúo bus midibua'virorum armatorumfe cum tpfo hanc e xpedit ion em fufe optu^ Yo conjungere velint ? qui & tpfifuaofficta cum debita fubie- ü.ione ojfeerunt.

Ftris que ergo unanimi confín fefuá fiudia promtcdefc- rtntibus, nofler fummus Capttanettspoft duostnenfees boemt-

Expedido ath lite progre fas, Anno i f 4.8. fluvium Par abo i 7* Brigán tints, noi^lfefié (fe 200 Canees feeufeapbis afcendtt, títvefb ex populo , quos ftfe naves capero non poterant, térra una cum 130, equis iterfaets**£'• un* Poftea, cum térra atque aqua omnes tterum conjungere-

& X mitr fuxtAA^lim atque rotundum montem S. Fernandi no- LQatí^ rntne, quem praditti Paiembos accolebant, mandabat nofler M. S. tertiandi P^feFlus,ut quinqué Brigantina,cum Canoesfeufcapku Afe di fian i afeum^feimtionern reducerentur* Rebquas duas Brigantinas ad pone 91 md montem S, Fernandi re tinque bat, una cum yo* ñiffants, qui- baria. bus CapFtaneumdabat, Domtnum Francum Mendo%Am,ad.'

Piembos. dito etiam commeatu in btennium ** cisque pracipiebat, ut fe Fran. Uende, ?Q ^CQ doñee ex ea regione ad eos reverteretuf, expelía *

** rgnt t fumma cum curaai que fedtcita circumfeeéltone atten-• denlesne &tpft> quemadmodunr, Optimo viro Domine lo -

hanni Eyollas^ faclumfeuetatabifeú Ptetnbos cireumventsm- terficer entur*

H'ú igiturita conflitutis nofler fummus Ptafeftus^ o 0.?tT£An( m u chrifíianismilitabas, uo.equis ¡atque icws+Caries continuo yí&no itinere. rr 7' icl.tdut itwcreprzgrefas'}. nudam nattontm invenit: nono

autem

autem dicinctdimits in natio,nem T^aperus diftam, cuius bv- mines tantum pifie & carntbtss vittitant* Suntflatura ro­bu ¡la 3 atque procera', Eorum fcernina, qua non funt for mo­fa , verenda tegunt, Difiat hac regio a mente 5. Eernandi miRiaria^6\ Hoctn lecopcrnotfavimus. Sequenti dieconti- riuato ittnere 3 pervenimut quatriduopott ,ad aliamnatio- nem, cMaipais vocatam, qua valdepopulofa ett, fubditifuú Maipau 14, Procer ibus ,pifiationibus labor ibus, atque alqs oper ts non ah- Otaria, fer atque apud nos rufttci fute no bilí bus ,fervire coguntur,

odbundat autem hac natie commeatu ,farrefeilicet Tur cica, üMandeoch, csfde-, ^íandepore, Mandeochporpyé* padades, CMandues, Pachkeku, atque alqs radicibus, & rt~ bu* ejcutent/s* Cervos ettam habet, oves índicas, firuthiot nes, fínate r Anfer es ¿gallinas> atque alia avitta plura. Eo- Copia mellu, rum (y Iva melle in magna copia abundan t, ex quo& vi num conficiunt, & alqsnaeffarqs ufibus adhibent, & que longius quis eam regionem ingreditur e'o fertihorem eam efe de- prahendit Toto etiam anni temporefer Twrcicum, ¿r alia Terra ftugttw radicesefiulenta, in eorum agris repertuntur* ferax.

Oves, quas ip/t Amidas vocant, dupltcis generes funt, oves Indica quadam dvmefltca, alta/ylveftres ,qutbusutuntur in-vectu* eqHitaitwibM ris, equitation;b¿ éyalqs mintfierqsi profemodum, ut nos no- commode.^ ftrts equis,quemadmodúm & ego in hac ipfi proficlione ,cum' ex crure laborarem ,amphiss á^.millianbus', tah ove ve- cías equita vi, Ktuntur qsdem tn Perú etiam in merciumge- fiationibtss,ficut noflrthomines equis clitellartfi*

. AcoftaUtr 4-Nora. De bitovtbwfiribtttit, Aiojta, & • opezquodiwjqttam, quam ut ca?Infula Perú inveha uur .paro- vqí <¡ta Duj>li(ts'<rtnaú funt, dome¡tica, atty fylveftret ,qnarum he, tener am illa craff.it» lanar» prabent. In ter* gofolem habtnt, atfc a <¡c>. ufq, ad. 100. hbrarum ontts geftare pojfunt.In equttattoutbtií. atara ufurpantur f d farde prdgrtdiantur Defatigata (jftlti» cquttetn n fixc , tn ew faitea fertwem aquatti expunw, feque

huRii-

b. (r* * ■ ** ? cruentes mamfi adnecem cederemw Jareen, mu nfi ew»« <»« vi dcw¿¿jur¿Hiitt Harum ¡mag9adriramb¡<expTeJ[at%,

i?/ ,N:r. i. /# ¡Jttaipatsprocer¿ftatura heminesfint, atque beQi-cofi , omnem laborera atfyfladtum adres bellicos conveften-

)¡^ \> / n;/,f i£S u6rum fie mina formejafiot, & verenda tegunt. lo *'*• agrú nihtíopera atque labor iifaciunt, fidtota cuta familia.

alenda viro iucumbit9 Sed nec domi aliad agunt 9 quam ut vdneani, &gefipina texant9vel ábosvirúcoquant, auj alta ipfis grata minifteriaproftent *. quanec alys bonúfocijs 9Jí pogenttor 9denegant9 Prompío enim/unt ad eittsmodt firvi~ fu, de quib, pinta firibcre necejfi no» etf. jQuodfi quu ea ere* der ene# volet, eo profiftus, remfi ita h abere experto tur ¿fifí»

Cum igitur ab has natione ultra dimidium miüiare noto abeffimm, ex fio pagoegrefii > fixtaviculum quendamno-

.. bu oesurrebant , in quo’pit no fit tilla quiete nos refie eremos,bortabautur, fe enim nobú, quicquidepuse/fitfubminifira-

< ¿%rs¿ ¿/fi Afi/bocJifa#, atque infidiosefaeiebant; Do-nabant tetam nojtrofimmo Prafeólo ut eoficuriores eflemus,

Kíiifjer^c-^ #♦ argénteas Coronasquocspitegeftarefilent, Itemquatuor '/w«» d¿t*. argenti lamino* quorum queque fefquiffcthamam longo , di-

midium Itfa eratftias láminos ornotsu grafio fionti aSigan f, nt fepra quoque dixtmus. Tres etiam ¡avénenlas noftro Capi­tana dono offerebant*

l» huno igitur visuue eum dsverti/femus, perada cana, fxeubtjs ordinatu, quepopulns ab boftinm tnfidqs tutus e/fit9 not quieté dabamnt9 Cursa mediam noftem nofier fimmuo Prafiftm fias invenculas amifiraf 9quafortajfitqued tribus fit úf acere non poffit> erat wr anuos ciretter tfo naftas, fi damfibduxerant ,/erfitan boc non fafturo9 fi nobú miltti-

CumuUtu i» bus eos reüquijfih tfarum igitur caufi tumultu in caftrú ex- vflrit. orto fimmo mane* die fit» iHuceficnte Prafeftus tempano

fi&wm

ffignum dari mandas, ut qailibet >fu¿t arma expeditas, Je in fat diver flor i ofiSat, adque mandara ex cuacada paratasfif.

De populis Maípais Zcmíe,T ohanna, Pe vonus, Mayegoni* Morroños, Paroníos S¿

Symannos*Cap. XL V,

Pefthtc veropTadifterum CMaipan 2oce.adventabant ntnosex improvtjo obratos opprimerent, verum non mal’ rum contra nos cbtinuerunt, & interfctfi(unt in hoc confia 1000. Mai¿ Ha tmpUne mide viri. Hi igita rjein fugAm conijeiant, quos t*ú <*fi. nes magna camfeflinatione infecatijamtss afijad eoram Pa- gam, (ed nem'tnem, ac ne uxores quides» & ¡iberos eoram invenimos, Expedita erg» i/o. fclopetarifi, at% tr. Inda ruga. Caí ios, hosCWaipaú nofler P rafe Has freí dies , & daos no- HesJumma celen tat efe quitar, ita at non ntfi providentes ó* ™f*¿no ¿tu quatuor tat quinqué hora nosfomnoreficientes quic- {¿eremos >

Tertio die CMatpaú in JyIva quadam and cam a x oribas & libera congrégalos depr ¿hendimos ,fid non erant idi quot qu¿r chamas verum eoram amia, ¿ha nihilflbi sytobú me~ taebant ,ntc etiam, nos ad fe ventaros unquAmfuerant opi*»Átit Nihilominas tamen innocentes nocentam calpampra* fiare costilfunt. ?¿am nos cam in eos incidimos, multo j eo~ rumiriterfccimus,&ex vira,multenbas libera cireitcrjooo /odo. runo* cepimas, eafidiet, quemadmodum nox, intervenhfir,nadas Mai,-eorum manas noftras ejfugrjfet, lngen<emmhuiv: papalina ?aii fA?th merusin monten» quendam, undiqtee fylvx cr uitíJ-um fi collegefat Pgam pro meapartc fioly lee o viro- fse. / -ecircitertornan aamodam vétala»and cam alfi ■> enrcbxeconficntateramg Zí ¿>

Zekntta 4, nitiltasu.

Terra fitifltfet a.

Tobanna 6. miíbaria.

Peio/raenuRtaria,

iuvenes enimpraferttm vero Indicapueda ,femper mili ma* gis cordifuerunt ,quamfenes+

His confettis, adnoflra cafira reverfi, ottiduum confi­dentes quievimus. Inveniebamus enim ibi commeatns atft aliar um rerum necejfariarufbfufficientem copian^ na*tione bac Mdipats uf^ad montemS. Fern andi ubi noflra na~ ves¡labane numeratur militaría $o> ¿r a natione Naperus j6,

Iterum igitur tnde egrefíi pervenimus ad nationem Zeh- mié dittam , quapradtttis CMaipaúfubjetta eft, propensa dum ut apud nos Rufiki fub potefiatefuorum Domtnorum vi- vunt+ In bac profettione incidimos in arva farre Turcieo, & alijs radictb,culta.atque confita, mveniunturque hi fu- #us atque efcnknta per totum annum in a gris. ifamantc~ quam unos demetit atq? in borrea colhgit ,famalius ad mef fern maturat. Hoc etia de me fío atq? colletto, aleer ius{ementó fatta eft, fí/nc igitur acctdtt, ut toe o annt tempore in hac re­gione aliquid recentó atque novieduly inveniatur, Indodcfle ¿lentes in alium pagum pervenimus , cuites incola cum nos pr ¿{entes adeffe cerner ent , omnesfuga dilabebantur: Htc igitur biduum commorati , cibariorum magnam copiam in- ventmus. Difiat autem hic Pague a pradtttu ^Maipaó 4,mili haría, Htnc digrefit, atque bidui itinere ó♦ militaria confi*cíenles in aliam nationem incidimos Tobanna nomine, fed ñeque hic ullos bomines, cibariorum vero copiam invenimus6 Sun* que & huius nationu bomines Maipaófubjetti.

Hiñe etiamprofetti, quatuor dierumffacio nulla nobts in hiñere occurrit natío. Séptimo vero die pervenimus ad nationem Pelonasdtttam,quaaprioriTobannai^ midiari- bus difíat. In hac natione numero fes populus, cony enerar, progrediebaturque eorum Capitaneus magna homtnum muh titudine fíipatus no bis obviam ,pacifice tamen, multumq? no* fírvm Praftttumprecabatur ¡neinipforum pagum tngrede-

retur.

retar, fid extra eum in tilo loco, ubi nobts obviam veniflct, Mína teme confifieremus, fednefier Prafcttus affenttri noluit ,fedrecio femitios, itincre, velletnolltt, in ipfum Pagum ingrejfut ett> Inveni­mos autem in hoc pago, cibariorum, atque carnú efculcnta magnam copiar», gallinarum videlicet, anferum, cer vorum, {rjfum,ftrutbionum rfittacorum, cuniculorum,&fimilium, laceo farTvrcicum, atque alias radículas, qui bus tota regio abundabais Aqua vero >argenti etiam,atq? aurt magnapenu* ria erat\nec de his i/iquirereaudebamustjppter alias nationes, quas ddhucvifitaturieramus, neante nofirum adve ntum fu- gerent. i^dpudhcs Peionat triduum commoratt fiemus, fci- jeitabaturque nofter Prafettus ex his multa de huius regio vis ^oditionem natura & conditione. Dijcedentib, nobis, hi Pelones ínter rc'¿iQnii inqui, pretem, atque viamonfiratorem adjunxerunt, ut aquam in- venir emus quam bibercm us< Est enim tn hac regione aqua- rum magna penuria, confettis autem milliaribus,petveni'f mus ad nationem (JMayegoni dittam, ibique tan tu*: unum taa^goni^ diemmorati, ajfumtoiteruminterprete, & viamonfiratore wibiaria. perreximus. Erant autem hi h omi nes, comino di atque beni- gni erga nos,omnes res necejfariasfubminifirantesh

i^Ab his etiam digrefi, cum ntilliaria otto profetíielfrj, mus,pervenimus ad nationem, cuius populi, qtu uumercfi e. A. mcifJ9ig rant, CMarronos vocabantur. Hi quoque benigne^atqueco- rnJi¿ÍAr¿a miter nos excipiebant, Cenftitimus hic btduum, acceptaque relationede loci natura & conditione, affumtoque vía men- Jtr atore, ulterius progrefifiimus. \^db his quatuor millia^,rtadigrefii^ptgvenimusadaltam nontamen adeopopulofam ' nationem, Paronios nomine: \on abundat hac commeatu pwMf4' atque rebus efculentis* Habet tamen roburtrtum milltum vi- rorum bello aptorunn Apud bañe tantum unum diem quie- virnus,

. hoc loco Hiñere ix. milliarium confe tt o ■, perveni*Jí j mus

SttvuMi i u, ”* ** ad nationem, cuino populi Symannos votantut, conve- nerat magua hominum multttudo: Harum Pague (itus in edío fiare calle >cft undique vepret a > tanquam muta , circumdo- tus» Hi igitur homines nos arcubttí atq, fogittú exupiebant, nosquc cardes pafeebant, Verum hic illorum faftus non fuit diuturnus, & mex pagum /ttttm>priHS tamen abtpfi 1 exuftum deforere cogebantur. Ver unt amen agr't fotú nobis ciborio- rum Júppeditabant,

De Barconot LcyHannos, Carchconos,, Suborís, & Peifennos*

Gap. XLVL^yíb hupopulú cum diftcdcremttí,! dierum itin tribus 7/

¿/»r«ww t<: milliariA cenfecimut, oír tándem ad quandam nationem de- ' loti fumttíi cui Bat eónos nomen fuits Hunos homines cum no­

fier Adv tutus ipjts prater jfem atque spinienem, accideret, tumprimumfe in fugam conijciebant, cum proxime ad illoru fagum effemus: Nj>n tomen e noftra ooteftate effugerepote- rant. Verum cum Ab idú tantum cibaria peteremus, promti adhoc 3 offerebant gallinas, anfores, oves ,ftrutbienes, cer* vos, Atque aliar um viclui ncccffariarumrcrum copian?, ita ut optinfl contcnti, quadriduum apud eos meraremur, deque ómnibus huitss regio nú cenditionib. & ^circumftantqs cdo~teremur*

lllinc abeuntes, triduo potf ad nationem venimus,cuiusíLtybannts u.populi Lcyhannos dtcebantur. 1^4prioribuo tmiHiafia re* tnilliana, habita#, Hú cibarioramperparum erat, Namftuftus

Cicada, eorum pene om nes Cicada eorruperant. Igitur tantum unamnettem apud eos quiefeentes, poftea quadridui itinere 1 r.m/l-

migaría ^arí^ confetfú, pervenimut ad altam nationem Carcheo*'mt ¡ ‘ ** w appellatam* Hot evo wr Cicada infeftaverant, no» tamen

tantum

tantum ¡quantum prior ib toeueeuerant. ^pudhesunumdi- em mur Antes, de regtonú conditione hec cognofeebamiot, fore

fiilicetut 24, veletiam yo. milliariumfiado ñufla aquano efe femtos reper turifeonec adquandam nationem Suborx nomine per venir emuc. <^fdhas Suborü 6, dierumfiaaoappulimuo, ,Ex n oferto autem borní ni bus mullífifi moriebantur , licet ad **hoc i ter apud feos Carchconos mediocri aqua capia nos inflrut xeramuo, Inveniebasnuo autem in hoc itinere radtcemjupra tcrram extantem, magna, lata% foliahabentem, in qutbtoo edites aqua aqua tan quam in vafe altquo mant^nec inde effunditur, nec continentes, etiam tam fiadle confeumttur, capit que una harum r Adi cum a* qua circiter dtmtdiam mcnfieram> ^yfppropinquaniibtooautem nobú Pagohorum Suború¡ante duna horao jam Soloe- ciderat, ttaq{ ipfe cum uxoribtoo dr liberto fugam moliebantur, verum nofier Prafetfuopromijfi Hito incolumttAte,perintcr~fretemfigniflcarimandabat, utpacifice atque quiete domtfe quúfy fuá conttnerentjneq-, quicquamfibi omnino a nobú mc- tuerent, Ht Suborto etiam magna aqua penuria labor a*bant^nectamen, abfy ea quicquam.quodbibcrent,habebant, “ dr f amper tres íntegros menfes nulla pluvia ceaderant, Ex radtce tatúen Mondeperenomine ,potiomconficiunt, injrunc modum \ Dittao radico sin mortarium colligunt, txysfycen- vinumtxra- tufis fitccum inflar [¿¿tú, exprimunt, Si aqua haber 1 petett, f4# *ex ifito radictbuo etiam vinum conficipotosí. tn hoc Pagotantuuntcsoo puteuo erat, qui excubitoremuniendios erat,qui Exeubta ai aqua caragereret, ó* de eaad Tufeftseno fe opao effet, re fer- futtum. ret. Eisoo tgitur aqua cura, atq? cufiodta mihi comiffe erat, ut froviderem.quo aqua unicuiq^fuxta certü demenjum, quem$ admodum Prafefftoo otdinaverat diflnbueretur.Nihilcminp tamen aqua inopia labor andum nobú erat ata ut nec aun mee Penuria aqu*. argenti defideno multurn teneremur, (ed comuñís omnium rum. qtcla Cantil ob aqua penuria efecto Ex hoc muñere mih comiffe

magttam

Itot■ entur ab Jndíf de qui - bujdam popu

xgagKAWfpudpUrefofMinibamgratiam & favor em, atq¿ be- npyeleittiam mtht comparaban^ Incusa enim dijlributione no# nijwis pircus erarn >& tamcnfimal provtdebam ne no bis ipfis aqua dec/fet^ ksJhoqutn ettam tn bao regione longe late- que nullaaqua fluviátiles repenuntur, fedt&ntum ea utun­tur , quam tn cifternis coltigunt. Cum vtcinis etiam Indis hi Suboris > tantum aqua canfa, bella gerunt< ^ípudbanc igitur nattonem biduum co rumor ati animi pendebamus^uid porro tnapiendum anprogredundum , an vero regredtendu

Son ¡acitur, nobis effot. Iatíaigtturfortefuper his duabus vijsjecidtt fors ineam ,qua progredinos fubebat^ Inquirit ergo nofierPrat fetíus ex bis b&MÍnib> qua ejfentcondicionesatq? circumftan- tia.buius regionis ? Ad quod reffondtnt. lili, fox dierum ¿ti­ñere confetío perventuros nos adnattonem cuitas populi Pei$ fonnos nominar entur, & inventuros nos Ínter iter facient dum, ditosrivuloipotui aptos. His ita cognitñ , iteringredit mur, affumtis qutbusdam Suboris, qui no bis viam wenftra- rent, Cum ittnere untusdieiab illorum Pago difiefiffemw, ditít Suboris, qui vtam nobis monflrare debebant, notítt fe fugafubducunt, ita ut nullum eorum confftceremtas amphu¿. ¿fu ¿creadaporro erga nobis ipfis via fuit; atqueincidebamus

Pcifsnrw ar ■ tándem in eospopulos, qui Peifénnos dicebantur^ Hi amiciti- mu nobu refi- ttrn nsftram reffutntes arm'ts fe nobis opponebant, verum p.t- Jiunty rum contra nospoficiebant; Per Dei enim gratiam eos fupe-

r ay tmus puraque eorum pagum occupaturiejfomus, in fugam fo coniecerunt. Caperamus.lamen in hoc conflitíu aliques, ex Mis Petfennts ,qut nobis figntficabantfuijfetn illorum pa~ go tres Htfffnot, quorum untes tíier onymtas nomine Tubtctn

. 'forfftt'qH05 Iobannes EyoQas a Domino Petro ^endo^.bas I res rCgi ones exploratum mtffus > ¿egrotosibi reliquefat , ut fupraVeifennastn- ¿f.prolixécornmemoravtmttsx Hos igitur tres Htfoanos,***** dtccbant:, Peifonnos quadriduo ante nojlrum adventum, de

co.a

7*'eo a Suboru edotfi, octtiifli: verum hocfatfum ipfis praviter luendumfuit, Per quatuordectm die i igitur in Pago ipfirum cenfificutes, undequaque circa nes eos inquirebamue s doñee tándem in fylva , verum non univerfis, acprahenfoseartino captivot abduximuspartim Ínterfecimw, Hi vero quos cape- ramut omnem huiue Regionú natúram, conditionem, Atque epfortunitátem nobú indicábante

De populis Maígenos &Carcofeies4 Cap, XL VII»

2(ofier igitur Capitaneas de ómnibus rebua fitú edetfat, MdtgHuC, cum Ínter alta cognovtjftt > quadridui ittnere a nobú di fiare nationem Margenes nomine» Iter ingrefit tándem ad ditfam nationem per venimos, verum huisupopuli armata mana n&> bu refifi entes, nos ut amicos recipere non volebant, Pague horum in colle fitas, undequaque den fio atque lato /finóte cir- cumfeptua erat, ad eam altitudinem, quantum quú gladi % fertingerepoflet.

2(os igitur Chrtfiiani una cum nofirú Car ios, dúo bue díverfis lócú hanc pagum oppugnare capimut. In bac vero ep- pugnatione 12,Chrtfiiani, unacumaliquot exCaPPós Ínter- tidCbfifiiam fetft funt; & omnino multum nobú facefferunt negocif,ánte~ mttrfeiii quam ifium pagum c apere atque o ocupare potuerimut,

Cum autem jam nos in ipfirumpagum vipenetrajfi vi- derent ,illo meenfifefuga dabant: Hoc igitur multú eorum exitiofuit, cogebanturque, ut fací le cogitar i potosí >fuorum ferumpagot * ficiorumculpamluere, . incen/ut.

Hú itaperatfúipoft otfiduum, qusngentiex nofirú Ca­ries ¡fumtúfuú arcubtet atquejagittú, clam, nobúque infei- to,circiter dúo vel tria milltaria a nofirú cafirú digrefi-Mat

L* Í*l,70S>

/o'CnjhttM tegenos, qui fugam fecerant3 vejligant • In quos cum tnctdifMategenos fent, tanta pertinacia ha dua naílones conflixcrunt,ut ex Ca­utín Carióte ríos piares trecentá, ex hofttbut vero pene innumerables ,at-

que piares, quam ut feribi pofíit, Ínter feóli finí. Tanta e- nim eorum múltttudo erat, ut penejpacium integré militar it o ccup árente Cafios autem 3 mtjfo ad pagum in quo eramus, nuncio, obnixé a noftro fummo Pr afeólo rogabant, ut (ibi 4-

, a Wi.Aitt manufubfidio veniretur, ü^am iJMaiegenes inCtHUtn“ fylva ita eos un dique circumfedetant, ut neeprogredi, nec re-

gredi eit licor et6¿¡>ut cogmto nofter Prafecímabfque mora equosin-

ftrui, atq? ex Chnfiianú tft. ex Canos autem convocatú mil- le viros expedir i jubet, reliquo milite tn caftrú ad eorum cu- ftodiam reliólo, ut nobú abjenttbus, nojlri hojles'JWaiegenos olla tnvaderenf^ /¿ac igitur man», dtólufctlicet equis, iso*

fa C'ftrt Canosegrejiifumus > Cariof > amicu no-^hauorutn ' ft™ opem íaturi. J^uam primum vero CMaigenos nojlrum jubfcúo Ut/u» adventum antmaaverterunt 9 fúblatit caftrú,fe fuga manda- wi. runt & quanquam eo \efuanttpeierarnut celeritate mjequeo

remur, tamen enr afraut nonpotuimua^^uid vero hú , nobdt pevertenttbus tanuem acctdens, exfcquentib- intelhgeturt

Cano* fgtntr ¿micos cum ven.iremut,deprahendeo -ban/tee píenme'' .<*• '/i. quemsdmodum etiam e* boftibue ¡cMateoenps, interf ; ¿les effe, ita ut propemodum cum ft'upo- remtraremur. Htauttm Canos < qui adhuc fuper(lites erant 9 propter noftrum adventum > quodque Hits auxilium tulera-

magno Mctebanturgandió*qua Reverji igitur in nofirarjftra„ quadriduum ibimanjt-

;i W ús>. Repcreramut enim tn h&c CMategtna Pago cibartorum4eriiarumque rerum mign<íW copiam.

Pojie a nobú congre^ ttn. en fuit um vifam fuit,cum jam¿Otam regfonem» etutqne oo»dttu»cno arque cireumftanttxs*

medio-

¿tmediocriter exploraffemtu, infifcep toittnereatprogredere- mar» Vinar go nos commiftcntei ,aique rj. dicrum continuo itinere confetti * id 'ft, neflro, arque torum , qpi motuum catteflium guarífint,iudicio .militar ibus ¡fcrvcniiriw ad nationem, cuino populi Cor cok te $ ueminantur. Profe tt i por- Cureekiet f • ro ño vem dicrumjpaciovenimus in quandam regtunculam, ntiliiatta./ex militaría longam lat tinque, que tofo ¡ole Optimo tam den* Tara fofo je oferta erat, te pcofiofifaie ita ntnxiffitfloocquefalnec Z7* eme nec aflate corrumpitur.

Inhac térra faifa biduum conflitttiuu; incerti, qua via9 edprofiquendum fufeeptumiter, nebúinpflcndum: Dei to­men grafía rettottinereprogrefottandempoft quadridutitef, adpredittam nationem Careo kiespcrvenimuc. Cum autem adhuc 4, mi litar i a ak eorum fago abcffcmtk> prem/fit nofler Trefettusyo* Chriflianos, &yo- Cario?, ut nobis de diverfi- fifiprofiiccrent, Jngrefítfagum, tan tam, tamque innume* rabilembominum multitudtnem congrega tam invenimus , quantam teto boc no ¡tro itin'ere non videramuo, ¿¡fuarefupra modumanxif flátim ad noflrum Prefettumnunetoremijfi, flatum rerupre/entiarumipfl pgnifie amsu, obnixe rogantes» ut quam pr imum, nobto auxilio adeffit^.

Hocnuncio accefto , nofler Prafetttu adhutytto'veffe^ rcitcrivgrejfix, mane ínter ¿értiam& quartamad nos ve. nit. Careo bies, autem rati non plures vomito /, quam nos*> quos antea videfant, adcjfe, jam flbt de nobñ vittoriamfio i. pondérant. Cum vero tntelligerent, rioflrum Prefe.tfum manu mtiorenosficuium , trtflttia affetti,atque me * rentes, omnia benevolentu officta nobi exhJbekwt? liudenim non poterantzuxorib.quippé ó* libcrúfagoettam' fio metuebant, flffercbant ergo no bit carnes dé'cervu ,anfiribut ,gattinú i ovibut, flrutb/onibuc,/amde-

Dz- ¿tía,

tiCopiamrevum famdelú, cuniculú.&quicefuidpraterea huiusgenerú ferina, necearurwn etiam deavibua, habebant, Item farTurcicum ,Tntteum, Myeniunt, Qryzam , & ridiculas quasdam, quarum rerum omnium in

ha 6 regione magna copia erat.Fir i hutus regiones gefiant in labijs caruleum lapidern,

alea calculi latitudinem habentem, Eorum arma funt Tar­to*** ”9rum* des, bafiilta, atquefinta rotunda ex corijs \^ímidarum con­

fettiFixmina Fermina iffirum in labijs exiguumforamem habent,cui

ckryfiadum vcl viridi, velcárnico colore ,infirunt • vefiemPropemidum habent gofiypinam, infiar interula,manicútamen carcntcm* ycjhuuptru- Satü fpeeiofafunt, lfihil a/iudagunt, quam ut neant, &

ccconomtamadminifirent. T(am agricultura, refque alia o*.¡anda familia necesaria, a virúcuranlfr*

De ñu vio atque pago Machcaíies,proxímc Perú, Sí quomodo dúo Legad * Porofi plata,

penitusque Límam profi- .ciftantun

Cap, XLVIÍÍ,

lUibc porro progrejfuri ajfumebamue nobifium aliqaosEíutífuMacb- ** ^Afcokies, qui nobu viam nfonfirarent, cum autem tridui cafa - * ittnere ab hoc pago abejjemut , fubducebant fe idi iterum clam

a nobú ?(os tamen tn inchoato itinere nihilominusperrexi- mtu, tandemque adquendamfiuvium atache afies nomine pervenimus,fisqui midiere ¡atum; cumqtte non vidererntu , quomodo eum tuto, atquefinepericulo traqceremw, tándem lancraúonem ex cogisavimus > utjcmperbinú ratem exli-

* ornan ntetf- gnts atauc farmcntúiwi extremas, quibtss fiuviumdevett'tfiiaie. Zdalteram ripam appeüerent, verum in ida trajettione 4.'

perfina

per fina ex noflri, chumo di cratícula ve ¿la in aquúfijfocata _perierunt. Hoc flamenfipidifltmos babelpifies, Multa etiam*' ' rTigres área hac loca invcniuntur, & diftathicfluvhu tan- Pig1"-

adíelo tgitur fago cum non amfltus militare abejje- < mus, Incola nobts obviamfrodeuntcs bcnignenoscxcipiebat, fíijf anica lingua nos compclientes. i^Adquod cum ternti i- Indifíifiamse nitte expavefieremus, quarebamtu ex ijs > cui Domino pare- loquuntur. rent, quisque eoruntfupremus Magiftfot tu effet ? o bis igt- tur, & Capitaneo noflro refiondebant ,/ubjetfosfteJfi nobtli cuidam in Hiftania cui Peer o ^An(vetes nomen cjfet. Petras Anfue*

• Ingrefli bunc pagum invenimuo quosdam viros,acmu- tes. tictes: infantes ctiam >mtnutifltmis beftiolis, inflarpultcum noflrorum ,fcal entes. Ha befltola ,fifalva venia ,'dtgitis pet ,dum, aut altar» corporis partemtnvadunt, arrojione fimper 9 Mmagismagisque penetrando intrant, cxcreftuntque tándem invermtculos»q nales in no ¡Iris avellanis reperiuntur.Huic malo tamen, tempe¡livcflflat occuripoteft t ne noceat ,fcd fi curatione dilata negligatur,arrofione tandemintegros dígi­tos abfumit, atque corrumpit. De bacre multafcnbipoffuntyfedadremnon fertinentia, hocloco omittuntur.

^Afapisu nomínala Civitafe ^Affumtionis Alaria,uf ¿b ftffumttone¿fue ad bunc Pagum numeranturjuxta ^AfironorPOorum cal Machcafies ufi culum¿72, mtÜiaria. Cumcflse ibi dies circiter 20. conflitif Juei?2" mtí~ femust alíala cft nobis Epijtola ex regni Perú civil ate, ijfl**ri*germ*9 ma nomine, in qua Prorex, feuprafes Cafa. Cálate ¡latís qui tum Licentiatus Lagafiaerat, domictltum babebat. Iscft tile, cuiusjuffu atque mandato Go^allw Pi^ai^us, alij y? no- hiles atque ignobilcs, capite truncan, alijad remos damnati funt.

Pradiila autemEpiflola ex mandato Cafa: <GMaieflatis. ut Pr& fe fifthat tfcrtpta, hoccotinebat ne noflerfiteicetfum*

JC j mus

-Argumentum mut CafittnetfrMartinttí Dfiwtnktu ZyolUs :fib capitufon epifhld ex Le na ulterins progredtretur ,fed tn fago MAihkafiea (¡tbfjiens > , púa mt/fc ampliara manda? a exfe cía ret.

Hocautem eo confito, ateptein huncfine mfacíumerat> quodGubernator metuerct > n*>regionem tllamingTeft-, cont citata contra cum feditione> troscum tllts qutparttbi* Pt^arri- Jhtduerantffequefuga confervaverant > conjungeremn ,fi quAndoinfilvu,tueÍmontiumjvgú conventremus ; quodiia frcculdubto ,fi conventjfemus t fatfum fuifet.

Sedijle Gubernator , no'sl erque Capitanea mita con* C¿pií* y entune it& Ínterfe pacíifunt, ut Capitanea nofterampltfi*

wodonadat, m¿rnuneriba acceptú, optimécontentusfuam vttamcon- .regrediatvrferwrit. H&c veritomnia nobu milittbue tnfctfs atfafunt,

fi ftivjJJemtK'i Qapttaneum> ntanibus pcdibuo conjlri*¿lis , m Perú mijTiJfemsua

Poiibai autem nofter PrafeétMfummm, quatuor per­fil in Peruad Gubernatorem ablegaba!, quarum primn cent uno erar, nomine Plfitcfie de Sthatejes, ditera Vngnadus, teriid üWichaelRuede, quarta\JAboyede Rotbua, Haqua-

4fi» Perú mih tuorperfonafisqui menfem inPerú tterf detentes, primo per­mutar. venerunt ad nattonemPitifi nomtne.deinde ad alteram, Rut*

Potofi. tskemtvo(gtdm> Tertta natío adqutrn veniebant\ Plata dt- Kutiken. ggbdtur» quarta, qun^Metrafojuetat s Lima dittáfutí. ffdr VláU‘ funt quatuor practput , atnniumque ofulenttfifma Mitotes

in Perú*fín^itur quatutr focq cuno tnpintar* regionü Perú a-

Wtatern ^Potifipervenijfent, dúo ex h¿s, hael Ruede, &embayemor bis correpttatqueimpeditt , ibifubjhterunt, Re-

Vn¿>udMCt»f(tH(it ctltcibt* Wuthdytt jJtréfitlim cunte» Jeruni,efttiett Mn»ttrexeeftt,

"¡i,™

'Hconditionibt*, hejpitta eis depgnari, & lattte tos trdftarimandabat, duobtu mtllibsu ducatorumfingsitis dono dátil* Muñera acá*CMandabot ettam Gubernator ,ut Schaiefes, fumino Capite- piunt.neo, per Utetot fignsficaret> ne mtlstem fuum ifitnc abduce- Litera exLimaret, jed apud cMachcafiesfubfifleret, doñee altamandata ac» Macbcafies.espere/. Operas* temen daret, ne incale injuria afficeren#tur , ñeque quicquamab eis prater cibária auferri permuteret. Hpn enim ignorábannos, argéntea vafa ipfis ejfi i quia M*chcafietdr,vero tiijpanafubjc&t erant,non Ucebat nobis, a liquidas cris &entum * ct-pere.

Ifie autem veredartus a quodam Hifianot Parnauvi* . . nomine ,intereeptut fuit, idque jubente nofiro Capitaneo,Metuebat enim ts ne ex Perú a Ittss tn eiut milttum atque popu - *U gubernatione ipfifisccefior daretur> Sicut ettam tum aliste defignatsss erat, Ideo mandato dabat Parnauvie nofier £>api- tañes*, utdthgenter vías atque stsnera obftrvaret > atque li­teras, fi quas confequeretur, fe cum ad Corsos adfcrret, quod & faciesen efi.

Nota, quedbicdicitur> eos nd Mache a fiesperveníjje, &demdelt¿ teros ex Lima , Regtactvttate. qua metrópolis etttn P¿7« , ubi Prorexdo- tnt/ibum habet, ubtettam /upremum tudtaumett ¡acccpiffe, hocneceffc efí, utanno i f * o.acctdertt: Nam armo r f 4 3 menfe ¿pnlt Dominas Gonzadus Pizarras, ab hoc Prafidente Ltccntiato, vel ( ullopez. vult)Doólore Posto Lagafia, capitah pata a/fcttus eft. Anuo / y f o, rnettfi lú,Uo, diftttsJutgafia, iam tn Htfiantam redicrat. Quod autem Potoft at% iopez Plata , ^-orutn loiorum hicmentio fit,&adqua Mollas cum fute milttt- je i,¡dtaf 7 bus quam f* exime accefi-t, argento abundarint, íddiftus López fignifi b han cío í<j »

¿at: Scrtbtt enim,quod 100 Itbra aru quod e fodinis Pottfi eruebatur, f o, bbrtípurt argén: 1 dederint* Verum ba argenttfodtna primum annoiw? ( , ¿ut l*ettu< Cero, «/ A «fiafot bit, + inventa funt, tía, ut, Eyo'da ciare Chronibiapud ilachcafiei vctfiñte, jarfinnondum neta atque celebres fuerint. Perucao.*Impi rotor tomen eo ipfi anuo quo r/yodas cumfuis ¡btfuit, videhcet atino JiQ U49 pro quinta fibi pennente parte ^Jfagtslu fipttman» asceptt }urfa, Acoda.lib 4,

pe fiiam^Q.mtdtalivr^atn argentt. tiabantur^ metallt fitfonb.merce, cap,^

jn//»<74forrfí- gepit ex ¿rgen­til d.m¡¿ ni, wtiiioncs aí

ctnti.Curo.

Opjog..

melltffsrax^

Apícola /me 4ÍUÍSÍÍ'

du lorfper labore wtittí (epttmana \ fingula ■> interdttm etiam bina arg-nti Itbra. Ac ¿(la etiam fcnbit, tantamin Perúfuift argenta i»p*am u ¿iu »9» elaborattsnt, atfy/ignatum fuerte Quo nuUafignata m mtia. unitCafxrt e quinta féniendaerat, inufufuerit. Itautnttibt exjimer.t,ne> tertiam par tem imagine Cafarü (ignatam , neetjuintamtpfi perfola- tam fut¡:: Et tamen imperator tantum ex Patcfi»ab eo u mpore> qttoprh mum tila fodina inventa fuñí, ufaad annttm i f 6 4 pro quinta fuá 76.

^imtiionti ,&ab anno 1 j 6 4. ufaad annum t { Jj. mtlltones accepifi “ fe tintar, Uatleus Lope*, Curo & Acopa. Plata figntficaí argettum ,

Haccivitas, cuita hic autor menttonem faái,anno 1/3 g, a Capitaneo Per- nacurez adificata, at%ab argcnti copia ibi inventa ita denemtnata cft. Rucskcn ) bañe appellattonem tnnuliagcograpbica tabula, nec ab ullo au­tora annotatam invento.

De ferdíicate ’Machkafies, & quomodo regrefsí funadeum locum, ubi naves fuas

reliquerant*Cap. XL1X.

tíre etiam obfervationedignum e&, Aegionem cMack- kakies, ades fiertilemejfie, tat huic fcracitate paren tot o hoc »efiro ttinere nec invtncrimuo, neeviderinus. 2fam fi ln- düA in fiylvam egreffus in atbore omnium vel prima fibi secar- rente,fectfhculdipfi impaita foramenfeurimamfiacit,saut é. men fura mellú ita puri, acfihulfum ejfet, effluunt. cJpi- ¿uU hutas mcdsficj aculeú carent, & minuta funt, Hot melcumpane cemefium, aut alijs cdulifs adhtbttum gratifii- mumcibumprabet, Conficiunt etiam indepotum,fien vtnum, evtsdemcum rsuifi, fuaviarts tamen ,Jfaporú*s Capitaneus vero nofier Eyollas , tantum deinde apudpopulum machina- tusfuerat, ut commeatus caufa ampltus hic confiftere nonpofi femus. ?{dm vixin menfem nobú commeatusfuppetebat. Si vero fiiviifemus > utdetiuberuatore, & de commeatu nobú

profiefium fuffi. nequáquam regrefiifuijfemus/vtftuinecefi far la fiadle nobtt compar atur i.Regrediergo coa£ii,cum Adua- tionem Carcokies ventrcmns > jan etus hominet cum uxori- RegrtdiuMtir, bus, Atque líber u prófuga ant. iJMetucbant enim fibt a no~ bu. CMclttu veto multo fuijjet, ipfos in fue pago manfijfid Mittebar tamen nofier Capitaneus altos Indos adeos, qui eitu nomine ipfisfigntfíe are nt, ut adfuum Pagum revertentes, (i- Carc° ies bi nihila nobu metuerent, nuda enim ipfos injuria d nobu *f- fettos iri. Ipfi vera nihil hú commott renuncian nobis jube- bant,utquamprimumeorumpaga ceder emus.fin minies,ar- Refionfumpro mu atque vi fe nos eje Huras: qua percepta, aciem t entra eos teivumtaudax dtrigebamus. Quídam tamen nofirum ex mtlittbut in hac fententiaerAmus, de qua & Capitancum per Ínter nuncium admonebamus, non videri n»bu(cil: confultum , ut armata manu contraeos proficifcamur, poffe enim hoc t o ti provincia incommodare. Stenim ex Perú profeUio ver fuá Rio della Plat Commodafen^ ta fufeipenda effet, commeatumiterfacientib,, dcfuturunhCa- ^ntta, pitancua vero, atque reliqua milltum congregarlo nobu afi­je nt trino lucrunt ,fedtn prior tprop ojito mantntcs, contra ch­itos Carcokies milite eduito progrefiifunt: Cum dtmidium militare abipfis abejfemuty jamtpfi c afir a a¿radieem montos utrinquejuxta fjlvaw pofuerant, ut vittt a nobúfofaciliuo evadere pofifent^Ferum hoc non magno cié emolumento fuit Canokjes ca~ omnes enim quoscunfr confequipoteramiss, vel ocddebamtst, ¿tintur.vel ut mancipia infervttutem abducebawtu ,ita ut hoc con-

fiitfu circiter mide viros in nofirampoteftatcm redigeremut ,■ exceptisvirú multcrtbuo, arque líber ú qui tructdattfuer ant,

His itaperaHuy dúos menfes in hoc pago fdbfiitimustqui Carcokies pa- tantaamplitudmu erat, acfialij quinquéconiunfíifuijfent. gtu amplw Progrefii deinde (umus ufque ad Monten S» Fernán ai >ubi dúo navigia, de qutb fupra cap 44. diftum, rehqueramus.In iti- Accidithoc ctr» nere autem hoc confie icndo annum cum dimidio confumfimus, ater annum

M nihil

timhilaíiud facicntes, ** continua bella ger(remns,At%in bocitincrecirciter ticoo.vtt trum fue mi» arum,atquepv-

*1000. »mk, trorum, qui no bu ut mancipia fervire cogebantur, in nofiram cip^ran^ potefiatem rcdegeramus,ficut cgopro meaperfona circiter$o.

vtrosymulteres ac fueros pofíidtbam.^Adnaves vet o cumperventflemus > exfopuliindtcio,

quem ad Brigantinarum cufiedtam juxta montem 5. Fernán- i * ** reliqueramus peraptebamus, qualc & quam hofitle dtfitdi-

cér Capitales Ínter centurtonem quendam Diego Abriego HtfralenfcmHiJpanumJnter^FrancumMendozam^uemnoJlerfummutPrafeclus CMartintst Domtnicus EjoHos navibus duab.relit queque populo Capitaneum conftttucrat, nobúabfcntibuscx- ortum eftet guantas que turbas dedtjfcnt.Dtegus enim Abrie- %úe omninogubcrnattonem rapere at^fibiujurpare volebat, id ¿um Domtnus Francut (Mendoza, tanquam ordinariue Capitaneus, atque Admintftrator afupremo Pr afelio ad hoc con ft ¿tutus ipfitndulgere nollet, contentio ínter eos itacxar-

rt™ata'délo/' & ut Abriegue rerum potitus Eran cum Mendo^m capteeple-

Diegus Abríegus centurio, fupremo Prscfecco E y ol(¿^ per rebellíoncm fe pertinaciter oppo~

niu Autorliterapaccipitcx Ger~ manía, Capr L.

¿brteoonbtb ^ac tumult» tn regione concitatd, at%civitate Affa &c,n;ra fumtione prqfidto muntta tn nos 'milttem educare meditaba- Prafetíum. tur. Interim vero nos cum noftrofuppremo Capitaneo Marti.

no Dominico Egottat, adurbem aecefieramus, verum Abrie^Difcoriia Chri go nofiro Capitaneo nec urbem patef acere > nee hanc et per de* fltanarum. ditionem tr a de re,nec etiam tpfumprofitmmo Prafe fío , atque

fue Magifiratu agnofeertt volebat*

tf£uod cum i/ttellexiffet nofhr Capitaneue.civitatem A(i/iffuwiitob-

fumttanú Maria.omnivtadhibita .obfidtone cingtt, Milites Jidetur. vero.qui incivitate erant* cum omni conatunos remferio ag- gredt vetie> ccrnercnt, quotidic in campar» prodeuntes .ane­jir o Capitaneo ve mam .fibifyignofotpetcbant»Hac cune Die­go Abnegó afuit mtlittb. ammadverterct. Jeque hú tute con- Jidere nonpoffe: metueret etiam, ne tpjum nocíu in civitate opprimeremxe> vel etiam civitatem per prodttionem c apere» rutea {quod 0* eventurumfui ¡Jé t) irrito cumintimú JuufociJs atqueamicú, qui cum ipfófaeiebant. quorum ¿o,erant> confi- he urbcexcedebat. Reltquttnurbe man entes, flattm>fofte- lusabttum. avitater» nofiro P raje cío dedttione tradebant, ventar» atquegranar» ab eopotentes, qua moxpromtffa, no­fier Prafetíue tn civitatem cum futa ingreffut eft;

Diciua vero Diego \~stbr¡ego cum chñffianú $ o. qui Je ipjiadjunxtrant, ad jQ. milita^ ta fuga a nsbü fecedebat, ita ur contra eum nthtiobttnerepoffemua, ¡pfc vero intenm ubi- cunfypoterat'nobu damnatnferret. Dur¿bat hocbeUumih-Vrafcftus ter nos integrar» btennium, duobue Capitanea Je mutuo, ita friego 2 .an* ut neuterab altero tutus effet 7 oppugnanttbus Nam Diego d1,i9t tnUÍ Abnegó tn nudo loco dtuconfiflens, bodiejhc. croa alio ¿oco^™*' cum fute vcrfabatur.nuUam nobú nocendt occ afio pratermittcns, onsmno Pradonúvtfaacmonbtü ajfumtú Infum» ma.fi nofter Capitanneo quietan recuperare vedet 7 neceffeo- mr.tno erat» ut cum Diego iterum pacer» atque comordiam Janctret. adqnam fiabtltendam hoc médium tnveniebat> ut pácete1Juna duna Filias dúo búa cognatu Diego , quorum uni ^Al- conciban*, rnun^o Ruhkel.altert Franco lotero nomen rñit fu>ptumda¡ rat. Húnuptijspatío confirmatúpax reftitucbatar*

Inferir», dum hac ita gerebantur, aceipiebamegoex chr'jhpbRal¿ Hifjanu lacias. quos Chrifiopboruc Ratfir Fuckerorum Pro fer mi-ar aut

M 3 ¿ene. fvHiterat.

9»xeneta Hifiali admemittebat. Has Sebafiianus Neidharttos, fratru mei 7 homaSchmidely pia memoria nomtnefiripfirat, in ijs obnixe peí en s, ut quantum pofitbtle ejfit, meum tn pa­triar» reditum promoverent, in quofi delem mtbt operar» na* vavit, difftos Chrifiophorus Ratfer, nihtlfiudij Atqfimpen-

Mwfe luíto intermitiente ut¿ttera mihi trader en tur quas,dnnoann9if\¿ Menfislulijz$jiequiStIacobodicatuserat, accepi.

Autor petit dimífsioncm fluvium Parabol navi- gandodefcendens ,flumen Parana afccn-

dcns. Cap LLLettis hú literú> ata? ijs Domino Martino Dominico Ey-

abtpfirpetj ansie am atq? benevolam di-CM t d™ r > q**m qutdem tnitto reeu/abat, Cum vero ipfigra-nem * 'vu * diuturna, atque molefiafir vitia mea recen/erem, ut% e-

tiam tpfe memoria repetere po/fit quam diuturnam, quam fi' delem Cafa: Maieftatt inhú regtontb* operar» navajjem, hoc etiam foto tempere, quantapericula , quotque labores & mi- firtas cxhaufiffem, proque tf(o Eyoílas quottes vitam at% con pus c o num % deje tío inprafons dt/crimen adduxiffcm, tile in Jeipfitm defiéndete, atque hac confiderare co&tftu, me honori-

Aecipit litera f¡c¿ ¿fe dtfatfit, datú etiam ad Caja, Mateftatem literú, qui- ati Ca/Matt- cam de seta regione Rio de Ha Plata, qutdfy ego in ea, dum¡tatem, fueram ,geftum, ejfctfumfyfucrat, doceíat, Has literas,

cum Hifjtaltm appuli/Jem Cafi, Maiefiati ipfi tradtdi, atfr ora- tione omnetn harum regionum conditionern, commemoratúctrcumfiantjf, quam poftttfidelifiime expofut<

Breviter etiam hic quadam de meo dtfieffú commemo-Valedicit pro- randa funt, Cum ómnibus rebus expcdttú me jamittnerifecio & jotijs, accinxijfim ,fimmo nojlro Pr afielo, Mafttno Dominico £y-

ollas , atque reliquú messtomwilitionibtss att^amicis omnia faufia

/Tfaufla precattae, valedicebam, Ajjumebam etiam me cum 20. afumit xa. Indos Cortos, qui me a impedimenta. altas j? res (quorum muís lt>dos. tú ut quiltbetfacile cogitare poteft , tam lo nginquum tter fu - fcepturo optes eft) mihi gcflarent, Otiidue vero, antequam l9han* meinviom dotnrtsseram, quídam e Brafilio advenís ns nun- JXrv»

ciabot, No vigium ex Lifobona Por tuga lio oduenijfe ,qua lo- hannú HtlfcnfMcrcatoru Ltfbonenfts, Erofmi Sch'etzxn An>, ptcnfis proxe. tuerpienfs Proxeneta, erat* Hanc rerum conditionem atque neto, quem opportunitatemcum dthgenter pervejltgajfsm, iter inn omi- Faftorcm ve­ne Domini ingrejfuajum,die StStepbanhquitrattfdDecemb.c*nt- Annit j^atfo Affumptione María dtftedens ,cum20jne¿t Ann9XHKdtt^ Inda duab+Canoasfiufcaphú Rio della Plata vetiue,cumjam • ”46. mtlliaria confecijfemus,Appulinjus tnitio ad quendam Pa- \^n *gum luberic Sabaienomtne. In illopage adhuealij quatuor u- cipiorarn nacutnduobM Lufítanú, fe nobú conjungebant, verum hñ luberic Sab ate, Prafetius copiam dtfcedendi nonfecerat. Auteris fida-

Ilhnc una profetii confeti* 1$ militar ib tu, pervenimus Itttunt. adpagumGaberetbo nomine, Poft hacquadñduo i6,milliari} Gtbtretbo u, buafuperatú ad quendam vicurn Rarottj nomine , acceftmtes,mtífari*' quo tterum digrefíi, novem dierum itinere $4, militar tbue co- fetiü,pervenimus ad Pagum B are de ditiu, 41 bi bidaum fubfh Bjtre^e c (lentes, commeatum oti^fcapbasquibta veheremqr inqutfi vimos, per centum enim mtlljarto Parana Fluviuo navigtjs Fluvtum p.t- nobis afendendus erat. Tándem de latí ad quendam pagum ran 1 a/cett- Gingie nomine, monpmus ibi quatuor dies. Atfy buc ufque dan. extendttfe Regio atque Impertum Caf CMaieJlatis, qua loca cmniaprtus populis Cariosparuerant.

HuMcrícus Schmidelíus reliólo Alivio Parana, ierra ircr facit.Quidq? apud Toupin ac-

odcricipfi. Cap. LIEM 3 Poft

2*rtiifíit ntTou, igitur'»nempt apudnationem Toupi» >ttwipittvpín.'kcgu regio Atque lurudiiio Regís Lufitania > Atque cogebamur nos Portugal;a rel/ffá Rarana, atquefeapbis3 térra adhosToupin ttcrfacere> fMw. quod (ex menfes integres durahat, in quo it inere nobu loca

defería t mentes atque valies fuper anda erant, atque propter metum 3 quem nobu adferebant feraatquerapacia animaba>femnumcapere tuto non audebamus.

Huius nattenis bomines fuos hojles devorant, nihilaltudTsrrait^fa- agentes, quam ut continua bella gerant. ¿guando victoria aum. contra fuos heftes potiuntur, heftes captivos folenni comitalu

in pagum de ducunt, propemodum ut apud not in nupttarum Jolennibu* fien felet. ¿guando altquem eapttvum maciare

Toitpin 4»> fyclunt tinftituunt adhoc mAgntficampempam. Intérim ve- iktopopbagt. captivus define tur, omnia quacunque defiderat qua-

que ad tpfiuo voluptatem, dclefiatienemque/acere pofeunt*Touptn qut • faxfi„¡ mulleres, ut cum hu rem habeatfevt abaña, five a~

1“ '“V" Vi"?Qrant* ufqueadeam horam, qua mor5 ipfioppetenda est. As boquín hi h omines nulla alia repeñnde, atque afiiduu be litis deicianiur^

til bomines etiam dies notfesque ebrijepulu comeffatio^ nibus, atquechoranmdulgent, atyfinfumma vitamagunt, ut Epieurft degregtperalta utfatu de hac re veljcnbi vel dicinonpoftit, Homma fitnf'fuperbia atque faftu tumi di. Vinum ftbi conficiunt ex farre Turcico3quo mirumtn modum inebrian tur, non abter, aefiquis apud nosfeplenifi^tquege- nerofifítme vino repletes- Ltngua eadem cum Caños utun- tur 3 exigua ttntum dijfct entia interveniente,

CarMa. ^u deficientes alium pagum accefiimua, Careife*fanomine>quemetiam Toupininhabitabani HicontraChri-flianos bellagernnt: lili vero priores Chrtftianorum amici

In fefto Palmarnm cum ad mifliaria cuidam figo af- profinquaremvs, diligentcr framoncbimur ut nobua Cx- riefeba dtltgcnter cavercmut, Non medtocri autem tum cono» meatuo fcnuria laborabamus,quanquam pro ca,qua (uffctc- bat, cofia, adhucaltquo ufquefrogredt fotuijfcmus, Verum dúos ex uoflrú c ómnibus, retiñere non foteramus, quin con­tra mónita, atque obteflationes nojlras in fagumproficifcc- r entur, Promtttebamus quidem, nos tpfos ex foliaturas,quod ¿rfactebamus, verum vix tn fagum mgrejli, interj'etti de­vora fique funt, Pepea illorum Indorum circiter quin qua- ~

gintaviriadnosveniebat, QhriSianorum veflttutndutt,ah m4fat¡ \ntcf quead jo faifa anobu confiflentes nosalloquebantur. Hunc fict d(y9ríiH. autem morem lndijervant,ut,fiab adversario Juo paulo re- tur. motiva quttfubpincns, cum eo tolloquatur, nthtl bono tn ani ­mofa medttarifrajumatur*

Hit igitur animadverfis, arma nofira quamfeteramus oftimeexfediebamua, ex ijs que quarebamus, ubi nofirijo- ctj moraren tur? Rejjondent tüt tn fue fago eos ejfe, orare ut Twptnsrtitu ad eos veniamtas: Sed nos eorumfraudem Jent ¿entes, non af CA^ítJ^ fentiebamur, Sagittú tgttur Juta nos fetebant, verum non diu contra nos cenfipebant ,fed recurrentes in pagum fuum circiter 6000, vtrorum contra nos edncebant* fj^s vero ad -rout)noflridefenfioncm nihilhabeb^mua ,fraterfjlvan, quatuor viricum tpjw- tormenta anea , atque ¿o. no jiros Indos ,ex gente Car tos < qut ovare voluut, nobifeum Ajfumttone frofettt erant, Tfthilominus tamen 4 iusin fy'.va fer4. dies nos fujltnebamua, in nos mutuo jacula cou jeten- Je fajhtHnt. tes» ¿¡farta autem vtgtlia clam fjlvam deferentes difeefa mus. Nym cibarit nos defictebant, hopium etiam viribus contra nos invalefcenttb. ’isfccidebatque hoc nobú, quod no*Jlrorum ptovcrbiodiciiurt Mulsitudo canum lepo ¡rum mora di.

llítnc

eüidtCHlv & wetlc veftutt» tur.

'Siefaie..

Serptntes ho- nwti devor rant,

*4Mine igitur diftedentes^entinues tifo diet tantum fifi

ve fina lee a paragrabamm, x/x, ut lictt longo la té que peregri­nan* > tamen tete vite meatempore vum magn affieram, molefiam atqfincommodam non p refecímfim; Nthil etiam nobis, que vefeeremur erat ,cogtbamurque nos melle, &ra^ diculis un de cuntfaconquifit ti [ufientare: obpericulum etiam, quodmetueremusficihcet, ne nos hoftes no fin mfequerentur, non tantum temporil nobis Jumcbamus* utahudfierinstve’ nattefifemus.

Poft hac ad nationem pervenimus, Biefiaie nomine. ubi quadriduum commorati iterum de commeatu,nobis profifexit mus ^ad eorum vero pagum, quod nofirum tai»paucierant, appropinquareaufi nonfiuimus,

isfpudhanc nationem Vrquam nomine Bluvius efL in que natrices Atquefierpentei vidimus, Hijfianiea Itngua Se he- ve Eyba * Tueficha dittoi fiedectm pajfuo longos, quatuor or- gyascra/fios* Hi Serpentcs multumdamni dant, Si enim homo tn eofiumine lavat.aut animalahquod tronare vult,continué talú fierpensadnatans, hommi, vel animali caudam circum> ve luir , atquefubflumen detracium devorat, Idee femper hi capitejupra aquaqextantecircumfociunt, utrum bemoaut animaldliauod > adfityqued/ubttecenfiqui atq^rapere pofitnt^

Hiñe progrefii,continuo integro menfis tttnere circiter sCQ jnilltaria.confeeimus,& tándem in amplumpagum Sebeo betveba nomine pervenimus,& triduum tbt quievimus. Ad- medum entm ex tttnere fefii languebamue, nec ct bar ijs etiam abundantes \ utplurimum enim tantum melle. Optimo tune abo nofiro, vlvebamus* Omnes igitur, ut facile afiimaripo- teft. agritudine & corpor/s infirmitote laborare capimut, cuntí is pene virtbue deftitui, Longo enim &periculeja itine- rain magna paupertate, & miferiafeceramue, & quod pene tfatipuum, nec cibumpotumve natura cbvenftntemhabere.

Iteedc8ultí, in quibut-quiefieremnt, refltnobuprofticerepo* tutramue, Lefluli enim nofiri) quos uobfium (quug?fiii fu* nm) geftar^eogjebamurxox gofijpio erant quatuor vel quw- Lettttlot fuos' qut, hbrarum pendo habentes, atque inflar retís textil Der- l'QU™ gfianf. miturus bunc duabut arbonbut alhgat fique in currí reclinan?' ^ectuío~quicfiit, Si enim in'India nonmulti Chrifttani fimul iterfa-™m* eiunt, multo¡atino til, fjlvúad quietem capiendam conten^ tum ejfi, quam tn indorumpagu atque domicilqs dormite*

dam Chftftianorum,cuino Capitaneus Iohan» Reinvielie,tunc ^bnjliancria noftrobonOidomi non eral. Hunc enim vicum pro domo pra$ ¿omut prada« dataria habebam* ^tberat autem tune lile Capitoné tu apud torta* quot dam Chriftianos in alto pago Vicenda nomine; De certa enim quibusdam rebueínter fi tnterdum transad iones ha bent. Ht Indi, (cum qutbtos etiam too, Chrtfiiani in dúo búa faguhabitant) Regí Lufitania fubjefti ,fub potefiate tamen lea» Reinvie Utfunt, eiqueparent, ¡s igitur,qu'tafuo quidem indicio^ 40, anuos tn India habitaverat , gubernationem ad* mintflravcrat bellageffeiat¡ atq? regionem fubegerat, omni*»o txtftimabat, ftbi mérito pra cateru rerum gubern&tuU tommendanda effe: id quia non ¡emper fie bat, bellssfi mutuo f/iTgf fetebant* Htnc Reinvtede, uniut die i fiadle soto. Indorum ítnúa lean tahúr cogere potttt, eum Rex ne 2000, quideuñongteftré Rctnricfa' foftit t tanta cft cine autoritab, atquepotentia in hac regí ¿ne,. ófdcrattamen domi, eum inpranommatum pagum ver-tire* mus^difítReinvie lie films, quifatucommodeatqueb'tnigni exeeptos tralla bat. Ver unt ornen nobu > magü ab ipfis > quam Jndü mt futre cogebamur: guuvvero res benefucctfferat ni- falque malí nobu acciderat,gratijsDco omntpetentfyfiü,ex animo Utabamur, quoebabsquepericulo ex ido loco evafirfr

3C ¿ti&

Huídcrícus Schmídel vcnitad caput S, Víncefltrj, navigar in Hifpaniam* rurfus timen ad '

portumSp. S. appellerecogun- tur* Cap.LllL

Ab^ellit ai S fodeporro progrefo pervenimut ad oppidulum £, F«f-Vintentmm * centy>2Q,mtlliaributapradi&opagofitum, Accidit hoc An^ in luh» i f / ? t tío1 y $ 3. lulij dici?< ibi incidimtu in navem Portugalenfem, Pttrut Roffd • quafaccarum, Brafilta ligna. atquegofíjpiumvebebat >ficut jyowínt Scber. eam Petras RoffebErafmi Scbcrtzut Aniuerpienfis Prexcnc- izenproxc, San* Vincentijhabitans, oneraverat, hijee mercibtu otott-

ftarn, adlohannem Hülfenum Ltsbona habttantem, quid*ipfepradittt Scháf^en proxeneta erattransmitteret.

Praiitftu Roffeluts per anean ter me exeipiebat, atque ho\tftorifice.traílabde, promovebat etiam me apud nautatut mt fe cum reciperent t atque ut me fibi cemmendatutyhaberenf, intercedens , Id quod d*H**t* fideliter prafttterunt ,vei akud, quod de ipfis dicam, babee.

Commorati autem adhuc alio r ir. dies in urbe S^intdtt- tij, inftruximtu nos omnium rerum neceffariarum copióta quadam, nequijnavigantibusneceffiarqdeeffet. l^umeran-

Iter i: Men/uí turauíem^ ctvitate Aflumtionu Maña ,usq',ad oppidum Sh a^A^ndone rinC€fttifif9 Br afilia 3 7A, mill&ria, quaffaciofex menfium nfqffanyin, nos confiectmtu.tentium. Gumigitnr ad iter expedid effemus, ¿he Iohannú Baptb-Solwrfat, fia^ qui erat 24. íunq Anm O f /. oppido S vincentijfol^eon Vncentío te <, 14. dies immart, continua adverjorüm ven tór úrn pros et-lempei'l.u 14. laagitati verfabamur Jgnwi omnwo ubi^tam lo eorum effe*

r ñ* ** 1 e*iamP*vis. ^ecefittate igiturep-*Jve”' aiplicabamut adpor tum urbü Sp.fitnclincmÍMh

1 u >i£) fit ¿qua Rtgt P ortigabafubjt tta etf H tnecivita-

tivitatem Cbrift&hi inhibí tant, quicttmuxVrib. & libera fadarumpraparant, Inventturque tbigofiyptum , & grafito.¡ingna tn magna copia , una eum alijs qutbuedammtrtibut.

Jnbac mar a parte imer S. Vincenttum & S.fautfum, pratipue atque omnium máxime , ingentes balana 5 atque grandia cete in venían tur , qua jope multum damnt dant. i^am fi nautafcaphu ab una nav+ad altam vehi volunt, tu m Veruultlm illa batana magna agmine ventunt, ínterfe depugnatura>at* tíateau^ quedtiacaad tales navii ulas > Jubverfa eat cúmhomtnibnt di mergune, ut tn aquupereant. tía balanafemper aquaf e* vomunt, atque earum una vicetantam copiam quantamme- diocrcdoltumfrancicumcaperett a quorum effufones & fhtítu continúes mementu faciunt ; eaput enim fub aquaa tnerfuntflattm tterumexerunt * idque notíes atque diesfaci- unt. Hac, qui nonvidit, extfltmaturtu ejfet) fi acervuno tngenttu m f nerum videsc* Et multa de bu pifibusJcribi poffent.- i

HuMerícus Schrhideíex porru S„S. folvit,adT cr- A zcram appdlit atque A flores, na vigaturus ín-

de in Hifpinúm, atep indeínBelgi- u«n tempe ftatum fe vicia iterum

ad terram appcüerc cogíturv Cap. L?111 I.

Tfyviergo experta Sp\ fantíiegrefíi, eontinua quatuor menfium navig itioneinmarifeiim^^tta utab ee tempere,qno ex ditíre portufolvtmuS) nulla térra nobú inc nnffittíum ve­nir et. Pe fea ad quandam injulam appultmtu Tefe de T?r- Ttrctifi. cera nomine tibí nos ucru recentt fomeatíhpane, carne.aqttai alq¡% reltuf nece(jarijs tnfruxtmtu Biduum hit commorati Jgmnti & partí hac Infula Regi Portugalia.

N * jfíw

AgptBur Lisbí uam $. Septtb, atino iffr

Carios morí, untur,

Hifpalú.

S-< Lucas.

Portas S,Ma-, TIC,Caceta in Hit

ípilHA.

flenricu» Schcrtz., Pacifcttur cum naucltro.

Hincfilventes, potf 14, dierum navigitionem Lisbonam appuiimus, Acctdit hec 3, Septemb. Afino rj¿t, cumque ibi 14, diesfub/i/iersmuf[, moriebantur ex noeü Indü dúo, quos me* cnmcxillúregionibuc adduxeram, Lisbona Hijfalim prefe- tfusfism, 42 ¿miliaria abe a diftantem > qua/fictofe v dierum confeci: Ibi autem quatuor menfes hafi, doñee naves omni api parátuinftruerentur, Poftea marítimo itinere, bidni/fació Hi/faltfoívens ad civitat em S, Lúea appuli, atque unam tan~ tumnoftemibtmanfi, Terra deinde itinere uniusdieiperve- ni ad aham civitat em, qua por tus S. Maria dicitur* A qua difie dens iter uno uniuo die terreftri itinere perveni ad c frí­tate m Caíiciam nomine, ultra mare quatuor midiaribucindefitam, ad quam navet Hollandica ftabant in Belgtcum navi- gatura, Harum numero 23, erant, omnes magna, quae Huía ekac vocant. Inter hac 23,na ves una eratgrandior, atque re­liquia elegantior recens cxftrufta, quafimel tantum Anter- pía in Ht/faniam iter fcccrat, Confulebant autem mere ates res, ut hac recenti navi veherer, cutuc ñaue tero,viro probo atqut honefto, Hcnrico Schcrtz n ornen erat, Cum hoc tgitur de neniot viftu, & alijt robus ad hanc profefttoncm nece/fa- rijspeftusjdo vejfcri me ad iteringfediendum comparaban, ómnibus meúimpedimcnttc, vino,pane,& f¡mihbut,cum ali- quot Pfittícis, etiam quos mecujp ex India attuleram, in na- veno deportatú: Inprimis veri & hoc eum difto nauclero e- gcram,ut tantum gratificatud, de\tempore atque hora futa- bit us me commoncfiiccreí, quod & in temperefiftfturum,fi­que me rehilo, hiñe non abit urum fanfteprcmiffrat.

Illa autem ntfte difttst na uclcruc,vinum bibendofi largiuc invitaverat, ita ut, meo magno bono, meperobhvionem in hoffttio rehilo, duab, horü antefilis ortum Gubernator i na- VÚ manda ret, utfibiasú ancor u ex por tufilveret.

Summo tgitur mane,cum vtfirem ubi navic ejfet> jam ida integro

integri mitliarifiado a térra difiefierat^ Neeejfarto igitur . mtht de alia navi drcumfitcerc, cum¡{ citu Patrono, de novo ™ padfii(ogcbar> cui etiam tantum, quantum prior Enumeran 4dumerat. uegkttiu.

Húigttur 24>navibusportuegrcfiidnide tres dies comíN <Mmodo vento utebamur, pofiea vero hsrribili tempefiate ex CaitfM contrarifi venta coorta, in capto ittnere pregredt nonpotui- mus* Hafimtss tamen tta > magno cum per i culo totum adhuc oftiduum , opportuniores atque mitiores ventos expectan­tes , verum quo diutitss morabamur > eomagúprocella, atque marúfuribundi tempestes contra nos tnvalefcebant,itaut procer tempe, in marinen ampliusnotfitjftnerepojfemusfideadem via quapAtes navibat exieranona regredi. cogeremur, regrediuutar,

Cunftñ autem navibtss, utdiftum ett > necesario regre­dieutibus accidtt, ut Henrici S cherchen navts ( cui meas recu* loa cum omni impedimento impejiteram, quique me, per ebli- vionem Calida in hofiitio rehquerat) Ínter omnes reliquac foflrcmaefiet, cumq¿ a Calida non amplias quam militare ab* effemus, Jam no x erat, ó* den fe, tenebra. Ideo clafíts pra fe*¿tus , lucernamde ttavifisfiendebat, ut reliquarutn naviuno gubernator es viderent, qua ipfis Jequcndum ejfet^ Cum au­temjam Calidam appulijjemus, quaque navCsjafttsancoris fgebantur>et ctajfcprafefttss ettam lucernam remoZxbatJnt terca in littore (bono ton filio taSten) ignis accendttur9vcrum hic ignisyproh dolor, Henrico Schetr&en,ciusque navi magno incommodo fuit. Ignis autem di fttts juxta moi¿m quandam, ad bombarda jaftuzn a Calidacxdtattss erat, Re ft a autem dirirebatdiftntHenricusSchert? fuam navim viriles excsta-Gu /fW4íor tum tgnem, nonaliterratus, quamejjeeum lucernam a ?ra- fefto clafíisfifienfanh "?

Huic igttur igni,eumjam appropinquaret navis, magno Ímpetu atque vt,¡axu turnad latentü. ita allifa ett, ut con* Nattfiagium,

N $ fraila,

6 ciflidnro atife argento, re pía a mar, guntur.

tod x (fíacfa in aliquot milliapartiumdifíilierit .at^fibmerfafue< *it, una cum bominib. & merctbw um veffis ,ptreuntib.intra. koraquadrantem pet/onís, ttaut tantum l^aucleriú &Gubernator ma(no arború trumó adharcntet, •viví evade- rent Stmul ettam fufanerfa perururrt f tifia a uro at% a,gen- to,replcsa,qua Cafa, CMaieftatt tradenda erant, & multa, merecí mcrcatorum, itaut hoc naitjragtumrnultisproculdu* bio cauffaextremapaupertattífuerit. Grattae ergo máximo* ege omnipotentt Deo egi qui pro fuá clemet ia impe divaat,n& & ego tn tam navem rcceptut,und na vigarem,

HukJerfcus Schnudel iterum Calida Antuer- piamnavigat. Cap, L V.

Qaüúa in Hi- Caliciofubfiitimus: In fefio autem dn*¡pama. ¿re£ dpoftoh iterum folventes dntuerptam ver [tu naves di--

reximw. Sed ¿r in hoc itmerefavtfitmís tempefiattb.jafiati fumtu, itaut nauta etiamfuratt fdntteaffirmar ent, fe pr exi­mís 2,0, a nnu, aut etiam teto tempore quo ruare na vi gafen t, t amjav os tempe fíate s, atque borribilesventorumturbinetat queco fltfiones easque tam diuturnas non expertos efe.

Cum igitur dquendam AngltaporturnTrieth nomineatipelierei&M, nulla naviumnoflrarum velmatos, veltude*t tes,velmimiumquidquameoqfm, qua navibus rege ndune} eefaria erant,amplint habebat, Etfihac proferto adhuc pau* eos dtes tole randa fui fet, nulla ex hu 24. navtbw jaiva ova- fijfct* Sed Deta omnipotens fingulari quodam exemploJuampotenti^m tn hoc nofiropericulo, nobu ofíendit, atque pr aluce re fecit > quodnos tn hoc tanto infortunio potente fuá manu protegen*, ex media mor te retraxit atque Itberavtt, 2{am circaeundem tpfumlocum,eodte,quianno isj 4- i”*- tMmfrabu(rat9Jl' ndvtgtaeufn nttiwrjishomintb^mer-

atine-

rotcibtu, & quicquidpr aterca rerum preciofdrum vexcrant, fub ¡verja rMjerabtlttcr perierant,iia ut ex byninibus ne unue quidemfalvttsevaferit^ Fa&umque eli hoc trifie atque ca- lamitojum naufragivm Ínter Galliam atque ^/fngliam*

Inboc igitur¿ngduportu FFteth quadriduum comnte~ rati, nes aliquantulum recolligcbamus, Et cum naves na­

fras pro virobut & facultatib+prafentib. inftaurijfcmns, ií- linc tterum felventes Brabantiam verfsscontendimns, & tándem ArmevcnamctvitatemSeelaudia, adquam magno- rum navigierum patio ett, appulimiss• difiatque haceivitaa d porta FVtetb 47. militaria. lllinc ^Antuerpiam24 milli- aña d diña civitate difiantem, navigautes> adeumJdlvi at­que incelumes pervenimue Anna Chrifti i ss 4.menfis lannarq die 2 O.

Epilogué

/tapotteljpfosvigintiAnnosfingulari Deiomnipoten­te cura atque prevtdentia ad eum locum, undefolveram ap- pult: Intertm vero, quanta pénenla vita atq, cor por ü, quam tamfamem,quotmtferias, curas .fofltcttudytes, atqueangut

fias inperagfandts lndorum nationibus ,JuJttnuerñn, atque exbauferim, ex bifiorica exp Jtttcne fatú tnteüigi potett. Sed

ago Deo at erno atque emnipotenti 3 gra fias, quas pojjum animo concipere, maxtmat,quod mefalvumfeti*

ater adea loca rtduxertt, e qut bus antean- nostotof 2o.egrefflssfí4Í‘fp(ifit law

¿rbwerinfetulorumatm- ’ nitatei; Amen,