42
1 Spiritual care: We Do! อุบล จ๋วงพานิช,MSN,APN พยาบาลเชี ่ยวชาญ หัวหน้าหอผู ้ป่ วยเคมีบาบัด 5จ โรงพยาบาลศรีนครินทร์ [email protected]
1
Spiritual care: We Do!
อบล จวงพานช,MSN,APN
พยาบาลเชยวชาญหวหนาหอผปวยเคมบ าบด 5จ โรงพยาบาลศรนครนทร
หอผปวยเคมบ าบด 5จ โรงพยาบาลศรนครนทร
เปดรบบรการ
วนท 20 กรกฎาคม 2530
32 เตยง
เตยงสามญ 31 เตยง
หองแยก 1 หองWAITING ROOM 8 เตยง
จ านวนครงทผ ปวยมารกษาดวยยาเคมบ าบด
2625
23012114 2208
2506
2894 2894
3205
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
3
จ านวนผปวย
4
ตค.52-กย.53 ตค.53-กย.54 ตค.54-กย.55 ตค.55-กค.56
ไดยาและตาม Flow 84.1 85 85.74 79.12
ไดยาแตไมตรงFlow 10.29 7 5.63 7.39
ไมไดยา 5.61 8 8.63 13.49
84.1 85 85.7479.12
10.29
7 5.63 7.395.61 8
8.6313.49
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
รอยล
ะ
การใหบรการตาม care map
การตดตามการดแลตอเนอง (ต.ค. 56 - 30 ก.ย. 57)
จ านวน รอยละมาตามนด 3,182 78.18ไมมาตามนด 888 21.82รวม 4,070 100
6
ผปวยทไมมาตามนด (ต.ค. 56 - 30 ก.ย. 57)
พบแพทยท OPD ไมadmit 110 12.3ไมพรอมรบยา 78 8.7Admit โรงพยาบาลใกลบาน 44 4.9ปฏเสธการรกษา 19 2.1เสยชวต 37 4.1อนๆ 607 67.9 895 100
7
จ านวน รอยละ
จตวญญาณ
มความส าคญตอชวตมนษย เทยบเทากบ ลมหายใจลมหายใจ เปนเสมอนขมพลงแหงชวตลมหายใจ เปนเครองหมายแหงความมชวตชวตเรมตนเมอมลมหายใจสนสดลงเมอหมดลมหายใจ
9
Buck,HG. 2006.Concept analysis and model development อางถงในบ าเพญจต แสงชาต,2555
จตวญญาณเปนพลวตร (dynamic) ขนอย กบเวลาและสภาวะทางจตใจ การประเมนจตวญญาณ ณ เวลาใดเวลาหนงจะอธบายคณลกษณะหรอสภาวะทางจตวญญาณของบคคลนนไดหรอไม ถาจตวญญาณเปนเรองของคณคา ความเชอ เปาหมายสวนบคคลแลว เราสามารถเปรยบเทยบระดบจตวญญาณระหวางบคคลไดหรอไม
รอฮาน เจะอาแซ และทม, 2553
11
ประสบการณในการดแลผปวยมตจตวญญาณ
การประเมนมตจตวญญาณการดแลมตจตวญญาณผลลพธการดแลในมตจตวญญาณ
12
เนอหา
การประเมนมตจตวญญาณ
ประเมนความตองการ : สงเกตและสมภาษณการสงเกต สวมพระมสายสญจน หรอวตถมงคล สวดมนตไหวพระหรอไม สงแวดลอมรอบตวเชน หนงสอธรรมะ หนงสอเกยวกบศาสนา ปรชญาชวต รปถายของบคคลใกลชด
สงเกตบคคลรอบขางทมาเยยมหรอดแล เชน ญาต หรอเพอน
สงเกตสมพนธภาพของผ ปวยกบบคคล
13
ประเมน
14
การประเมนดานจตวญญาณ
15
การสมภาษณ สรางสมพนธภาพ แลวใชค าถามงายๆ เรมจากการพดคยเรอง อาการและอาการแสดงทผ ปวยก าลงประสบอย จากนนคอยถามถงครอบครว บตร สามหรอภรรยา ญาต พนอง ภมหลง สงคมและความเปนอย ความเชอ บทบาทหนาท สมพนธภาพในครอบครว การเดนทางมาโรงพยาบาล ระยะทางจากบานมาถงโรงพยาบาล
ความตองการ/ความคาดหวงเกยวกบการจดการเมอเจบปวย
ประเมนโดยใชแบบประเมนspiritual need
“ใชเครองมอประเมน หา needกอน เพอตอบสนอง need ใหไดตรงจด “เกาใหถกทคน” เพอชวย“ปลดลอก” สงคางคาใจ ความรก การขอโทษ การใหอภย เพอใหการชวยเหลอทตรงจด สนองตอบความตองการ”
16
แบบดานจตวญญาณของผปวยมะเรงระยะสดทาย มคาคะแนนระหวาง 0-45 คะแนน ลกษณะของแบบวด เปนมาตราประมาณคา 4 ระดบ คอ มาก ปานกลาง นอย ไมตองการ เกณฑการแปลผลคะแนนความตองการดานจตวญญาณ รายดานและโดยรวม
ดงนรายดาน โดยรวม
ความตองการมาก คาเฉลย 2.68-4.00 40.01-45.00 ความตองการปานกลาง คาเฉลย 1.33-2.67 20.01-40.00 ความตองการนอย คาเฉลย 1.00-1.34 1.00-25.00
แบบดานจตวญญาณของผปวยมะเรงระยะสดทาย
ขอมล ระดบความตองการ
mean SD ระดบ
ดานการมความหมายและเปาหมายในชวต
1 ทานตองการอยในสถานทเงยบสงบเพอทบทวนคนหา เปาหมายในชวตและท าใหส าเรจ
2 1.04 ปานกลาง
2 ทานตองการท าภารกจทคางอยใหเสรจสน เพอใหบรรลตามจดหมายของชวต
2.57 0.85 ปานกลาง
3 ทานตองการใหญาตมสวนรวมในการวางแผนการรกษา
2.71 0.61 มาก
4 ตองการเอาใจใสจากทมสขภาพ 2.93 0.27 มาก
5 ทานตองการกลบไปเสยชวตอยทบานถาอาการแยลง
2.5 0.94 ปานกลาง
ขอมล ระดบความตองการ
mean SD ระดบ
ดานการมปฏสมพนธกบตนเอง บคคลอน พระเจาหรอสงนอกเหนอตน
6 ทานตองการใหญาตมาเฝาดแลใกลชด 2.71 0.61 มาก
7 ทานตองการใหมสงทเคารพบชาททานเชอวาศกดสทธไวใกลตวทาน
2.36 1.15 ปานกลาง
8 ทานตองการใหคนทเคารพนบถอ หรอเจาหนาท ชวยภาวนาขอพร ตงจตอธษฐาน หรอปฏบตกจกรรมทางศาสนาแทนทาน
1.86 1.16 ปานกลาง
ขอมล ระดบความตองการ
mean SD ระดบ
ดานการมความหวง9 ทานตองการไดรบการใหอภยกบสงทเคย
ท าผดพลาดในอดต2.71 0.83 มาก
10 ทานหวงวาคณความดจะท าใหอาการทเลา
2.71 0.47 มาก
11 ครอบครวและญาตพนอง เปนผ ทใหก าลงใจดทสด
2.79 0.80 มาก
12 ถามอาการแยลงมาก ทานตองการใหชวยฟนคนชพ
2.14 1.29 ปานกลาง
ขอมล ระดบความตองการ
mean SD ระดบ
ดานความเชอและความศรทธาทางศาสนา
13 ทานตองการอานหนงสอธรรมะ สวดมนตและ/หรอนงสมาธ
2.07 1.07 ปานกลาง
14 ทานตองการท าพธสะเดาะเคราะห ตออายหรอขอขมา
1.24 1.12 นอย
15 ทานตองการท าพธทางไสยศาสตรขบไลผหรอสงไมดออกไป
0.86 1.03 นอย
ความตองการดานจตวญญาณโดยรวม
34.14 2.69 ปานกลาง
การดแลผปวยมตจตวญญาณการดแลดานรางกาย ดแลเรองความปวด ดแลภาวะปากแหง ชองปากอกเสบ มแผลในปาก
◦ ใหบวนปากดวยน าเกลอ /จบน า◦ ทารมฝปากดวยวาสลน
ใหรบประทานอาหารออนยอยงาย เชน ขาวตม โจก ดแลเมอมอาการคลนไส อาเจยน จดทาใหผ ปวยนอนศรษะสงหลงรบประทานอาหาร จดสภาพแวดลอมใหสะอาด น าการพยาบาลทางเลอกมาใชในการดแล
22
Music therapy
23
การฝกปฏบต: กดจด ลดคลนไส อาเจยน
การดแลชองปากเพอปองกน mucositis
อตราการเกด 2.59 (ตค 52-กย 53=28คน)
อมน าแขง กอนใหยาเคมบ าบด 30 นาท ทก 2 ชวโมง นานครงละ 5นาท
CNPG&R2R
เปาหมาย <0.04 ตอ 1000 วนนอน
กลนหอมออนๆ....ผอนคลาย..ดจง
26
การดแลผปวยมตจตวญญาณ
ดแลเมอผปวยการกลนปสสาวะไมอย ดแลเพอปองกนแผลกดทบ โดยดแลความสะอาดรางกาย ดงผาปทนอนใหเรยบตง พลกตะแคงตวทก 2 ชวโมง ในระยะสดทายผปวยมกมอาการหายใจล าบาก ดดเสมหะให ท าความสะอาดชองปาก ดแลใหยาขบเสมหะและใหออกซเจน
27
การดแลผปวยมตจตวญญาณ
เขาเยยมเยอน ใหเวลา นงฟงอยางตงใจ เปดโอกาสใหผปวยและญาตไดพดคย เลาสงทเปนความรก ความผกพน ความภาคภมใจ คนหาแหลงของความหวง ก าลงใจ
เตรยมความพรอมใหผปวยและครอบครวให ยอมรบกบวาระสดทายทก าลงจะมาถงหลงจากทมแพทยไดบอกความจรง
28
การดแลผปวยมตจตวญญาณ
พยาบาลจะตองดแลใหก าลงใจและความมนใจวาทมทดแลจะอยเคยงขางและคอยดแลชวยเหลออยางเตมท ถงแมความจรงจะท าใหผ ปวยและครอบครวผดหวง เจบปวดในระยะแรก ในทสดจะยอมรบความจรงได
29
การดแลผปวยมตจตวญญาณ
ชวยใหผปวยมจตใจจดจอกบสงดงาม ปลดเปลองสงทคางคาใจ ปลอยวางกบสงตางๆ สรางบรรยากาศใหสงบ พยาบาลประสานใหผปวยไดพดคยกบบคคลทมความหมายหรอคนทผปวยตองการพบ เพอขออโหสกรรมและกลาวค าอ าลาตอกน
30
31
ค าบอกเลา!
กรณศกษาของผปวยระยะสดทาย
“เวลาปวด รสกทกขทรมาน เหมอนก าลงจะตาย จตวญญาณจะออกจากราง ท าใหรตววาจะอยอกไมนานรเองวาวาระสดทายก าลงจะมาถง ไมตอง ใหใครมาบอกวาเราก าลงจะไป ตอนนไมกลวตาย แตอยากเหนหนาลกอาย 11 เดอนทอยกบปา และอยากเหนหนาแม อยากขอโทษแมทไมมโอกาสไดเลยงด”
32
“ผปวยเลาวา ….การตายเปนสงทดทสด ไมทรมาน คดวาการตายจากโลกนไปดทสดแลว ไมมความทกข ไมทรมานดวย สงทพยาบาลชวยได คอ การดแลเพอบรรเทา ความปวด ความทกขทรมานทเกด ใหบรรเทาเปนสงทดทสด”
33
“ผปวยเลาวา…. ถาลงมอาการแยลง ไมตองท าอะไร ขอใหสงลงถงบานกพอ” พยาบาลสามารถใหความมนใจวาทมทดแลจะชวยเหลออยางเตมท
34
Case study
Case NHL อาย 31 ป
Lung metastasis
Severe Painหายใจล าบากนอนราบไมได
35
Case study
“ผมไมเชอหรอกวา ยาเคมบ าบดจะรกษาผมไมได ผมรออาจารยหมออกคนมาคยกบผม เพราะหมอคนนนบอกวา จะใหยาแรง แตก 50-50 นะ ผมอยากลองสกตง เพราะผมไมพรอมทจะจากแมไป”
“การสะเดาะเคราะห ตออาย และพธทางไสยศาสตร ท ามาหมดแลว ยกเวนการขอขมา ยงไมไดท า เพราะพธขอขมา จะท าตอนทคดวาจะตองจากไปแลว”
แมของผ ปวย ตองการกลบบานไป ท าพธตออาย แตอาการของผ ปวยไมสามารถใหกลบบานได เพราะตองไดรบออกซเจน
พยาบาลจงแนะน าใหแมโทรศพทปรกษาพระทจะท าพธใหทจงหวดนาน พระจงแนะน าใหญาตทอยใกลวด น าชดทผ ปวยเคยสวมใส น าไปท าพธได
36
สปดาหตอมา ผปวยวตกกงวลมากสหนาเศราหมอง ไมยอมใหแมหางไปไหน
แมเรมยอมรบได อยากคยกบแพทย เพอขอทราบแผนการรกษาอกครง
แมบอกวา “เขาใจเรองโรคของนองด หมอบอกวา ปอดนองเหลอ รอยละ 10 กไมนาจะไหว แตนองรองไห ตองการรกษาตอไป จนกวาจะหมดลมหายใจ แมกตองยอม”
กอนนองจากไป นองรองเสยงดงวา ผมไมอยากตาย ผมอยากอย กบแม สดทาย นองยอมรบทจะไมใสทอชวยหายใจ
37
การดแล ดานรางกาย ดานจตใจ/จตวญญาณ ดแลพอ แมใหเตรยมความพรอม.. ชวยประสานการดแลมตจตวญญาณ
◦ การท าพธตางๆทญาตตองการ◦ เชน การตออาย
วนสดทาย นมนตพระมาสวดมนตใหกอนหมดลมหายใจ
38
39
ผลลพธ! การดแลในมตจตวญญาณ
ผลลพธ
การดทสายตาผปวยทสดใสขนรอยยมทปรากฏใหเหนการขอขมาตอกนการใหอภยการยอมรบกบสงทก าลงจะมาถงสดทาย คอ การจากไปอยางสงบ
40
สรปพยาบาลเปนเครองมอชวยในการรกษา (Self as
a therapeutic tool)
การประเมนและดแลในมตจตวญญาณ ◦ เราตองเปนคนทใช ◦ รตวตนของตน จงจะรคนอน◦ ฝกฝนจากการดแลผ ปวย
การดแล palliative care จโจมไมได ตองใชเวลา
41
สวสดคะ
42
